Wat is leven met God en hoe kun je leren leven met God. Daar gaat het in deze les over.

De les bestaat uit de volgende delen.
1. Een schets van wat mogelijk is in het leven met God.
2. Leren spreken tot God.
3. Leren luisteren naar God.
4. Leren stil zijn met God.
5. Het aangezicht van God zoeken.
6. Lectio Divina.

Deze les is de inspiratie kant van het leven in geloof. Er is ook een doe-kant. Dat komt bij onderwerp 29 aan de orde.

Wat is allemaal mogelijk?

Je kunt leven met God. In direct contact zijn. Je hele dagelijkse leven. Iedere dag. Ieder moment.

Daarbij kan de communicatie er op verschillende manieren uitzien. Ik heb de indruk dat sommige mensen vooral of alleen praten tegen God. Je kunt standaard gebeden uitspreken zoals het Onze Vader, je kunt praten over wat je bezig houdt. Dat kan van alles zijn, zoals je noden bekend maken, klagen, noem maar op.

Je hebt ook zoiets als luisteren naar Gods stem. Gewoon, zonder dat je een vraag stelt, benieuwd naar wat God tegen je te zeggen hebt. Je kunt ook vragen stellen en daar antwoorden op krijgen. Sommigen krijgen altijd antwoord op vragen.

En dan is er nog dat je stil bent bij God en met God. Dat is tot rust komen. Levert daarna nieuwe kracht op. Moed. Volharding. Nieuwe inspiratie.

Als Jezus een eenzame plek zocht om te bidden, zie Marcus 1:35, en Lucas 5:16, hoe zou dat bidden van Hem er dan hebben uitgezien? Ik denk, vooral stil zijn, en dan ook weer geïnspireerd worden.

Hieronder aandacht voor de genoemde soorten van communicatie of beter gezegd ontmoeting met God. We beginnen bij leren spreken tot God.

Leren spreken tot God

Voor de meeste mensen in Nederland zal spreken tot God de meest bekende vorm zijn van gebed. We kunnen zeggen tegen God wat we willen zeggen, je mag elke tekst gebruiken. Ernstig aan te raden is om met respect voor God en voor jezelf te spreken tot God.

Je kunt ook bidden met een geformuleerd gebed uit de Bijbel of uit een ander boek.

Jezus leerde zijn leerlingen het Onze Vader. Hieronder de versie van Matteüs 6:9-13 uit de NBG vertaling.

Onze Vader die in de hemelen zijt,
uw naam worde geheiligd;
uw Koninkrijk kome; uw wil geschiede, gelijk in de hemel alzo ook op de aarde.
Geef ons heden ons dagelijks brood;
en vergeef ons onze schulden, gelijk ook wij vergeven onze schuldenaren;
en leid ons niet in verzoeking, maar verlos ons van de boze.
Want Uwer is het Koninkrijk en de kracht en de heerlijkheid in der eeuwigheid.
Amen.

Dit is spreken tot God, maar wel met de woorden, die Jezus zelf aan de mensen heeft gegeven.

Je kunt ook je eigen dingen delen door ze uit te spreken tot God. Waar je blij mee bent, waar je dankbaar voor ben. Maar ook wat je moeilijk vindt of waar je je zorgen over maakt.

Je kunt ook dingen vragen. Als je dit doet, leer dan ook te luisteren naar God, zodat je de antwoorden kunt horen.

Je kunt ook je hart luchten door je klachten, noden, zorgen en vragen aan God bekend te maken. Er staan veel van dit soort gebeden in de Bijbel. Dat geeft toch wel de indruk dat het legitiem is.

Hier een paar voorbeelden.

<>

In het gebed kun je ook God vragen om op te treden in geval van onrecht. Dit is een voorbeeld uit de Bijbel.

<>

Leren luisteren naar God/Jezus

Het is wel heel belangrijk dat je Gods stem kunt horen. Natuurlijk de woorden van de Bijbel kun je veel richting voor het leven geven, maar zonder de woorden van God voor jou persoonlijk is het moeilijk om het leven te begrijpen en maak je verkeerde keuzes in je leven.

In het evangelie van Johannes is opgeschreven hoe belangrijk het is om te kunnen luisteren naar God en dat ook te doen.

Johannes 10:25-30. Jezus​ antwoordde: ‘Dat heb ik u al gezegd, maar u gelooft het niet. Wat ik namens mijn Vader doe getuigt over mij, maar u wilt me niet geloven, omdat u niet bij mijn schapen hoort. Mijn schapen luisteren naar mijn stem, ik ken ze en zij volgen mij. Ik geef ze eeuwig leven: ze zullen nooit verloren gaan en niemand zal ze uit mijn hand roven. Wat mijn Vader mij gegeven heeft gaat alles te boven, niemand kan het uit de hand van mijn Vader roven, en de Vader en ik zijn één.’

Opmerking: als je geen ‘schaap’ bent van Jezus, dan begrijp je de dingen niet en daardoor geloof je ook niet.

Volgens Jezus is er een wederzijdse relatie. Hij kent ons. Hij spreekt tot ons persoonlijk. En wij nemen tot ons wat Jezus zegt. Iets om te weten of iets om te doen.

In deze tekst van Johannes 10 staat ook: Jezus geeft je eeuwig leven. Het eeuwige leven is het echte leven. Dat is voor jou vanaf het moment dat je tot de kudde bent toegetreden. En het is iets wat heel lang duurt: eeuwenlang.

En verder staat er in deze tekst. Jezus laat je niet verloren gaan en Hij beschermt je. Hij laat je niet roven uit zijn hand.

En voor alle duidelijkheid in deze tekst. Je bent aan Jezus gegeven door God de Vader. Dat waarborgt wat hier wordt gezegd.

Hoe gaat dat luisteren naar de stem van Jezus?

Allereerst is het belangrijk om te beseffen dat er ‘stem’ staat. Stem kan anders zijn dan woorden. Het Hebreeuwse woord voor stem kan duiden op woorden, maar ook op een geluid en ook op een beeld. Zelfs onweerslagen duidt men in het Hebreeuws aan met dit woord.

Hou er dus rekening mee dat Jezus op vele manieren kan ‘spreken’ en ook met verschillende intensiteiten. Van heel zacht tot overdonderend. En ook tot onze geest, onze ziel en ons lichaam. Hieronder wat voorbeelden.

Psalm 40:1. Voor de koorleider. Van David, een psalm. 2. Vol verlangen heb ik op de HEER gewacht en Hij boog zich naar mij toe, Hij heeft mijn roep om hulp gehoord. 3. Hij trok mij uit de kuil van het graf, uit de modder, uit het slijk. Hij zette mij neer op een rots, een vaste grond voor mijn voeten. 4. Hij gaf mij een nieuw lied in de mond, een lofzang voor onze God. Mogen velen het zien vol ontzag en vertrouwen op de HEER.

Opmerking: God gaf David een nieuw lied. Terecht staat er dus in vers 7 van deze Psalm.
Psalm 40:7. ‘U hebt mijn oren voor u geopend.

Dit zouden we kunnen vragen aan God: ‘Open mijn oren voor U, net als U dat destijds deed bij koning David’.

Spreken van God

We kunnen God iets vragen en dan antwoord van God krijgen. Het kan zijn dat God tot ons spreekt. Dat kan ’s nachts in een droom. Of overdag als we mensen ontmoeten.

Op allerlei manieren kan dat gebeuren. Zoals een woord dat ineens door je heen gaat: ‘Spreek die man aan’. Of: ‘Geef die persoon dat-en-dat’.

Wat mij ook wel gebeurt is en soort attentiesignaal, zoals: ‘Let op, dit wat je nu ziet of hoort moet je onthouden voor later’. En als je dat gaat onthouden, dan komt er een tijd waarop je het kunt gebruiken ten goede voor een persoon of een situatie.

Alles vragen?

Mooi als we God bij alle situaties in ons leven betrekken. Hij inspireert ons door zijn stem en zijn woorden bijvoorbeeld.

In sommige gevallen geeft God ons zelf de keus. Het antwoord kan dus zijn: ‘Kies zelf maar’. En dat kan heel goed omdat we al heel veel weten over het leven vanuit de Bijbel.

En we hoeven ook niet naar de bekende weg te vragen. We hoeven niet te vragen: Heer mogen we gebruik maken van andere goden? Mag ik mijn naaste geweld aan doen? Mag ik dit of dat stelen? Vanuit de Bijbel weten we wat de antwoorden daarop zijn.

En we weten ook zelf wat onze voorkeuren zijn. Zal ik naar klassieke muziek luisteren of gospel? Kies zelf maar wat je leuk vindt.

God is een Vader en geeft ons eigen verantwoordelijkheid. Hij is geen kindermeisje.

Niet twijfelen

Als je een antwoord krijgt op een vraag, dan is het niet goed om te gaan twijfelen en het nog een keer te vragen. Hoop je dan dat God een ander antwoord gaat geven? Dat zal Hij niet doen. Of is het onzekerheid of het wel echt de stem van God was?

Als God tot je spreekt kun je natuurlijk ook terecht twijfelen: ‘Was het wel de stem van God’. Dan is het goed om je gave van onderscheid te gebruiken.

Of gewoon nuchter nadenken. Was de boodschap, die je dacht te horen, wat je graag wilde of wat een ander graag wilde. Dat maakt het minder zeker dat het de stem van God was. Een bekende in dit verband is als iemand graag zwanger wordt. Iemand gaat voor haar bidden en leeft mee dan is het lastig om je eigen stem te onderscheiden van de stem van God omdat je het een ander gunt.

Als het een beetje vreemde boodschap is, dan zou dat eerder de stem van God kunnen zijn. Alhoewel let goed op, de boodschap zou ook wel eens va het rijk van de duisternis kunnen komen.

Je kunt ook een ander vragen om te bidden of je de stem van God wel goed hoorde, of het wel een goed bericht is.

Mensen, die al langer met de Heer leven zullen dikwijls beter weten of het de stem van God was. Het wordt heel natuurlijk. Soms een zachte stem, soms een duidelijk signaal. Soms op een vraag van mijzelf, soms ‘out of the blue’ terwijl ik er helemaal geen rekening mee hield. 

God vraagt je iets te doen wat moeilijk is
Maak je geen zorgen. Doe je best en dat is genoeg. Schiet je tekort dan vult de hemel dat wel aan.

Het net als bij dat kleine jongetje, die zijn vader in de tuin hielp. Hij deed zijn best maar stopte de plantjes verkeerd in de grond. Geen ramp zijn vader kwam er achter aan en herstelde het tuinwerk zodat alles nog goed kwam.

Spreken tegen het lichaam.
Voor hen die bereid zijn om in de dienst van genezing te staan spreekt God soms via het lichaam. Degene krijgt bijvoorbeeld een rare pijn in zijn knie terwijl hij met iemand spreekt. Hij kan dan vragen: Heb je soms last van je knie? Ja? Zal ik voor genezing bidden?

Luistert God als wij spreken?
Er is ook een omgekeerde richting: wij spreken en God antwoord. Dat kan ook.

Soms is dat lastig. We krijgen geen antwoord. Of we denken dat we geen antwoord kregen. De schrijvers van de Psalmen hadden ook al dat probleem. Heer, luistert U wel naar mij?

Als we ‘spreken’, opdracht geven, tegen onze materiële dingen, dan doen ze in het algemeen wat wij willen. Als God spreekt tegen dingen in de natuur dan gebeurt het ook. Maar in het contact van God met de mensen en andersom is er geen wetmatigheid. We hebben allebei onze eigen wil en dat is soms passen en meten.

Een goede communicatie tussen God en ons is niet vanzelfsprekend. Voor ons is het een vaardigheid, die we kunnen ontwikkelen.

Leren stil zijn met God

Stil zijn met God is voor iedereen aan te raden. Je ontvangt er rust en vrede door. Nieuwe energie voor het leven.

Je kunt ook stil proberen te worden via wegen als yoga, zen, NLP etc. Er is veel op de markt. Deze wegen hebben diverse nadelen.

Ze besteden over het algemeen te weinig aandacht aan de voorbereiding. Veel westerse mensen moeten eerst nog anderen dingen leren voordat dit lukt.

Als je op deze weg gaat, kom je mensen tegen voor wie het gewoon “business” is. Stilte met God kun je leren van onbaatzuchtige gelovigen.
Bij dit omgaan met God kom je in contact met de geestelijke wereld. Daar zijn ook machten en invloedssferen, die niet het beste met je voor hebben.

Je kunt beter kiezen voor stilte met God, waar je van kunt lezen in de Bijbel, de goede Vader in de hemel. Voor de meeste mensen is er nog wel een weg af te leggen voordat dit gaat lukken. Niet omdat God niet zou willen, maar omdat er aan onze mensenkant er allerlei belemmeringen zijn.

Weet waar je aan begint

Wellicht goed om voordat we het over de weg naar ‘stil met God’ het te hebben over mijn ervaringen met ‘stil bij God’. Ik zoek ook nog naar ervaringen van anderen, maar ik heb vreemd genoeg, nog weinig ervaringen kunnen vinden van anderen.

‘Stil met God’ is een plek van rust en vrede. Zoiets als in het oog van een orkaan dat je leven kan zijn. Ik neem aan dat martelaren van de vroege kerk ‘stil waren met God’ terwijl ze de arena werden ingegooid om daar te sterven.

Dit niveau van ‘stil met God’ heb ik nog lang niet bereikt, maar ik kan me dit nu wel voorstellen.

‘Stil met God’ geeft na rust in je gedachten, rust in je ziel en in je lichaam. En door die rust zal het je frisse ideeën geven, nieuwe moed en een uitgerust lichaam.

Tijdens ‘stil met God’ beweegt er wel eens iets door me heen. Beweging en ontspanning. Wat is dat? Een aanraking van God? Ik weet ook wel van enkele anderen, die deze ervaring hebben.

Op weg naar ‘stil met God’

Goed om te weten, dat je niet eerst allerlei moeilijke dingen moet doen om ‘stil te zijn met God’. Hij is er voor iedereen die Hem zoekt. In dit geval zoek je Hem in de stilte.

Lid worden van een kerk, een zondaarsgebed, de doop in water of in de Geest, belijdenis doen, vormsel, communie, allemaal mooie dingen maar voor de ‘stilte met God’ niet een voorwaarde.

Wat moet je doen? Ga ontspannen ergens zitten of liggen. Sluit je af voor de buitenwereld. Ogen dicht helpt. Richt je op je innerlijk, zo ongeveer in je borst. Zet je gedachten stil. Zeg of denk: God van de vrede bij U wil ik zijn. En voordat ik het weet is er een half uur of een uur voorbij. Dat zal bij anderen langer of korter zijn.

Er is niet vanuit te gaan dat stil zijn met God bij iedereen gelijk goed gaat. Maar, als er problemen zijn, dan liggen die, zover ik weet, alleen aan onze kant. Er kan ons mensen van alles in de weg zitten.

Vooraf wist ik niet goed wat mijn belemmeringen waren. Ik wist wel dat er zoiets als ‘stil zijn met God’ bestond, maar ik had geen idee hoe dat was.

Ik wist ook vooraf totaal niet wat mijn belemmeringen waren. Achteraf weet ik ook niet zo goed of ik het beeld van mijn belemmeringen compleet heb en of dat wat ik ervaarde algemeen is, of specifiek voor mij.

Een belemmering kan zijn: ‘Mijn hoofd staat nooit stil”. Je blijft maar denken. Wellicht ben je een denker en niet zozeer een doener. Op zich is denken prima, maar niet goed als het continue doorgaat. Het is dan een vorm van controle willen hebben op het leven. Sommige mensen durven nauwelijks te gaan slapen omdat ze dan de controle voor een paar uur uit handen moeten geven.

Andere belemmeringen kunnen zijn dat je tot nu toe weinig met God hebt. Of dat je bang bent voor God. Als je de stilte wil zoeken bij God, dan is lastig dat God op afstand lijkt. Als je bang bent voor God durf je Hem niet dichtbij te laten komen.

Een andere belemmering is dat we het niet gewoon zijn. De westerse mens heeft in het algemeen weinig met zijn innerlijk. Zelfs de emoties, die vanuit zijn innerlijk naar buiten komen herkent niet iedere mensen in het Westen: ik voel me blij, ik ben verdrietig, ik ben somber, ik ben bang.

Schouwing (contemplatie)

Het Latijnse woord contemplatio, dat opgenomen is in de regel van Benedictus, zie hieronder, betekent volgens het Latijnse woordenboek Scholastiek Lexicon vooral schouwing. In andere woordenboeken wordt vooral het woord beschouwing genoemd.

Het stil zijn met God kan overgaan in naar wat ik maar ‘aanschouwen’ noemt. Je overkomt iets van God dat nabij is: warmte en vrede, kracht, moed, vrijheid.

Dit soort ervaringen overkomt je maar er blijft ook iets van achter. Een geestelijke groei, een groei in persoonlijkheid, gaven of wat dan ook.

We lezen in de Bijbel regelmatig over dit soort gebeurtenissen. Mozes, die God mag zien, Paulus, die op weg naar Damascus een licht ziet en een stem hoort en Johannes die op Patmos die Openbaring van Jezus ontvangt.

Bij deze gevallen vraagt Mozes er om, de anderen overkomt het. Je kunt dus ook het schouwen of aanschouwen zoeken.

In de zegen van Aäron, de belangrijkste zegen van het Oude Testament staat als zin twee van de drie: De HEER doe zijn aanschijn over je lichten.

Een manier om dat schouwen van God te zoeken is ‘Lectio Divina’, zie volgende hoofdstuk.

Lectio Divina

In de regel van Benedictus, die leefde in de 6de eeuw, werd Lectio Divina gezien als een belangrijke bezigheid voor monniken om inspiratie op te doen. Lectio Divina betekent letterlijk ‘op God betrokken lezing’.

Lectio Divina is een lezing vanuit vier invalshoeken. Eerst een tekst langzaam en aandachtig lezen, totdat iets wordt gelezen wat raakt (1). Dan leest men dit deel opnieuw, denkt men erover na en probeert men na te gaan wat de tekst voor henzelf betekent (2). Door hiervoor de tijd te nemen en stiltes te laten ontstaan, wordt ruimte geschapen voor invallen en inzichten (3). En, als het goed is eindigt deze cyclus met een ontmoeting met God. Dat van grote betekenis kan zijn voor ons (4).

De Latijnse namen van deze vier stappen zijn: Lectio (lezing), Meditatio (overpeinzing), Oratio (gebed: vragen en luisteren in gebed wat de tekst voor jou betekent) en Contemplatio (schouwing: zien en ontvangen wat God voor je heeft)

Je doet deze vier stappen meer keer zolang je tijd hebt, dus steeds weer dezelfde cyclus. Geldt vooral voor de eerste drie stappen, de laatste is een bijzondere vorm van genade).

Belangrijk in de regel van Benedictus was ‘ora et labora’, bid en werk. Wat is het belangrijkste woord in deze uitdrukking? Dat is het woord ‘et’.

Hoe kun je die twee, werken en bidden combineren? Bijvoorbeeld: een benedictijnse stukadoor, bidt tijdens het stucken voor de mensen waar hij werkt. Nog een grapje. Mag je roken tijdens het bidden? Nou, nee. Mag je bidden tijdens het roken? Natuurlijk. Bijbellezen zou je als werken kunnen zien. Dat kun je voorkomen door biddend de Bijbel te lezen

Lectio Divina is er om persoonlijke waarheden te ontdekken. De waarheden zijn voor jou persoonlijk. In tegenstelling tot theologie. Zij is er om universele waarheden te ontwikkelen en te systematiseren. Lectio Divina werkt binnen de theologie die jou heeft gevormd en geeft daar aan verschillende, persoonlijke inzichten.

Er is een groot onderscheid tussen Oosterse meditatie en Christelijke meditatie. Bij de Oosterse gaat het om leeg worden. Door de leegheid ontstaat het contact met het universele. Bij de Christelijke meditatie gaat het om je te vullen met Gods Woord.

Er zijn diverse methoden om betrokken op God de Bijbel te lezen. Hier staan er vijf.

De grondige methode zal ons het meest bekend zijn. Zo bereiden onze predikanten zich vooral voor.
De metaforische is in een bepaalde periode van de kerk ook populair geweest. Je gaat opzoek naar metaforen. Wie is God in dit verhaal? Of Jezus? Wie ben ik zelf? Waar zie ik de kerk?
Dan is er de incarnationele methode, die is Franciscaans. Incarnatie betekent vlees worden. Het woord vlees laten worden. Hoe kan ik de Bijbel werkelijkheid laten worden? Let daarbij op de radicaal praktische aanpak van Franciscus.
De imaginatieve, die is van de Jezuïeten, die vooral gericht is op onze emoties en ervaringen. Je probeert het Bijbelverhaal op jezelf te betrekken. Wat raakt mij? Wat stoort mij? Wat voel ik? Wat verbaasd mij? Etc.…
En tenslotte de geestelijke, die probeert te zien wat er te zien is van de geestelijke wereld en hoe daar mee om te gaan. Wat zegt dit over de geestelijke wereld? Over geestelijke strijd? Over het goede en het kwaad in de wereld?

Hier in schema.

Werkvorm

Het vraagt oefening om deze vijf vormen van overpeinzen te leren. Wellicht is het goed om te beginnen met één tekst en daarna met een deel van een hoofdstuk in de Bijbel.

De ene tekst zou deze kunnen zijn. Uit het verhaal van de barmhartige Samaritaan, Lucas 10,25-37, vers 34 “Hij ging naar de gewonde man toe, goot olie en wijn over zijn wonden en verbond ze. Hij zette hem op zijn eigen rijdier en bracht hem naar een logement, waar hij voor hem zorgde”.

Dit zou het overpeinzen van deze tekst kunnen opleveren bij de verschillende methoden van lezen.

Hier twee voorbeelden van een langer stuk tekst.
Het wonder van het brood, Johannes 6,1-15.
De bruiloft te Kana, Johannes 2,1-12.

Het zal verrassende inzichten hebben opgeleverd. Schrijf op waartoe de ‘op God betrokken lezing’ je inspireerde.

Het gaat om doen, doen, doen. Wees dankbaar voor elk inzicht dat God je geeft. Hoe dankbaarder, hoe meer inzicht God wil geven. Doe het ook met elkaar, moedig elkaar aan en inspireer elkaar.

(met dank bij dit hoofdstuk aan Frank Jansons)