Een van de meest kenmerkende onderdelen van het christelijk geloof is dat gelovigen bij elkaar komen, bij elkaar zijn en ook bij elkaar horen.

Ooit was er de dienst door de priester bij de tabernakel en later bij de tempel. De mensen van het volk Israël werden uitgenodigd om bij de rituelen hun bijdrage te leveren en de zegen van de priesters te ontvangen. Dat was het. Men hoorde bij het volk Israël door geboorte.

Maar sinds de opstanding van Jezus en de uitstorting van de Geest op het Pinksterfeest heeft het samen komen, samen zijn en bij elkaar horen extra dimensies gekregen.

Deze les en de studie, die daarbij hoort gaat over die extra dimensies. Om ervan te leren en om er aan mee te doen.

Hoe praten we er over?

Voor het bij elkaar komen en bij elkaar zijn hebben we allerlei woorden zoals samenkomst, kerkdienst, eredienst, maar ook bijeenkomst, vergadering en kringavond.

Voor het bij elkaar horen hebben we in onze taal woorden als gemeente en gemeenschap. En we hebben ook het woord kerk, hoewel we dan ook aan het gebouw kunnen denken waar we samenkomen. Het kerkgebouw.

Een gemeente of een gemeenschap kan natuurlijk alleen maar bestaan als er een onderling verband is, als men regelmatig samenkomt.

In de tijd van Jezus noemden de Grieken de plek waar Joodse mensen bij elkaar kwamen een synagoge. De Joodse mensen noemden het echter zelf de ‘beit knesset’, dat betekent ‘huis van samenkomst’. Het woord knesset zal ons bekend voorkomen, het is ook de naam van het Israëlische parlement.

In de beit knesset of synagoge komt men als Joodse gemeenschap op sabbat bij elkaar, maar ook op andere dagen, soms zelfs ’s nachts. Er zijn diensten, er is onderwijs, van een rabbi bijvoorbeeld en onderling onderwijs.

In de eerste tijd van de kerk noemden de christenen hun bijeenkomsten ook een synagoge. Dat is uit onderzoeken bekend. Er is één tekst in de Bijbel waarin dat voorkomt.
Jakobus 2:1-2. Broeders en zusters, het geloof in Jezus Christus, onze glorierijke Heer, staat niet toe dat u mensen op hun uiterlijk beoordeelt. Stel dat uw samenkomst (synagoge) wordt bezocht door iemand die prachtige kleren en gouden ringen draagt, en tegelijkertijd door een arme in vodden. [NBV]

Opvallend is dat de schrijvers van het Nieuwe Testament een ander woord gingen gebruiken voor het samen zijn van de gelovigen. Ze kozen een woord dat in het Grieks betekent de bijeen geroepenen betekent. Bijeen geroepen natuurlijk om samen te komen. De samen gekomen groep mensen noemde men de ‘ekklesia’.

Zo maakten ze het onderscheid duidelijk met de Joodse synagogen, hoewel men ook de vergaderingen van de Grieken niet wilden nabootsen.

Overigens hanteerden de schrijvers van de boeken van het Nieuwe Testament wel het werkwoord ‘synago’ om het samenkomen te beschrijven.

In het Nieuwe Testament wordt wel 115 keer het woord ekklesia gebruikt. Ook wordt wel 150 keer woorden voor samenkomen zoals synago gebruikt. Voor deze les zijn alle teksten waarin deze woorden voorkomen bestudeert.

Deze les geeft een selectie en samenvatting van al die teksten, die onderzocht zijn. Het complete overzicht staat op de site hetgajegoed.com als studie ekklesia. Link

De ekklesia volgens de Bijbel

Dat men de Grieken niet wilden nadoen en ook dat het meer is dan de synagoge blijkt wel uit de beschrijvingen, die de Bijbel van de ekklesia geeft. Hier tien punten. Ze staan zo ongeveer in de volgorde van de boeken van het Nieuwe Testament.

1. De ekklesia is gebouwd op mensen, die Jezus als de Gezalfde zien,

In deze tekst hieronder staan twee uitspraken, die gaan over de missie van de ekklesia.
Matteüs 16:15-18. Toen vroeg hij hun: ‘En wie ben ik volgens jullie?’ ‘U bent de messias, de Zoon van de levende God,’ antwoordde Simon Petrus. Daarop zei Jezus tegen hem: ‘Gelukkig ben je, Simon Barjona, want dit is je niet door mensen van vlees en bloed geopenbaard, maar door mijn Vader in de hemel. En ik zeg je: jij bent Petrus, de rots waarop ik mijn kerk (ekklesia) zal bouwen,  – en de poorten van het dodenrijk zullen haar niet kunnen overweldigen. [NBV]

Dit stukje tekst heeft in de geschiedenis van de kerk divers uitleg gekregen. Zoals ik het opvat zijn zij voor wie Jezus de messias is, de zoon van de levende God, degenen waarop Jezus zijn ekklesia zal bouwen. Petrus is daarvan de eerste, die dit getuigde. Als zodanig een blijvend voorbeeld voor ons allen.

Jezus geeft gelijk ook een profetie over de ekklesia. De hel, het dodenrijk zal de ekklesia niet overweldigen.

2. De bevoegdheid van de ekklesia

De tekst na de vorige tekst geeft meteen de bevoegdheid van de ekklesia aan.
Matteüs 16:19. Ik zal je de sleutels van het koninkrijk van de hemel geven, en al wat je op aarde bindend verklaart zal ook in de hemel bindend zijn, en al wat je op aarde ontbindt zal ook in de hemel ontbonden zijn.’  [NBV]

De bevoegdheid is groot. Je kunt dingen nader bepalen zowel bindend verklaren als bindende zaken ontbindend verklaren.

3. De Heer breidt de ekklesia van geredde mensen uit.
Dat komen we in een tekst tegen, dat men blij was om te ontdekken dat de groep van mensen, die werden gered dagelijks uitbreidde.

Het staat in deze tekst.
Handelingen 2:47. En prezen God, en hadden genade bij het ganse volk. En de Heere deed er dagelijks tot de gemeente (ekklesia) toe, die zalig werden. [Statenvertaling]

Het Griekse woord sozo is in de Statenvertaling met ‘zalig’ vertaald. De HSV vertaalt ook met ‘zalig’. De NBV vertaalt met ‘gered’, de NBG met “behouden’.

Tot de ekklesia toetreden is een zaak van de mensen en van God. Als mens moet je die stap wel willen zetten. En in wezen voegt de Heere toe. Redden in de NBV is wel een beetje smal begrip, je denkt al gauw ‘gered van de hel’, terwijl meer is bedoeld. De Statenvertaling schrijft ‘zalig’. Ze werden op dat moment ‘zalig’, dat wil zeggen ‘blij’, ‘gelukkig’, ‘niets meer te wensen’. De vertalingen vullen elkaar mooi aan.

4. Het wonder van de ekklesia heeft God veel gekost.
In de tekst hieronder gaat het over het grote offer dat God heeft gebracht om het wonder van de ekklesia te verwerven. Het lijkt er terloops te staan, maar toch belangrijk om te beseffen. Laten we de ekklesia dan ook serieus nemen.

De tekst is onderdeel van een oproep aan de oudsten van de gemeente in Efeze.
Handelingen 20:28. Zorg voor uzelf en voor de hele kudde waarover de heilige Geest u als herder heeft aangesteld; u bent de opzieners van Gods gemeente (ekklesia), die hij verworven heeft door het bloed van zijn eigen Zoon. [NBV]

5. Jezus is het hoofd van de ekklesia.
Deze tekst gaat over Jezus, hij is het hoofd van de ekklesia.
Kolossenzen 1:18. Hij is het hoofd van het lichaam, de kerk (ekklesia). Oorsprong is hij, eerstgeborene van de doden, om in alles de eerste te zijn. [NBV]

In de brief aan de Efeziërs staat dat Jezus Christus ons hoofd is, zoals in het huwelijk de man het hoofd is van de vrouw.
Efeziërs 5:23-25. … want een man is het hoofd van zijn vrouw, zoals Christus het hoofd is van de kerk (ekklesia), het lichaam dat hij gered heeft. En zoals de kerk (ekklesia) het gezag van Christus erkent, zo moeten vrouwen in ieder opzicht het gezag van hun man erkennen. Mannen, heb uw vrouw lief, zoals Christus de kerk (ekklesia) heeft liefgehad en zich voor haar heeft prijsgegeven. [NBV]

Een paar verzen verder in de brief wordt nog meer kleur gegeven aan de uitspraak.
Efeziërs 5:32. Dit mysterie is groot en ik betrek het op Christus en de kerk (ekklesia). [NBV]

6. Jezus voedt en verzorgt de ekklesia
God heeft Jezus macht en autoriteit gegeven, zo’n beetje met als doel de gemeente te helpen en voor de mensen te zorgen.
Efeziërs 1:22. En Hij heeft alle dingen aan zijn voeten onderworpen en heeft Hem als hoofd over alle dingen gegeven aan de gemeente (ekklesia), die zijn lichaam is en de vervulling van Hem, Die alles in allen vervult [HSV]

Jezus voedt en verzorgt de ekklesia
Efeziërs 5:29. Niemand haat ooit zijn eigen lichaam, integendeel: men voedt en verzorgt het, zoals Christus de kerk (ekklesia). [NBV]

7. De ekklesia is de bruid van Jezus.
We zagen bij punt 5 al het beeld van het huwelijk waar Jezus het hoofd is. Maar je kunt ook zeggen dat de ekklesia de bruid van Jezus is.

Efeziërs 5:27. Opdat Hij haar Zichzelf heerlijk zou voorstellen, een Gemeente (ekklesia), die geen vlek of rimpel heeft, of iets dergelijks, maar dat zij heilig zou zijn en onberispelijk. [Statenvertaling]

Dit schrijft de apostel Paulus aan de gemeente van God te Korinthe.
2 Korintiërs 11:2. Ik waak over u zoals God over u waakt. Ik heb u aan één man uitgehuwelijkt, aan Christus, en ik wil u als een kuise bruid aan hem geven. [HSV]

8. God geeft iedereen een plaats in de ekklesia
Als het gaat om mensen aan te wijzen voor een taak in de ekklesia dan dienen we daar in de leiding van God te volgen.

1 Korintiërs 12:28. God heeft in de gemeente (ekklesia) aan allerlei mensen een plaats gegeven: ten eerste aan apostelen, ten tweede aan profeten en ten derde aan leraren. Dan is er het vermogen om wonderen te verrichten, de gave om te genezen en het vermogen om bijstand te verlenen, leiding te geven of in klanktaal te spreken. [NBV]

Er zijn natuurlijk nog andere posities, dit zijn enkele in het oog springende voorbeelden voor de gemeente van Korinthe. En doe rustig aan, geen overdreven ambitie, zie de volgende tekst.

1 Korintiërs 7:17. In het algemeen: laat ieder in de positie blijven die de Heer hem heeft gegeven, blijven wat hij was toen God hem riep. Dat schrijf ik voor aan alle gemeenten (ekklesia). [NBV]

9. Hoe gaan mensen binnen de ekklesia met elkaar om?
In de ekklesia zijn we er voor elkaar om elkaar te helpen en ondersteunen en elkaar te helpen om verder te groeien in het geloof.

1 Korintiërs 14:12. Dit geldt ook voor u: als u zo graag geestelijke gaven bezit, moet u ernaar streven uit te blinken in de opbouw van de gemeente (ekklesia). [NBV]

1 Korintiërs 14:26. Broeders en zusters, wat betekent dit voor uw samenkomsten? Wanneer u samenkomt (synerchomai) draagt iedereen wel iets bij: een lied, een onderwijzing, een openbaring, een uiting in klanktaal of de uitleg daarvan. Laat alles tot opbouw van de gemeente zijn. [NBV]

Jakobus 5:14. Laat iemand die ziek is de oudsten van de gemeente (ekklesia) bij zich roepen; laten ze voor hem bidden en hem met olie zalven in de naam van de Heer.

10. De ekklesia beïnvloedt de geestelijke atmosfeer in een plaats.
Bij de ekklesia gebeurt er van alles tussen mensen, maar de ekklesia heeft ook invloed in de geestelijke wereld.

Efeziërs 3:10. Zo zal nu door de kerk (ekklesia) de wijsheid van God in al haar schakeringen bekend worden aan alle vorsten en heersers in de hemelsferen. [NBV]

Hieronder wat mij betreft de mooiste tekst van dit onderwerp. Het schildert het meest indrukwekkend de betekenis van de ekklesia. Allemaal superlatieven.
Hebreeën 12:22-24. … u staat voor de Sionsberg, voor de stad van de levende God, het hemelse ​Jeruzalem, en voor duizenden ​engelen​ die in vreugde bijeen zijn, (paneguris) voor de gemeenschap (ekklesia) van eerstgeborenen, die in de hemel ingeschreven zijn, voor God, de rechter van allen, en voor de geesten van de rechtvaardigen, die tot volmaaktheid gekomen zijn, voor de bemiddelaar van een nieuw ​verbond, ​Jezus, en voor het gesprenkelde bloed dat krachtiger spreekt dan dat van ​Abel. [NBV]

11. Samenkomen is de kern van de ekklesia.
Samenkomen is belangrijk voor een ekklesia. Je zou kunnen zeggen dat zonder samenkomen de ekklesia niet bestaat.

Matteüs 18:20. Want waar twee of drie in Mijn Naam bijeengekomen (synago) zijn, daar ben Ik in hun midden. [HSV]

Samenkomen heeft bijzondere geestelijke kracht. Je kunt samenkomen voor onderwijs, voor lofprijzing en aanbidding, voor bidden en profeteren. En natuurlijk om met elkaar te eten en te drinken en om plezier met elkaar te hebben.

Hebreeën 10:25. Laten wij de onderlinge bijeenkomst (episynagoge) niet nalaten, zoals het bij sommigen de gewoonte is, maar elkaar aansporen, en dat zoveel te meer als u de grote dag ziet naderen. [NBV]

Is jouw kerk een ekklesia van God?

We hebben nu gelezen wat de ekklesia van God inhoudt. In hoeverre lijkt onze kerken op de ekklesia zoals die in de Bijbel is beschreven?

Hieronder een kleine test om in te schatten hoe jouw kerk er voor staat. Zoals jij dat inschat.

	Vragen	Zeker	Beetje	Geen idee	Nee
1	Is jouw kerk gebouwd op het getuigenis van Petrus? Mat 16:18.
2	Hanteert jouw kerk de sleutels van het Koninkrijk? Mat 16:19.
3	Is in jouw kerk Jezus het hoofd? Kol 1:18.
4	Voedt Jezus jouw kerk? Ef 5:29
5	Geeft God in jouw kerk allerlei mensen een plaats? 1 Kor 12:28.
6	Maakt jouw kerk de wijsheid van God aan de hemelsferen bekend? Ef 3:20
7	Breidt in jouw kerk God het aantal mensen dagelijks uit? Hand. 2:47
8	Heb je bij jouw kerk de indruk dat je samen bent met engelen en met God? Hebr. 12:23

Hoe kan een kerk een ekklesia worden?

Als iedereen in de kerk een ekklesia zou willen worden, dan is de weg in principe niet moeilijk. De hele groep zou zich kunnen afvragen wat God van hen vraagt en de hele groep zou dat dan ook kunnen gaan doen.

Belangrijk is dan dat we als eerste Gods stem leren te verstaan. Niet een enkeling, maar een belangrijk deel van de groep. Zodra we dat kunnen, kunnen we de eerste stappen zetten.

Niemand weet natuurlijk wat Jezus tot ons gaat spreken. Waar hij mee begint. Gissen waarmee Jezus zal beginnen en wat daarna Jezus zal zeggen lijkt me niet goed. Dan zijn we al bevooroordeeld voordat we beginnen.

Hoe kun je zelf deelnemen aan de ekklesia?

Wat voor de ekklesia van belang is, kun je ook voor jezelf toepassen.

De erkenning dat Jezus de gezalfde is.
De erkenning dat Jezus jouw Heer is.
Dat je bewust bent, dat de prijs, die God moest betalen voor de ekklesia hoog was.
Dat je bewust bent dat Jezus je zegent.
Dat je bewust bent dat Jezus je de plaats geeft, die bij je past.
Dat je bewust bent dat het belangrijk is om met anderen van de ekklesia samen te komen. Ook samen te werken.

Wat dat laatste betreft, het is dan handig om mensen te zoeken, die ook lid van een ekklesia willen zijn. Liefst in je eigen gemeenschap. Zoek hen regelmatig op, vorm met hen een groepje.

Mijn ervaring is dat leven met God heel ontspannen kan zijn, maar het kan ook heel spannend en inspannend zijn. Heel ontspannen omdat je niet met een ‘agenda’ hoeft te werken. Je begint je dag onbezorgd en je ziet wel wat er die dag op je afkomt. In een vergadering neem je alleen ruimte als er door de Geest een opening is.

Maar het kan ook spannend zijn als er onder leiding van de Geest een enorme mogelijkheid voor het evangelie zich openbaart. En als Gods Geest gaat werken, dan kan er veel te doen zijn. Gesprekken, handen opleggen, bidden, antwoorden op vragen etc.

Het is goed om te bedenken dat een groep, die je een ekklesia zou kunnen noemen ook nog maar onderweg is. Het kan zijn dat Jezus nog niet helemaal de leiding heeft of dat bij mensen in de groep nog veel van de oude mens meespeelt

Slotwoord

In de tijd van het Nieuwe Testament maakt de HEER een nieuwe start met een nieuw concept namelijk de ekklesia. Jezus is het hoofd van de ekklesia. Bij de samenkomsten. En bij de deelnemers daarna in hun hart. Ze dragen het mee en het vuur zal weer oplaaien bij de volgende samenkomst.

In deze les staat in hoofdlijnen wat de ekklesia allemaal inhoudt. Wil je meedoen? Welkom!

Het nieuwe is niet alleen de nabijheid van de Heer door de Heilige Geest, maar ook dat iedereen mee kan doen. Ook mensen van buiten het volk Israël. Ook als je voorgeslacht niets met Jezus te maken wilde hebben.

Werkvorm

Bij de test komt naar voren in hoeverre de kerk of gemeente waar jij bij hoort een gemeenschap is zoals God het heeft bedoeld voor de nieuwe tijd.

Het lijkt me goed als je nadenkt, bidt en bezint hoe je met de verschillen omgaat. Doe dat in gebed, vraag je af waar de Heer je toe roept.

Mijn weg tot nu toe was en is dit. Altijd verbinding blijven houden met mijn eigen gemeenschap, maar intussen elders ook actief zijn als dat nuttig en passend is. Soms was er meer ekklesia elders. Maar misschien komt er steeds meer ekklesia in mijn eigen kerk.

Wat zou jouw weg zijn?

En de eerste stap?