Naast dopen in water is er ook wassen en besprenkelen met water die vergelijkbare betekenissen hebben. Naast dopen in water komen er ook allerlei andere doopmogelijkheden voor in de Bijbel zoals dopen in bloed en olie in het Oude Testament en zoals de doop in de Geest in het Nieuwe Testament.

Deze studie is beperkt tot het water gedeelte. De doop in de Geest is een aparte studie en aan de andere dopen wordt aandacht gegeven als onderdeel van andere onderwerpen.

Over dit onderwerp verschillen de meningen in de christelijke wereld. In het kort zijn de diverse overtuigingen bij het hoofdstuk Andere Bronnen vermeld.

De citaten zijn uit de NBV(21) vertaling tenzij anders aangegeven.

Studievragen

Over dit onderwerp zou je de volgende vragen kunnen stellen.

Is de doop in water pas in de tijd van het Nieuwe Testament ontstaan?

Wat is de essentie van de doop in water?
Wat kan de doop in water in iemands leven uitwerken?

Zijn de teksten rond de doop in de vertalingen van de Bijbel goed vertaald?
Hebben de kerken en christelijke gemeenten de woorden van de Bijbel goed toegepast?

Geeft de Bijbel ook aan welke handelingen je moet doen voor de doop?
Is het nemen van een ritueel bad door Joodse mensen hetzelfde als de doop in water?

In het laatste hoofdstuk Lessen staan de antwoorden op deze vragen.

Oude Testament

In het Oude Testament komen we het woord dopen tegen. En we komen ook handelingen tegen, die eenzelfde soort betekenis lijken te hebben als het dopen.

Het werkwoord dopen

Het werkwoord dopen en een naam van iemand in wiens naam de doop wordt genoemd kom je tegen in de Oude Testament. Opvallend is dat er geen Hebreeuws zelfstandig naamwoord, de doop, voorkomt.

	Woord	Soort woord	Strong	Opmerkingen:
1	טָבַל tabal	Werkwoord	H2881	Dopen. Komt 16 keer voor in 16 verzen KJV: dip (15x), plunge (1x).
2	טְבַלְיָהוּ Tĕbalyahuw	Eigennaam	H2882	Naam van een poortwachter. Komt eenmaal voor. JHWH dompelt onder

Ad 2. In 1 Kronieken 26:11 komt op de lijst met poortwachters iemand voor met de naam Tevalyahu. Het is de derde zoon van Hosah van de kinderen van Merarin. Zijn naam betekent ‘Jahweh heeft gedoopt’. Waar zou deze man in gedoopt zijn? In ieder geval is het een profetische naam voor deze man. De zoon van Jahweh, Jezus, zal later dopen.

Ad 1. Het werkwoord dopen komt 16 keer voor waarvan tien keer in de Torah. Drie keer gaat het om dopen in water. Vijf keer over dopen in bloed van een offerdier. Eén keer over dopen in olie. En een achttal keren heeft het geen relatie met een geestelijke handeling.

Voor het eerst wordt het woord dopen gebruikt als de broers van Jozef zijn kleed dopen in het bloed van een geit om later vader Jacob te informeren over zijn verdwijning, zie Genesis 37:31.

Bij de instelling van de Paasmaaltijd wordt verteld dat een bundel hysop, majoraantakken volgens de NBV, wordt gedoopt in bloed van het paaslam waarna met die bundel de deurposten worden besmeerd met bloed. Met het doel dat de verderfengel zal voorbijgaan, dat de engel gaat passeren zonder te doden, zie Exodus 12:22.

In Leviticus 4 doopt de priester bij een offer voor iemand die onbewust heeft gezondigd, zijn vinger in het bloed en sprenkelt het zeven keer voor het gordijn van het heilige, zie Leviticus 4: 6 en 17.

Leviticus 14 beschrijft een reeks handelingen om iemand die aan melaatsheid leed, weer rein te  verklaren. De handeling is dat de priester een vogel in het bloed doopt van een andere vogel die bij het bronwater (!) is geslacht. En daarna, vers 16 doopt hij zijn vinger in de olie (!) en sprenkelt met zijn vinger zevenmaal wat olie in de richting van de ontmoetingstent. Dit allemaal als onderdeel van de procedure om iemand weer rein te verklaren. Deze procedure lijkt op dopen in water en doop in de Geest.

In Deuteronomium 33:24 gaat het over Aser die zijn voeten in olie zal dopen in de HSV vertaling.

Vijf keer heeft het woord dopen geen relatie met de doop voor reiniging. In Ruth 2:14 en 1 Samuel 14:27 gaat over het eten van iets waarbij iets wordt gedoopt in azijn of honing. In 2 Koningen 8:15 gaat het om een doek, die in water wordt gedoopt om die doek te gebruiken voor de moord op koning Benhadad. In Job 9:31 gaat het over Job. Hij zegt “Al dompelt U mij in de put”, Job 9:33: “Er is niemand, die scheidrechter is tussen ons”. [HSV]

Het werkwoord dopen gaat drie keer over dopen in water.

Numeri 19:18. En iemand die rein is, moet hysop nemen en die in dat water dopen, en dat moet hij op de tent sprenkelen, en op al de voorwerpen, en op de personen die daar aanwezig waren, ook op hem die de beenderen, de vermoorde, de dode of het graf aangeraakt heeft.

Opmerking 1: de hysop komen we ook weer tegen bij Jezus als Hij aan het kruis hangt en dit krijgt toegediend. [HSV]
Opmerking 2: Numeri 19: 20. Maar wie onrein is en zich niet laat reinigen, moet uit de gemeenschap gestoten worden, omdat hij het heiligdom van de HEER verontreinigd heeft. Omdat hij zich niet met reinigingswater heeft laten besprenkelen, blijft hij onrein.

Jozua 3:14-16. En het gebeurde, toen het volk uit zijn tenten opbrak om de Jordaan over te steken, dat de priesters de ark van het verbond droegen, voor het volk uit. En zodra de dragers van de ark tot aan de Jordaan kwamen, en de voeten van de priesters die de ark droegen, in het water gedompeld waren, aan de rand van het water – de Jordaan was helemaal buiten zijn oevers getreden al de dagen van de oogst – bleef het water dat van bovenaf kwam, staan. Het bleef staan als een dam heel ver weg bij de stad Adam, die naast Sarthan ligt. En het water dat naar de zee van de Vlakte, de Zoutzee, stroomde, verdween; het werd afgesneden. Toen stak het volk over, tegenover Jericho.

Opmerking: dit wonder lijkt een beeld te zijn van het dopen in water en daarmee of daardoor wellicht ook in het dopen van de Geest.

2 Koningen 5:14. Hierop daalde Naäman af naar de Jordaan en dompelde zich daar zevenmaal onder, zoals de godsman had gezegd. Zijn huid werd weer gezond, zo gaaf als de huid van een kind, en hij was weer rein.
Opmerking: de context van deze tekst gebruikt het woord wassen, zie bij dat hoofdstuk.

Wat kunnen we van deze teksten leren?
In het Oude Testament komen we dopen in bloed en dopen in olie tegen. Het dopen in bloed heeft te maken met verzoening, de kruisdood van Jezus. En dopen met olie heeft te maken met de vervulling van de Heilige Geest.

Het dopen in water heeft te maken van het schoonmaken, reinigen van een mens. Niet alleen van het aardse vuil maar ook van het vuil van de zonden. Numeri 19:18. En als iemand dat niet wil moest hij uit het volk worden gestoten. Numeri 19:20.

Door de doop in water kan een enorme kracht vrijkomen. Jozua 3:14-16

De doop in water kan genezing bewerken. 2 Koningen 5:14.

Wassen en Wassingen

Zoals we hiervoor bij Naäman zagen, kreeg hij de opdracht om zichzelf te wassen. En wat hij uiteindelijk ging doen was onderdompelen. Zo openbaarde hij de mensheid zonder het te weten iets van de nieuwe wegen van God.

Wassen of baden is niet altijd helemaal kopje onder in water, maar het heeft net als onderdompelen met reiniging te maken.

Dit is een overzicht van de Hebreeuwse woorden, die over wassen gaan.

	Woord	Soort woord	Strong	Opmerkingen:
1	רָחַץ rachats	Werkwoord	H7364	Wassen, baden Komt 72 keer voor in 71 verzen KJV: wash (53x), bathe (18x), wash away (1x).
2	רַחַץ rachats	Zelfstandig naamwoord mannelijk	H7366	Waspot. Komt 2 keer voor KJV: washpot (2x).
3	רַחְצָה rachtsah	Zelfstandig naamwoord vrouwelijk	H7367	Wassing. Komt 2 keer voor KJV: washing (2x).
4	כָּבַס kabac	Werkwoord	H3526	Wassen. Komt 51 keer voor in 48 verzen. KJV: wash (47x), fuller (4x).

Ad 1: van de 72 keer komt het 47 keer in de torah voor.

Ad 3: het woord komt alleen in Hooglied 4:2 en 6:6 voor.

Ad 4: Wat is de betekenis van het woord fuller in de KJV? Een fuller is iemand die taak heeft om de wol zodanig te wassen dat die vervilt.

1. Rachats wassen
De eerste keer dat er over wassen wordt gesproken gaat het over de ‘mannen’ die Abraham bezoeken. Abraham biedt ze aan om hun voeten te wassen, zie Genesis 18:4. Daarna biedt ook Lot deze mannen aan om hun voeten te wassen, zie Genesis 19:2.

In Genesis gaat het vier keer in verschillende situaties over voeten wassen. Moesten hun voeten worden gedoopt in een bak met water of worden hun voeten gewassen met een natte doek?

Jozef waste zijn gezicht omdat hij emotioneel was geweest. Genesis 43:31.

De dochter van de Farao die Mozes zou adopteren waste zich in de rivier, zie Exodus 2:5. Waarom deed ze dit, er waren prima badhuizen in Egypte. Was het wellicht een doop om zich te reiniging, zodat ze waardig werd om de grote profeet Mozes te adopteren?

Exodus 2:5. Even later kwam de dochter van de farao naar de Nijl om te baden, terwijl haar dienaressen langs de rivier heen en weer liepen. Zij ontdekte de mand tussen het riet en liet die door een van haar slavinnen halen.

In Exodus 19 lees je dat men de kleren moet wassen voor de heiliging, vers 10 en 14. Kleren wassen doe je door onderdompeling. Dat kan toch niet anders?

En vervolgens moet Aäron en zijn zonen zich wassen om heilig voor God te zijn, Exodus 29:4. Dit was één van de onderdelen van de priester wijding.  Hoe dat wassen ging staat hier ook niet bij. Of dat door onderdompeling was weten we niet.

In Exodus 30 gaat het over het bronzen wasbekken waar Aäron en zijn zonen hun handen en voeten in moesten wassen voordat ze de tent binnenkwamen. Dit wassen lijkt een dagelijks ritueel, terwijl de priesterwijding slechts eenmaal werd gedaan.

Naäman de Syriër.
Volgens het boek Koningen krijgt Naäman de opdracht om zich te wassen. Uiteindelijk gaat hij zich onderdompelen.

Hier wordt de verbinding gelegd tussen wassen en dopen. En dat is ook logisch. Bij wassen duw je jezelf, je kleren of wat dan ook, immers onder water.

Naäman de Syriër dompelt zichzelf zeven keer onder in het water van de Jordaan. Let op dat hij het zelf deed en dat hij het zeven keer deed en dat hij werd genezen.

<<>>Sloot Elisa met zijn opdracht aan bij een bestaande praktijk of was het een nieuwe weg die Elisa door de Geest geleid insloeg?
Opmerking: <nog toetsen, misschien iets te vinden in een Joods boek?>

Hier de tekst waar het over gaat.
2 Koningen 5:9-14. Naäman reed met zijn strijdwagen naar het huis van Elisa. Elisa stuurde iemand naar buiten om hem te zeggen: ‘Baad u zevenmaal in de Jordaan, dan zal uw huid weer gezond worden en zult u weer rein zijn.’ Kwaad ging Naäman weg. ‘Ik had gedacht dat hij zelf naar buiten zou komen,’ zei hij. ‘En dat hij de naam van de HEER, zijn God, zou aanroepen en met zijn hand over de aangetaste plek zou strijken, en zo de huidvraat zou wegnemen. Zijn de rivieren van Damascus, de Abana en de Parpar, soms niet beter dan alle wateren in Israël? Had ik me daarin niet kunnen baden om rein te worden?’ Verontwaardigd draaide hij zich om en ging weg. Maar zijn bedienden kwamen hem achterna en zeiden: ‘Maar overste, als de profeet u een ingewikkelde opdracht had gegeven, had u die toch ook uitgevoerd? Dus nu hij tegen u zegt: “Baad u, en u zult weer rein worden,” moet u dat zeker doen.’ Hierop daalde Naäman af naar de Jordaan en dompelde zich daar zevenmaal onder, zoals de godsman had gezegd. Zijn huid werd weer gezond, zo gaaf als de huid van een kind, en hij was weer rein.

De opdracht aan Naäman was wassen of, zoals de NBV het vertaalt, baden. En uiteindelijk ging Naäman zich onderdompelen in de Jordaan. De SV vertaalt met ‘dopen in’. Naäman, ik denk zonder het te weten, begint met iets nieuws. Niet alleen staande in de Jordaan je wassen, maar onderdompelen in het water van de Jordaan. Een grondige manier van wassen. En dat zeven keer.

Naäman was melaats. Die aandoening was wel zo’n beetje synoniem met vuil of onrein zijn. Wat doe je als je lichamelijk vies bent. Dan ga je jezelf wassen of baden. De profeet sluit hier met zijn door de Geest van God geïnspireerde opdracht aan bij het alledaags menselijke. Als je een opdracht van God uitvoert krijgt het een geestelijke dimensie. Aangezien het geestelijke leidend is, en uit het geestelijke het zichtbare ontstaat is dan ook logisch dat als je met het geestelijke in het reine komt dat het lichaam genezen wordt. 

2. Rachats waspot.
In Psalm 60:8 en 108:9 staat ‘Moab is mijn waspot’. Wat is de bedoeling van die uitspraak? Is dit de waspot waarin het volk Israël wordt gewassen als ze weer eens met onreinheden waren bezig geweest?<<uitzoeken of dat klopt>>

3. Rachtsah wassing
Het woord komt alleen tweemaal in het boek Hooglied voor.

Hooglied zowel 4:2 als 6:6. Uw tanden zijn als een kudde pasgeschoren schapen die zijn opgekomen uit de wasplaats. Alle werpen zij tweelingen, geen van hen is zonder jongen. [HSV]

4. Kabac wassen
Er is nog een ander Hebreeuws woord voor wassen namelijk כָּבַס, kabac, dat meestal over het wassen van kleren gaat. Ik neem aan dat je kleren wast door onderdompeling, zie Genesis 49:11, Exodus 19:10 en 14.

Een voorbeeld van het wassen van kleren wat ook een relatie heeft met onze eigen reinheid is deze tekst.
Jeremia 2:22. Ook al was je je kleren met zeep, en met een overvloed aan loog, je schandvlek blijf ik zien – spreekt God, de HEER.
Opmerking: ook de doop in water heeft zijn voorwaarde. Je moet het vuil willen loslaten.

Hieronder nog drie voorbeelden van kabac, wassen, wassen van onszelf als mensen om rein te worden.

Jeremia 4:14. Was het kwaad van uw hart af, Jeruzalem, opdat u verlost wordt. Hoelang laat u uw zondige gedachten in uw binnenste overnachten? [HSV]
Opmerking: de KJV vertaalt met: ‘wash thine heart from wickedness’. De NBG vertaalt het werkwoord met reinigen.

Psalm 51:4. .. was mij schoon van alle schuld, reinig mij van mijn zonden.
Psalm 51:9. Neem met majoraan mijn zonden weg en ik word rein, was mij en ik word witter dan sneeuw.

Wat kunnen we van deze teksten leren?
Het is belangrijk voor mensen om schoon te worden. Dat kan door het werk van de Geest vooral als we er om vragen en bidden. Zie Psalm 51.

Je kunt het schoon worden kracht bij zetten door je de wassen of onder te dompelen in water.

Besprenkelen met water

In het Oude Testament komen we besprenkelen tegen. Dat gebeurde o.a. met water. Dat heeft als doel te reinigen.

Er is een aparte studie over besprenkelen.

Het gebruik van reinigingswater

Er is nog meer uit het Oude Testament over de doop te zeggen. Zo wordt in de Bijbel zes keer over reinigingswater, mayim niddah, gesproken. Reinigingswater werd over je gesprenkeld. Het was iets dat de priester voor je deed. In de Anglicaanse kerk wordt dit middel ook nog wel toegepast in het pastoraat.

	Woord	Soort woord	Strong	Opmerkingen:
1	מַיִם נִדָּה mayim niddah	Combi van twee keer zelfstandig naamwoord	H4325 H5079	Reinigingswater. Komt zes keer voor in vijf verzen. KJV: water of separation (6x)
2	מַיִם חַטָּאָת mayim chatta’ath	Combi van twee keer zelfstandig naamwoord	H4325 H2403	Water dat de zonde afwast. Komt eenmaal voor. KJV: water of purification (1x)

De uitdrukking mayim chatta’ath, regel 2 in de tabel, komt eenmaal voor. Dit is de tekst.

Numeri 8:5-7. De HEER zei tegen ​Mozes: ‘Zonder de ​Levieten​ van de overige Israëlieten af en reinig hen. Je moet hen besprenkelen met reinigingswater, en vervolgens moeten ze hun hele lichaam scheren en hun ​kleren​ wassen. Daarna zijn ze ​rein. [NBG]
Opmerking: de HSV noemt dit ontzondigingswater

In Numeri 19 staan de handelingen voor het maken van reinigingswater.
Numeri 19:1-10. De HEER zei tegen ​Mozes​ en ​Aäron: ‘Dit is een wet die de HEER heeft ingesteld: Zeg tegen de Israëlieten dat ze je een koe brengen, een gave rode koe zonder enig gebrek, die nog nooit een ​juk​ heeft gevoeld. Geef die aan de ​priester​ Eleazar. Ze moet buiten het kamp worden gebracht en daar in zijn aanwezigheid geslacht worden. De ​priester​ Eleazar moet zijn vinger in het ​bloed​ dopen en het zevenmaal in de richting van de voorkant van de ​ontmoetingstent​ sprenkelen. De koe moet voor zijn ogen worden verbrand: de huid, het vlees, het ​bloed​ en de inhoud van de ingewanden. De ​priester​ neemt cederhout, ​majoraan​ en karmozijn, en gooit dat midden in het vuur waarin de koe verbrand wordt. Dan moet hij zijn ​kleren​ en zijn lichaam met water wassen. Daarna mag hij het kamp weer binnen, maar hij blijft tot de avond ​onrein. Ook degene die de koe verbrand heeft moet zijn ​kleren​ en zijn lichaam met water wassen. Ook hij blijft tot de avond ​onrein. Iemand die ​rein​ is, moet de as van de koe verzamelen en op een reine plaats buiten het kamp leggen. Daar moet de as bewaard worden, omdat er reinigingswater mee moet worden bereid dat de Israëlieten van ​zonde​ reinigt. De man die de as van de koe verzameld heeft moet zijn ​kleren​ wassen. Hij blijft tot de avond ​onrein. Deze wet blijft voor altijd van kracht, zowel voor de Israëlieten als voor de ​vreemdelingen​ die bij jullie wonen.

Verder staat in Numeri 19 in welke gevallen het reinigingswater dient te worden toegepast. In geval bij het aanraken van een lijk.
Numeri 19:11-13. Wie het lijk van een mens aanraakt is zeven dagen ​onrein. Zo iemand moet zich op de derde en op de zevende dag met het water laten ​reinigen, dan is hij weer ​rein. Als hij zich niet laat ​reinigen​ op zowel de derde als de zevende dag, blijft hij ​onrein. Iedereen die een dode aanraakt, het lijk van een mens, en zich niet laat ​reinigen, verontreinigt de ​tabernakel​ van de HEER en moet ​uit de gemeenschap​ van Israël gestoten worden. Omdat hij niet met het reinigingswater besprenkeld is blijft hij ​onrein; zijn ​onreinheid​ blijft hem aankleven. [Zie verder ook vers 20 en 21]

Naast Numeri 19 komt het woord nog eenmaal voor in Numeri 31.
Numeri 31:21-24. De ​priester​ Eleazar zei tegen de mannen die aan de strijd hadden deelgenomen: ‘Dit is een wet die de HEER heeft ingesteld en die hij aan ​Mozes​ bekend heeft gemaakt: Alles van goud of zilver, van koper, ijzer, tin of lood, alles wat vuurbestendig is, moet door het vuur gehaald worden om weer ​rein​ te worden, en het moet bovendien met reinigingswater worden gereinigd. Alles wat niet tegen vuur bestand is, moet door het water gehaald worden. Was op de zevende dag uw ​kleren, dan bent u weer ​rein​ en mag u weer in het kamp komen.’

Opvallend: niet iemand, die onrein is geworden moet verstoten worden maar degenen, die zich niet wil laten reinigen. Die moet worden verstoten.

Opmerking: het gebruik van reinigingswater lijkt een variant voor de doop. Het wordt in de Anglicaanse kerk wel gebruikt. De anglicaanse Leanne Payne beveelt het gebruik van reinigingswater aan in haar boek Herstel van Identiteit hoofdstuk 11.

Het wasbekken bij de tempel

Ik neem het wasbekken ook in deze studie op omdat het werd gebruikt voor het wassen van de handen. Ook een soort doopbad, net als de waterkruiken die in het Nieuwe Testament bij de bruiloft van Kana zal worden gebruikt.

	Woord	Soort woord	Strong	Opmerkingen:
1	כִּיּוֹר kiyowr	Zelfstandig naamwoord mannelijk	H3595	Wasbekken. Komt 23 keer voor in 20 verzen. KJV: laver (20x), scaffold (1x), pan (1x), hearth (1x).

Het woord komt in 20 verzen voor, waarvan in tien verzen in de Torah. Het woord gebruikt men ook om een pot aan te geven waar in werd gekookt zoals in 1 Samuel 2:14.

Exodus 30:17-21. De HEER zei tegen Mozes: ‘Maak een bronzen wasbekken op een bronzen onderstel, voor de wassingen. Zet het tussen de ontmoetingstent en het altaar en doe er water in. Met dit water moeten Aäron en zijn zonen hun handen en hun voeten wassen. Ze moeten dit doen voordat ze de ontmoetingstent binnengaan, anders zullen ze sterven. Ook wanneer ze dienst gaan doen bij het altaar en de HEER een offer gaan brengen, moeten ze hun handen en hun voeten wassen, anders zullen ze sterven. Deze bepaling blijft voor altijd van kracht voor Aäron en zijn nakomelingen, voor alle komende generaties.’

Opmerking 1: de plaats van het wasbekken bepaalt welke functie het wasbekken had. Als eerste als ze een offer brengen en als tweede als ze de ontmoetingstent binnengaan voor de volgende handelingen.

Opmerking 2: het gaat om handen én voeten wassen. Bij de voetwassing denken we gelijk aan de voetwassing van de voeten van de discipelen bij dat bekende Pesach maal.

Opmerking 3: het was een bepaling voor altijd maar voor Aäron en zijn nakomelingen. Niet voor iedereen zoals de joden dat later bepaalden.

In Exodus 30:28 staat dat het wasbekken en zijn onderstel met olie moeten worden gezalfd. In Exodus 31:9, 35:16, 38:8, 39:39, 40:7, 11 en 30 gaat het om het maken en plaatsen van het wasbakken bij de tabernakel.

In Leviticus 8:11 gaat het om de inwijding van het wasbekken dat voor de tabernakel werd gebruikt. Later wordt een groter wasbekken gebruikt bij de tempel.

In 1 Koningen 7 en 2 Kronieken 4 en 6 gaat het om het maken van het wasbekken voor de tempel. Deze was natuurlijk van een groter formaat.

Dit zijn acties van koning Achaz om bepaalde onderdelen van de tempel niet aan de koning van Assyrië te laten zien bij zijn bezoek.
2 Koningen 16:17. Verder liet koning Achaz de spoelbekkens van hun onderstellen halen en de panelen van de onderstellen slopen. Het grote bekken, de Zee, liet hij verwijderen van de bronzen runderen waarop het rustte, en op een stenen fundering zetten.
Opmerking: de Zee is een waterbassin op het tempelplein. <<waar was dat voor?>>

Zacharia 12:6. Op die dag maak Ik de stamhoofden van Juda tot een vuurpot in een takkenbos, tot een fakkel in een korenschoof, zodat de vlammen om zich heen grijpen en de omringende volken verzengen. Jeruzalem zal zijn eigen plaats behouden.

Opmerking: hier gaat het om een pot met vuur als profetisch beeld. Het vuur zal de omringende volken verzengen

Vraag: was het wasbekken alleen bedoeld voor het wassen van handen en voeten of werd het ook nog voor iets anders gebruikt? <<hopen op inspiratie>>

Een mikve mayim

En tenslotte spreekt de Bijbel over een mikve mayim מַיִם מִקְוֶה een verzameling water. Een mikve is in het jodendom het woord geworden voor een bad dat wordt gebruikt voor de reiniging. 

	Woord	Soort woord	Strong	Opmerkingen:
1	מִקְוֶה miqveh	Zelfstandig naamwoord mannelijk Eigennaam	H4723	Verzameling, hoop Komt 12 keer voor in 10 verzen KJV: linen yarn (4x), hope (4x), gathering together (1x), pool (1x), plenty (1x), abiding (1x).
2	מִקְוֶה מַיִם miqveh mayim	Combinatie	H4723 H4325	Een verzameling van water Komt eenmaal voor KJV: gathering together of the waters (1x) , pools of water (1x), plenty of water (1x),

Het Hebreeuwse woord מִקְוֶה (miqveh ) komt 12 keer voor in 10 verzen. Drie keer komt mikve in combinatie met water voor: een mikve mayim: een waterverzameling. Dit zijn de drie verzen.

Genesis 1:10 God zorgt dat het water zich verzamelt en noemt dat zee (in het Hebreeuws yam).
In Exodus 7:19 gaat het over verzamelingen van water, die bloed worden. Een plaag voor Egypte die hen over zichzelf wordt afgeroepen maar door Mozes wordt aangekondigd.

En dan Leviticus 11 een bijzondere tekst, een bliksemschicht bij een heldere hemel. Het hele hoofdstuk 11 gaat over nare zaken zoals dode beesten en kadavers waardoor zaken onrein worden en dan ineens gaat het over een mikve maïm die niet onrein kan worden.
Leviticus 11:36. Een bron of put waarin water verzameld wordt, zal echter rein blijven. Maar wie hun kadaver aanraakt, is onrein. [HSV]

Opmerking: de Studiebijbel Oude Testament ziet hier geen bijzonderheid bij dit vers maar geeft, naar mijn idee,  een heel ‘platte’ verklaring: ‘Dit moest ook wel want anders zou alles onrein zijn, want er valt altijd wel iets in een put’.

Opmerking: in latere eeuwen zijn de joden de mikva mayim oftewel de mikva gaan gebruiken als een bad, een soort badkuip om je te reinigen. In het Hebreeuwse denken verbindt men de dingen van het leven met elkaar. Dus geen scheiding maken tussen het geestelijke en het praktische zoals wij in het Westen doen. Het bad is er voor om schoon te worden, zowel lichamelijk als geestelijk. 

Opmerking: aan een mikve mayim is door de rabbi’s een minimale afmeting vastgesteld. Het bad mocht niet te klein zijn omdat dan onvoldoende van onderdompeling spraken is. De afmetingen van de plaatsen aan de Jordaan waar Johannes de Doper en Jezus hun discipelen doopten voldeden daar ruimschoots aan denk ik.

Nieuwe Testament

In de tijd van het Nieuw Testament valt gelijk de doop van Johannes de Doper op. Daarna de opdracht van Jezus om te dopen. En verder het gebruik van het woord doop of dopen bij iets anders dan met water.

Wat wij van andere culturen nu noemen, ritueel baden of ritueel wassen, was heel gebruikelijk in de dagen van Johannes de Doper. Rijke mensen hadden een eigen bad en er waren ook openbare badgelegenheden. Men deed dat regelmatig. Zeker bij de drie grote feesten. Het was een handeling voor reiniging en heiliging.

Als je in Israël de plaats Qumran gaat bezoeken, aan de westkant van de Dode Zee, kun je de baden zien uit die tijd. Ze heten mikweh’s, een woord dat in het Oude Testament voorkomt.

Die baden waren er ook in en bij Jeruzalem. Hoe zou het anders zijn gegaan als op de bijzondere Pinksterdag 3000 mensen werden gedoopt? Er was geen meer in Jeruzalem en er stroomde ook geen rivier door de stad.

De drie evangelisten beschrijven als locatie van de doop van Johannes, de woestijn van Judea. Dat ligt ten Noorden van de Dode Zee. Men denkt dat deze doop werd gedaan in wat nu Qasr al Yahud heet. Daar is al sinds lange tijd een doopplek voor christenen. Er staan zowel aan de kant van Israël als Jordanië kerken en kloosters. Het is te vinden op Google maps. De plaats ligt op ongeveer de zelfde hoogte als Jericho maar dan bij de rivier de Jordaan.

De evangelist Johannes beschrijft ook een andere locatie: Enon bij Salim. Dat het bij Salim ligt voegt Johannes toe, omdat Enon slechts bron betekent en er zijn veel bronnen in Israel. Wellicht is Salim het tegenwoordige Beth Sean halverwege de Dode Zee en het meer van Galilea.

Er is tegenwoordig ook een doopplaats voor christenen bij Yardenit, dat is enkele honderden meters als de Jordaan weer verder gaat stromen nadat het water het meer van Galilea is gepasseerd.

Wat Johannes aan het gebruik van de ritueel baden of wassen toevoegde was de persoonlijke bekering. Tot dan toe was het gebruikelijk om te baden als je een begraafplaats had bezocht, of in het huis van een Romein was geweest of op de markt was geweest.

Maar nu onderging je de doop ook als je zelf afstand nam van een kwade praktijk. En als je dat doet ga je een nieuw leven leiden dat dan ook vrucht gaat dragen.
Lukas 3:8. Breng vruchten voort, die een nieuwe leven waard zijn.

Dat van die vruchten vindt pas echt plaats als je innerlijk verandert. Dan kan alleen door de onderdompeling in de Heilige Geest en met vuur (loutering). Heerlijk en pijnlijk, die twee.

Het werkwoord dopen

Er gaat zo’n honderd keer in het Nieuwe Testament over dopen, de doop en het dopen. Hieronder staan de gegevens van deze verschillende woorden.

	Woord	Soort woord	Strong	Opmerkingen:
1	βαπτίζω baptizō	Werkwoord	G907 SB823	Dopen, onderdompelen. Komt 77 keer voor in 63 verzen. KJV: baptize (76), wash (2x), baptist (1x), baptized (with G2258) (1x).
2	βάπτισμα baptisma	Zelfstandig naamwoord onzijdig	G908 SB824	De doop. Komt 20 keer voor 20 verzen. KJV: baptism (22x).
3	βαπτισμός baptismos	Zelfstandig naamwoord mannelijk	G909 SB825	Onderdompeling. Komt 4 keer voor in 3 verzen. KJV: washing (3x), baptism (1x). Marcus 7:4 en 8. Hebr. 6:2 en 9:10.

Naast het dopen of de doop in water komt ook doop in de Geest en andere dopen voor. Zoals de doop in één lichaam, 1 Korintiërs 12:13, de doop in Christus, Galaten 3:27, de doop in de dood van Christus, Romeinen 6:3-4, Kolossenzen 2:12 en de doop in Mozes in de wolk en in de zee, 1 Korintiërs 10:2. Hebreeën 6:2 spreekt daarom ook van een leer van dopen. En verder lieten mensen zich ook dopen voor de doden, een gebruik dat bij ons onbekend is, 1 Korintiërs 15:29.

Je kunt ook worden ondergedompeld in een moeilijk proces.
Matteüs 20:22-23. Maar Jezus antwoordde en zei: U weet niet wat u vraagt; kunt u de drinkbeker drinken die Ik drinken zal, en met de doop gedoopt worden waarmee Ik gedoopt word? Zij zeiden tegen Hem: Dat kunnen wij. En Hij zei tegen hen: Mijn drinkbeker zult u wel drinken, en met de doop waarmee Ik gedoopt word, zult u gedoopt worden; maar het zitten aan Mijn rechter- en aan Mijn linkerhand is niet aan Mij om te geven, maar het zal gegeven worden aan hen voor wie het bestemd is door Mijn Vader. [HSV]
Marcus 10:38-39. Maar Jezus zei tegen hen: ‘Jullie weten niet wat je vraagt. Kunnen jullie de beker drinken die ik moet drinken of de doop ondergaan die ik moet ondergaan?’
Lucas 12:50. Ik moet een doop ondergaan, en ik word hevig gekweld zolang die niet volbracht is.

Als in de tekst van de Bijbel er niet bij staat over welke doop het gaat dan wordt in de kerk in het algemeen de doop in water verondersteld. Dat kan een onjuiste aanname zijn. Na het Pinksterfeest is de focus juist op de doop in de Geest.

Ad 1. Baptizo, dopen.
Het ‘dopen in water’ is dikwijls vertaald met ‘dopen met water’. Echter je doopt iets niet met maar je doopt in iets. Het Griekse woord ‘en’ van het Nieuwe Testament betekent gewoon in het Nederlands ‘in’.

Hier is gebeurd wat vertalers vaker doen, de vertaling aanpassen aan een kerkelijke praktijk. In de kerken wordt een baby namelijk besprenkelt met water. Als je vertaalt met water lijkt het op de kerkelijke praktijk. Dat doet helaas de Bijbel geen recht.

Men werd destijds niet met water besprenkeld maar men werd gedoopt in de Jordaan, dus in water, zoals hieronder terecht is vertaald.
Marcus 1:5. Alle inwoners van Judea en Jeruzalem stroomden toe en lieten zich door hem dopen in de rivier de Jordaan, waarbij ze hun zonden beleden.

Maar in deze tekst gaat het helemaal fout.
Lukas 3:16. …. maar Johannes zei tegen hen: ‘Ik doop jullie met water, maar er komt iemand die machtiger is dan ik; ik ben het zelfs niet waard om de riemen van zijn sandalen los te maken. Hij zal jullie dopen met de heilige Geest en met vuur; 

Van de Nederlandse vertalingen heb ik als enige de vertaling van Het Boek gevonden die vertaalt met het correcte woord ‘in’. Zo ziet het er dan uit: ‘Ik heb u gedoopt in water, maar Hij zal u dopen in de Heilige Geest’. Let op we worden ook in de Geest gedoopt.

Ad 2. Baptisma, de doop.

<<>>

Ad 3. Baptismos, onderdompeling.
Dit woord gebruikt het Nieuwe Testament om het onderdompelen van keukengerei mee aan te geven.

Wie was Johannes de Doper

Eerst iets over de man, die de bijnaam de Doper had, Johannes de Doper. Hij was een bijzondere man met een bijzondere opdracht.

	Woord	Soort woord	Strong	Opmerking:
1	Ἰωάννης βαπτιστής iōannēs baptistēs	Zelfstandig naamwoord mannelijk	G2491 G910	Johannes de Doper Komt 14 keer voor in 14 verzen. KJV: John the Baptist (14x).

De uitdrukking ‘Johannes de Doper’ komt 14 keer voor, waarvan 7 keer in het boek van Matteüs. Er zijn ook teksten over deze Johannes terwijl het woord Doper er niet bij staat. Beide uitdrukkingen zijn hieronder geciteerd.

Matteüs 3:1-3. In die tijd trad Johannes de Doper op in de woestijn van Judea. Hij verkondigde: ‘Kom tot inkeer, want het koninkrijk van de hemel is nabij!’ Dit was de man over wie de profeet Jesaja sprak toen hij zei: ‘Luid klinkt een stem in de woestijn: “Maak de weg van de Heer gereed, maak recht zijn paden.”’
Marcus 1:4. En zo is het gebeurd toen Johannes ging dopen in de woestijn en de mensen opriep tot inkeer te komen en zich te laten dopen, om vergeving van zonden te krijgen.

Matteüs 11:11-12. Ik verzeker jullie: er is onder allen die uit een vrouw geboren zijn nooit iemand opgetreden die groter was dan Johannes de Doper; maar in het koninkrijk van de hemel is de kleinste nog groter dan hij. Sinds de dagen van Johannes de Doper wordt het koninkrijk van de hemel door geweld bedreigd en proberen sommigen er zelfs met geweld beslag op te leggen.
Lucas 7:20. Toen de mannen bij hem gekomen waren, zeiden ze: ‘Johannes de Doper heeft ons naar u gezonden om u te vragen: “Bent u degene die komen zou of moeten we een ander verwachten?”’
Lukas 7:26. Wat zijn jullie dan wel gaan zien? Een profeet? Jazeker, zeg ik jullie, en zelfs meer dan een profeet.
Lucas 7:28. Ik zeg jullie: van allen die geboren zijn uit een vrouw is niemand groter dan Johannes, maar in het koninkrijk van God is de kleinste nog groter dan hij.’

Opmerking: vers 26 gaat over Johannes de Doper. Jezus legt hiermee zwaar de nadruk op het belang van het Koninkrijk van God.

Lucas 7:33. Want Johannes de Doper is gekomen, hij eet geen brood en drinkt geen wijn, en jullie zeggen: “Hij is door een demon bezeten.”

Matteüs 14:8. Door haar moeder daartoe aangezet zei ze: ‘Breng me dan op een schaal het hoofd van Johannes de Doper.’
Marcus 6:24-25. Ze ging naar haar moeder en vroeg: ‘Wat zal ik vragen?’ Haar moeder zei: ‘Het hoofd van Johannes de Doper.’ Haastig ging ze weer naar binnen, stapte recht op de koning af en zei tegen hem: ‘Ik wil dat u me nu meteen op een schaal het hoofd van Johannes de Doper geeft.’

Matteüs 14:2. … en hij zei tegen zijn hovelingen: ‘Dat moet Johannes de Doper zijn; hij is opgestaan uit de dood en daardoor beschikt hij over zulke wonderbaarlijke krachten.’
Marcus 6:14. Koning Herodes hoorde van hem, want zijn naam was overal bekend geworden. Sommigen zeiden: ‘Johannes de Doper is opgewekt uit de dood en daardoor beschikt hij over zulke wonderbaarlijke krachten.’
Opmerking: in Marcus staat in het Grieks Johannes de dopende.

Matteüs 16:13-14. Toen Jezus in het gebied van Caesarea Filippi kwam, vroeg Hij zijn leerlingen: ‘Wie zeggen de mensen dat de Mensenzoon is?’ Ze antwoordden: ‘Sommigen zeggen Johannes de Doper, anderen Elia, weer anderen Jeremia of een van de andere profeten.’
Marcus 8:28. Ze antwoordden: ‘Johannes de Doper, en anderen zeggen Elia, en weer anderen zeggen dat u een van de profeten bent.’
Lucas 9:19. Ze antwoordden: ‘Johannes de Doper, maar anderen zeggen Elia, en weer anderen beweren dat een van de oude profeten is opgestaan.’

Matteüs 17:9-13. Toen ze de berg afdaalden, gebood Jezus hun: ‘Praat met niemand over wat jullie hebben gezien voordat de Mensenzoon uit de dood is opgewekt.’ De leerlingen vroegen Hem: ‘Waarom zeggen de schriftgeleerden dat Elia eerst moet komen?’ Hij antwoordde: ‘Elia komt inderdaad en herstelt alles. En Ik zeg jullie dit: Elia is al gekomen, maar in plaats van hem te erkennen hebben ze met hem gedaan wat ze wilden. Zo zal ook de Mensenzoon door hun toedoen moeten lijden.’ Toen begrepen de leerlingen dat Hij op Johannes de Doper doelde.

Opmerking 1: om te begrijpen waarom Elia het beeld is van de voorloper van de Messias moet je meer weten over de theologie van de Farizeeën <<nog aanvullen>>.
Opmerking 2: Johannes was ook de voorloper voor Jezus in de afwijzing van de Joodse leiders en zijn lijden en zijn onrechtvaardige dood

Wat kunnen we van de teksten leren?
Johannes riep tot inkeer op want het Koninkrijk van de hemel was nabij. Matteüs 3:1-3. En vergeving van zonden was mogelijk. Marcus 1:4.

Johannes de Doper had alle steun en waardering van Jezus. Matteüs 11:11-12.

Op een vraag van Johannes zei Jezus indirect dat Hij het was die komen zou. Lucas 7:20

Jezus deed bij de start van zijn bediening zelfs hetzelfde als Johannes de Doper: spreken en dopen in water. Daarom werd hij ook gezien als een Johannes de Doper. Matteüs 16:13-14

Johannes de Doper was groot, meer dan een profeet. Maar ook kleiner dan de kleinste in het Koninkrijk van de hemel? Hoezo. Lukas 7:26 en 28. Hoe zo was Johannes meer dan een profeet? Omdat hij daadwerkelijk actief was in de inkeer van mensen? Hoe zo was hij kleiner dan de kleinste in het Koninkrijk van de hemel? Ik weet het niet.

Over Johannes werd kwaad gesproken door de geestelijke leiders. Lucas 7:33. En door de overheid werd hij gevangen gezet en vermoord. Matteüs 14:8 en Marcus 6:24-25.

Sinds de dagen van Johannes wordt het Koninkrijk van God met geweld bedreigt. Matteüs 11:11-12.

Waarom zou Johannes als hij was opgestaan wonderbaarlijke krachten hebben? Matteüs 14:2 en Marcus 6:14. Ik weet het niet.

Johannes was de Elia die komen zou. Matteüs 17:9-13

Het lijkt mij dat Johannes als bijnaam ‘de Doper’ was niet dat hij tot inkeer opriep maar dat hij daarbij doopte. De doop toevoegen bij de inkeer was blijkbaar nieuw. Jezus noemt hem soms gewoon Johannes.

De doop van Johannes

In het vorige hoofdstuk ging het over Johannes de Doper, in dit hoofdstuk gaat het over de doop van deze Johannes.

Alle vier evangeliën spreken over de doop van Johannes de Doper. Het staat in de volgende delen Matteüs 3:1:17, Lukas 3:1-22, Marcus 1:2-15 en Johannes 3:22-36.

Eerst enkele delen uit Matteüs 3.
Matteüs 3:6-7. … en ze lieten zich door hem dopen in de rivier de Jordaan, terwijl ze hun zonden beleden. Toen hij zag dat veel farizeeën en sadduceeën op zijn doop afkwamen, zei hij tegen hen: ‘Addergebroed, wie heeft jullie wijsgemaakt dat je veilig bent voor het komende oordeel?

Opmerking: dopen en zonden belijden hoort bij elkaar. Het gaat er om dat je grondig schoon schip maakt.

Matteüs 3:11. Ik doop jullie met water ten teken van jullie nieuwe leven, maar na mij komt iemand die meer vermag dan ik; ik ben zelfs niet goed genoeg om zijn sandalen voor hem te dragen. Hij zal jullie dopen met de heilige Geest en met vuur;

Matteüs 3:13-14. Toen kwam Jezus vanuit Galilea naar de Jordaan om door Johannes gedoopt te worden. Maar Johannes probeerde hem tegen te houden met de woorden: ‘Ik zou door u gedoopt moeten worden, en dan komt u naar mij?’

Matteüs 3:16. Zodra Jezus gedoopt was en uit het water omhoogkwam, opende de hemel zich voor hem en zag hij hoe de Geest van God als een duif op hem neerdaalde.

Hier een deel van de tekst uit het evangelie van Marcus.
Marcus 1:1-9. Het begin van het evangelie van Jezus Christus, Zoon van God. Het staat geschreven bij de profeet Jesaja: ‘Let op, ik zend mijn bode voor je uit, hij zal een weg voor je banen. Luid klinkt een stem in de woestijn: “Maak de weg van de Heer gereed, maak recht zijn paden!”’ Dit gebeurde toen Johannes de Doper naar de woestijn ging en de mensen opriep zich te laten dopen en tot inkeer te komen, om zo vergeving van zonden te verkrijgen. Alle inwoners van Judea en Jeruzalem stroomden toe en lieten zich door hem dopen in de rivier de Jordaan, terwijl ze hun zonden beleden. Johannes droeg een ruwe mantel van kameelhaar met een leren gordel; hij leefde van sprinkhanen en wilde honing. Hij verkondigde: ‘Na mij komt iemand die meer vermag dan ik; ik ben zelfs niet goed genoeg om me voor hem te bukken en de riemen van zijn sandalen los te maken. Ik heb jullie gedoopt met water, maar hij zal jullie dopen met de heilige Geest.’ In die tijd kwam Jezus vanuit Nazaret, dat in Galilea ligt, naar de Jordaan om zich door Johannes te laten dopen.

Er zijn enkele terugkerende punten te noemen:
1) De eerste drie evangeliën verwijzen naar een profetie van Jesaja, die te lezen is in Jesaja 40:3. Hier wordt de bode genoemd. De Orthodox Jewish Bible (OJB) denkt dat hier het Hebreeuwse woord malachi is uitgesproken, dat is ook het woord voor engel.
2) “Maak recht de weg” is de boodschap van Johannes. De OJB neemt aan dat het woord “derech” is uitgesproken voor de weg. Na de opstanding van Jezus werden de christenen, de mensen van de weg genoemd.
3) Johannes doopt in het water van de Jordaan. Het doopwater noemden de joden uit die tijd een “mikweh mayim”, je kunt het vertalen met een verzameling water. In die tijd waren er ook zelfgemaakte mikweh’s bij de Joden.
4) Vooraf aan de doop gaat de bekering en het berouw, de teshuva in het Hebreeuws.
5) De onderdompeling, in het Engels ‘dipped himself, immersed himself, staat voor het Hebreeuwse woord tevilah.
6) Ze ontvingen genade op hun zonden. In het Hebreeuws “selichat avon”. Sorry/excuus voor je zonden. Vergeving van je zonden.
7) Dan komt Jezus bij Johannes de Doper. Johannes zegt dan: “Ik doop met water maar Hij zal jullie dopen met de Heilige Geest”. Johannes doopt Jezus. En dan is er is een stem uit de hemel, die zegt: “Dit is mijn geliefde Zoon, in hem vind ik vreugde.’

Vervolgens gaat Jezus naar de woestijn. Johannes de Doper wordt na verloop van tijd gevangen genomen. En Jezus gaat na de tijd in de woestijn naar het noorden van Israël naar Galilea om het goede nieuws te verkondigen.

Johannes de Doper zei het al: ‘Ik heb u gedoopt met water, maar Hij zal u dopen met de heilige Geest’, Marcus 1:8.

Een belangrijk deel van hoofdstuk 3 van Lucas gaat over de doop van Johannes de Doper.
Lucas 3:3. Daar ging Johannes in de omgeving van de Jordaan verkondigen dat de mensen zich moesten laten dopen en tot inkeer moesten komen, om zo vergeving van zonden te verkrijgen,

Lucas 3:7. Johannes zei tegen de mensen die massaal uitliepen om zich door hem te laten dopen: ‘Addergebroed, wie heeft jullie wijsgemaakt dat je veilig bent voor het komende oordeel?

Lucas 3:12. Er kwamen ook tollenaars om zich te laten dopen, en die vroegen hem: ‘Meester, wat moeten wij doen?’

Lucas 3:16. … maar Johannes zei tegen hen: ‘Ik doop jullie met water, maar er komt iemand die meer vermag dan ik; ik ben zelfs niet goed genoeg om de riemen van zijn sandalen los te maken. Hij zal jullie dopen met de heilige Geest en met vuur.

Lucas 3:21. Heel het volk liet zich dopen, en toen ook Jezus was gedoopt en hij aan het bidden was, werd de hemel geopend.

De doop maakt de innerlijke verandering zichtbaar (Lukas 3:1-18)
Je kunt door de doop niet onder het oordeel uitkomen (vers 7), je kunt alleen onder het oordeel uitkomen door anders te gaan leven. ‘Je moet ernst maken met God’, vers 8.  Hoe moet je dan gaan leven? Wees vrijgevig, vers 11. Wees eerlijk, vers 13. Gebruik geen geweld en wees tevreden, vers 14

Ook in dit verslag verwijst Johannes naar Jezus, die zal dopen in de Geest en vuur vers 16 en 17.

De doop in het evangelie van Johannes.
De beschrijving in de eerste drie evangeliën lijken erg op elkaar, het evangelie naar Johannes, geeft aanvullingen op die drie.

Een deel van het eerste hoofdstuk van het boek van Johannes gaat over Johannes de Doper. Hier de teksten.
Johannes 1:24-28. De afgevaardigden die uit de kring van de farizeeën kwamen, vroegen verder: ‘Waarom doopt u dan, als u niet de messias bent, en ook niet Elia of de profeet?’ ‘Ik doop met water,’ antwoordde Johannes. ‘Maar in uw midden is iemand die u niet kent, hij die na mij komt – ik ben het niet eens waard om de riemen van zijn sandalen los te maken.’ Dit gebeurde in Betanië, aan de overkant van de Jordaan, waar Johannes doopte.

Johannes 1:31. Ook ik wist niet wie hij was, maar ik kwam met water dopen opdat hij aan Israël geopenbaard zou worden.’

Johannes 1:33. Nog wist ik niet wie hij was, maar hij die mij gezonden heeft om met water te dopen, zei tegen mij: “Wanneer je ziet dat de Geest op iemand neerdaalt en blijft rusten, dan is dat degene die doopt met de heilige Geest.”
Opmerking: Johannes de Doper kon dus zien als op iemand de Geest neerdaalt.

Doopte Jezus ook in water?
Er zijn drie teksten, die er over gaan dat Jezus doopte. Het lijkt een navolging van wat Johannes de Doper deed.

Johannes 3:22-23. Daarna ging Jezus met zijn leerlingen naar Judea. Daar bleef hij enige tijd en hij doopte er. Johannes doopte toen ook, in Enon, dicht bij Salim, een waterrijk gebied. Daar kwamen de mensen naartoe om zich te laten dopen.

Opmerking: er waren toen twee plekken waar werd gedoopt. In de buurt van de Dode Zee door Jezus en ergens halverwege tussen het meer van Galilea en de Dode Zee door Johannes de Doper.

Johannes 3:26. Ze gingen naar Johannes en zeiden tegen hem: ‘Rabbi, de man die bij u aan de overkant van de Jordaan was, over wie u een getuigenis afgelegd hebt, is aan het dopen en iedereen gaat naar hem toe!’

Johannes 4:1-2. Toen Jezus hoorde dat aan de farizeeën verteld werd dat hij meer leerlingen maakte en er ook meer doopte dan Johannes
– Jezus doopte overigens niet zelf, zijn leerlingen deden dat –,

De positieve gevolgen van de doop van Johannes de Doper
Er zijn twee positieve soorten gevolgen van de doop van Johannes de Doper.

Lucas 7:29-30. Alle mensen die dit hoorden, ook de tollenaars, brachten hulde aan God en zijn gerechtigheid: zij hadden zich immers door Johannes laten dopen. Maar de farizeeën en wetgeleerden verwierpen het plan van God: zij hadden zich immers niet door hem laten dopen.

Johannes 10:40-42. Hij ging terug naar de overkant van de Jordaan, naar de plaats waar Johannes eerder gedoopt had. Daar bleef hij. Veel mensen kwamen naar hem toe; ze zeiden: ‘Johannes heeft weliswaar geen wonderteken gedaan, maar alles wat hij over deze man gezegd heeft is waar.’ En velen kwamen daar tot geloof in hem.

Was de doop van Johannes uit de hemel?
Matteüs 21:25. De doop van Johannes, vanwaar was die, uit de hemel of uit de mensen? En zij overlegden met elkaar, en zeiden: Als wij zeggen: Uit de hemel, dan zal Hij tegen ons zeggen: Waarom hebt u hem dan niet geloofd? [HSV]
Marcus 11:30. Doopte Johannes in opdracht van de hemel of in opdracht van mensen? Antwoord mij.’
Lucas 20:4. Doopte Johannes in opdracht van de hemel of van mensen?’

Wat kunnen we van deze teksten leren?
Wat de Joden verwachtten was dat de Messias zijn bediening zou beginnen met de mensen, die hem zouden willen volgen te dopen. Maar dat doet de voorloper van de Messias al. De Messias zelf heeft een hogere bediening: Hij doopt met de Geest. Zie de paragraaf de doop in het evangelie van Johannes.

Bij het werk van Jezus werd ook gedoopt. Jezus doopte niet zelf maar zijn leerlingen. Je ziet hier een getrapte verantwoordelijkheid. De persoon zelf, de leerling van Jezus, die erbij was en op de achtergrond ook nog Jezus. Johannes 3:22-23 en 26 en 4:1-2.

Als je afstand neemt van je oude leven en je schoon laat wassen ontstaat vreugde en een nieuw leven. En ook geloof. Lucas 7:29-30

Bij de prediking Johannes heeft hij genoemd wat degene die na hem zou komen zou doen. Dat gaf later geloof in Jezus. Johannes 10:40-42.

De doop van Johannes was een opdracht uit de hemel. Matteüs 21:25, Marcus 11:30 en Lucas 20:4.

De doop voor de volken in de praktijk

Jezus zou de doper met de Geest zijn. De doop voor de volken is dan ook vooral een doop in de Geest.

Matteüs 28:19. Ga dus op weg en maak alle volken tot mijn leerlingen, door hen te dopen in de naam van de Vader en de Zoon en de heilige Geest,

Marcus 16:16. Wie gelooft en gedoopt is zal worden gered, maar wie niet gelooft zal worden veroordeeld.

Dit is wat Jezus tegen zijn discipelen zegt bij de Hemelvaart.
Handelingen 1:4-5. Toen hij eens bij hen was, droeg hij hun op: ‘Ga niet weg uit Jeruzalem, maar blijf daar wachten tot de belofte van de Vader, waarover jullie van mij hebben gehoord, in vervulling zal gaan. Johannes doopte met water, maar binnenkort worden jullie gedoopt met de heilige Geest.’

Bij de keus van een nieuwe twaalfde discipel vond men belangrijk dat die persoon vanaf het begin erbij was geweest.
Handelingen 1:22. … vanaf de doop door Johannes tot de dag waarop hij in de hemel werd opgenomen, samen met ons getuigen van zijn opstanding.’

Uit de Pinksterpreek van de apostel Petrus.
Handelingen 2:38. Petrus antwoordde: ‘Keer u af van uw huidige leven en laat u dopen onder aanroeping van Jezus Christus om vergeving te krijgen voor uw zonden. Dan zal de heilige Geest u geschonken worden,
Handelingen 2:41. Degenen die zijn woorden aanvaardden, lieten zich dopen; op die dag breidde het aantal leerlingen zich uit met ongeveer drieduizend.
Opmerking: het gaat hier de doop in water gekoppeld aan de doop in de Geest. Op dezelfde dag als de bekering worden deze mensen gedoopt.

Handelingen 8:12-13. Maar toen Filippus hen door zijn verkondiging van het koninkrijk van God en de naam van Jezus Christus tot geloof had gebracht, lieten ze zich dopen, mannen zowel als vrouwen. Ook Simon aanvaardde het geloof, en na zijn doop bleef hij voortdurend bij Filippus; en hij stond versteld van de tekenen en de machtige wonderen die hij zag gebeuren.

Opmerking 1: later toen de apostelen kwamen werden ze ook gedoopt in de Geest.
Opmerking 2: Simon, die hier wordt genoemd was een tovenaar. Hij werd gedoopt maar deed de apostelen daarna een oneerbaar voorstel en werd ernstig terecht gewezen.

Handelingen 8:14-17. Toen de apostelen in Jeruzalem hoorden dat de inwoners van Samaria het woord van God hadden aanvaard, stuurden ze Petrus en Johannes naar hen toe. Nadat ze waren aangekomen, baden ze dat ook de Samaritanen de heilige Geest mochten ontvangen want deze was nog op niemand van hen neergedaald; ze waren alleen gedoopt in de naam van de Heer Jezus. Na het gebed legden Petrus en Johannes hun de handen op, en zo ontvingen ze de heilige Geest.

Opmerking: hier een uitdrukking die we verder niet in het Nieuwe Testament tegenkomen. Dopen in de naam van Jezus. Wat zou dat voor een doop zijn geweest?

En dit was het gevolg ander werk van Filippus.
Handelingen 8:36 en 38. Onderweg kwamen ze bij een plaats waar water was, en de eunuch zei: ‘Kijk, water! Waarom zou ik niet gedoopt kunnen worden?’ Hij liet de wagen stilhouden en beiden liepen het water in, zowel Filippus als de eunuch, waarna Filippus hem doopte.

Opmerking 1: in de NBV komt vers 37 niet voor.

Handelingen 9:18-19. Meteen was het alsof er schellen van Saulus’ ogen vielen; hij kon weer zien, stond op en liet zich dopen, en nadat hij gegeten had, kwam hij weer op krachten. Hij bleef enkele dagen bij de leerlingen in Damascus

Opmerking: dit gaat over de bekering van Saulus, die de apostel Paulus zal worden. Wellicht een doop in water en in de Geest ineen.

Dit is uit de toespraak van de apostel Petrus bij Cornelius de Romeinse hoofdman.
Handelingen 10:37. U weet wat er in heel het Joodse land is gebeurd, hoe het begon in Galilea, hoe God, na de doop waartoe Johannes opriep,

Handelingen 10:47-48. ‘Wie kan nu nog weigeren deze mensen met water te dopen, nu ze net als wij de heilige Geest hebben ontvangen?’
En hij gaf opdracht hen te dopen in de naam van Jezus Christus. Daarna vroegen ze hem of hij nog enkele dagen wilde blijven.

Opmerking: de niet Joodse mensen bij Cornelius werden in water gedoopt nadat ze gedoopt waren in de Heilige Geest.

Handelingen 11:16. Ik herinnerde me dat de Heer tegen ons zei: “Johannes doopte met water, maar jullie zullen gedoopt worden met de heilige Geest.”
Opmerking: dit zegt Petrus bij de apostelen in Jeruzalem over het dopen van de mensen in het huis van Cornelius.

Handelingen 13:24. Voor zijn komst had Johannes het hele volk van Israël opgeroepen om zich te laten dopen en een nieuw leven te beginnen.
Opmerking: dit is uit de toespraak van de apostel Paulus aan de gemeente van Antiochië.

Paulus doopte Lydia en haar huisgenoten.
Handelingen 16:15. Nadat zij en haar huisgenoten waren gedoopt, nodigde ze ons uit met de woorden: ‘Als u ervan overtuigd bent dat ik in de Heer geloof, neem dan bij mij uw intrek.’ Ze drong er bij ons sterk op aan.

Ook degene, die Paulus in de gevangenis bewaarde en zijn hele huis werden gedoopt.
Handelingen 16:33. Hoewel het midden in de nacht was, nam hij hen mee en maakte hun wonden schoon. Meteen daarna werden hij en zijn huisgenoten gedoopt.

En dit gebeurde in de stad Korintië.
Handelingen 18:8. Crispus, een leider van de synagoge, aanvaardde echter samen met al zijn huisgenoten het geloof in de Heer, en ook veel Korintiërs die Paulus hadden gehoord gingen over tot het geloof en lieten zich dopen.

Hier gaat het over Apollos, die evangeliseerde in Efeze, maar alleen van de doop van Johannes wist.
Handelingen 18:25. Hij had onderricht gekregen in de Weg van de Heer en verkondigde geestdriftig de leer over Jezus, die hij zorgvuldig uiteenzette, ook al was hij alleen bekend met de doop zoals Johannes die had verricht.

Daar in Efeze kwam Paulus er achter dat ze alleen met de doop van Johannes waren gedoopt.
Handelingen 19:3-5. Hij vroeg: ‘Hoe zijn jullie dan gedoopt?’ ‘Met de doop van Johannes,’ antwoordden ze. Daarop zei Paulus: ‘Johannes doopte de mensen om hen een nieuw leven te laten beginnen en zei tegen hen dat ze moesten geloven in degene die na hem kwam, in Jezus.’ Toen ze dat gehoord hadden, lieten ze zich dopen in de naam van de Heer Jezus,

Handelingen 22:16. Wat aarzel je dan nog? Sta op, laat je dopen en je zonden wegwassen, terwijl je zijn naam aanroept.”
Opmerking 1: er staan in de tekst twee dingen: laat je dopen en laat je zonden afwassen. Dat tweede is een werk van de Geest.
Opmerking 2: het was drie dagen later, Ananias noemt dat aarzelen.

Wat kunnen we van deze teksten leren?
In Handelingen worden de mensen vrijwel direct na hun bekering gedoopt. O.a. Handelingen 2:41, 16:33 en 22:16.

De doop voor de volken onderwijs

In de brieven staan beschouwingen over het dopen. Hier alle teksten in de brieven, die over dopen of de doop gaan.

In deze tekst staat in de context van niet in de zonden blijven leven maar in het nieuwe leven met de Heer.
Romeinen 6:3-4. Weet u niet dat wij die gedoopt zijn in Christus Jezus, zijn gedoopt in zijn dood? We zijn door de doop in zijn dood met hem begraven om, zoals Christus door de macht van de Vader uit de dood is opgewekt, een nieuw leven te leiden.

Opmerking: hier gaat het over de doop in de dood van Jezus. Meestal veronderstellen we dat het hier over doop in water gaat. Als je in het water onder water blijft, verdrink je, dan wordt het je dood.

Men begon het belangrijk te vinden door wie je was gedoopt. Dat is niet belangrijk. Je bent in Christus gedoopt.
1 Korintiërs 1:13-17. Is Christus dan verdeeld? Is Paulus soms voor u gekruisigd? Of is het in de naam van Paulus dat u bent gedoopt? Ik dank God dat ik niemand van u – behalve dan Crispus en Gajus – heb gedoopt; niemand van u kan dus zeggen dat hij in mijn naam is gedoopt. Ja, ik heb ook nog Stefanas en zijn huisgenoten gedoopt, maar ik kan mij niet herinneren dat ik nog iemand anders heb gedoopt. Ik ben immers niet door ​Christus​ gezonden om te ​dopen, maar om te verkondigen.

En hier staat een waarschuwing, je kunt wel gedoopt zijn, maar loop de renbaan van het geloof en oefen je lichaam.
1 Korintiërs 10:1-2. Broeders en zusters, ik wil graag dat u weet dat onze voorouders allemaal door de wolk werden beschermd en allemaal door de zee trokken, dat ze zich allemaal in de naam van ​Mozes​ lieten ​dopen​ in de wolk en in de zee.

Opmerking: in vers 5 van dit hoofdstuk staat: ‘Maar in de meesten heeft God geen welgevallen gehad’ en wel staat er omdat ze ‘kwade dingen bedreven’,

Hier gaat het over de doop in de Geest, waar de doop in water wel vooraf zal zijn gegaan.
1 Korintiërs 12:13. Wij zijn allen gedoopt in één Geest en zijn daardoor één lichaam geworden, wij zijn allen van één Geest doordrenkt, of we nu Joden of Grieken zijn, of we nu slaven of vrije mensen zijn.

Het gaat hier om een gebruik, die bij ons niet bekend is. Voor de doden laten dopen.
1 Korintiërs 15:29. Wat denken zij die zich voor de doden laten dopen te bereiken? Als de doden toch niet worden opgewekt, waarom zouden zij zich dan voor hen laten dopen?

Opmerking: dit is op basis van mijn kerkelijke overtuiging een onbegrijpelijke tekst.

Hier legt de nadruk dat we in Christus gedoopt zijn. De doop in water zal daar een rol in hebben gespeeld. Let op de relatie met geloof en diversiteit.
Galaten 3:26-28. Want gij zijt allen zonen van God, door het geloof, in Christus Jezus. Want gij allen, die in Christus gedoopt zijt, hebt u met Christus bekleed. Hierbij is geen sprake van Jood of Griek, van slaaf of vrije, van mannelijk en vrouwelijk: gij allen zijt immers één in Christus Jezus. [HSV]

Ook in dit deel van de brief is het thema eenheid.
Efeziërs 4:3-5. Span u in om door de samenbindende kracht van de ​vrede​ de eenheid te bewaren die de Geest u geeft: één lichaam en één geest, zoals u één hoop hebt op grond van uw roeping, één ​Heer, één geloof, één doop, één God en Vader van allen, die boven allen, door allen en in allen is.

Opmerking: één doop lijkt mij te gaan over één visie over de doop. En inderdaad iedere christen hecht waarde aan de doop. En ook dat het een beeld van bekering is van zonden en van een opstaan in een nieuw leven. De vormen zijn nog wel verschillend. Dat we elkaar uitsluiten vanwege een bepaalde vorm. Dat is nog een gebrek aan eenheid.

Dit lijkt mij op de doop in water te duiden.
Kolossenzen 2:12. Toen u gedoopt werd bent u immers met hem begraven, en met hem bent u ook tot leven gewekt, omdat u gelooft in de kracht van God die hem uit de dood heeft opgewekt.

En deze tekst gaat zeker om de doop in water en ook trouwens op het gevolg daar van.
1 Petrus 3:20-21. In de ark (van Noach) werden slechts enkele mensen, acht in totaal, van de watervloed gered, en dat water is een voorafbeelding van het water van de doop, waardoor u nu wordt gered. De doop wast niet het vuil van uw lichaam, het is een vraag aan God om een zuiver geweten. Hierom kunt u vragen dankzij de opstanding van ​Jezus​ ​Christus.

Hier gaat het om een leer van dopen, in het meervoud.
Hebreeën 6:1-2. We moeten de eerste beginselen van de leer over ​Christus​ hier toch maar laten rusten en ons richten op wat voor volwassenen bedoeld is. We willen niet nog eens het fundament leggen en spreken over het zich afkeren van daden die tot de dood leiden, over het geloof in God, de leer over het dopen en de handoplegging, en over de opstanding van de doden en het laatste oordeel.

Hier gaat het om de doop, het dopen zoals dat in de tempel gebeurde. De NBV vertaling maakt het apart door het ‘rituele wassingen’ te noemen, maar er staat gewoon zelfstandig naamwoord ‘dopen’.
Hebreeën 9:10. … er worden daar (in de tempel in Jeruzalem die er toen nog was) gaven en offers gebracht die het geweten van degenen die ze opdragen niet tot volmaakte zuiverheid kunnen brengen; het gaat alleen om voedsel, drank en rituele wassingen, om bepalingen over uiterlijkheden die slechts gelden tot aan de nieuwe orde.

Opmerking: de HSV vertaalt met ‘verschillende wassingen’. Het woord ‘verschillende’ mist in de NBV vertaling. Hier blijkt wel uit dat de wassingen in de tempel eenzelfde beeld zijn als het dopen, de dopingen, ik weet niet of dat een Nederlands woord is, in het Nieuwe Testament.

Wat kunnen we van deze teksten leren?
In de tekst in Romeinen gaat het om de verbondenheid met Jezus, daar zal de doop in water een rol hebben gespeeld. Dat lijkt ook te zijn in 1 Korintiërs 1. Als het over Crispus en Gajus gaat, dan verwijst dat meer naar de handeling.

In Romeinen 6 en Kolossenzen 2 wordt die verbondenheid met Jezus benadruk door het beeld dat we met hem zijn begraven en met hem opgewekt.

1 Korintiërs 10 geeft het beeld van de doop van het volk Israël, die door de zee trokken. De doop was zowel in het water als in de wolk. Wolk staat voor de aanwezigheid van God. En ze deden dat in de naam van Mozes.

Bij 1 Korintiërs 12 gaat het over de doop in de Geest. De doop in water zal daar een rol bij hebben kunnen gespeeld.

In 1 Korintiërs 15 gaat het over het gebruik van het dopen voor de doden. Door ons beeld dat het oordeel definitief is als we sterven begrijpen we dat niet meer.

Door de doop in water in verbondenheid met Jezus zijn we één met Hem en één met elkaar. Galaten 3:27 en Efeziërs 4.

Er wordt ook verwezen naar Noach in de ark. Hij en zijn gezin werd door de ark gered zoals dat bij ons door het water van de doop gaat. 1 Petrus 3.

De doop is niet het afleggen van lichamelijke onreinheid, maar een gebed om een goed geweten te krijgen. 1 Petrus 3:21.

Hoe zou de leer van de onderdompelingen zijn geweest? Zou nog wel een hele Joodse insteek kunnen zijn geweest. Hebreeën 6.

Je zou van onze doop in water ook kunnen zeggen dat het een rituele wassing is. Hebreeën 9.

Het woord van God wast ons schoon, is als een rituele wassing.
Efeziërs 5:26.

Wassen en wassingen.

Hier twee teksten waar het werkwoord dopen in voorkomt. Voor handen wassen staat het Griekse G3538 nipto, een woord dat in het Nieuwe Testament zes keer voorkomt. Het gaat dan om water over je handen laten gaan.

	Woord	Soort woord	Strong	Opmerkingen:
1	νίπτω niptō	Werkwoord	G3538	Wassen speciaal handen, voeten en gezicht. Komt 17 keer voor in 13 verzen. KJV: wash (17x).
2	λούω louō	Werkwoord	G3068	Baden, wassen Komt 6 keer voor in 6 verzen KJV: wash (6x).
3	λουτρόν loutron	Zelfstandig naamwoord onzijdig	G3067	Bad, het baden. Komt 2 keer voor in 2 verzen. KJV: washing (2x)

Als het gaat hieronder om zich ‘helemaal wassen’ gaat het om onderdompeling in een bad. Ook wat hier ‘schoonspoelen’ heet gaat het om het zelfstandig naamwoord onderdompeling.

Ad 1. nipto wassen.
Hier alle teksten waar het woord nipto in voorkomt.

Matteüs 6:17. Maar als jullie vasten, was dan je gezicht en wrijf je hoofd in met olie, zodat niemand ziet dat je aan het vasten bent, alleen je Vader, die in het verborgene is. En jullie Vader, die in het verborgene ziet, zal je ervoor belonen.
Opmerking: er zit waarschijnlijk ook nog een geestelijke betekenis in dit advies van Jezus. Ik weet niet welke.

Matteüs 15:2. ‘Waarom overtreden uw leerlingen de tradities van onze voorouders? Ze wassen hun handen niet voor ze hun brood eten.’
Marcus 7:1-4. Ook de farizeeën en enkele van de schriftgeleerden die uit Jeruzalem waren gekomen, hielden zich in zijn nabijheid op. En toen ze zagen dat sommige leerlingen brood aten met onreine handen, dat wil zeggen, met ongewassen handen (de farizeeën en alle andere Joden eten namelijk pas als ze hun handen gewassen hebben, omdat ze zich aan de traditie van hun voorouders houden, en als ze van de markt komen, eten ze pas als ze zich helemaal gewassen hebben, en er zijn nog allerlei andere tradities waaraan ze zich houden, zoals het schoonspoelen (baptismous) van bekers en kruiken en ketels.
Opmerking: dit gebod uit de Joodse traditie vond Jezus blijkbaar niet belangrijk.

Marcus 7:8. Want terwijl u het gebod van God nalaat, houdt u zich aan de overlevering van de mensen, zoals het wassen van kannen en bekers; en veel andere dergelijke dingen doet u. [HSV]
Opmerking: het gaat hier om ‘het gebod’ met de lippen eren, maar dat je hart ver van God is.

Lucas 11:37-38. Toen Hij uitgesproken was, nodigde een farizeeër Hem uit voor de maaltijd. Eenmaal binnen ging Hij meteen aanliggen. Toen de farizeeër dat zag, verwonderde hij zich erover dat hij zich niet eerst gewassen had voor de maaltijd.
Opmerking: wat wilde Jezus de farizeeër leren?

Johannes 9:6-15. Na deze woorden spuwde Hij op de grond. Met het speeksel maakte Hij wat modder, Hij streek die op de ogen van de blinde en zei tegen hem: ‘Ga u wassen in het badhuis van Siloam.’ (Siloam is in onze taal ‘gezondene’.) De man ging weg, waste zich, en toen hij terugkwam kon hij zien. Zijn buren en de mensen die hem kenden als bedelaar zeiden: ‘Is dat niet de man die altijd zat te bedelen?’ De een zei: ‘Ja, die is het,’ en de ander: ‘Nee, maar hij lijkt er wel op.’ De man zelf zei: ‘Ik ben het echt.’ Toen vroegen ze: ‘Hoe zijn je ogen opengegaan?’ Hij zei: ‘Iemand die Jezus heet, maakte wat modder, streek die op mijn ogen en zei: “Ga naar Siloam om u te wassen.” Ik ging erheen, en toen ik me gewassen had kon ik zien.’ Ze vroegen: ‘Waar is die man?’ ‘Dat weet ik niet,’ zei hij. Toen namen ze de man die blind geweest was mee naar de farizeeën. De dag dat Jezus modder gemaakt had en zijn ogen geopend had, was namelijk een sabbat. Ook de farizeeën vroegen hoe het kwam dat hij kon zien. En weer vertelde hij: ‘Hij heeft wat modder op mijn ogen gedaan, ik heb me gewassen en nu kan ik zien.’

Johannes 13:2-10. Toen dan de maaltijd plaatsvond en de duivel Judas Iskariot, de zoon van Simon, al in het hart gegeven had Hem te verraden, stond Jezus, Die wist dat de Vader Hem alle dingen in handen gegeven had en dat Hij van God uitgegaan was en tot God heen ging, op van de maaltijd, legde Zijn kleren af, nam een linnen doek en deed die om Zijn middel. Daarna goot Hij water in de waskom en begon de voeten van de discipelen te wassen en af te drogen met de linnen doek die Hij om Zijn middel had. Zo kwam Hij bij Simon Petrus en die zei tegen Hem: Heere, wilt Ú mij de voeten wassen? Jezus antwoordde en zei tegen hem: Wat Ik doe, weet u nu niet, maar u zult het later inzien. Petrus zei tegen Hem: U zult mijn voeten in der eeuwigheid niet wassen! Jezus antwoordde hem: Als Ik u niet was, hebt u geen deel met Mij. Simon Petrus zei tegen Hem: Heere, niet alleen mijn voeten, maar ook mijn handen en mijn hoofd. Jezus zei tegen hem: Wie gebaad heeft, heeft slechts nodig dat zijn voeten worden gewassen, want hij is al geheel rein. En u bent rein, maar niet allen. Want Hij wist wie Hem verraden zou; daarom zei Hij: U bent niet allen rein. Toen Hij dan hun voeten gewassen had en Zijn kleren weer had aangedaan, ging Hij weer aanliggen en zei tegen hen: Ziet u in wat Ik aan u hebt gedaan?

Opmerking: het baden, vers 10, had de discipelen al rein gemaakt. Dit wassen was voor de menselijke hygiene. Dit ogenschijnlijk minder belangrijke deed Jezus ook voor ons. En dat hebben wij ook te accepteren.

1 Timoteüs 5:9. Een weduwe mag gekozen worden als zij niet jonger is dan zestig jaar en de vrouw van één man is geweest, een goed getuigenis heeft wat betreft goede werken: of zij kinderen heeft opgevoed, of zij vreemdelingen heeft geherbergd, of zij de voeten van heiligen heeft gewassen, of zij verdrukten heeft bijgestaan, of zij zich toegelegd heeft op elk goed werk.
Opmerking: het gaat hier om een weduwe kiezen voor een bepaalde taak, welke is niet aangegeven.

Ad 2. Louo wassen
Hier alle teksten waar het woord louo in voorkomt.

Johannes 13:10. Hierop zei Jezus: ‘Wie gebaad heeft hoeft alleen nog zijn voeten te wassen, hij is al helemaal rein. Jullie zijn dus rein – maar niet allemaal.’
Opmerking: zie voor de context de tekst van Johannes hierboven.

Handelingen 9:36-37. In Joppe woonde een leerlinge die Tabita heette, in onze taal is dat Dorkas. Ze deed veel goeds voor anderen en gaf vaak geld aan de armen. Maar juist in die tijd werd ze ziek en stierf. Ze werd gewassen en in het bovenvertrek opgebaard.

Handelingen 16:33. En hij nam hen in dat nachtelijke uur met zich mee en waste hun striemen, en hij werd onmiddellijk gedoopt, en al de zijnen. [HSV]
Opmerking: het gaat hier om het huis van de gevangenbewaarder van Filippi.

Hebreeën 10:21-22. We hebben nu een ​hogepriester​ die dienstdoet in het huis van God; laten we God dan naderen met een oprecht ​hart​ en een vast geloof, nu ons ​hart​ gereinigd is, wij van een slecht geweten bevrijd zijn en ons lichaam met zuiver water is gewassen.

2 Petrus 2:22. Op hen is volledig van toepassing wat het spreekwoord zegt: ‘Een hond keert terug naar zijn eigen braaksel,’ of: ‘Een gewassen zeug rolt al snel weer door de modder.’

Openbaring 1:5. … en van Jezus Christus, Die de getrouwe Getuige is, de Eerstgeborene uit de doden en de Vorst van de koningen der aarde. Hem Die ons heeft liefgehad en ons van onze zonden gewassen heeft in Zijn bloed, …

Ad 3. Loutron
Hier de twee teksten met het zelfstandig naamwoord loutron.

Efeziërs 5:25-27. Mannen, hebt uw vrouw lief, evenals ​Christus​ zijn ​gemeente​ heeft liefgehad en Zich voor haar overgegeven heeft, om haar te ​heiligen, haar reinigende door het waterbad met het woord, en zo zelf de ​gemeente​ voor Zich te plaatsen, stralend, zonder vlek of rimpel of iets dergelijks, zó dat zij ​heilig​ is en onbesmet. [NBG]
Opmerking: KJV: That he might sanctify and cleanse it with the washing of water by the word

Titus 3:4-5. Maar toen zijn de goedheid en mensenliefde van God, onze redder, openbaar geworden en heeft hij ons gered, niet vanwege onze rechtvaardige daden, maar uit ​barmhartigheid. Hij heeft ons gered door het bad van de wedergeboorte en de vernieuwende kracht van de ​heilige​ Geest.
Opmerking: KJV: Not by works of righteousness which we have done, but according to his mercy he saved us, by the washing of regeneration, and renewing of the Holy Ghost.

Wat kunnen we van deze teksten leren?
Het gaat in het Nieuwe Testament ook regelmatig om alledaags wassen. Van je gezicht. Matteüs 6:17. Van handen Matteüs 15:2 en Marcus 7:1-4. Van keukengerei. Marcus 7:8. Het wassen van een overledene. Handelingen 9:36-37. Het wassen van wonden. Handelingen 16:33.

De blindgeboren waste zich in het badwater van Siloam waardoor hij kon zien. Johannes 9:6-15.

Jezus waste de voeten van zijn discipelen. Johannes 13:2-10. Een voorbeeld om na te volgen. 1 Timoteüs 5:9. Het baden, de dagelijkse omgang met Jezus, vers 10, had de discipelen al rein gemaakt. Het wassen van de voeten was voor de menselijke hygiene. Dit ogenschijnlijk minder belangrijke deed Jezus ook voor ons. En dat hebben wij ook te accepteren. Johannes 13:10.

Jezus heeft ons gewassen van onze zonden. Openbaring 1:5. Hogepriester Jezus heeft ons met zuiver water gewassen. Hebreeën 10:21-22.

De christelijke gemeenten konden baden in het woord en werden zo gereinigd. Efeziërs 5:25-27. En ze konden baden in het opnieuw geboren worden en de vernieuwende kracht van de Heilige Geest. Titus 3:4-5

Het kan ook zijn dat al het werk tevergeefs is als de persoon onrein wil blijven. ‘Een gewassen zeug rolt al snel weer door de modder.’ 2 Petrus 2:22.

Het werkwoord dippen

Hier de gegevens over de Griekse woorden, die je met dippen kunt vertalen.

	Woord	Soort woord	Strong	Opmerkingen:
1	βάπτω baptō	Werkwoord	G911 SB827	Indopen Komt 3 keer voor. KJV: dip (3x).
2	ἐμβάπτω embaptō	Werkwoord	G1686 SB1517	Indopen Komt drie keer voor KJV: dip (3x).

Het werkwoord bapto en embapto betekent niet onderdompelen, de anderen dus wel, maar dippen. Het gebruik van dit woord geeft ook al aan dat het andere woord baptizo wel echt onderdompelen betekent.

Hier de drie teksten met het werkwoord bapto.

In Lucas 16:24 vraagt de rijke man vraagt om verkoeling door Lazarus, die de top van zijn vinger in het water zou dopen. Dippen dus.

Johannes 13:26. ‘Degene aan wie ik het stuk brood geef dat ik nu in de schaal doop,’ zei Jezus. Hij doopte een stuk brood in de schaal en gaf het aan Judas, de zoon van Simon Iskariot.
Opmerking: in deze tekst komt ook het werkwoord embapto voor, zie hieronder.

Openbaring 19:13. En Hij was bekleed met een in bloed gedoopt bovenkleed, en Zijn Naam luidt: Het Woord van God. [HSV]

Hier de drie teksten met het werkwoord. embapto.

Matteüs 26:23. Hij antwoordde: ‘Hij die samen met mij zijn brood in de kom doopte, die zal mij uitleveren.

Marcus 14:20. Maar Hij antwoordde hun: Het is een van de twaalf, die met Mij in de schotel indoopt.

Johannes 13:26. ‘Degene aan wie ik het stuk brood geef dat ik nu in de schaal doop,’ zei Jezus. Hij doopte een stuk brood in de schaal en gaf het aan Judas, de zoon van Simon Iskariot.

Andere bronnen

Er is naast de Bijbel allerlei ander materiaal

	Uitgever of schrijver	Titel en opmerkingen:
1	PKN	Praktijk Sint Janskerk en het klassieke doopformulier, zie link.
2	John G. Lake	The Complete Collection of His Life Teachings vanaf bladzijde 560
3	Dr. G.H. Cohen Stuart	Hoofdstuk 7 uit het boek ‘Vurig Verlangen’ onder redactie van Hans Esbach. Dit gaat over de Joodse praktijk in de tijd van Jezus.
4	Tom de Wal	De kracht van de Waterdoop. Geschreven om mensen terug te helpen naar de krachtige en eenvoudige waarheid die Gods woord ons leert over de waterdoop.

Ad 2. John G. Lake baseert zijn onderwijs over de doop in water in het Oude Testament. De doop is een zaak van het hart, dat was ook al zo bij de besnijdenis.
Deuteronomium 10:16. Besnijd daarom uw hart en wees niet
langer halsstarrig (zie ook de omliggende verzen).

Verder ziet hij ook de lijn van de reiniging van de priesters en de Levieten van het Oude Verbond.
Exodus 40:12-13. Laat dan Aäron en zijn zonen naar de ingang
van de ontmoetingstent komen en reinig hen met water. Trek Aäron de heilige kleding aan en zalf hem; zo heilig je hem om mij als priester te dienen.

Numeri 8:6-7. Zonder de Levieten van de overige Israëlieten af en reinig hen. Je moet hen besprenkelen met reinigingswater, en vervolgens moeten ze hun hele lichaam scheren en hun kleren wassen. Daarna zijn ze rein.

Jeremia 4:4. Laat je besnijden voor de HEER, ontdoe je van de voorhuid van je hart, inwoners van Juda en Jeruzalem. Anders slaat zijn toorn uit als een vuur, een brand die niet te blussen is, vanwege jullie kwalijke praktijken.

Johannes de Doper brengt die twee ontwikkelingen bij elkaar. Voor de doop bij Johannes waren dan ook twee dingen nodig:
– verandering van je hart, anders kon je onverrichter zake weer terug naar Jeruzalem.
– je laten wassen in het water.
Dus eerst complete verandering van je hart, dan de doop.

John G. Lake komt nog met een ander opmerkelijk punt. Johannes doopte in (de naam van) de Vader. Daarna, na de opstanding van Jezus, kwam de doop in Jezus en de doop in de Geest erbij. John G. Lake spreekt ervan dat de mensen drie keer werden ondergedompeld. Hij spreek van ‘immersion’ (dat is doordringen, verzadigen met) namelijk:
1. In de Vader.
2. In Jezus.
3. In de Geest.

In de Sint Janskerk laten we drie keer een handvol water over de hoofden gaan. In evangelische kring ga je één keer onder. John G. Lake beweert dat Paus Gregorius in de achtste eeuw het heeft veranderd van drie keer naar één keer.

Ook in het doopformulier komt die aparte aandacht voor de Vader, Zoon en Geest naar voren. Als wij gedoopt worden in de Naam van de Vader, betuigt en verzegelt God de Vader ons, dat Hij met ons een eeuwig verbond der genade opricht, ons tot Zijn kinderen en erfgenamen aanneemt, en daarom met alle goed ons verzorgen en alle kwaad van ons weren of ons ten beste keren wil.

En als wij in de Naam van de Zoon gedoopt worden, verzegelt ons de Zoon, dat Hij ons wast in Zijn bloed van al onze zonden en ons in de gemeenschap van Zijn dood en opstanding inlijft, zodat wij van onze zonden bevrijd en rechtvaardig voor God gerekend worden.

Als wij gedoopt worden in de Naam van de Heilige Geest, verzekert Hij ons, dat Hij in ons wonen en ons tot leden van Christus heiligen wil.

Het lijkt mij dat de beleving van de doop nog een stuk inniger kan zijn:
– in de Vader: genieten van zijn gunst, heil, kracht, autoriteit
– in de Zoon: onderwijs, genezing en bevrijding, ons vriendschap met Hem
– in de Geest: Christus in ons, vuur, shalom, een brandend hart.

Overwegingen

Er zijn rond de doop in water allerlei discussie en verschillen van mening.

Kinderdoop staat al in het Nieuwe Testament?
Het is een beetje onzeker en ook een strijdpunt wanneer de kerk met de kinderdoop begonnen is. Een paar keer staat er in het Nieuwe Testament dat het hele huis werd gedoopt. De veronderstelling is dan dat er baby’s en kinderen bij zijn geweest.

In de begintijd bestond de kerk voor een groot deel uit joodse mensen. Die zullen hun kinderen hebben laten besnijden en hen opgedragen zoals we dat ook over Jezus lezen. Zullen de gelovigen uit de volken een vergelijkbare handeling hebben gewild voor hun kinderen?

De doop in plaats van de besnijdenis?
De doop in water wordt wel gezien als de opvolging van de besnijdenis. In de zin van door de besnijdenis hoor je tot het volk Israël en door de doop hoor je tot het volk van God.

In het begin, toen er nog veel joodse mensen in de kerk waren zullen de baby’s zijn besneden en opgedragen. Dat men hen dan ook doopte is onwaarschijnlijk.

Trouwens de apostel Paulus geeft meer invulling van de besnijdenis dan gebruikelijk was: ‘de (ware) besnijdenis is die van het hart, naar de Geest, niet naar de letter’. [Romeinen 2:29 NBG]. Als je er zo mee omgaat heeft de besnijdenis veel overeenkomst met de doop in water.

Dopen van onze kinderen zodat ze erbij horen?
Zij zeggen dat je moet dopen omdat ook aan de kinderen de belofte toekomt namelijk dat je kinderen door de doop ook horen bij de gelovigen.

Maar, kinderen van gelovige ouders horen al bij de gemeente. Opdragen en voorstellen aan de gemeente zou ook kunnen. De tekst waar men zich op baseert geeft overigens de belofte van de Heilige Geest aan.

Ook zegt men: “Je maakt je doop compleet door later in de kerk belijdenis van je geloof af te leggen”. Natuurlijk maak je door getuige te zijn een vervolg op je doop. Maar er is natuurlijk nog veel meer. Het is de bedoeling dat we een nieuwe mens worden, vol van de Geest.

Diversiteit in praktijk
In het Oude Testament lees je ook allerlei verschillende praktijken. Het lijkt mij dat niet het één goed is en het ander fout of is. Het is vooral goed als je oprecht ben in je wil om dicht bij God te gaan leven. Het is vooral goed als je in geloof de kwijtschelding van je zonden en je nieuwe leven aanvaart.

Noem het niet dopen als je besprenkelt
Wat wel raar is als je praat over dopen, maar in de praktijk besprenkelt. Een snedige Messias belijdende jood zei eens: “Het enige wat in de kerk wordt gedoopt is de hand van de dominee”. Normaliter kun je zoiets zeggen als: Je doopt een kwast in de verf en de kwast strijk met verf op het kozijn. Maar in de kerken wordt gezegd: “Ik doop je met water”. Dat klopt taalkundig niet. Je doopt ‘in’ en niet ‘met’.

Je zou de doop een reiniging kunnen noemen en ook een inwijding in de gemeenschap.

Kinderdoop?
Wat verder ook wel raar is dat we praten over de kinderdoop terwijl het meestal om zuigelingen gaat. Kinderen zouden hun doop nog bewust kunnen herinneren, zuigelingen niet.

Verschillende beelden over de doop in water
Het is een gebruik om de tocht door de Rode Zee van het volk Israël in de tijd van Mozes te zien als een beeld van de waterdoop. Deze tocht door de Zee is het grote voorbeeld van bevrijding. Mozes leidde het volk door een zee. Hoe? Dat kon doordat het water wegging en als een muur naast het pad stond. Een groot wonder. Het volk werd bevrijd van de vijandige heerser, van vijandige goden en van een nare cultuur waarin veel ellende voorkwam.

Eerst geloven dan dopen?
De normale volgorde is eerst bekeren of geloven en dan dopen, zie Handelingen 2:38. Bekeert u en een ieder van u late zich dopen. En in Marcus 16:16. Wie gelooft en zich laat dopen, zal behouden worden.

Wassingen ook een soort doop?
De waterdoop heeft lijnen met de wassingen waarbij voorwerpen en wellicht ook mensen werden ondergedompeld zoals in de Torah wordt voorgeschreven. De NBG vertaalt in het Nieuwe Testament het Griekse woord voor dopen soms met wassen. Het wassen in het Oude Testament is ook een vorm van dopen. De doop van Johannes de Doper is het wassen dat al in de Wet van Mozes werd geïntroduceerd, maar hij voegt de inkeer en de bevrijding van de inkeer eraan toe.

Lessen

Hier zijn de antwoorden op de vragen die bij het hoofdstuk Studievragen zijn gesteld.

Is de doop in water pas in de tijd van het Nieuwe Testament ontstaan? In het Oude Testament waren er ook allerlei handelingen voor reiniging zoals besprenkelen met water en wassen in water. Dit was niet alleen voor de hygiene maar ook om geestelijke rein te worden.

Een onderdompeling als iemand tot inkeer komt is geïntroduceerd door de Johannes de Doper en overgenomen door Jezus. Door Jezus wordt de doop in de Geest hier nog aan toegevoegd. Dat is het doel voor een mens.

Wat is de essentie van de doop in water?
Er gaat inkeer of omkeer aan vooraf. De handeling, de doop in het water bevestigt die inkeer, is een gelovige handeling in de zichtbare wereld en heeft daarmee en daardoor geestelijke waarde. Het geheel heeft als basis de liefde van de Vader, zijn zoon Jezus en de Heilige Geest.

Wat kan de doop in water in iemands leven uitwerken?
Het kan voor iemand de eerste stap zijn naar de doop in de Geest.

Als iemand al gedoopt is in de Geest, dan maakt de doop in water het geheel compleet. De doop in water kan dan veel rust en vrede geven. Je bent de weg gegaan, die Jezus heeft aangegeven.

De doop in water is niet alleen reiniging van alles wat er in het oude leven niet goed was, het is ook het vrij worden van de last van het oude leven zoals vergeving van zonden.

De doop in water is ook een beeld van opstanding uit de dood. Als je onder water blijft ga je dood. Als je de onderdompeling afmaakt, je komt weer boven water, kun je verder leven.

Er zijn mensen die bij de doop door de knieën gaan, in de foetus houding op de bodem gaan staan. Als je dan opstaat kun je je nieuwe leven beginnen. Gaan groeien naar volwassenheid.

Zijn de teksten rond de doop in de vertalingen van de Bijbel goed vertaald?
Het ‘dopen in water’ is dikwijls vertaald met ‘dopen met water’. Echter je doopt niet met iets maar je doopt in iets. Het Griekse woord ‘en’ van het Nieuwe Testament betekent gewoon in het Nederlands ‘in’.

Hier is gebeurd wat vertalers vaker doen, de vertaling aanpassen aan een kerkelijke praktijk. In de kerken wordt een baby namelijk besprenkelt met water. Als je vertaalt met water lijkt het op de kerkelijke praktijk. Dat doet helaas de Bijbel geen recht.

In vertalingen staat ook regelmatig dat iemand zich ‘laat dopen’ terwijl dat niet in de Griekse tekst staat. De dopeling gaat zelf onder water denk ik. Ook hier passen de vertalingen zich aan aan de praktijk in de christelijke wereld.

Hebben de kerken en christelijke gemeente de woorden van de Bijbel goed toegepast?
De doop van Johannes werd gedaan na inkeer van degenen die de doop zouden ondergaan. In kerken wordt de kinderdoop gedaan op het geloof van de ouders. Het besprenkelen met water waarover we lezen in het Oude Testament zou als beeld van reiniging wel passend kunnen zijn.

De doop in water is sinds die bijzondere Pinksterdag een opstap naar de doop in de Geest. Dat komt bij de kinderdoop niet naar voren dat is onderdeel van het doen van belijdenis van het geloof geworden. Of bij de communie in de Rooms Katholieke kerk.

Geeft de Bijbel ook aan welke handelingen je moet doen voor de doop?
Behalve dat van dopen in water sprake is, staan er geen aanwijzingen in de Bijbel. Wellicht dat het in die tijd bekend was hoe dat ging. Het was als bij een bad in de mikwe. Je ging er zelf in. En er waren mensen bij. Het Nieuwe Testament geeft wel aan die er iemand verantwoordelijk was voor de doop van iemand.

Wat wel duidelijk is dat als iemand tot geloof kwam, hij of zij vrijwel direct daarna werd gedoopt.

Is het nemen van een ritueel bad door Joodse mensen hetzelfde als de doop in water?
Het is goed en mooi om dat te doen. De toevoeging van Johannes de Doper is daar niet bij. En ook de toevoeging van Jezus ook niet.

Het zou leven uit de dood zijn als de Joodse mensen deze toevoegingen zouden gaan toepassen.