In het Nederlands hebben we de woorden misleiden en verleiden. Misleiden is iemand iets laten geloven wat niet waar is. Verleiden is iemand iets laten doen wat voor hem of haar in het algemeen niet goed is. Misleiden gaat via ons hoofd, verleiden via onze hartstochten en begeerten. Het ziet er dan zo aantrekkelijk uit, dat we op de weg gaan van onze hartstochten. Dat hoeft niet altijd fout te zijn, maar kan wel fout zijn.

Wat moet er gebeuren om ons tot zonde te verleiden? Gaat dat via onze behoeften en verlangens of via onze hartstochten en begeerten. En hoe kunnen wij als mensen hier goed mee omgaan?

Deze studie gaat voornamelijk over wat in het Grieks van het Nieuwe Testament over dit onderwerp gaat. Er is nog alleen maar een kleine toevoeging vanuit het Oude Testament.

De hieronder geciteerde teksten komen uit de NBV of NBV21 vertaling tenzij anders aangegeven.

Genieting, Lust

Er komt één woord voor in het Nieuwe Testament dat je met lust kunt vertalen. Hier staan de gegevens.

	Woord	Soort woord	Strong	Opmerkingen
1	ἡδονή hēdonē	Zelfstandig naamwoord vrouwelijk	G2237 SB2030	Hartstocht, genieting, lust Komt 5 keer voor in 5 verzen. KJV: pleasure (3x), lust (2x).

Het woord hēdonē is afgeleid van het bijvoeglijk naamwoord hedus dat zoet en aangenaam betekent. Dit woord komt niet in het Nieuwe Testament voor. Een vergelijkbaar woord is hedeos dat je met graag en gaarne kunt vertalen en dat drie keer in het Nieuwe Testament voorkomt.

Hieronder de vijf teksten waar het woord hedone in voorkomt.

In de gelijkenis van de zaaier.
Lukas 8:14. Het zaad dat tussen de distels valt, dat zijn zij die wel geluisterd hebben, maar door zorgen en rijkdom en de genoegens van het leven worden ze gaandeweg verstikt, zodat ze geen vrucht dragen.
Opmerking: andere vertalingen van het Griekse woord, HSV: genietingen, NBG: lusten, SV: wellusten.

Titus 3:3. Ook wij waren eens onverstandig, ongehoorzaam, op de verkeerde weg, slaaf van allerlei begeerten en lusten. Ons leven stond in het teken van boosaardigheid en afgunst, we verafschuwden en haatten elkaar.
Opmerking: andere vertalingen van het Griekse woord, NBV21: lusten, HSV: hartstochten, NBG: zingenot, SV: wellusten.

Dit is een heftig stuk in de brief van Jakobus.
Jakobus 4:1. Waar komt al die strijd, waar komen al die conflicten bij u toch uit voort? Is het niet uit de hartstochten die strijd leveren in uw binnenste? U verlangt naar iets, maar krijgt het niet. U bent jaloers en moordlustig, maar bereikt uw doel niet. U bekvecht en twist met elkaar. U krijgt niets omdat u niet bidt. En als u bidt ontvangt u niets, omdat u verkeerd bidt: u wilt alleen uw eigen hartstochten bevredigen.

Opmerking: andere vertalingen van het Griekse woord, HSV en NBG tweemaal ook het woord hartstochten, SV: tweemaal het woord wellusten.

2 Petrus 2:12-13. Maar deze mensen, die net redeloze dieren zijn, van nature bestemd om gevangen en gedood te worden, lasteren wat ze niet eens kennen. Ze zullen aan hun eigen verderfelijke gedrag ten onder gaan en onrecht lijden als loon voor hun eigen onrecht. Ze genieten ervan om zich op klaarlichte dag volledig te laten gaan. En wanneer ze samen met u aan een feestmaal deelnemen, zijn ze een smet en schandvlek op uw gezelschap, omdat ze zwelgen in hun bedrieglijke genot.

Opmerking: vertalingen zijn heel verschillend. HSV: die een zwelgpartij overdag als een genot beschouwen, NBG: Zij achten het een genot op klaarlichte dag te zwelgen, SV: daar zij de dagelijkse weelde hun vermaak achten

Wat kunnen we van deze teksten leren?
De genietingen van het leven kunnen ervoor zorgen dat we aan ons geestelijk welzijn niet toekomen. Lukas 8:14

Slaaf van lusten of hartstochten of hoe je het ook noemt is onverstandig. Titus 3:3.

Hartstochten zijn een oorzaak van veel strijd. Jakobus 4:1.

Niet goed om God te vragen je vleselijke verlangens te bevredigen. Jakobus 4:3.

Anderen schamen zich voor mensen die hun harttochten alle ruimte geven. Hun bestemming is, als ze zo doorgaan, de gevangenis of de dood. 2 Petrus 2:12-13.

Heftige verlangens

Er is ook een groep woorden die gaan over heftige emotionele betrokkenheid, dat zijn de woorden hieronder.

	Woord	Soort woord	Strong	Opmerkingen
1	ἐπιθυμέω epithymeō	Werkwoord	G1937 SB1759	Over de top over iets zijn Komt 16 keer voor in 16 verzen KJV:  desire (8x), covet (3x), lust (3x), lust after (1x), fain (1x).
2	ἐπιθυμητής epithymētēs	Zelfstandig naamwoord mannelijk	G1938 SB1760	Komt alleen in 1 Kor 10:6 voor. KJV: lust after (with G1510) (1x).
3	ἐπιθυμία epithymia	Zelfstandig naamwoord vrouwelijk	G1939 SB1761	Verlangen naar wat niet goed is. Komt 38 keer voor in 37 verzen. KJV: lust (31x), concupiscence (3x), desire (3x), lust after (1x).

Het woord bestaat uit epi, dat op of over betekent en thymeo dat een heftige emoties betekent: passie, haat, wraak. Tegenwoordig zeggen we dat iemand die over de top kan zijn. Als je dat niet wil dan kan dat een hevige tweestrijd zijn.

Het woord komt voor in allerlei contexten zowel negatieve als positieve. Hieronder alle teksten met dit woord.

Verlangen epithymeō

Matteüs 5:28. Dit zeg Ik daarover: iedereen die naar een vrouw kijkt en haar begeert, heeft in zijn hart al overspel met haar gepleegd.
Opmerking: je zou ook kunnen vertalen ‘heftig naar haar verlangd’.

Matteüs 13:16-17. Gelukkig zijn jullie ogen omdat ze zien, en jullie oren omdat ze horen! Want Ik verzeker jullie: vele profeten en rechtvaardigen hebben ernaar verlangd te zien wat jullie zien, maar ze kregen het niet te zien, en te horen wat jullie horen, maar ze kregen het niet te horen.

Dit is een tekst uit het verhaal van de verloren zoon.
Lukas 15:16. Hij had graag zijn maag willen vullen met de peulen die de varkens te eten kregen, maar niemand gaf ze hem. 

Uit het verhaal van de rijke man en de arme Lazarus.
Lukas 16:20-21. Een bedelaar die Lazarus heette, lag voor de poort van zijn huis, overdekt met zweren. Hij hoopte zijn maag te vullen met wat er overschoot van de tafel van de rijke man; maar er kwamen alleen honden aanlopen, die zijn zweren likten.
Opmerking: dit is wel een vlakke vertaling van een heftige emotie.

Lucas 17:22. Tegen de leerlingen zei Hij: ‘Er komt een tijd dat jullie ernaar zullen verlangen een van de dagen van de Mensenzoon te zien, maar jullie zullen die dag niet meemaken.

Jezus zegt dit bij de aanvang van het pesachmaal, waarbij hij gaat oproepen om dit steeds te doen.
Lukas 22:14-15. Toen het tijd was, ging Hij samen met de apostelen aanliggen voor de maaltijd. Hij zei tegen hen: ‘Ik heb er hevig naar verlangd dit pesachmaal met jullie te eten voor de tijd van mijn lijden aanbreekt.

Dit zegt de apostel Paulus bij zijn afscheid van de gemeente van Efeze.
Handelingen 20:32-34. Nu vertrouw ik u toe aan God en aan het woord van zijn genade, dat onze gemeenschap kan opbouwen en dat ons deel zal geven aan zijn koninkrijk samen met allen die Hem toebehoren. Geld of kleding heb ik van niemand verlangd; u weet wel dat ik eigenhandig heb voorzien in mijn levensonderhoud en dat van mijn metgezellen.

Romeinen 7:7. Moeten we nu vaststellen dat de wet hetzelfde is als de zonde? Absoluut niet. Ik ben me echter pas door de wet bewust geworden van de zonde. Ik zou immers niet weten wat begeerte was als de wet niet zei: ‘Zet uw zinnen niet op wat van een ander is.’ 
Opmerking: andere vertalingen ‘gij zult niet begeren’.

Romeinen 13:9. Want: ‘Pleeg geen overspel, pleeg geen moord, steel niet, zet uw zinnen niet op wat van een ander is’ – deze en alle andere geboden worden samengevat in deze ene uitspraak: ‘Heb uw naaste lief als uzelf.
Opmerking: andere vertalingen ‘gij zult niet begeren’.

1 Korintiërs 10:1-6. En ik wil niet, broeders, dat u er geen weet van hebt dat onze vaderen allen onder de wolk waren en allen door de zee zijn gegaan, en dat allen in Mozes gedoopt zijn in de wolk en in de zee, en allen hetzelfde geestelijke voedsel gegeten hebben, en allen dezelfde geestelijke drank gedronken hebben. Zij dronken namelijk uit een geestelijke rots, die hen volgde; en die rots was Christus. Maar in de meesten van hen heeft God geen welgevallen gehad, want zij zijn neergeveld in de woestijn. En deze dingen zijn gebeurd als voorbeelden voor ons, opdat wij niet zouden verlangen naar kwade dingen, zoals ook zij verlangd hebben. [HSV]

Opmerking: dit is de enigen keer dat het zelfstandig naamwoord in mannelijke vorm voorkomt, het is het woord epithymētēs. Het gaat ook over de vaderen van het volk Israël. Wat waren hun zonden? Ik denk dat dit de belangrijkste zonden waren: rebellie tegen God en tegen hun leiders en ondankbaarheid wat zich uitte in morren.

Galaten 5:17. Want het vlees begeert tegen de Geest in, en de Geest tegen het vlees in; en die staan tegenover elkaar, zodat u niet doet wat u zou willen.

1 Timoteüs 3:1. Het is een waar woord: als iemand leider van de gemeente wil worden, is dat een eerzaam streven.

Hebreeën 6:11-12. Het is onze vurige wens dat ieder van u tot het einde toe dezelfde ijver aan de dag blijft leggen, totdat alles waarop wij hopen verwezenlijkt zal zijn, en dat u niet vertraagt en achterblijft, maar in het spoor treedt van hen die dankzij hun standvastig geloof de beloofde erfenis ontvangen hebben.

Jakobus 4:1-2. Waar komt al die strijd, waar komen al die conflicten bij u toch uit voort? Is het niet uit de hartstochten die strijd leveren bij al uw doen en laten? U verlangt naar iets, maar krijgt het niet. U bent jaloers en moordlustig, maar bereikt uw doel niet. U bekvecht en twist met elkaar. U krijgt niets omdat u niet bidt.

1 Petrus 1:12. Aan hen werd geopenbaard dat zij niet zichzelf, maar ons dienden in de dingen die u nu verkondigd zijn door hen die u het Evangelie verkondigd hebben door de Heilige Geest, Die vanuit de hemel gezonden is; dingen, waarin de engelen begerig zijn zich te verdiepen. [HSV]

Openbaring 9:6. Dan zullen de mensen de dood zoeken, maar hem niet vinden. Ze zullen naar de dood verlangen, maar de dood vlucht van hen weg.

Het verlangen epithymia

Markus 4:18-19. Weer anderen zijn als het zaad dat tussen de distels is gezaaid: ze hebben het woord wel gehoord, maar de zorgen om het dagelijks bestaan en de verleiding van de rijkdom en hun verlangens naar allerlei andere dingen komen ertussen en verstikken het woord, zodat het zonder vrucht blijft.

Lukas 22:14-15. Toen het tijd was, ging Hij samen met de apostelen aanliggen voor de maaltijd. Hij zei tegen hen: ‘Ik heb er hevig naar verlangd dit pesachmaal met jullie te eten voor de tijd van mijn lijden aanbreekt.
Opmerking: het zelfstandig naamwoord wordt inde Nederlandse vertalingen vertaald met een werkwoord. Er staat: ik heb ‘met begeerte’ uitgekeken om dit maal met jullie te vieren. Het zou ook een zeer bijzondere maaltijd zijn.

Johannes 8:44. U bent uit uw vader de duivel, en wilt de begeerten van uw vader doen; die was een mensenmoordenaar van het begin af, en staat niet in de waarheid, want er is in hem geen waarheid. Wanneer hij de leugen spreekt, spreekt hij vanuit wat van hemzelf is, want hij is een leugenaar en de vader van de leugen.

Romeinen 1:24. Daarom heeft God hen uitgeleverd aan hun zedeloze begeerten, waardoor ze hun lichaam onteren.

Romeinen 6:12. Laat de zonde dus niet heersen over uw sterfelijke bestaan, geef niet toe aan uw begeerten.

Romeinen 7:7-8. Moeten we nu vaststellen dat de wet hetzelfde is als de zonde? Absoluut niet. Ik ben me echter pas door de wet bewust geworden van de zonde. Ik zou immers niet weten wat begeerte was als de wet niet zei: ‘Zet uw zinnen niet op wat van een ander is.’ Maar de zonde heeft van het gebod gebruikgemaakt om allerlei begeerten in mij op te wekken, want zonder de wet is de zonde krachteloos.

Romeinen 13:14. Omkleed u met de Heer Jezus Christus en laat u niet meeslepen door uw aardse natuur met haar begeerten.

Galaten 5:16, Maar ik zeg: Wandel door de Geest en u zult zeker de begeerte van het vlees niet volbrengen.

Galaten 5:24. Maar wie van Christus zijn, hebben het vlees met zijn hartstochten en begeerten gekruisigd.

Efeziërs 2:3. Eens leefden wij allen net als zij: wij volgden onze wereldse begeerten en alle aardse verlangens die in ons opkwamen en stonden van nature bloot aan Gods toorn, net als ieder ander.

Efeziërs 4:22. Geef dus uw vroegere levenswandel op en leg de oude mens af, die te gronde gaat aan bedrieglijke begeerten;

Kolossenzen 3:5. Laat dus wat aards in u is afsterven: ontucht, zedeloosheid, hartstocht, lage begeerten en ook hebzucht – hebzucht is afgoderij –,
Opmerking: <<laag?>>

1 Tessalonicenzen 2:17. Maar nu wij, broeders, voor een korte tijd van u gescheiden waren – wat betreft het gezicht, niet wat betreft het hart – hebben wij ons des te meer beijverd om uw gezicht te zien, met grote begeerte. [HSV]

1 Tessalonicenzen 4:5. en dat u niet zoals de heidenen, die God niet kennen, toegeeft aan uw hartstocht en begeerte.
Opmerking: de NBG vertaalt meest conform de tekst ‘in hartstochtelijke begeerte’.

1 Timoteüs 6:9. Wie rijk wil worden, staat bloot aan verleiding, raakt in een valstrik en valt ten prooi aan allerlei dwaze en schadelijke begeerten die een mens in het verderf storten en ten onder doen gaan.

2 Timoteüs 2:22. Mijd de begeerten van de jeugd, streef naar rechtvaardigheid, geloof, liefde en vrede met hen die de Heer met een zuiver hart aanroepen.

2 Timoteüs 3:6. Sommigen van hen komen de huizen binnen door zich op te dringen en weten het soort vrouwen in hun macht te krijgen dat zich gemakkelijk laat meevoeren door allerlei begeerten en met zonde beladen is,

2 Timoteüs 4:3. Want er komt een tijd dat de mensen de heilzame leer niet meer verdragen, maar leraren om zich heen verzamelen die aan hun verlangens tegemoetkomen en hun naar de mond praten.

Titus 2:11-13. Gods genade is openbaar geworden om alle mensen te redden. Ze leert ons dat we goddeloze en wereldse begeerten moeten afwijzen en bezonnen, rechtvaardig en vroom in deze wereld moeten leven, in afwachting van het geluk waarop wij hopen: de verschijning van de majesteit van onze grote God en redder Jezus Christus.
Opmerking 1: het gaat om de begeerten van de kosmos, de wereld.
Opmerking 2 het woord asebeia G763 is een zelfstandig naamwoord en zou met respectloosheid kunnen worden vertaald. Niet de eer geven, die een ander of God toekomt. Er staat dus niet goddeloze begeerten zoals de vertaalde tekst suggereerd.

Titus 3:3. Ook wij waren eens onverstandig, ongehoorzaam, op de verkeerde weg, slaaf van allerlei begeerten en lusten. Ons leven stond in het teken van boosaardigheid en afgunst, we verafschuwden en haatten elkaar.

Jakobus 1:14-15. Iedereen komt in verleiding door zijn eigen begeerte, die hem lokt en meesleept. Is de begeerte bevrucht, dan baart ze zonde; en is de zonde volgroeid, dan brengt ze de dood voort.

1 Petrus 1:14. Wees als gehoorzame kinderen en geef niet opnieuw toe aan de begeerten waardoor u vroeger, toen u nog onwetend was, werd beheerst.

1 Petrus 2:11. Geliefde broeders en zusters, u bent als vreemdelingen die ver van huis zijn; daarom vraag ik u dringend niet toe te geven aan wereldse begeerten, die uw ziel in gevaar brengen.

1 Petrus 2:11. Geliefden, ik roep u op als bijwoners en vreemdelingen u te onthouden van de vleselijke begeerten, die strijd voeren tegen de ziel. [HSV]
Opmerking 1: de uitdrukking hier over lichamelijke of vleselijke, verlangens, lusten of begeerten. sarkikos en epithymia, Strong nummer G4559 en G1939 komt alleen maar hier voorkomt.
Opmerking 2: de NBV21 vertaalt met ‘wereldse begeerten’, beetje een vage uitdrukking. Wat zouden die begeerten zijn.

1 Petrus 4:1-3. Nu dan, omdat Christus tijdens zijn leven op aarde heeft geleden, moet u zich wapenen met dezelfde gezindheid als Hij. Immers, wie in zijn aardse leven geleden heeft, heeft afstand genomen van de zonde. Dan laat u zich gedurende de rest van uw leven niet meer leiden door menselijke verlangens maar door Gods wil. U hebt al genoeg tijd verspild aan allerlei zaken waarin de heidenen plezier hebben: losbandigheid, wellust, dronkenschap, bras- en slemppartijen en verwerpelijke afgodendienst.

2 Petrus 1:4. Hiermee zijn ons kostbare, rijke beloften gedaan, opdat u zou ontkomen aan het verderf dat de wereld beheerst als gevolg van de begeerte, en opdat u deel zou krijgen aan de goddelijke natuur.

2 Petrus 2:10-11. Hij straft vooral diegenen die, door onreine verlangens gedreven, een verderfelijk leven leiden en het gezag van de Heer verachten. Overmoedig en arrogant als ze zijn, schrikken ze er niet voor terug hemelse machten te lasteren, terwijl zelfs engelen, in kracht en macht toch hun meerderen, het niet aandurven om die machten ten overstaan van de Heer te beschimpen en te veroordelen.

2 Petrus 2:18. want met loos gebral en met losbandigheid die voortkomt uit verderfelijke begeerten verleiden ze hen die zich nu juist losmaken van degenen die dwalen.

2 Petrus 3:3. Vergeet vooral niet dat er aan het einde van de tijd spotters zullen komen, die hun eigen begeerten volgen.

1 Johannes 2:16-17. … want alles wat in de wereld is – begeerte, inhaligheid, pronkzucht –, dat alles komt niet uit de Vader voort maar uit de wereld. De wereld met haar begeerte gaat voorbij, maar wie Gods wil doet blijft tot in eeuwigheid.

Judas 1:16-18. Ze doen niets anders dan zeuren en zagen, ze laten zich leiden door hun begeerten, brallen maar wat en praten anderen naar de mond om er zelf beter van te worden. Maar, geliefde broeders en zusters, denk aan wat de apostelen van onze Heer Jezus Christus al hebben gezegd: ‘Aan het einde van de tijd zullen er spotters komen, die zich laten leiden door hun goddeloze begeerten.’ Het zijn mensen die verdeeldheid zaaien en alleen op het aardse gericht zijn; ze hebben de Geest niet.

Dit is een profetie over Babylon.
Openbaring 18:14. Verloren zijn de vruchten waar je hart naar uitging, verdwenen al je rijkdom, alle weelde – dat alles is voorgoed voorbij.

Uit het Oude Testament

Wat zou er in het Oude Testament over lust staan? Hier één woord dat in het Hebreeuws voorkomt. Er zullen er meer zijn <<nog verder uitzoeken>>

	Woord	Soort woord	Strong	Opmerkingen
1	אַוָּה ‘avvah	Zelfstandig naamwoord vrouwelijk	H185	Verlangen van uw ziel Komt 7 keer voor in 7 verzen. KJV: desire (3x), lust after (3x), pleasure (1x).

Het Hebreeuwse woord ‘avvah kun he vertalen met verlangen van mijn ziel. Als mens hebben we verlangens, hebben we zin ergens in. Dat hoort bij mens zijn. Is goed.

In Deuteronomium 12 gaat het drie keer om zin om vlees te eten. Dat is prima. Eet het met dankbaarheid. Laat wel het bloed er uit lopen.
Deuteronomium 12:15. Wel mag u naar het volle verlangen van uw ziel binnen al uw poorten slachten en vlees eten, overeenkomstig de zegen van de HEERE, uw God, die Hij u geeft. De onreine en de reine mag daarvan eten, zoals van een gazelle en van een hert.

Deuteronomium 12:20-21. Wanneer de HEERE, uw God, uw gebied ruim gemaakt heeft,  zoals Hij tot u gesproken heeft, en u zegt: Ik wil vlees eten, omdat uw ziel ernaar verlangt om vlees te eten, dan mag u naar het volle verlangen van uw ziel vlees eten. Wanneer de plaats die de HEERE, uw God, zal uitkiezen om Zijn Naam daar te vestigen, ver van u vandaan is, dan mag u van uw runderen en uw kleinvee die de HEERE u gegeven heeft, slachten, zoals ik u geboden heb, en mag u ervan eten binnen uw poorten, naar het volle verlangen van uw ziel. [HSV]

Deuteronomium 18:6. Verder, wanneer er een Leviet komt, uit een van uw poorten in heel Israël, waar hij als vreemdeling verblijft, en hij naar het volle verlangen van zijn ziel naar de plaats komt die de HEERE zal uitkiezen, en hij daar dient in de Naam van de HEERE, zijn God, zoals al zijn broeders, de Levieten, die daar voor het aangezicht van de HEERE staan, dan moet hij een evenredig deel aan voedsel ontvangen, ongeacht wat hij uit familiebezit verkocht heeft. [HSV]

1 Samuel 23:20. Welnu, koning, kom dan snel, overeenkomstig het volle verlangen van uw ziel; dan is het aan ons hem uit te leveren in de hand van de koning. [HSV]

Jeremia 2:23-24. Hoe kunt u dan zeggen: Ik heb mij niet verontreinigd, ik ben niet achter de Baäls aan gegaan? Zie uw weg in het dal, erken wat u gedaan hebt, snelle, op al haar wegen heen en weer rennende, jonge vrouwtjeskameel, een wilde ezelin, gewend aan de woestijn, de wind opsnuivend in haar hitsigheid, haar bronst – wie kan haar keren? Allen die haar zoeken, hoeven zich niet af te matten, in haar maand zullen zij haar wel vinden. [HSV]

Hosea 10:9-10. Sinds de dagen van Gibea hebt u gezondigd, Israël! Daar zijn zij blijven staan. De strijd in Gibea zal hen niet treffen, de strijd tegen onrechtvaardige mannen. Het is Mijn verlangen hen te bestraffen: volken worden tegen hen samengetrokken, verstrikt als zij zijn in beide ongerechtigheden.

Andere bronnen

Lied: dit is mijn verlangen.

Overwegingen

Hartstochten zijn een oorzaak van veel strijd. Jakobus 4:1. Andersom is kan ook waar zijn. Als er veel strijd is, dan zijn er dikwijls hartstochten in het geding. Soms verstopt onder mooie of vrome praatjes.

Lessen

De woorden in de Bijbel drukken zowel verlangen uit die iets goeds brengt als verlangen, die tot zonde leidt.

Lust wordt in het Nieuwe Testament niet altijd gezien als fout. Jezus had lust om het Pesachmaal met zijn leerlingen te vieren.