Dit is een onderwerp dat over niet grijpbare dingen. Het gaat zoals dromen, visioenen. De apostel Paulus schreef het al: ‘Je hebt zichtbare en onzichtbare dingen’. Kolossenzen 1:16.

<<Voor deze studie heb ik nog alleen de teksten verzameld>>

Dromen

Zowel in het Oude als het Nieuwe Testament komen verhalen over dromen voor.

Oude Testament

Hieronder de gegevens van de Hebreeuwse woorden over dromen.

	Woord	Soort woord	Strong	Opmerkingen:
1	חָלַם ḥālam	Werkwoord	H2492	Dromen Komt 30 keer voor in 25 verzen KJV: to dream (29x).
2	חֲלוֹם ḥălôm	Zelfstandig naamwoord mannelijk	H2472	Droom Komt 64 keer voor in 54 verzen KJV: dream (64x), dreamer (with H1167) (1x).

Hier de eerste teksten van de Bijbel waarin deze Hebreeuwse woorden voor droom en dromen voorkomen. Het zijn dromen van drie mannen. De eerste is een inwoner van Kanaän, de andere dromers met betekenis zijn Jacob en Jozef. Er zijn nog veel meer teksten over droom en dromen.

Dromen van Abimelech
Genesis 20:3. Maar ’s nachts verscheen God in een droom aan Abimelech en zei tegen hem: ‘Je bent ten dode opgeschreven omdat je die vrouw naar je paleis hebt gehaald: ze is getrouwd.’

Genesis 20:6. God antwoordde hem in zijn droom: ‘Ik weet heel goed dat je dit met een zuiver geweten gedaan hebt. Daarom heb Ik je er ook van weerhouden tegen Mij te zondigen en heb Ik verhinderd dat je haar zou aanraken.

Dromen van Jacob
Genesis 28:12. Toen droomde hij, en zie, op de aarde was een ladder geplaatst, waarvan de top de hemel raakte, en zie, de engelen van God klommen daarlangs omhoog en omlaag. [HSV]

Genesis 31:10-11. Op een keer, toen het vee bronstig werd, had ik een droom en daarin zag ik dat de bokken die de geiten besprongen, allemaal gestreept, gespikkeld of gevlekt waren. In die droom sprak de engel van God mij aan. “Jakob,” zei Hij, en ik antwoordde: “Ja, ik luister.”

Genesis 31:24. … toen God ’s nachts in een droom aan hem verscheen. Hij waarschuwde de Arameeër Laban: ‘Denk erom dat je Jakob niets in de weg legt.’

Dromen van Jozef
Genesis 37:5-6. Ook droomde Jozef een droom, die hij aan zijn broeders vertelde; daarom haatten zij hem nog te meer. En hij zeide tot hen: Hoort toch deze droom, die ik gedroomd heb. [Statenvertaling]
Opmerking: de NBV, HSV en NBG vertalen het werkwoord niet, daardoor mist de vertaling de nadruk op het dromen.

Genesis 37:8-11. Toen zeiden zijn broeders tot hem: Zult gij dan werkelijk over ons regeren; zult gij dan werkelijk over ons heersen? Zo haatten zij hem nog te meer, om zijn dromen en om zijn woorden. En hij droomde nog een andere droom, en verhaalde die aan zijn broeders; en hij zeide: Ziet, ik heb nog een droom gedroomd, en ziet, de zon, en de maan, en elf sterren bogen zich voor mij neer. En toen hij het aan zijn vader en aan zijn broeders verhaalde, bestrafte zijn vader hem, en zeide tot hem: Wat is dit voor een droom, die gij gedroomd hebt; zullen wij dan werkelijk komen, ik, en uw moeder, en uw broeders, om ons voor u ter aarde te buigen? Zijn broeders dan benijdden hem; doch zijn vader bewaarde deze zaak. {Statenvertaling]

Opmerking 1: ook hier om dezelfde reden de tekst van de Statenvertaling.
Opmerking 2: vader Jacob was echter geestelijk alert, hij bewaarde deze zaak.

Nieuwe Testament

Hieronder de gegevens van de Griekse woorden over dromen.

	Woord	Soort woord	Strong	Opmerkingen:
1	ὄναρ  onar	Zelfstandig naamwoord onzijdig	G3677	Droom Komt 6 keer voor in 6 verzen KJV: dream (6x)
2	ἐνυπνιάζομαι enypniazomai	Werkwoord	G1797	Bij het slapen, dromen KJV: dream (1x), filthy dreamer (1x).
	ἐνύπνιον enypnion	Zelfstandig naamwoord onzijdig	G1798	Bij de slaap, droom Komt eenmaal voor KJV: dream (1x)

Het zelfstandig naamwoord onar komt alleen in het evangelie van Matteüs voor. Zie de teksten hieronder.

Dit zijn de dromen, die Jozef kreeg toen het kind Jezus in zijn leven was gekomen.

Matteüs 1:20. Toen hij dit overwoog, verscheen hem in een droom een engel van de Heer, die zei: ‘Jozef, zoon van David, wees niet bang je vrouw Maria bij je te nemen, want het kind dat ze draagt is verwekt door de heilige Geest.

Matteüs 2:12-13. En omdat ze in een droom de aanwijzing hadden gekregen dat ze niet naar Herodes terug moesten gaan, reisden ze via een andere route terug naar hun land. Nadat zij op die manier de wijk genomen hadden, verscheen er aan Jozef in een droom een engel van de Heer, die zei: ‘Maak je gereed en vlucht met het kind en zijn moeder naar Egypte. Blijf daar tot ik je weer roep, want Herodes is naar het kind op zoek en wil het ombrengen.’

Matteüs 2:19-22. Nadat Herodes gestorven was, verscheen er in een droom aan Jozef in Egypte een engel van de Heer, die zei: ‘Maak je gereed en ga met het kind en zijn moeder naar het land Israël. Want zij die het kind om het leven wilden brengen, zijn gestorven.’ Jozef maakte zich gereed en ging met het kind en zijn moeder naar Israël. Maar hij durfde niet naar Judea te gaan toen hij hoorde dat Archelaüs daar zijn vader Herodes als koning was opgevolgd. Nadat hij in een droom een aanwijzing had gekregen week hij uit naar Galilea,

Dit is een droom, die de vrouw van Pilatus kreeg.
Matteüs 27:19. Terwijl hij op de rechterstoel zat, werd hem een boodschap van zijn vrouw gebracht: ‘Laat je niet in met die rechtvaardige! Om Hem heb ik namelijk vannacht in een droom veel moeten lijden.’

Ad 2: enypniazomai en enypnion ‘bij het slapen’
De woord enypniazomai en enypnion zijn combinatie woorden. Het woord ‘en’ en ‘hypnos’ wat de laatste betreft. Het woord ‘en’ kan ‘bij’ betekenen. Hypnos is slaap. Dus letterlijke vertaalt ‘bij de slaap’.

Het ons bekende woord hypnotiseren heeft met slapen te maken dus.

Dit zijn de teksten waarin deze woorden voorkomen.

Handelingen 2:17. Aan het einde der tijden, zegt God, zal Ik mijn Geest uitgieten over al wat leeft. Dan zullen jullie zonen en dochters profeteren, jongeren zullen visioenen zien en oude mensen dromen dromen.
Opmerking: het woord presbyteros is hier met oude mensen vertaald. Men had ook met oudste kunnen vertalen.

Judas 1:7-8. Evenzo is het met Sodom en Gomorra, en de steden eromheen, die op dezelfde wijze als zij hoererij bedreven hebben en ander vlees achterna zijn gegaan. Zij liggen daar als een waarschuwend voorbeeld, doordat zij de straf van het eeuwige vuur ondergaan. Niettemin bezoedelen deze dromers ook nu op dezelfde wijze hun lichaam en zij verwerpen het gezag en lasteren al wat eer toekomt.

Gezichten, visioenen

Zowel in het Oude als het Nieuwe Testament wordt verhaald dat mensen visioenen ontvangen en gezichten zien.

Oude Testament

Er is in het Hebreeuws een zelfstandig naamwoord en een werkwoord dat je met visioen of gezicht kun vertalen. Hier staan de gegevens.

	Woord	Soort woord	Strong	Opmerkingen:
1	חָזוֹן ḥāzôn	Zelfstandig naamwoord mannelijk	H2377	Visie, visioen, gezicht, openbaring Komt 35 keer voor in 34 verzen KJV: vision (35x).
2	חָזָה ḥāzâ	Werkwoord	H2372	Zien Komt 51 keer voor in 47 verzen. KJV: see (38x), behold (7x), look (3x), prophesy (2x), provide (1x).

Psalm 89:20. Ooit hebt U in een visioen gesproken tot uw getrouwen en gezegd: ‘Ik heb hulp geboden aan een held, een jongen uit het volk verheven.

Spreuken 29:18. Als er geen visioen is, raakt een volk losgeslagen, maar welzalig is hij die zich houdt aan de wet. [HSV]

<<verder nog invullen>>

Nieuwe Testament

Er komen in het Griekse deel van de Bijbel wel vier soorten woorden voor, die je met visioen kunt vertalen. Hieronder staan de gegevens van deze woorden.

	Woord	Soort woord	Strong	Opmerkingen:
1	ὀπτασία optasias	Zelfstandig naamwoord vrouwelijk	G3701 SB3183	Gezichten Komt vier keer voor in vier verzen. KJV: ‘vision’ (4x).
2	ὅραμα horama	Zelfstandig naamwoord onzijdig	G3705 SB3188	Komt 12 keer voor in 12 verzen. KJV: vision (11x), sight (1x).
3	ὅρασις horasis	Zelfstandig naamwoord vrouwelijk	G3706 SB3189	Komt 4 keer voor in 3 verzen. KJV: vision (2x), in sight (1x), look upon (1x).
4	ὁράω horaō	Werkwoord	G3708 SB3191	Zien Komt 252 keer voor in 241 verzen. KJV: see (51x), take heed (5x), behold (1x), perceive (1x), not translated (1x).

Ad 1: optasias
Dit gaat over Zacharias toen hij zij dienst in de tempel deed, waar een engel hem had aangesproken.
Lukas 1:22. Maar toen hij naar buiten kwam, kon hij niets tegen hen zeggen. Ze begrepen dat hij in het heiligdom een visioen had gezien; hij maakte gebaren tegen hen, maar spreken kon hij niet.
Opmerking: de HSV spreekt van ‘een verschijning’ en de Statenvertaling van ‘een gezicht’. Dat zijn synoniemen van visioen.

Lukas 24:22-23. Maar ook hebben sommige vrouwen uit ons midden, die vroeg in de morgen bij het graf geweest zijn, ons versteld doen staan. En toen zij Zijn lichaam niet vonden, kwamen ze zeggen dat ze zelfs een verschijning van engelen gezien hadden, die zeiden dat Hij leeft.

Opmerking: de NBV lijkt het minder geestelijk te maken door te vertalen ‘dat er engelen aan hen waren verschenen’,

Dit is de beschrijving van het visioen dat de apostel Paulus overkwam op de reis naar Damascus.

Handelingen 26:13-19. Zag ik, o koning, in het midden van de dag, op de weg een licht, boven de glans der zon, van de hemel mij en hen, die met mij reisden, omschijnende. En toen wij allen ter aarde neergevallen waren, hoorde ik een stem, tot mij sprekende, en zeggende in de Hebreeuwse taal: Saul, Saul, wat vervolgt gij Mij? Het is u hard, tegen de prikkels de verzenen te slaan. En ik zeide: Wie zijt Gij, Heere? En Hij zeide: Ik ben Jezus, Die gij vervolgt. Maar richt u op, en sta op uw voeten; want hiertoe ben Ik u verschenen, om u te stellen tot een dienaar en getuige der dingen, beide die gij gezien hebt en in welke Ik u nog zal verschijnen; Verlossende u van dit volk, en van de heidenen, tot welke Ik u nu zend; Om hun ogen te openen, en hen te bekeren van de duisternis tot het licht, en van de macht van de satan tot God; opdat zij vergeving der zonden ontvangen, en een erfdeel onder de geheiligden, door het geloof in Mij. Daarom, o koning Agrippa, ben ik dat Hemels gezicht niet ongehoorzaam geweest; [SV]
Opmerking: de NBV spreekt in de laatste zin van ‘werd mij opgedragen’.

Paulus verhaalt van gezichten en openbaringen van de Heer
(optasias kai apokalupseis kuriou), die ‘een mens’ had gehad. Hij was tot in de derde hemel, werd weggevoerd naar het paradijs, en hoorde onuitsprekelijke woorden.

1 Korintiërs 12:1-4. Ik word er wel toe gedwongen hoog van mezelf op te geven. Daarom zal ik, hoewel het geen enkel doel dient, het hebben over visioenen en openbaringen die de Heer ons schenkt. Ik ken een volgeling van Christus die veertien jaar geleden tot in de derde hemel werd weggevoerd – in zijn lichaam of buiten zijn lichaam, dat weet ik niet, dat weet God alleen. Maar ik weet dat deze man – in zijn lichaam of zonder zijn lichaam, dat weet ik niet, dat weet God alleen –  werd weggevoerd tot in het paradijs en dat hij daar woorden hoorde die door geen mens mogen worden uitgesproken. Van zo iemand wil ik hoog opgeven. Wat mijzelf betreft zal ik me slechts op mijn zwakheid laten voorstaan.

Van zo iemand wil ik hoog opgeven schrijft Paulus om maar aan te geven dat Paulus bijzonder positief tegen gezichten en openbaringen aankijkt.

Ad 2 en 3: Horama en horasis gezicht of visioen
De zelfstandig naamwoorden horama en horasis kun je vertalen met gezicht of visioen. Is er verschil in betekenis tussen deze beide woorden? Het woord horama komt het meest voor. Daar waar het woord horasis is gebruikt heb achter de tekst ‘ad 3’ toegevoegd.

Matteüs 17:9. En terwijl zij van de berg afdaalden, gebood Jezus hun, zeggende: Vertelt niemand dit gezicht, voordat de Zoon des mensen uit de doden is opgewekt. [NBG]
Opmerking: NBV21 en HSV vertalen ‘wat jullie hebben gezien’. Het was ook niet echt een visioen en wat een vreemde werkelijkheid.

Handelingen 2:17. “Aan het einde der tijden, zegt God, zal Ik mijn Geest uitgieten over al wat leeft. Dan zullen jullie zonen en dochters profeteren, jongeren zullen visioenen zien en oude mensen dromen dromen. ad3

Handelingen 7:31. En toen er veertig jaren voorbijgegaan waren, verscheen hem in de woestijn van de berg Sinai een engel in de vlam van een brandende braamstruik. En toen Mozes dit zag, verwonderde hij zich over het gezicht, en toen hij erheen ging om het te onderzoeken, kwam een stem des Heren (tot hem): Ik ben de God uwer vaderen, de God van Abraham en Isaak en Jakob. En bevend van schrik durfde Mozes het niet onderzoeken. En de Here zeide tot hem: Doe uw schoeisel van uw voeten, want de plaats, waar gij staat, is heilige grond. [NBG]
Opmerking: de NBV21 vertaalt met ‘dit schouwspel’ en de HSV met ‘wat hij zag’.

Handelingen 9:10-12. In Damascus woonde een leerling die Ananias heette. In een visioen zei de Heer tegen hem: ‘Ananias!’ Hij antwoordde: ‘Ik luister, Heer.’ Daarop zei de Heer: ‘Ga naar de Rechte Straat en vraag daar in het huis van Judas naar iemand uit Tarsus die Saulus heet. Hij is aan het bidden, en hij heeft in een visioen gezien hoe een man die Ananias heet, binnenkomt en hem de handen oplegt om hem weer te laten zien.’

Het verhaal van Petrus en Cornelius.
Handelingen 10:3. Op een dag kreeg hij omstreeks het negende uur een visioen, waarin hij duidelijk zag hoe een engel van God zijn huis binnenkwam. Hij hoorde hem zeggen: ‘Cornelius!’

Handelingen 10:10. Maar hij kreeg honger en wilde iets eten. Terwijl er eten voor hem werd klaargemaakt, werd hij gegrepen door een visioen.
Opmerking: de auteur omschrijft in vers 3 en later in 17 en 19 wat Petrus meemaakt een visioen is, maar in dit vers omschrijft hij dat Petrus in extase raakte, blijkbaar om het visioen te kunnen ontvangen.

Handelingen 10:17-19. Petrus vroeg zich verbijsterd af wat de betekenis kon zijn van het visioen dat hij had gezien. Juist op dat moment arriveerden de afgezanten van Cornelius bij de poort, nadat ze overal navraag hadden gedaan naar het huis van Simon. Ze trokken door geroep de aandacht van de bewoners en vroegen of Simon Petrus in dit huis verbleef. Terwijl Petrus nog nadacht over het visioen, zei de Geest tegen hem: ‘Er zijn hier drie mannen die naar je op zoek zijn.

Handelingen 11:5. ‘Toen ik in Joppe aan het bidden was, werd ik gegrepen door een visioen: een voorwerp dat op een groot linnen kleed leek, werd aan vier punten uit de hemel neergelaten tot vlak bij mij.

Petrus in en uit de gevangenis.
Handelingen 12:9. Petrus volgde de engel naar buiten, maar zonder te beseffen dat de dingen die de engel liet gebeuren werkelijk plaatsvonden; hij meende een visioen te zien.

Paulus om naar Europa te komen
Handelingen 16:9-10. Daar kreeg Paulus ’s nachts een visioen, waarin een man uit Macedonië hem toeriep: ‘Steek over naar Macedonië en kom ons te hulp!’ Toen Paulus dit visioen had gezien, wilden we meteen naar Macedonië vertrekken, omdat we eruit opmaakten dat God ons geroepen had om aan de mensen daar het evangelie te verkondigen.

Toen Paulus met zijn werk in de gemeente van Korinthe begon
Handelingen 18:9-11. ’s Nachts zei de Heer in een visioen tegen Paulus: ‘Wees niet bang, maar blijf spreken en zwijg niet! Ik sta je bij en niemand zal een vinger naar je uitsteken om je kwaad te doen, want veel mensen in deze stad behoren Mij toe.’ Paulus bleef anderhalf jaar in Korinte en onderrichtte de inwoners over Gods boodschap.

Uit het boek Openbaring
Openbaring 4:3. En die erop gezeten was, was van aanzien de diamant en sardius gelijk; en een regenboog was rondom de troon, van aanzien de smaragd gelijk. ad 3 [NBG]
Opmerking: NBV21: ‘had een uiterlijk’ en ‘die eruitzag’, HSV: zag er uit 2x

Openbaring 9:17. Zo zagen de paarden en de ruiters in het visioen eruit: hun borstpantsers waren vuurrood, violet en zwavelgeel; de hoofden van de paarden waren als leeuwenkoppen, en uit hun mond kwamen vuur, rook en zwavel. ad3.
Opmerking: hier komt ook het werkwoord zien voor, zie volgende paragraaf.

Ad 4. horaō zien
Het werkwoord zien komt dikwijls voor. Wanneer is het zien als geestelijk zien gebruikt? In ieder geval in deze verzen.

Kolossenzen 2:18. Laat u niet de prijs ontzeggen door iemand die behagen schept in nederigheid en engelenverering, intreedt in wat hij niet gezien heeft, zonder reden gewichtig doet door zijn vleselijke denken.
Opmerking: de NBV21 vertaalt hier met ‘visioenen’.

Openbaring 4:1. Hierna zag ik, en zie, er was een deur geopend in de hemel. En de eerste stem die ik als van een bazuin met mij had horen spreken, zei: Kom hier, omhoog, en Ik zal u laten zien wat hierna moet geschieden.
Opmerking: de NBV21 vertaalt ‘hierna had ik een visioen.

Openbaring 8:13. In mijn visioen hoorde ik de luide roep van een adelaar die hoog in de lucht vloog: ‘Wee! Wee! Wee de mensen die op aarde leven! Want dadelijk klinken de bazuinen van de drie engelen die nog niet geblazen hebben.’

Openbaring 8:13. En ik zag en hoorde één engel, die hoog aan de hemel vloog en met een luide stem riep: Wee, wee, wee hun die op de aarde wonen, vanwege de overige bazuinstoten van de drie engelen die nog op de bazuin zullen blazen.
Opmerking: de NBV21 vertaalt ‘In mijn visioen’ en spreekt over ‘een adelaar die hoog in de lucht vloog’

Andere bronnen

Er zijn diverse boeken over dromen.

Overwegingen

Lessen