In het begin schiep God de hemel en de aarde. Dat is de heel bekende eerste zin van de Bijbel.

God schiep inderdaad. Niet alleen schiep God, Hij maakte, vormde en bouwde ook. Het is mooi om te lezen hoe God werkt. Wat Hij eerst doet en wat daarna en wat hij zelf van zijn werk vindt.

Dit is een studie over de schepping in zijn geheel. Er staat op deze site ook een studie over de schepping van de mens.

De teksten zijn geciteerd uit de NBV vertaling tenzij anders aangegeven.

Studievragen

De eerste woorden ‘in het begin’ geeft aan dat er een begin is geweest. In dit geval van de hemel en de aarde. Was er ook nog iets voor het begin? En wat dan?

En waarom dat begin. In ieder geval waren er voor de schepping van de hemel en de aarde ook al dingen. De hemelingen in ieder geval. Van het dodenrijk of de hel lezen we ook niet dat ze pas bij de schepping zijn gekomen.

Oude Testament

Voor het maken van de hemel en de aarde worden diverse werkwoorden gebruikt. Niet alleen scheppen of creëren, maar ook vormen en maken en bouwen. Hieronder zijn in de tabellen deze diverse woorden opgenomen.

In het begin (be resjiet)

De eerste twee woorden van de Bijbel zijn ‘be resjiet’, dat betekent in of bij het begin. Zouden deze twee woorden nog een diepere betekenis hebben? Daar komen we alleen achter als we nader onderzoek doen.

	Woord	Soort woord	Strong	Opmerkingen:
1	רֵאשִׁית re’shiyth	Zelfstandig naamwoord vrouwelijk	H7225	Begin Komt 51 keer voor in 49 verzen. KJV: beginning (18x), firstfruits (11x), first (9x), chief (8x), misc (5x).

Het woord ‘resjiet’ in combinatie met het woord ‘be’ komt vijf keer voor, eenmaal in Genesis 1:1 en verder vier keer in het boek Jeremia het gaat dan over het begin van een regering van een koning. Hieronder staat alleen de tekst van Genesis 1:1.

Genesis 1:1. In het begin schiep God de hemel en de aarde.

Er worden allerlei dingen begonnen, maar er zijn een paar mijlpalen van God. Hij begint dan iets, zoals de schepping maar ook andere zaken.

Hier nog twee teksten waar het woord begin in voorkomt in relatie tot de schepping.

In Spreuken 8 gaat het over de wijsheid, die wijsheid zou naar Jezus kunnen verwijzen.
Spreuken 8:22-23. De HEER heeft mij vóór al het andere geschapen,
toen Hij zijn scheppingswerk begon, was ik zijn eersteling. Ik ben in het begin gemaakt, nog voor alles er was, nog voor de aarde vorm kreeg.

Opmerking 1: het Hebreeuwse woord qanah Strong H7069 dat je met verkrijgen of bezitten kunt vertalen is met geschapen vertaald.
Opmerking 2: Het Hebreeuwse woord rosj in de laatste zin dat je met eerste kunt vertalen is met begin vertaald.

Jesaja 46:9-10. Denk terug aan alles wat eertijds is gebeurd. Ik ben God, er is geen ander, ik ben God, niemand is aan mij gelijk. Die in het begin al het einde aankondigde en lang tevoren wat nog gebeuren moest. Die zegt: ‘Wat ik besluit, wordt van kracht, en alles wat ik wil, breng ik ten uitvoer.’

Wat kunnen we van deze teksten leren?
De hemel en aarde hebben een begin. En ook een maker, Genesis 1:1.

De wijsheid was er al van voor de schepping. Spreuken 8:22-23.

God had een compleet plan, toen Hij begon met de schepping wist Hij ook waartoe het zou moeten leiden. Jesaja 46:9-10.

God zei

Hier de gegevens over de uitdrukking ‘God zei’.

	Woord	Soort woord	Strong	Opmerkingen:
	elohim amar	Zelfstandig naamwoord mannelijk en werkwoord	H430 H559	Komt in 80 verzen voor waarvan 33 keer in het boek Genesis, waarvan 10 keer in Genesis 1.

God maakte in het begin nieuwe dingen door iets uit te spreken.
Genesis 1:3. God zei: ‘Laat er licht zijn,’ en er was licht.

Genesis 1:6. God zei: ‘Laat er midden in het water een gewelf komen dat de watermassa’s van elkaar scheidt.’

Genesis 1:9. God zei: ‘Laat het water onder de hemel naar één plaats stromen, zodat er droog land verschijnt.’ En zo gebeurde het.

Genesis 1:11. God zei: ‘Laat overal op aarde jong groen ontkiemen: zaadvormende planten en alle soorten bomen die vruchten dragen met zaad erin.’ En zo gebeurde het.

Genesis 1:14. God zei: ‘Laten er lichten aan het hemelgewelf komen om de dag te scheiden van de nacht. Ze moeten dienen als tekens die de feesten aangeven en de dagen en de jaren,

Genesis 1:20. God zei: ‘Laat het water wemelen van levende wezens, en laten er boven de aarde, langs het hemelgewelf, vogels vliegen.’

Genesis 1:24. God zei: ‘Laat de aarde alle soorten levende wezens voortbrengen: alle soorten vee, kruipende dieren en wilde dieren.’ En zo gebeurde het.

Genesis 1:26. God zei: ‘Laten Wij mensen maken die ons evenbeeld zijn, die op Ons lijken; zij moeten heersen over de vissen van de zee en de vogels van de hemel, over het vee, over de hele aarde en over alles wat daarop rondkruipt.’

Scheppen (bara)

Hier de gegevens van het Hebreeuwse woord bara.

	Woord	Soort woord	Strong nr.	Opmerkingen:
1	בָּרָא  bara’	Werkwoord	H1254	Creëren, scheppen. Komt 54 keer voor in 46 verzen. KJV: create (42x), creator (3x), choose (2x), make (2x), cut down (2x), dispatch (1x), done (1x), make fat (1x).

Hier alle verzen uit de Torah waarin het woord bara in voorkomt.

Genesis 1:1. In het begin schiep God de hemel en de aarde.

Genesis 1:21. En God schiep de grote zeemonsters en alle soorten levende wezens waarvan het water wemelt en krioelt, en alle soorten vogels, alles wat vleugels heeft. En God zag dat het goed was.

Genesis 1:27. God schiep de mens als zijn evenbeeld, als evenbeeld van God schiep Hij hem, mannelijk en vrouwelijk schiep Hij de mensen.

Genesis 2:2-4. Toen God op de zevende dag het werk voltooid had, dat Hij gemaakt had, rustte Hij op de zevende dag van al het werk, dat Hij gemaakt had. En God zegende de zevende dag en heiligde die, omdat Hij daarop gerust heeft van al het werk, dat God scheppende tot stand had gebracht. Dit is de geschiedenis van de hemel en de aarde, toen zij geschapen werden. Ten tijde, dat de Here God aarde en hemel maakte, [NBG]

Genesis 5:1-2. Dit is de lijst van Adams nakomelingen. Toen God Adam schiep, maakte Hij hem zo dat hij leek op God. Mannelijk en vrouwelijk schiep Hij de mensen. Toen Hij hen geschapen had, zegende Hij hen en noemde hen mens.

Genesis 6:7. ‘Ik zal de mensen die Ik geschapen heb van de aarde wegvagen,’ zei Hij, ‘en met de mensen ook het vee, de kruipende dieren en de vogels, want Ik heb er spijt van dat Ik ze heb gemaakt.’

Exodus 34:10. De HEER antwoordde: ‘Ik wil een verbond sluiten. Voor de ogen van heel je volk zal Ik zulke wonderbaarlijke daden verrichten als er onder geen enkel volk op aarde ooit verricht zijn, en het hele volk dat bij jou is, zal zien welke ontzagwekkende dingen Ik, de HEER, voor jou zal doen.
Opmerking: de HEER blijft creëren en scheppen. Ook na die eerste dagen.

Bij een opstand onder volk spreekt Mozes dit uit.
Numeri 16:30. Maar als de HEER iets laat gebeuren dat nog nooit gebeurd is, als de aarde haar mond openspert en hen met al hun bezittingen opslokt en zij levend in het dodenrijk afdalen, dan zult u inzien dat die mannen de HEER hebben afgewezen.’

Opmerking 1: hier komt eenmalig het zelfstandig naamwoord schepping voor, namelijk בְּרִיאָה, beria, Strong H1278, naast het werkwoord bara. Er staat letterlijk ‘als de HEER een nieuw ding schept’. De HSV vertaalt met ‘als de HEERE iets nieuws zal scheppen‘.
Opmerking 2: Wat Mozes zei gebeurde ook.

Deuteronomium 4:32. Ga de hele geschiedenis maar na, vanaf de dag dat God de mens op aarde schiep, en doorkruis de hele wereld van het uiterste oosten tot het uiterste westen: Is zoiets geweldigs ooit voorgekomen, heeft men ooit iets dergelijks vernomen?

Van de overige boeken van de Bijbel hieronder vier teksten van de 21 verzen uit het boek Jesaja. Jesaja gebruikt in 21 verzen het woord bara, dat niet altijd met scheppen is vertaald terwijl de NBV soms met scheppen vertaalt het woord bara er niet in voorkomt.

Jesaja 41:20. Dan zullen zij zien en beseffen, begrijpen en erkennen dat de hand van de HEER dit heeft verricht, dat de Heilige van Israël dit alles schiep.
Opmerking: als God de kale hoogten en de woestijnen van het land Israël gaat herstellen zullen ze God daarvoor erkennen.

Jesaja 43:1. Welnu, dit zegt de HEER , die jou schiep, Jakob, die jou vormde, Israël: Wees niet bang, want Ik zal je vrijkopen, Ik heb je bij je naam geroepen, je bent van Mij!
Opmerking: God heeft Israël geschapen. Jacob gevormd trouwens.

Jesaja 45:12. Ik ben het die de aarde maakte en de mens op aarde schiep; mijn handen hebben de hemel uitgespannen, Ik riep het sterrenleger tevoorschijn.
Opmerking: diverse werkwoorden worden hier gebruikt.

Jesaja 45:18. Dit zegt de HEER , die de hemel geschapen heeft – Hij is God! –, die de aarde gemaakt en gevormd heeft en die haar heeft gegrondvest – niet als chaos schiep Hij de aarde, maar om te bewonen heeft Hij haar gevormd: Ik ben de HEER , er is geen ander.

Wat kunnen we van deze teksten leren?
De HEER blijft creëren of scheppen, ook na die eerste dagen. Exodus 34:10 en Numeri 16:30.

God werkt op allerlei manieren, scheppen ,vormen, maken, uitspannen, te voorschijn roepen etc. Zie o.a. de teksten uit het boek Jesaja.

God heeft, in tegenstelling tot sterren en planeten, de aarde geschapen om haar te bewonen. Jesaja 45:18.

Formeren (yatsar)

Hier de gegevens van het Hebreeuwse woord yatsar

	Woord	Soort woord	Strong	Opmerkingen:
1	יָצַר  yatsar	Werkwoord	H3335	Vormen of formeren. Het woord komt 62 keer voor. KJV: form (26x), potter (17x), fashion (5x), maker (4x), frame (3x), make (3x), former (2x), earthen (1x), purposed (1x).

Het woord yatsar betekent vorm geven. God doet dat. Een beeldhouwer en een pottenbakker o.a. doen dat ook.

Het woord yatsar komt vier keer in de Torah voor, waarvan drie keer in het boek Genesis en eenmaal in het boek Exodus.

Genesis 2:7-8. Toen vormde de HEERE God de mens uit het stof van de aardbodem en blies de levensadem in zijn neusgaten; zo werd de mens tot een levend wezen. Ook plantte de HEERE God een hof in Eden, in het oosten, en Hij plaatste daar de mens, die Hij gevormd had. [HSV]

Genesis 2:19. Toen vormde Hij uit aarde alle in het wild levende dieren en alle vogels, en Hij bracht die bij de mens om te zien welke namen de mens ze zou geven: zoals hij elk levend wezen zou noemen, zo zou het heten. [HSV]

Exodus 32:4. Alles wat ze hem brachten smolt hij om en hij goot er een beeld van in de vorm van een stierkalf. Het volk riep uit: ‘Israël, dit is je god, die je uit Egypte heeft geleid!’ [HSV]

Verder heb ik onderstaande teksten de boeken Jesaja en Jeremia gekozen. In deze boeken komt het woord 27 en 14 keer voor. Ik heb die teksten gekozen waarbij de NBV21 met Formeerder of met formeren heeft vertaald.

Jesaja 27:11. Zijn haar twijgen verdord, dan worden ze afgebroken. Vrouwen komen en steken ze aan. Het is immers niet een volk met inzicht. Daarom zal zijn Maker Zich er niet over ontfermen, en zijn Formeerder zal het geen genade bewijzen.
Opmerking: In deze tekst is met Formeerder vertaalt, terwijl er in het Hebreeuws een werkwoord staat. Dat geldt ook voor de teksten hieronder.

Jesaja 43:1. Maar nu, zo zegt de HEERE , uw Schepper, Jakob, uw Formeerder, Israël: Wees niet bevreesd, want Ik heb u verlost, Ik heb u bij uw naam geroepen, u bent van Mij. [HSV]
Opmerking: tekst staat ook bij het vorige hoofdstum.

Jesaja 44:2. Zo zegt de HEERE , uw Maker en uw Formeerder van de moeder schoot af, Die u helpt: Wees niet bevreesd, Mijn dienaar Jakob, Jesjurun, die Ik verkozen heb.

Jesaja 44:24. Zo zegt de HEERE , uw Verlosser, Uw Formeerder van de moeder schoot af: Ik ben de HEERE , Die alles doet: Die de hemel uitspant, Ik alleen, Die de aarde uitspreidt door Mijzelf;

Jesaja 45:7-11. Ik formeer het licht en schep de duisternis, Ik maak de vrede en schep het onheil; Ik, de HEERE , doe al deze dingen. Hemel, laat gerechtigheid neerregenen, laat haar neerstromen uit de wolken. Laat de aarde zich openen zodat redding zal ontkiemen en gerechtigheid ontspruiten. Ik, de HEER, heb dit alles geschapen. Wee hem die het tegen zijn Formeerder opneemt – een potscherf tussen aarden scherven. Zal het leem soms tegen zijn formeerder zeggen: Wat maakt u? Of zal uw werk zeggen : Hij heeft geen handen? Wee degene die tegen zijn vader zegt: ‘Wat heb je verwekt?’ en tegen zijn moeder: ‘Wat hebben je barensweeën gebracht?’ Zo zegt de HEERE , de Heilige van Israël, zijn Formeerder: Zij hebben Mij naar de toekomstige dingen gevraagd, aangaande Mijn kinderen – zou u Mij bevel geven aangaande het werk van Mijn handen?

Jeremia 10:16. Maar het Deel van Jakob is niet als zij, want Hij is Formeerder van alles, en Israël is de stam die Zijn eigendom is, HEERE van de legermachten is Zijn Naam.

Jeremia 51:19. Maar het Deel van Jakob is niet als zij, want Hij is de Formeerder van alles, en Israël is de stam die Zijn eigendom is, HEERE van de legermachten is Zijn Naam.

En deze tekst uit het boek Amos kwam ik nog tegen.
Amos 7:1. Dit heeft de Heere HEERE mij laten zien, en zie, Hij formeerde sprinkhanen toen het nagras begon op te komen; let wel, nagras, nadat er voor de koning gemaaid is.

Wat kunnen we van deze teksten leren?
Het maken van de mens deed God door hem uit de aarde te vormen, misschien is boetseren hier een beter woord. Genesis 2:7

Datzelfde vormen of boetseren deed God ook met de dieren. Genesis 2:19.

Maken (asah)

Hier de gegevens van het in het Oude Testament heel algemeen gebruikte woord ásjsa, maken.

	Woord	Soort woord	Strong	Opmerkingen:
1	עָשָׂה ʿāśâ	Werkwoord	H6213	Maken Komt 2.639 keer voor in 2.286 verzen. KJV: do (1,333x), make (653x), wrought (52x), deal (52x), commit (49x), offer (49x), execute (48x), keep (48x), shew (43x), prepare (37x), work (29x), do so (21x), perform (18x), get (14x), dress (13x), maker (13x), maintain (7x), miscellaneous (154x).

Het woord asja komt alleen al in het boek Genesis 153 keer. De KJV vertaalt dit woord op velerlei wijzen. Het woord komt zeven keer in Genesis 1, vier keer in Genesis 2 en vijf keer in Genesis 3 voor. Hier al deze verzen.

Genesis 1:7. God maakte het gewelf en scheidde het water onder het gewelf van het water erboven. Zo gebeurde het.

Genesis 1:11-12. God zei: ‘Laat overal op aarde jong groen ontkiemen: zaadvormende planten en alle soorten bomen die vruchten dragen met zaad erin.’ En zo gebeurde het. De aarde bracht jong groen voort: alle soorten zaadvormende planten en alle soorten bomen die vruchten droegen met zaad erin. En God zag dat het goed was.
Opmerking: God maakt iets dat ook weer zelf iets kon maken.

Genesis 1:16. God maakte de twee grote lichten, het grootste om over de dag te heersen, het kleinere om over de nacht te heersen, en ook de sterren.

Genesis 1:25-26. God maakte alle soorten in het wild levende dieren, alle soorten vee en alle soorten dieren die op de aardbodem rondkruipen. En God zag dat het goed was. God zei: ‘Laten Wij mensen maken die ons evenbeeld zijn, die op Ons lijken; zij moeten heersen over de vissen van de zee en de vogels van de hemel, over het vee, over de hele aarde en over alles wat daarop rondkruipt.’

Genesis 1:31. God zag alles wat Hij had gemaakt: het was zeer goed. Het werd avond en het werd morgen. De zesde dag.

Genesis 2:2-4. Toen God op de zevende dag Zijn werk, dat Hij gemaakt had, voltooid had, rustte Hij op de zevende dag van al Zijn werk, dat Hij gemaakt had. En God zegende de zevende dag en heiligde die, want daarop rustte Hij van al Zijn werk, dat God schiep door het te maken. Dit is wat uit de hemel en de aarde voortkwam, toen zij geschapen werden. Op de dag dat de HEERE God aarde en hemel maakte . [HSV]

Genesis 2:18. De HEER God zei: ‘Het is niet goed dat de mens alleen is, Ik zal een helper voor hem maken die bij hem past.’

Genesis 3:1. Van alle in het wild levende dieren die de HEER God gemaakt had, was de slang het sluwst. Dit dier vroeg aan de vrouw: ‘Heeft God werkelijk gezegd dat jullie van geen enkele boom in de tuin mogen eten?’

Genesis 3:7. Toen gingen hun beiden de ogen open en merkten ze dat ze naakt waren. Daarom regen ze vijgenbladeren aan elkaar en maakten er lendenschorten van.
Opmerking: de mens kan ook iets maken.

Genesis 3:13-14. ‘Waarom heb je dat gedaan?’ vroeg de HEER God aan de vrouw. En zij antwoordde: ‘De slang heeft me misleid en toen heb ik ervan gegeten.’ De HEER God zei tegen de slang: ‘Vervloekt ben jij dat je dit hebt gedaan, het vee zal je voortaan mijden, wilde dieren wenden zich af; op je buik zul je kruipen en stof zul je eten, je hele leven lang.
Opmerking: ook de vrouw en de slang maakten of in dit verband beter gezegd, deden iets.

Genesis 3: 21. De HEER God maakte voor de mens en zijn vrouw kleren van dierenvellen en trok hun die aan.
Opmerking: de mens had primitieve kleding gemaakt, de HEER zorgt voor iets beters.

Wat kunnen we van deze teksten leren?
God maakte het heelal met zon en maan en sterren. Genesis 1:7 en 16.

God maakte ook de mens.

God maakte iets, zoals planten en de mens, die zelf ook weer iets konden maken. Genesis 1:11-12.

Bouwen (bana)

Hier de gegevens van het in het Oude Testament ook algemeen gebruikte woord bana, bouwen.

	Woord	Soort woord	Strong	Opmerkingen:
1	בָּנָה bānâ	Werkwoord	H1129	Bouwen Komt 377 keer voor in 345 verzen. KJV: build (340x), build up (14x), builder (10x), made (3x), built again (2x), repair (2x), set up (2x), have children (1x), obtain children (1x), surely 1 (inf. for emphasis).

Hier de eerste drie verzen waar dit woord in voorkomt.

Genesis 2:22. Uit de rib die Hij bij de mens had weggenomen, bouwde de HEER God een vrouw en Hij bracht haar bij de mens.

Genesis 4:17. Kaïn had gemeenschap met zijn vrouw, en zij werd zwanger en bracht Chanoch ter wereld. Kaïn was toen een stad aan het bouwen en hij noemde die Chanoch, naar zijn zoon.

Genesis 8:20. Noach bouwde een altaar voor de HEER; daarop bracht hij brandoffers van al het reine vee en alle reine vogels.

Wat kunnen we van deze teksten leren?
Opmerkelijk dat God het bouwen gebruikt voor het maken van de vrouw. De vrouw bouwt God uit een rib van de man. Genesis 2:22. Hetzelfde woord wordt gebruikt voor het bouwen van een stad en het bouwen van een altaar.

De schepping was goed

In Genesis 1 noemt God zijn werk ‘goed’. Het Hebreeuwse woord is ’tov’, dat wij als woord ook wel kennen. Het woord tov komt wel 565 keer in de Bijbel voor.

Genesis 1:4. God zag dat het licht goed was.

Genesis 1:10. …. En God zag dat het goed was.
Opmerking: de context is het ontstaan van de aarde.

Genesis 1:12. … En God zag dat het goed was.
Opmerking: de context is het ontstaan van het groen.

Genesis 1:17. …. En God zag dat het goed was.
Opmerking: de context is het onstaan, het maken en plaatsen van de dingen in het hemelgewelf.

Genesis 1:23. … En God zag dat het goed was.
Opmerking: de context is het onstaan en scheppen van de dieren, die leven in het water

Genesis 1:25. … En God zag dat het goed was.
Opmerking: de context is het ontstaan en maken van de dieren, die leven op de aardbodem.

Genesis 1:31. God zag alles wat Hij had gemaakt: het was zeer goed.
Opmerking 1: dit gaat over de hele schepping inclusief de schepping van de mens.
Opmerking 2: het Hebreeuwse ’tov meod’ is vertaalt met ‘zeer goed’,

Ik weet niet van andere plekken in de Bijbel waar God zelf zegt dat de schepping goed is. Er zijn diverse voorbeelden van teksten waarin de bewondering klinkt voor de schoonheid en indrukwekkendheid van de schepping, zoals hier als voorbeeld in het boek Job.

Job 37:14-16. Laat dit tot je doordringen, Job, sta even stil en heb oog voor Gods wonderen. Weet jij hoe God ze onder zijn bevel brengt, hoe zijn licht de wolken doorboort? Weet jij hoe de wolken blijven zweven,
hoe Hij die alles weet zijn wonderen verricht?

Wat kunnen we van deze teksten leren?
God vond allerlei onderdelen van de schepping goed. Genesis 1 diverse teksten. Hij vond het geheel zelfs zeer goed. Genesis 1:31

Nieuwe Testament

Ook in het Nieuwe Testament gaat het over de schepping van hemel en aarde. Wat wordt in het Nieuwe Testament aan het onderwijs over de schepping nog toegevoegd?

In het begin

In het begin komt trouwens ook in het Nieuwe Testament voor, het zijn de eerste woorden van het evangelie van Johannes.

	Woord	Soort woord	Strong	Opmerkingen:
1	ἀρχή archē	Zelfstandig naamwoord	G746	Komt 58 keer voor.  KJV: beginning (40x), principality (8x), corner (2x), first (2x), miscellaneous (6x).

In het begin is een uitdrukking, die vier keer voorkomt in het Nieuwe Testament. Het is de combinatie met het voorzetsel ἐν en, oftewel ‘in’ in het Nederlands dus ἐν ἀρχή, en archē , Strong G746 met G1722 oftewel ‘in het begin’. Hieronder de vier teksten.

Johannes 1:1-3. In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Het was in het begin bij God. Alles is erdoor ontstaan en zonder dit is niets ontstaan van wat bestaat.

Handelingen 11:15. Ik was nog maar nauwelijks begonnen te spreken, of de heilige Geest daalde op hen neer, zoals destijds ook op ons.
Opmerking: er staat zoals het was in het begin. Dit begin was die speciale Pinksterdag.

Filippenzen 4:15. En ook u, Filippenzen, weet dat in het begin van het Evangelie, toen ik uit Macedonië vertrok, geen enkele gemeente mijn deelgenoot werd in de rekening van uitgave en ontvangst, dan u alleen. [HSV]

Wat kunnen we van deze teksten leren?
De uitdrukking ‘in het begin’ gebruiken de schrijvers voor de schepping van de wereld, maar ook voor dat bijzondere Pinksterfeest en als het evangelie ergens wordt verkondigd. Dat Pinksterfeest en als het evangelie ergens wordt verkondigd zijn dus ook bijzonder mijlpalen.

Van het begin
‘Van het begin’ is een uitdrukking, die twintig keer voorkomt in het Nieuwe Testament. Het is de combinatie met het voorzetsel ἀπό apo, oftewel ‘van’ in het Nederlands dus ἀπό ἀρχή, apo archē, Strong G575 met G746 dat ‘van het begin’ betekent.

Allereerst twee teksten die gaan over het huwelijk dat bij de schepping van de mensen is ingesteld.
Matteüs 19:4. Hij zei: ‘Hebt u niet gelezen dat de schepper de mens bij het begin mannelijk en vrouwelijk heeft gemaakt?
Opmerking: ‘van het begin’ is de letterlijke vertaling.

Matteüs 19:8. Hij antwoordde: ‘Omdat u harteloos en koppig bent, daarom heeft Mozes u toegestaan uw vrouw te verstoten. Maar dat is niet vanaf het begin zo geweest.

Matteüs 24:21.  Want dan zal er een grote verdrukking zijn, zoals er niet geweest is vanaf het begin van de wereld, tot nu toe, en zoals er ook nooit meer zijn zal. [HSV]
Opmerking: dit is de enige tekst waar het gaat om ‘het begin van de wereld’  archè kosmos. Gaat dit over de tijd van de val van Jeruzalem of een andere tijd, die geweest is of nog een tijd die komt?

Marcus 10:6 [zelfde tekst als Matteüs 19:4 alleen voegt Marcus bij het begin er nog bij ‘van de schepping’. Marcus 13:19, dat is dezelfde tekst als Matteüs 24:21 en ook hier voegt Marcus er bij het begin ‘van de schepping’ er nog bij.

In deze tekst gaat het over het begin van het werk van rabbi Jezus.
Lukas 1:2. .. en die ons zijn overgeleverd door degenen die vanaf het begin ooggetuigen zijn geweest en dienaren van het Woord zijn geworden.

En dit gaat over de duivel, die er ook al vanaf het begin was.
Johannes 8:44. Uw vader is de duivel, en u doet maar al te graag wat uw vader wil. Hij is vanaf het begin een moordenaar geweest. Hij hoort niet bij de waarheid, omdat er geen waarheid in hem is. Wanneer hij liegt, spreekt hij zoals hij is: een aartsleugenaar, de vader van de leugen.

Ook deze tekst gaat over het openbare werk van Jezus, blijkbaar een belangrijk markeer moment.
Johannes 15:27 Ook jullie moeten mijn getuigen zijn, want jullie zijn vanaf het begin bij mij geweest.

2 Tessalonicenzen 2:13. Maar voor u, broeders en zusters, geliefden van de Heer, moeten wij God altijd danken. Hij heeft u als eersten uitgekozen om te worden gered door de Geest die heilig maakt en door het geloof in de waarheid.
Opmerking: De NBV kiest niet voor ‘van het begin’ wat de SV en HSV wel doen, maar voor een andere betekenis van archè namelijk eersten.

2 Petrus 3:4. … vragen: ‘Waar blijft hij nu? Hij had toch beloofd te komen? De generatie voor ons is al gestorven, maar alles is nog steeds zoals het sinds het begin van de schepping geweest is.’

1 Johannes 1:1, Wat er was vanaf het begin, wat wij gehoord hebben, wat wij met eigen ogen gezien en aanschouwd hebben, wat onze handen hebben aangeraakt, dat verkondigen wij: het Woord dat leven is. 

1 Johannes 2:7. Geliefde broeders en zusters, ik houd u in deze brief geen nieuw gebod voor maar een oud, dat u vanaf het begin bekend is. Dat oude gebod is de boodschap die u gehoord hebt.

1 Johannes 2:12-14. Kinderen, ik schrijf u dat uw zonden u vergeven zijn omwille van zijn naam. Ik schrijf u, ouderen: u kent Hem die er is vanaf het begin. Ik schrijf u, jongeren: u hebt hem die het kwaad zelf is overwonnen. Kinderen, ik schrijf u dus dat u de Vader kent. Ouderen, u schrijf ik: u kent Hem die er is vanaf het begin. Jongeren, u schrijf ik: u bent sterk, het woord van God blijft in u, en u hebt hem die het kwaad zelf is overwonnen.

1 Johannes 2:24. Wat uzelf betreft: wat u vanaf het begin hebt gehoord, laat dat in u blijven. Als in u blijft wat u vanaf het begin hebt gehoord, zult u in de Zoon en in de Vader blijven.
Opmerking: welk onderwijs zou dan zijn geweest?? Wat in dit hoofdstuk is samengevat ? <<>>

1 Johannes 3:8. … en wie zondigt komt uit de duivel voort, want de duivel zondigt al vanaf het begin. De Zoon van God is dan ook verschenen om de daden van de duivel teniet te doen

1 Johannes 3:11. Dit is immers wat u vanaf het begin hebt horen verkondigen: dat we elkaar moeten liefhebben

2 Johannes 1:5-6. En nu heb ik een verzoek aan u, geliefde vrouw. Ik houd u in deze brief geen nieuw gebod voor, maar een gebod dat ons vanaf het begin bekend is: laten we elkaar liefhebben. Liefhebben houdt in dat we leven volgens Gods geboden. Volgens dit gebod, dat u vanaf het begin gehoord hebt, moet u leven.

Wat kunnen we van deze teksten leren?
Er worden drie belangrijke mijlpalen gezien als het begin. De schepping van de wereld. dat bijzondere Pinksterfeest met de uitstorting van de Heilige Geest, de bediening van het verkondigen van het evangelie door Jezus en als door volgelingen van Jezus voor het eerst de boodschap van het evangelie brengen.

Wat was er bij dit begin?
De mens mannelijk en vrouwelijk gemaakt. Matteüs 19:4.
De boodschap dat het Woord dat leven is. 1 Johannes 1:1.
De duivel die zondigt. 1 Johannes 3:8. Hij was gelijk al een moordenaar. Johannes 8:44
Boodschap heb elkaar lief. 1 Johannes 3:11.
Dat je hebt te leven volgens Gods geboden. 2 Johannes 1:5-6

De schepping (ktisis)

Dit zijn de gegevens van het Griekse woord ktisis, schepping.

	Woord	Soort woord	Strong	Opmerkingen:
1	κτίσις ktisis	Zelfstandig naamwoord vrouwelijk	G2937 SB2619	Schepping, stichting Komt 19 keer voor in 19 verzen. KJV: creature (11x), creation (6x), building (1x), ordinance (1x).

In het Grieks kun je het woord ktisis met schepping vertalen. In de tabel is te zien dat de KJV ook een keer met ‘building’, gebouw vertaalt.

Marcus 10:6. Maar al bij het begin van de schepping heeft God de mens mannelijk en vrouwelijk gemaakt;

Marcus 13:18-19. En bid dat uw vlucht niet zal plaatsvinden in de winter.
Want die dagen zullen dagen van zo’n verdrukking zijn als er niet geweest is vanaf het begin van de schepping, die God geschapen heeft, tot nu toe, en er ook nooit meer zijn zal.

Marcus 16:15. En Hij zei tegen hen: ‘Trek heel de wereld rond en verkondig het goede nieuws aan alle schepselen.
Opmerking: de NBV vertaling versmalt schepping tot schepselen. Het goede nieuws is echter voor de hele schepping. 

Romeinen 1:20. Zijn onzichtbare eigenschappen zijn vanaf de schepping van de wereld zichtbaar in zijn werken: zijn eeuwige kracht en goddelijkheid zijn voor het verstand waarneembaar. Er is dus niets waardoor zij te verontschuldigen zijn.

Romeinen 1:25. Ze hebben de waarheid over God ingewisseld voor de leugen; ze vereren en aanbidden het geschapene in plaats van de schepper, die moet worden geprezen tot in eeuwigheid. Amen.
Opmerking: het werkwoord scheppen, is hier vertaald met de Schepper. Beter is ‘de scheppende’.

Romeinen 8:19-22. De schepping ziet er reikhalzend naar uit dat de luister van Gods kinderen openbaar wordt. Want de schepping is ten prooi aan zinloosheid, niet uit eigen wil, maar door Hem die haar daaraan heeft onderworpen. Maar er is hoop, omdat ook de schepping zelf zal worden bevrijd uit de slavernij van de vergankelijkheid en zal delen in de vrijheid en luister die Gods kinderen geschonken wordt. Wij weten dat de hele schepping nog altijd als in barensweeën zucht en lijdt.

Romeinen 8:39. … hoogte noch diepte, of wat er ook maar in de schepping is, ons zal kunnen scheiden van de liefde van God, die Hij ons bewezen heeft in Christus Jezus, onze Heer.

2 Korintiërs 5:17. Daarom ook is iemand die één met Christus is, een nieuwe schepping. Het oude is voorbij, het nieuwe is gekomen.

Galaten 6:15. Het doet er niet toe of iemand besneden is of niet, maar alleen of iemand een nieuwe schepping is.

Kolossenzen 1:15. Hij is het Beeld van de onzichtbare God, de Eerstgeborene van heel de schepping. [HSV]

Kolossenzen 1:23. … als u tenminste in het geloof blijft, gefundeerd en vast, en u niet laat afbrengen van de hoop van het Evangelie, dat u gehoord hebt, dat gepredikt is in de hele schepping die onder de hemel is, waarvan ik, Paulus, een dienaar geworden ben. [HSV]

Hebreeën 4:13. Niets van wat geschapen is blijft voor Hem verborgen, alles is onverhuld en volkomen zichtbaar voor de ogen van Hem aan wie wij rekenschap moeten afleggen.

Hebreeën 9:11. Christus daarentegen is aangetreden als hogepriester van al het goede dat ons is toebedacht: Hij is door een indrukwekkender en volmaakter tent – die niet door mensenhanden gemaakt is en niet behoort tot onze schepping. 

Jakobus 1:18. Hij wilde ons door de verkondiging van de waarheid tot leven roepen, zodat wij als het ware de eerste opbrengst van zijn schepping zijn. <<>>

1 Petrus 2:13. … Erken omwille van de Heer het gezag van de overheden die door mensen zijn aangesteld: van de keizer als de hoogste autoriteit.

Opmerking: je zou dit kunnen zien als de ‘geschapen orde’?

2 Petrus 3:4. ‘Waar blijft Hij nu?’ zullen ze smalen. ‘Hij had toch beloofd te komen? De generatie aan wie deze belofte was gedaan is al gestorven, maar alles is nog steeds zoals het sinds het begin van de schepping geweest is.’

Openbaring 3:14. Schrijf aan de engel van de gemeente in Laodicea: “Dit zegt Amen, de trouwe en betrouwbare getuige, het begin van Gods schepping: …

Wat kunnen we van deze teksten leren?
<<nog toevoegen>>

Scheppen (ktizo)

Dit zijn de gegevens van het woord ktizo scheppen.

	Woord	Soort woord	Strong	Opmerkingen:
1	κτίζω ktizō	Werkwoord	G2936 SB2618	Scheppen  Komt 14 keer voor in 12 verzen KJV: create (12x), Creator (1x), make (1x)

Het werkwoord scheppen komt 14 keer voor in 12 verzen. Hier alle teksten. Marcus 13:19 en Romeinen 1:25 staan ook in het vorige hoofdstuk.

Marcus 13:19. En bid dat uw vlucht niet zal plaatsvinden in de winter. Want die dagen zullen dagen van zo’n verdrukking zijn als er niet geweest is vanaf het begin van de schepping, die God geschapen heeft, tot nu toe, en er ook nooit meer zijn zal. [HSV]

Romeinen 1:25. Ze hebben de waarheid over God ingewisseld voor de leugen; ze vereren en aanbidden het geschapene in plaats van de schepper, die moet worden geprezen tot in eeuwigheid. Amen.
Opmerking: het werkwoord scheppen, is hier vertaald met de Schepper. Beter is ‘de scheppende’.

1 Korintiërs 11:8-9. De man is immers niet uit de vrouw voortgekomen, maar de vrouw uit de man;  en de man is niet omwille van de vrouw geschapen, maar de vrouw omwille van de man.
Opmerking: je zou in plaats van ‘omwille’ om met ‘vanwege’ kunnen vertalen. De vrouw is geschapen omdat de man hulp nodig had.

Efeziërs 2:10. Want Hij is het die ons gemaakt heeft tot wat wij nu zijn: in Christus Jezus geschapen om de weg te gaan van de goede daden die God heeft voorbereid.

Efeziërs 2:15. … en de wet met zijn geboden en voorschriften buiten werking gesteld, om uit die twee in zichzelf één nieuwe mens te scheppen. Zo bracht Hij vrede.

Efeziërs 3:9. … en voor allen in het licht te stellen hoe het geheim dat in alle eeuwen verborgen was in God, de schepper van alle dingen, verwezenlijkt wordt.
Opmerking: de scheppende

Efeziërs 4:24. … en trek de nieuwe mens aan, die naar Gods wil geschapen is in waarachtige rechtvaardigheid en heiligheid.

Kolossenzen 1:15-16. Beeld van God, de onzichtbare, is Hij, eerstgeborene van heel de schepping: in Hem is alles geschapen, alles in de hemel en alles op aarde, het zichtbare en het onzichtbare, vorsten en heersers, machten en krachten, alles is door Hem en voor Hem geschapen.

Kolossenzen 3:9-10. Bedrieg elkaar niet langer, nu u de oude mens en zijn leefwijze afgelegd hebt en de nieuwe mens hebt aangetrokken, die steeds vernieuwd wordt naar het beeld van zijn schepper en zo tot inzicht komt.
Opmerking: de scheppende

Dit geldt voor sommigen in de gemeenten.
1 Timoteüs 4:2-4. Ze worden hiertoe aangezet door huichelachtige leugenaars, die hun eigen geweten hebben dichtgeschroeid, die het huwelijk verbieden en hen dwingen tot onthouding van voedsel dat God geschapen heeft om door de gelovigen, die de waarheid kennen, onder dankzegging te worden gegeten. Alles wat God geschapen heeft is goed. Niets hoeft te worden verworpen als het onder dank wordt aangenomen, want het wordt geheiligd door het woord van God en door het gebed.
Opmerking: in de voorlaatste zin staat een zelfstandig naamwoord, iedere creatuur/geschapene van God. Strong G2938.
Opmerking: er zijn twee mogelijkheden. Of het gaat om het voedsel wat God voor de mensen geschikt, koosjer, vond of om niet koosjer voedsel wat door het Woord van God en door gebed wordt geheiligd.

Openbaring 4:11. ‘U komt alle lof, eer en macht toe, Heer, onze God, want U hebt alles geschapen: uw wil is de oorsprong van alles wat er is.’

Openbaring 10:6-7. Hij zwoer: ‘Zo waar de schepper van de hemel en alles wat daarin is, en van de aarde met alles wat daarop is, en de zee met alles wat daarin is, tot in eeuwigheid leeft: het is de hoogste tijd! Op het moment dat de zevende engel zijn bazuin zal laten klinken, zal Gods geheim werkelijkheid worden, zoals Hij zijn dienaren, de profeten, heeft bekendgemaakt.’
Opmerking: dit is een eed op naam van de Schepper.

Wat kunnen we van deze teksten leren?
In het Nieuwe Testament is er ook weer een schepping, namelijk van de nieuwe mens. Efeziërs 2:15, Efeziërs 4:24. Kolossenzen 3:9-10. We zijn in Christus Jezus geschapen. Efeziërs 2:10

De vrouw is omwille van de man geschapen. 1 Korintiërs 11:9.

De schepping is op Jezus Christus gericht. Kolossenzen 1:16

Alles is in Jezus geschapen en door Hem en voor Hem. Kolossenzen 1:15-16. God heeft alles geschapen. Openbaring 4:11. Het geschapene is goed. 1 Timoteüs 4:2-4

Je kunt een eed zweren bij het profeteren op het bestaan van de Schepper. Openbaring 10:6-7

Gevormd en gemaakt

Enkele teksten in het Nieuwe Testament hebben ook ‘vormen’ en ‘maken’ in relatie tot de schepping. Hier zijn de gegevens daar van.

	Woord	Soort woord	Strong	Opmerkingen:
1	ποιέω poieō	Werkwoord	G4160	Maken Komt 576 keer voor in 519 verzen. KJV: do (357x), make (113x), bring forth (14x), commit (9x), cause (9x), work (8x), shew (5x), bear (4x), keep (4x), fulfil (3x), deal (2x), perform (2x), not translated (3x), miscellaneous (43x), variations of ‘do’ (3x).
2	πλάσσω plassō	Werkwoord	G4111	Vormen Komt 2 keer voor KJV: form (2x)

Gemaakt
Ik heb deze teksten gevonden met het woord maken wat een relatie heeft met de schepping. De NBV vertaalt met geschapen en de HSV vertaalt terecht met gemaakt.

Handelingen 4:24. Toen de leerlingen dat hoorden, riepen ze God eensgezind aan met de woorden: ‘Heer, U hebt de hemel en de aarde en de zee geschapen en alles wat daar leeft,

Handelingen 14:15. ‘Wat doet u toch? Wij zijn mensen, net als u. Onze boodschap is nu juist dat u zich moet afkeren van de afgoden om u te bekeren tot de levende God, die de hemel en de aarde en de zee heeft geschapen en alles wat daar leeft.

Hebreeën 1:2. … nu, aan het einde van de tijd, heeft Hij tot ons gesproken door zijn Zoon, die Hij heeft aangesteld als erfgenaam van alles wat bestaat, en door wie Hij het heelal geschapen heeft.

Hebreeën 12:27. Met dat ‘nog eenmaal’ wordt bedoeld dat wat geschapen is, wankelt en verdwijnt, zodat alleen blijft wat onwankelbaar is.

Jakobus 3:9. Met onze tong zegenen we onze Heer en Vader, en we vervloeken er mensen mee die God heeft geschapen als zijn evenbeeld.
Opmerking: hier staat de eenmalige Griekse werkwoord vorm gegonotas, Strong G1096, dat je met gemaakt kun vertalen.

Openbaring 14:7. Luid riep hij: ‘Heb ontzag voor God en geef Hem eer, want nu is de tijd gekomen dat Hij zijn oordeel zal vellen. Aanbid Hem die hemel en aarde, zee en waterbronnen geschapen heeft.’

Gevormd
Dit woord komt alleen in deze twee teksten voor.

Romeinen 9:20. Maar, o mens, wie bent u toch dat u God tegenspreekt? Zal ook het maaksel tegen hem die het gemaakt heeft, zeggen: Waarom hebt u mij zó gemaakt? [HSV]

1 Timoteüs 2:13. Want Adam werd als eerste geschapen, pas daarna Eva.
Opmerking: de HSV vertaalt hier met gemaakt.

Wat kunnen we van deze teksten leren?

God heeft door Jezus het heelal gemaakt. Hebreeën 1:2

Van de huidige schepping zal wat onwankelbaar is verdwijnen en wat onwankelbaar is dat blijft. Hebreeën 12:27.

Net zoals een kunstwerk weinig te zeggen heeft over de kunstenaar zo hebben wij, gemaakt door God de schepper, weinig in te brengen bij de Schepper. Romeinen 9:20

Bedenk dat als je mensen vervloekt dat God ze heeft geschapen. Jakobus 3:9.

Grondvesting van de wereld

Tien keer komt in het Nieuwe Testament de uitdrukking ‘katabole kosmos’ voor. Deze woorden zijn vertaald met de grondlegging van de wereld door NBG, SV en HSV of grondvesting van de wereld in de NBV.

Hier de gegevens van deze uitdrukking.

	Woord	Soort woord	Strong	Opmerkingen:
1	κόσμος kosmos	Zelfstandig naamwoord mannelijk	G2889	Wereld Komt 187 keer voor in 152 verzen. KJV: world (186x), adorning (1x).
2	καταβολή katabolē	Zelfstandig naamwoord vrouwelijk	G2602	Grondlegging KJV: foundation (10x), to conceive (with G1519) (1x).

Je zou katabole kosmos ook met het woord ‘stichting’ kunnen vertalen. In Engelse vertalingen kom je ook wel ‘casting down’ of ‘ overthrown’ tegen.

Dit zijn de tien teksten.
Matteüs 13:35. … er waren dingen verborgen vanaf de grondvesting van de wereld.

Matteüs 25:34. … degene die aan Gods rechterhand zijn zullen het Koninkrijk ontvangen dat sinds de grondvesting voor hen was bedoeld.

Lukas 11:50. Voor het bloed van al de profeten dat sinds de grondvesting van de wereld vergoten is, zal van deze generatie genoegdoening worden geëist.

Johannes 17:24. God de Vader had Jezus lief voor de grondvesting van de wereld.

Efeziërs 1:4-6. In Christus immers heeft God, voordat de wereld gegrondvest werd, ons vol liefde uitgekozen om voor hem heilig en zuiver te zijn, en hij heeft ons naar zijn wil en verlangen voorbestemd om in Jezus Christus zijn kinderen te worden, tot eer van de grootheid van Gods genade, ons geschonken in zijn geliefde Zoon.
Opmerking: dit was en is ook nog Gods plan voor de mensen.

Hebreeën 4:3. Omdat wij echter geloven, gaan we binnen in de rust waarvan eerder sprake was: ‘In mijn toorn heb ik gezworen: “Nooit zullen ze binnengaan in mijn rust,”’ – en dat terwijl zijn werk toch al met de grondvesting van de wereld voltooid werd!

Hebreeën 9:25-26. Hij brengt daar niet telkens opnieuw het offer van zijn leven; hij is dus niet te vergelijken met de hogepriester die elk jaar het heiligdom binnengaat, en dat met bloed dat niet het zijne is, want dan zou hij sinds de grondvesting van de wereld telkens opnieuw hebben moeten lijden. Nee, hij heeft zich bij de voltooiing van de tijden eenmaal geopenbaard, om met zijn offer de zonde teniet te doen.

Opmerking: hier legt de schrijver uit dat Jezus met zijn offer eenmaal en slechts eenmaal en dan voor altijd verzoening heeft gebracht.

Hier gaat het over Jezus.
1 Petrus 1:20. Al voor de grondvesting van de wereld is hij door God uitgekozen, en nu is hij, aan het einde van de tijd, verschenen omwille van u.

Openbaringen 13:8 en 17: 8 spreekt van mensen die sedert de grondlegging van de wereld niet zijn geschreven in het boek van het leven (van het lam).

Het woord katabole komt ook nog eenmaal voor in een andere combinatie. Daar spreekt de schrijver over de grondlegging van zaad. Hebreeën 11:11. Door haar geloof ontving ook Sara, hoewel ze onvruchtbaar was gebleven en niet meer in de bloei van haar leven was, de kracht om een kind te verwekken.
Opmerking: er staat grondlegging van zaad.

Wat is de Kosmos?

Als we dit lezen komt toch wel de vraag naar voren wat de Bijbel met het woord kosmos zou bedoelen. Bij ons is de kosmos het hele heelal, maar is dat in de Bijbel ook zo?

De betekenis van het Griekse woord kosmos is: ‘een geordend systeem’ of ‘een pronkstuk’.

In de Griekse vertaling van het Oude Testament, de Septuaginta komt ook het woord kosmos voor. Het is dan het woord voor pronkstuk, de vertaling van het Hebreeuwse woord ‘adee’. Zoals in Jesaja 49:18 ‘zoals een bruid haar sieraden’

Dit zijn de andere negen teksten waarbij het woord kosmos is gebruikt, Exodus 33:4,5,6; 2 Samuel 1:24; Jesaja 49:18; Jeremia 2:32; Jeremia 4:30; Ezechiël 7:20; 16:11; 23:40.

En tweemaal voor sieraad (Spreuken 20:29; Jesaja 3:18). In de genoemde teksten in de NBG-vertaling van 1951 is ‘adee’ meestal met ‘sieraad’ vertaald. Het wordt in een bijzondere en waardige betekenis gebruikt, wanneer het ‘heir’ van de hemel wordt vermeld. In dat geval zou men het het beste met ‘de hemelse ordeningen’ kunnen weergeven.

In de Griekse geschriften komen we ‘sieraad’ voor ‘kosmos’ alleen in 1 Petrus 3:3 tegen. Daar gaat over de ’tooi’ van de vrouw.

En deze tekst spreek over de oude wereld (archaios kosmos). De tekst staat in een rijtje met allerlei waarschuwingen dat kwade praktijken ook gevolgen hebben.
2 Petrus 2:5. … en als God de oude wereld niet gespaard heeft, maar het achttal van Noach, de prediker van de gerechtigheid, bewaard heeft, toen Hij de zondvloed over de wereld van de goddelozen bracht. [HSV]

Opmerking: dit begrip wordt ook wel vertaald met het woord ‘voortijd’. Het was de tijd van de eerste mens tot de zondvloed.

Het lijkt mij dat in dit geval de kosmos alleen over de aarde gaat.

Andere bronnen

In de Rooms Katholieke traditie is één van de belangrijkste lofzangen, die op de Vader en de Zoon en Heilige Geest, die er was van het begin. Ze noemen dat de trinitarische doxologie. Ze kunnen het zingen na iedere Psalm die ze hebben gezongen:
‘Eer aan de Vader en de Zoon en de Heilige Geest.
Zoals het was in het begin en nu en altijd
en in de eeuwen der eeuwen. Amen.’

In het Latijn:
Gloria Patri et Filio et Spiritui Sancto,
sicut erat in principio et nunc et semper
et in saecula saeculorum. Amen.

Het is gebruikelijk dat de kloosterlingen in het koor terwijl ze dit zingen opstaan en buigen terwijl ze Gloria Patri et Filio et Spiritui Sancto zingen. Bij het sicut erat komen zij dan weer overeind.

Natuurlijk interessant wat bronnen uit de Joods-Christelijke wereld melden over dit onderwerp. Achtereenvolgens de Joodse (1), RK (2), Calvijn (3), H. Berkhof (4) en Evangelisch (5).

	Locatie en opmerkingen:
1	De Kitsoer Sjoechan Aroech is een samenvatting met regels voor het dagelijks leven, daar heb ik geen tekst over de schepping in teruggevonden. In de Chumash, editie Stone, een samenvatting van de commentaren op de Torah, bladzijden 2 tot en met 15.
2	In de RK Katechismus: Pararaaf 4 De Schepper, Stelling 279 tot en met stelling 301, bladzijde 72 tot en met 77.
3	In de Institutie van Calvijn, Boek 1, paragraaf 1.14, bladzijde 87 tot en met bladzijde 97. Van de 22 sub paragrafen gaan er 10 over engelen en 7 over demonen.
4	In de Christelijk Geloof van H. Berkhof paragraaf 24 God als Schepper en paragraaf 25 de wereld als geschapenheid, pagina 151 tot en met pagina 178. Het gaat vooral over gedachten van anderen over de schepping.
5	Boek ‘En de aarde bracht voort’ van Gijsbert van den Brink Boek ‘De Schepping van God’ Willem Ouweneel Boek ‘En God schiep’ van Johan Graafland Boek ‘De dingen hebben hun geheim’ van A. van den Beukel

Ad 1. De Chumash begint met de opmerking dat het goed is om te realiseren dat de Torah geen geschiedenisboek is, maar het handvest van de missie van de mens in het universum. Het scheppingsverhaal maakt duidelijk wie God is, de soeverein van het heelal. De schepping is het verhaal van de geboorte van Israël, de natie, die de taak van Adam en Eva erven. Het is goed om te bedenken dat het heelal niet tijdloos is en dat het er ook niet gekomen is bij toeval of ongeluk.

Ad 2. De Katechismus geeft interessante aanvullende informatie zoals de gedachte dat God schept uit het niet. Romeinen 4:17. Zo geeft God nog steeds leven aan de ziel van zondaars en schept een zuiver hart in hen en geeft leven aan lichamen die gestorven zijn. Tekst uit stelling 298.

Ad 3. De tekst van Calvijn roept vooral op. In dit geval om over engelen en demonen er wel rekening mee te houden dat ze er zijn maar er niet zoals in de tijd van Calvijn ze grote invloed op je leven toe staan. Uit de schepping blijkt wie God is en dat Hij voor ons zorgt zegt Calvijn. Hij verwijst o.a. naar de katholieke kerkvader Ambrosius voor verder onderwijs. Sommige opvattingen zijn inmiddels achterhaald zoals ‘dat sommige sterren op hun plaats zijn vastgezet’. 1.14.21. En laten we hopen ‘dat elke soort dier wordt bewaard blijft tot de laatste dag’. 1.14.20.

Overwegingen

Je kunt de zeven dagen van het scheppingsverhaal zien als zeven dagen van 24 uur zien. Een gebruikelijke opvatting in kerken. In de Bijbel kan een dag ook een periode zijn. De dag van de mens, de dag des oordeels <<vindplaatsen toevoegen>> zijn perioden. En dat heb je ook nog de tekst ‘duizend jaar zijn als één dag’ <<vindplaats toevoegen>>, waarbij het goed is om te beseffen dat in het Oude Testament duizend het hoogste getal is. Je zou ook kunnen zeggen dat voor God een miljard jaar als één dag is.

Overigens geeft vers 1 en 2 van Genesis 1 nog de tijd aan van voordat de zeven dagen begonnen.

Het boek <<titel toevoegen>> van Gijsbert van de Brink legt het verhaal van de wetenschap naast dat van de Bijbel. De stappen in ontwikkeling komen overeen. In de Bijbel staat ‘In het begin schiep God de hemel aan de aarde’ dat was de grote ‘big bang’ zoals de wetenschap dat noemt. Vreemd is dat de wetenschap veronderstelt dat voor de ‘big bang’ er niets was. Hoe kun je nu geloven in een big bang als er geen oorzaak was.

Bij alles wat er overeenkomt lijkt er ook een verschil te zijn. En dat is de zondeval, waarbij volgens de Bijbel de dood zijn intrede deed.

Overigens is de opmerking van de wetenschap dat de mensen van de aap afstammen wel een kort door de bocht opmerking. Want de aap is toch ook een ontwikkeling vanuit andere dieren en andere leefvormen tot wel de primitieve leefvormen. En uiteindelijk zou je kunnen zeggen dat alles van leeft uit de aarde is ontstaan. Wat op zich ook in Genesis 2 <<tekst toevoegen>> wordt beweerd.

De wetenschap stelt dat de ontwikkeling ‘vanzelf’ ging, maar dat is toch heel onwaarschijnlijk. Hoe kan een zo’n complex geheel als de schepping nu vanzelf zijn ontstaan?

Bij de schepping zijn zaken uit het niets ontstaan, maar er is ook volgens het verhaal van de Bijbel ontwikkeld, gemaakt, gevormd en gebouwd. Werkwoorden, die meestal niet in verband worden gebracht met het scheppingsverhaal.

Het is ook dat scheppen en creëren door God niet alleen bij het begin werd gedaan maar ook in de geschiedenis nog vaker <<voorbeelden toevoegen>> en tenslotte maakt God de mensen, die vervuld zijn met de Heilige Geest tot nieuwe scheppingen.

Lessen

<nog toevoegen>