Als we ons iets nieuws en moois voorstellen kan dat onszelf en anderen in beweging zetten naar een positief doel. Sporters gebruiken dit als techniek om overwinningen te behalen.

Als je voorstelling negatief is heeft dat ook invloed. In heftige vormen ga je vechten, vluchten of bevriezen.

Evenzo beïnvloeden afbeeldingen van buiten ons. De reclame is daarop gebaseerd. Het zet ons aan om te kopen.

In de tijd van het volk Israël hielp de architectuur van de tabernakel en de tempel en hun attributen de mensen in hun relatie met God. De beelden van vreemde goden aan de andere kant bewerkten juist datr ze andere goden gingen dienen.

Deze studie gaat over wat de Bijbel aangeeft om jezelf voor te stellen.

Studievragen

Staan er in de Bijbel lessen over wat je met je voorstellingsvermogen kunt doen?

Geeft de Bijbel ook aan welke invloed afbeeldingen hebben op ons denken en onze daden?

Doen de vertalingen recht aan de Hebreeuwse tekst?

Onder het hoofdstuk Lessen staan de antwoorden.

Oude Testament

In het Oude Testament komen woorden voor die gaan over voorstellingen of jezelf iets voorstellen.

Daarnaast komen er woorden voor voor zaken die waren bedoeld om mensen met beelden te beïnvloeden namelijk beelden van vreemde goden.

Voorstellen jetser hasjab

Dit zijn de gegevens van twee Hebreeuwse woorden, die de betekenis kunnen hebben van voorstelling en voorstellen.

	Woord	Soort woord	Strong	Opmerkingen:
1	יֵצֶר yēṣer	Zelfstandig naamwoord mannelijk	H3336	Voorstelling Komt 10 keer voor in 9 verzen. KJV: imagination (5x), frame (1x), mind (1x), thing framed (1x), work (1x).
2	מַחֲשָׁבָה maḥăšāḇâ	Zelfstandig naamwoord vrouwelijk	H4284	Gedachte, voorstelling Komt 56 keer voor in 52 verzen KJV: thought (28x), device (12x), purpose (6x), work (3x), imaginations (3x), cunning (1x), devised (1x), invented (1x), means (1x).
3	חָשַׁב ḥāšaḇ	Werkwoord	H2803	Voorstellen Komt 124 keer voor in 122 verzen KJV: count (23x), devise (22x), think (18x), imagine (9x), cunning (8x), reckon (7x), purpose (6x), esteem (6x), account (5x), impute (4x), forecast (2x), regard (2x), workman (2x), conceived (1x), miscellaneous (9x).

Uit de tabel blijkt duidelijk dat de KJV vertaling moeite heeft om te vertalen. Voor het woord hasab gebruikt de KJV zo’n 20 verschillende woorden om te vertalen.

Ad 1 Voorstelling (jetzer)
Hier de negen teksten waar het woord jetzer in voorkomt.

Dit is een tekst uit de aanleiding tot de zondvloed.
Genesis 6:5. En de HEERE zag dat de slechtheid van de mens op de aarde groot was, en dat al de gedachtespinsels van zijn hart elke dag alleen maar slecht waren. [HSV]
Opmerking: de KJV vertaalt hier met ‘imagination’.

Na de zondvloed bouwt Noach een altaar voor de HEER en offert daar op en toen gebeurde dit.
Genesis 8:21. En de HEERE rook die aangename geur, en de HEERE zei in Zijn hart: Ik zal de aardbodem voortaan niet meer vervloeken vanwege de mens; de gedachtespinsels van het hart van de mens zijn immers slecht, van zijn jeugd af; en Ik zal voortaan niet al het levende meer doden, zoals Ik gedaan heb.
Opmerking: de KJV vertaalt hier ook met ‘imagination’.

Dit zegt God over het lied dat Mozes had gemaakt, het staat in het vervolg van de tekst in dit hoofdstuk.

Deuteronomium 31:21-22. En het zal gebeuren, wanneer veel verschrikkelijke dingen en noden het volk getroffen hebben, dat dit lied dan voor zijn aangezicht als getuige zal antwoorden; want het zal niet vergeten worden of uit de mond van zijn nageslacht verdwijnen. Want Ik ken zijn overleggingen die het heden maakt, voordat Ik het breng in het land dat Ik hun onder ede beloofd heb. Mozes schreef op die dag dit lied en hij leerde het de Israëlieten.
Opmerking: ook hier vertaalt de KJV met ‘imagination’.

Dit zegt koning David tegen zijn zoon de toekomstige koning Salomo.
1 Kronieken 28:9. En jij, Salomo, mijn zoon, wees ontvankelijk voor de God van je vader en wees Hem met hart en ziel toegewijd. Want de HEER onderzoekt alle harten en kent alle verlangens en gedachten. Als je Hem zoekt, zul je Hem vinden; als je Hem verlaat, zal Hij je voor eeuwig verstoten.
Opmerking: hier staat zowel het eerste als het tweede woord uit de tabel. De KJV vertaalt met ’the imaginations of the thoughts’

Dit is het gebed van koning David.
1 Kronieken 29:18. HEER, God van onze voorouders Abraham, Isaak en Israël, houd zulke gedachten en verlangens voor altijd levend bij uw volk, laat hun hart op U gericht zijn. 

Opmerking 1: het is niet duidelijk waarom de NBV de ene keer vertaalt met verlangens en gedachten en de volgende keer andersom gedachten en verlangens. In ieder geval is de keus niet af te leiden uit de grondtekst.

Opmerking 2: de aantekeningen bij de HSV verklaart ‘voor de vorming van de gedachten’. ‘le-ye-ser mah-se-bowt le-bab’, wat de interliniar bible vertaalt met ‘in the intent of the thoughts of the heart’.

Bij deze laatste vier teksten wordt het woord ‘jetser’ drie keer vertaald met ‘maaksel’.

Psalm 103:14. Want Híj weet wat voor maaksel wij zijn en blijft bedenken dat wij stof zijn.

Jesaja 26:3. Standvastige zin bewaart Gij in volkomen vrede, omdat men op U vertrouwt. [NBG]

Jesaja 29:16. Jullie draaien de zaken om! Is de klei soms meer dan de pottenbakker? Kan het maaksel over zijn maker zeggen: ‘Hij heeft mij niet gemaakt’? Of het aardewerk over de pottenbakker: ‘Hij brengt er weinig van terecht’?

Habakuk 2:18. Wat is het nut van een gesneden beeld, wanneer zijn maker het gesneden heeft, of van een gegoten beeld dat leugens onderwijst, wanneer de maker op zijn maaksel vertrouwt terwijl het stomme afgoden zijn die hij maakt?

Ad 2 Gedachten (macḥasjaba)
Van de 56 keer dat het woord woord macḥasjaba voorkomt, vertaalt de KJV vier keer met ‘imaginations’, voorstellingen, verbeeldingen. Hier de drie teksten waarin die vier woorden voorkomen.

2 Kronieken 28:9. En jij, mijn zoon Salomo, ken de God van je vader, en dien Hem met een volkomen hart en met een bereidwillige ziel, want de HEERE doorzoekt alle harten, en Hij heeft inzicht in alle gedachtevorming. Als je Hem zoekt, zal Hij door jou gevonden worden, maar als je Hem verlaat, zal Hij je voor eeuwig verstoten. [HSV]

Opmerking 1: deze tekst staat in de vorige paragraaf in de NBV vertaling.
Opmerking 2: je kunt ook vertalen ‘de HEER heeft een beeld van alle beelden, die je in je hoofd hebt’. Dat maakt van een vage zin een concrete zin.

Spreuken 6:16-19. Zes dingen haat de HEER, zeven dingen zijn Hem een gruwel: ogen die hooghartig kijken en een tong die liegt, handen die onschuldig bloed vergieten en een hart dat op het kwade zint, voeten die zich naar de misdaad reppen en getuigen die bedriegen, altijd liegen,
en zij die stoken tussen broers.

Opmerking: er staat letterlijk: een hart dat denkt aan kwade voorstellingen.

Klaagliederen 3:60-61. U hebt al hun wraakzucht gezien, resj al hun plannen waren tegen mij. U hebt hun smaden gehoord, HEERE, sin, sjin al hun plannen waren tegen mij [HSV]

Opmerking 1: resj en sjin zijn Hebreeuwse letters, die in de tekst staan en die de HSV heeft toegevoegd aan de vertaling.
Opmerking 2: het woord macḥasjaba is hier met plannen vertaald, vertalen met voorstellingen had het meer sprekend gemaakt.

Overwegingen
Het Hebreeuws in het Oude Testament is in het algemeen scherper dan de woorden die vertalingen hanteren. In dit geval zijn woorden als voorstellingen en afbeeldingen concreter dan woorden als inzicht, gedachten en plannen.

Wat kunnen we van deze teksten leren?
De HEER heeft een beeld van alle beelden, die je in je hoofd hebt. 2 Kronieken 28:9. Dat is niet om je veroordelen, maar het is goed dat je beseft die beelden bekend zijn. Je kunt ze niet verbergen.

Je kunt bij jezelf je voorstellingen maken, die onverstandig zijn. Spreuken 6:16-19.

Je tegenstanders kunnen voorstellingen maken, die bedreigend zijn. Klaagliederen 3:60-61.

Ad 3 ḥāšaḇ voorstellen
Selectie: van de 124 keer dat het woord ḥāšaḇ voorkomt vertaalt de KJV 9 keer met ‘imagine’. Deze teksten zijn geselecteerd om te citeren omdat ik verwacht dat deze woorden het meest zullen lijken op voorstellen.

Job 6:26. Nemen jullie me mijn woorden kwalijk? Is mijn vertwijfeld spreken voor jullie niets dan wind?
Opmerking: dit is een meer letterlijke tekst: “Weerspreek je mijn woorden door ze voor te stellen als wind van een vertwijfeld iemand?”

Psalm 10:1-2. Waarom, HEER, bent U zo ver en verbergt U zich in tijden van nood? In hun hoogmoed vervolgen zondaars de zwakken – maak hen gevangenen van hun eigen plannen!
Opmerking: gevangen in je eigen voorstellingen van wat er aan de hand is.

Het gaat hier over vijanden van koning David.
Psalm 21:12-13. Al spannen zij tegen u samen, al zinnen zij op kwaad, ze bereiken niets, want u zult hen op de vlucht jagen, u schiet uw pijlen recht op hen af.

Psalm 140:1-3. Voor de koorleider. Een psalm van David. Bevrijd mij, HEER, van wie mij kwaad doen, behoed mij voor hun bruut geweld. In hun hart bedenken zij boze plannen, heel de dag zoeken ze strijd.

Hosea 7:15. Ik was het die hun een goede leerschool gaf, Ik heb hen sterk gemaakt, en juist tegen Mij beramen ze kwaad.

Nahum 1:9-11. Wat ze ook tegen de HEER beramen, Hij verijdelt hun plan: Juda wordt geen tweede keer bedreigd. Al sluiten ze zich aaneen als een doornhaag, al zijn ze overmoedig door de drank, ze worden als droge stoppels verbrand. Uit hun stad is iemand voortgekomen vol kwade gedachten tegen de HEER, vol heilloze plannen.

Zacharia 7:10. Onderdruk weduwe noch wees, vreemdeling noch arme. Bedenk in uw hart geen kwaad tegen elkaar. [HSV]
Opmerking: de NBV 21 heeft het over ‘kwaad doen’.

Zacharia 8:16-17. Dit zijn de dingen die u doen moet: spreek de waarheid tegen elkaar, oordeel naar waarheid in uw poorten met een oordeel dat de vrede dient, bedenk in uw hart geen kwaad tegen elkaar en heb een valse eed niet lief, want dit alles is iets wat Ik haat, spreekt de HEERE. [HSV]
Opmerking: ook hier heeft de NBV 21 het over ‘kwaad doen’.

Wat kunnen we van deze teksten leren?
Kwaad bedenken is een thema.

De tekst hieronder was niet geselecteerd, maar maakt mooi onderscheid tussen het kwade wat je voor kunt stellen en het goede wat je voor kunt stellen.

Genesis 50:20. Jullie weliswaar, jullie hebben kwaad tegen mij bedacht, maar God heeft dat ten goede gedacht, om te doen zoals het op deze dag is: een groot volk in leven te houden.

Opmerking: ‘kwaad bedacht of voorgesteld’ komt in zo’n twintig teksten voor, zoals ook de teksten bij de Psalmen hieronder <<nog toevoegen>>.

Godenbeelden

Een invloedrijk middel in de oudheid om de voorstellingen van mensen te beïnvloeden waren beelden van goden. Hier de gegevens van het woord dat het Hebreeuws ervoor gebruikt.

	Woord	Soort woord	Strong	Opmerkingen:
1	פֶּסֶל pesel	Zelfstandig naamwoord mannelijk	H6459	Beeld Komt 30 keer voor in 30 verzen KJV: graven image (28x), carved image (2x), graven (1x).

Selectie: van de dertig verzen is gekozen voor deze drie teksten.

Deuteronomium 5:6-9. Ik ben de HEER, uw God, die u uit Egypte, uit de slavernij, heeft bevrijd. Vereer naast Mij geen andere goden. Maak geen godenbeelden, geen enkele afbeelding van iets dat in de hemel hierboven is of van iets beneden op de aarde of in het water onder de aarde. Kniel er niet voor neer en vereer ze niet, want Ik, de HEER, uw God, duld geen ontrouw.

Jeremia 10:3-5. De gebruiken van die volken zijn niets waard. Ze hakken een stuk hout in het bos, een ambachtsman bewerkt het met zijn beitel, verfraait het met zilver en goud. Ze spijkeren het vast, dan valt het niet om. Het is net een vogelverschrikker, neergezet in een komkommerveld.
Het kan niet spreken en moet worden gedragen, want zelf kan het geen stap verzetten. Heb voor beelden geen ontzag, kwaad doen ze niet, en goed nog minder.’

Jeremia 10:14-16. Maar de mens is dwaas, het ontbreekt hem aan inzicht. De goudsmid staat beschaamd vanwege zijn beelden: zijn gietsels zijn bedrog, ze ademen niet, nietige, bespottelijke maaksels zijn het. Wanneer er met ze wordt afgerekend, blijft er niets van over. Hoe anders is Hij, Jakobs enig bezit, Hij die alles vorm gegeven heeft en aan wie het volk van Israël behoort. Zijn naam is HEER van de hemelse machten.

Overweging 1: in de diep religieuze wereld van de oudheid klampte men zich vast aan goden die men dacht te kunnen zien door er beelden van te maken.

Overweging 2: ook in onze tijd zijn er in ons land ook weer beelden van goden te zien.

Nieuwe Testament

<<nog in te vullen>>

Andere bronnen

Naast de Bijbel zijn er ook boeken waaruit je kennis kan vergaren. Ik ken de volgende boeken over het onderwerp voorstellen.

	Boeken over voorstellen	Schrijver:	Opmerkingen:
1	De kracht van verbeelding	Andrew Wommack	Ontdek hoe jij van God kunt ontvangen
2	Innerlijke genezing voor jezelf en anderen.	Rita Bennett	bladzijde 69 tot en met 71

Overwegingen

Activisten en bewegingen zowel met positieve als met negatieve doelen weten heel goed hoe je de overtuigingen van mensen kunt beïnvloeden. Een foto van een ondervoed kind helpt een goede doelen actie. Een filmpje van een door Israël gebombardeerd huis helpt de Palestijnse oorlogsbeweging.

Dit is niet alleen van onze tijd, maar ook al van eerdere tijden. Het derde Rijk in Duitsland met zijn Hitlergroet en swastika. De Staten van Holland met plaatjes van Willem van Oranje als Vader des Vaderlands. En de kerk met zijn kruisteken. Om maar een paar voorbeelden te noemen.

Ook in de tijden van het oude Israël kom je deze vorm van strijd van het voorstellingsvermogen van mensen al tegen. De beelden van vreemde goden en van geheimzinnige godsdienstige rituelen aan de ene kant. En beelden van tempel, de offers etc. aan de andere kant.

Lessen

Gaan er in de Bijbel lessen over wat je met je voorstellingsvermogen kunt doen?

Zeker. Je hebt invloed op wat je je kunt voorstellen. Als je het goede voorstelt dan ga je het goede doen en gaat het goed met je. Andersom als je slechte dingen voorstelt ga je slechte dingen doen en zal het niet goed met je gaan.

Gebruik je verbeeldingskracht ten goede. Topsporters doen het om bijzondere prestaties te halen. Maar jij kunt het doen om een beter leven te krijgen.

Geeft de Bijbel ook aan welke invloed afbeeldingen hebben op ons denken en onze daden?

De Bijbel geeft een verbod om afbeeldingen te maken van levende wezens. Er wordt ook een reden aangegeven, namelijk dat men die dan zou kunnen gaan aanbidden.

In onze tijd zijn er ook allerlei beelden die ons proberen te verleiden om onverstandig te leven. Er zijn trouwens ook beelden die ons helpen om meer met God te leven.

Doen de vertalingen recht aan de Hebreeuwse tekst? Nou, nee. De vertalers zijn blijkbaar blijkbaar niet deskundig op de gebieden van psychologie en massacommunicatie. Voorstelling en je voorstellen zijn woorden die niet in de NBV21 vertaling voorkomen. Jammer, want de Bijbel geeft mooi onderwijs over dit onderwerp.