In de Bijbel komen diverse uitdrukkingen voor, die aangeven dat we een ander mens kunnen worden.

Van die diverse uitdrukkingen heb ik ‘de nieuwe mens´ als titel van deze studie gekozen, omdat die opvalt en hopelijk inspireert om er werk van te maken.

Zoveel verschillende uitdrukkingen voor een bepaald fenomeen komt wel vaker voor in de Bijbel. Het geeft dan meestal een omvangrijk en betekenisvol onderwerp aan, die alleen enigszins is te vangen door diverse uitdrukkingen te gebruiken.

In de tijd van het Nieuwe Testament is de mogelijkheid er om een nieuwe mens te worden.

Het idee van de nieuwe mens komt ook in het Oude Testament voor. Profeten profeteerden dat er een nieuwe mens zal komen.

De teksten komen uit de NBV vertaling tenzij anders is aangegeven.

De ‘nieuwe mens’ in het Nieuwe Testament.

In het Nieuwe Testament staan twaalf verschillende uitdrukkingen, die erover gaan dat we een nieuwe mens kunnen worden. Soms legt men in de uitdrukking een link naar een bijzondere geboorte of dat we op God gaan lijken. Hieronder de gevonden uitdrukkingen in de Griekse tekst van het Nieuwe Testament.

	Grieks woord	Soort woord	Strong	Opmerkingen
1	καινός ἄνθρωπος kainos antropos	Bijvoeglijk en zelfstandig naamwoord	G2537 G444	Nieuwe mens. Komt twee keer voor. In de brief aan Efeziërs.
2	νέος ἄνθρωπος neos antropos	Bijvoeglijk en zelfstandig naamwoord	G3501 G444	Nieuwe mens. Komt eenmaal voor. In Kolossenzen 3:9 en 10.
3	καινός κτίσις kainos ktisis	Bijvoeglijk en zelfstandig naamwoord	G2537 G2937	Nieuwe schepping. Komt twee keer voor in de brieven van Paulus
4	ἄνωθεν γεννάω anothen gannao	Bijvoeglijk naamwoord en werkwoord	G509 G1080	Van boven geboren of opnieuw geboren. Komt twee keer voor in Johannes 3 vers 3 en 7.
5	γεννάω ἐκ θεός gennao ek theos	Werkwoord voorzetsel zelfstandig naamwoord	G1080 G1537 G2316	Uit of door God geboren. Komt zeven maal voor in Johannes 1:13 en 6 x in 1 Johannes.
6.	γεννάω ἐκ Πνεύματος gennao ek pneuma	Werkwoord voorzetsel zelfstandig naamwoord	G1080 G1537 G4151	Uit of door de Geest geboren. Komt vier maal voor. Johannes 3:6,7 en 8. Galaten 4:27.
7	ἀναγεννάω anagennao	Werkwoord	G313	Opnieuw geboren. Komt twee keer voor. 1 Petrus 1:3 en 23.
8	παλιγ γενεσία palig genesia	Zelfstandig naamwoord	G3824 SB3303	Opnieuw ontstaan. Komt tweemaal voor. Matteüs 19:28. Titus 3:5.
9	θεῖος φύσις theios physis	Bijvoeglijk en zelfstandig naamwoord	G2304 G5449	Goddelijke natuur. Komt eenmaal voor in 2 Petrus 1:4.
10	τέκνον θεός teknon theos	Twee keer zelfstandig naamwoord	G5043 G2316	Kinderen van God. 12 keer komt deze combinatie voor.
11	υἱός θεός huios theos	Twee keer zelfstandig naamwoord	G5207 G2316	Zonen van God. Komt 8 keer voor.
12	υἱοθεσία huiothesia	Zelfstandig naamwoord vrouwelijk	G5206	Zoonschap, adoptie. Komt vijf keer voor in vijf verzen. In de brieven van Paulus. KJV: adoption (3x), adoption of children (1x) adoption of sons (1x).

De nieuwe mens.

In de Bijbel komen twee verschillende uitdrukkingen voor, die je met nieuwe mensen kunt vertalen namelijk kainos antropos en neos antropos.

‘Antropos’ betekent mens en ‘kainos en neos zijn twee woorden die je beiden met “nieuw kunt vertalen. ‘Kainos’ betekent nieuw in de vorm van recent gemaakt, vers, en qua substantie van een nieuwe soort, iets wat er nog niet was. ‘Neos’ is nieuw in de zin van recent geboren, jong en jeugdig.

De uitdrukking kainos antropos komt twee keer voor:
Efeziërs 2:15b-16. … om uit die twee (uit Israël en de volken) in zichzelf één nieuwe mens te scheppen. Zo bracht hij vrede en verzoende hij door het kruis beide in één lichaam met God, door in zijn lichaam de vijandschap (tussen Israël en de volken) te doden.

De apostel Paulus stelt dat de nieuwe mens zowel uit het volk Israël als uit de volken is geschapen. Bij de joden was men er op gericht om apart te blijven en zich niet te vermengen met de andere volken. Maar dat vervalt bij de gelovigen in Jezus. Jezus doodde door zijn dood aan het kruis de onderlinge ‘vijandschap’.

Efeziërs 4:24. … en dat u de nieuwe mens moet aantrekken, die naar Gods wil geschapen is in waarachtige rechtvaardigheid en heiligheid.

Rond deze tekst staat wat we allemaal moeten afleggen of juist aandoen, zoals het denken dat voortdurend vernieuwd moet worden, zie vers 23.

De uitdrukking neos antropos komt eenmaal voor in de Bijbel. Ook hier in de context wat we allemaal moeten afleggen of juist gaan doen.
Kolossenzen 3:9-10. Bedrieg elkaar niet, nu u de oude mens en zijn leefwijze afgelegd hebt en de nieuwe mens hebt aangetrokken, die steeds vernieuwd wordt naar het beeld van zijn schepper en zo tot inzicht komt. [de tweede keer ‘mens’ bij nieuwe mens, staat niet in het Grieks. Het is door de vertaler toegevoegd]

In twee van de drie teksten gaat het erover dat we, jij en ik, de nieuwe mens moeten aantrekken. De Heer heeft ‘de-nieuwe-mens-mogelijkheid’ geschapen, maar wij moeten hem aantrekken. Het is jouw en mijn verantwoordelijkheid om dat te doen. En tweemaal staat er dat dit idee van God is. Het is Gods plan dat dit vorm krijgt.

Belangrijk is om te doen wat goed is in Gods ogen, daardoor zijn we rechtvaardig (we kunnen niet worden aangeklaagd) en heilig (we leven op dezelfde manier als God). Een nieuw mens wordt steeds vernieuwd in de richting van zijn bestemming.

Wij moeten de nieuwe mens aantrekken, dat is duidelijk. Er staat ook bij dat we de oude mens moeten afleggen. In onze wetenschap, zowel in de psychologie als in de sociologie geldt ook als regel: als je een nieuw gedag wil leren moet je ook bewust werken aan het afleggen van je oude gedrag.

Overigens komt het begrip ‘oude mens’ ook voor in de Bijbel. Die ‘oude mens’ leggen wij af en is met Jezus gekruisigd.
Romeinen 6:6. Dit weten wij toch, dat onze oude mens met Hem gekruisigd is, opdat het lichaam van de zonde tenietgedaan zou worden en wij niet meer als slaaf de zonde zouden dienen. [HSV]
Efeziërs 4:22. … dat u uw vroegere levenswandel moet opgeven en de oude mens, die te gronde gaat aan bedrieglijke begeerten, moet afleggen.
Kolossenzen 3:9. Bedrieg elkaar niet, nu u de oude mens en zijn leefwijze afgelegd hebt.

Een nieuwe schepping.

De uitdrukking kainos ktisis, dat je kunt vertalen met ‘nieuwe schepping’ komt twee keer voor in de Bijbel. Het woord kainos kwamen we al in de vorige paragraaf tegen. Het woord ktisis kan schepsel, schepping of het geschapene betekenen. Hier de twee teksten.

2 Korintiërs 5:17. Daarom ook is iemand die één met Christus is, een nieuwe schepping. Het oude is voorbij, het nieuwe is gekomen.

In de context van deze tekst staat wat ‘een nieuwe schepping’ zijn betekent. We leven in dit nieuwe leven niet meer voor onszelf, maar voor de Heer en de oude mens is gestorven (vers 15) en we beoordelen elkaar en ook Christus niet meer naar de maatstaven van deze wereld (vers 16), maar naar de maatstaven van God (vers 18-21).

In het lied ‘Alles is nieuw’ staat is dit de tekst: “Zo is wie in Christus is, een nieuwe schepping het oude is, nu voorbij want Christus leeft in mij”.

De tweede tekst is te vinden in de brief aan de Galaten.
Galaten 6:15. Het is volkomen onbelangrijk of men wel of niet besneden is, belangrijk is dat men een nieuwe schepping is. 

De apostel Paulus varieert zijn woorden om zo de verschillende kanten van het nieuwe mens zijn, of nieuwe schepping zijn, te laten zien. Een typisch Hebreeuwse gewoonte. In Galaten zien we een andere typisch Hebreeuwse vorm: de overdrijving. Ik weet niet of Paulus echt bedoeld dat besneden of onbesneden zijn volkomen  onbelangrijk is, maar wat hij vooral wil zeggen is, dat een nieuwe schepping zijn, van eminent belang is. Veel belangrijker dan zoiets als de besnijdenis, die de Galaten nog wel zo belangrijk vonden.

Van boven geboren

Bij bovenstaande paragrafen lag de nadruk op het nieuwe. Nu komen enkele uitdrukkingen, die voor de metamorfose iets doen met het woord geboorte.

In het Grieks komt tweemaal de uitdrukking voor van boven geboren of in het Grieks anothen gannao voor. Beide keren in Johannes 3:3 en 7 in het gesprek van Jezus met Nicodemus.

Het werkwoord gannao betekent geboren worden, kinderen krijgen en komt 105 keer in 65 verzen voor.

Het bijvoeglijk naamwoord anothen komt dertien keer voor in de Bijbel. Het woord geeft de richting aan van ver naar dichtbij. Dat kan met een betekenis van plaats zijn, zodat je kunt vertalen met ‘van boven naar beneden’  of dat kan een betekenis van tijd zijn, ‘van een vroeger moment af naar nu’, wat je kunt vertalen met ‘opnieuw’.

Zo staat er in de Bijbel dat het voorhangsel in de tempel ‘anothen’ scheurde, dat zal wel van boven naar beneden betekenen, een betekenis van plaats. De betekenis van plaats treffen we drie keer aan bij de apostel Jacobus als hij het woord ‘anothen’ gebruikt. De NBG vertaalt drie keer met ‘van boven’. Zo heeft Jacobus het dan over een volmaakt geschenk of van de wijsheid die van boven komt.

De vijf keer dat Johannes het woord ‘anothen’ gebruikt vertaalt de NBG driemaal met ‘van boven’ , bijvoorbeeld bij ‘indien het u niet van boven gegeven ware’ Johannes 19:11. Alleen in Johannes 3 in 3 en 7 vertaalt de NBG met een betekenis van tijd en wel met ‘wederom geboren’. Je zou hier dus ook met ‘van boven geboren’  kunnen vertalen.  Temeer daar in de pastorale brief van Johannes hij een ander begrip en wel ‘uit God geboren’ gebruikt, dat is toch ook van boven geboren en niet opnieuw geboren.

Zoals gezegd, vertaalt men het woord ‘anothen’ bij de teksten van het gesprek met Nikodemus, steeds met ‘opnieuw’. Ook allerlei Engelse vertalingen doen dat heb ik nagegaan. Alleen the Complete Jewish Bible vertaalt ‘anothen’ zowel in vers 3 en 7 met twee woorden, zij gebruiken beide begrippen in de tekst ‘born again from above’. Misschien dubbelop, maar wel een heel mooie vertaling.

Hier de beide teksten in de NBV vertaling. Ik heb daarbij de vrijheid genomen om het ‘opnieuw’ te wijzigen in ‘van boven’.
Johannes 3:3. Jezus zei: Waarachtig, ik verzeker u: alleen wie van boven wordt geboren, kan het koninkrijk van God zien.
Johannes 3:7. Wees niet verbaasd dat ik zei dat jullie allemaal van boven geboren moeten worden.

Uit God geboren

Het begrip ‘uit God geboren’, in het Grieks ‘gennao ek theos’ is een begrip dat de apostel Johannes eenmaal in zijn evangelie en zes maal in zijn eerste pastorale brief gebruikt Hieronder alle zeven teksten.
Johannes 1:13. Zij zijn niet op natuurlijke wijze geboren, niet uit lichamelijk verlangen of uit de wil van een man, maar uit God.

De zes teksten uit de eerste pastorale brief:
1 Johannes 2:29. U weet dat hij rechtvaardig is, en u moet daarom wel inzien dat ieder die rechtvaardig leeft uit God geboren is.
1 Johannes 3:9. Wie uit God geboren is zondigt niet, want Gods zaad is blijvend in hem. Hij kán zelfs niet zondigen, want hij is uit God geboren.
1 Johannes 4:7. Geliefde broeders en zusters, laten wij elkaar liefhebben, want de liefde komt uit God voort. Ieder die liefheeft is uit God geboren en kent God. 
1 Johannes 5:1. Ieder die gelooft dat Jezus de christus is, is uit God geboren, en ieder die de Vader liefheeft, heeft ook lief wie uit hem geboren zijn.
1 Johannes 5:4. … want ieder die uit God geboren is, overwint de wereld. En de overwinning op de wereld hebben wij behaald met ons geloof. 
1 Johannes 5:18. We weten dat iemand die uit God geboren is niet zondigt. De Zoon, die uit God geboren werd, beschermt hem, zodat het kwaad geen vat op hem heeft.

Dit zijn radicale teksten. Een rechtvaardige is iemand die uit God is geboren. Evenals iemand die liefheeft of gelooft dat Jezus de Christus is, die is uit God is geboren. Iemand die uit God is geboren zondigt niet, overwint de wereld, de Zoon beschermt hem en het kwaad heeft geen vat op hem.

Door de Geest geboren

Het begrip ‘door de Geest geboren’, in het Grieks ‘gennao ek pneuma’ wordt driemaal in de Bijbel gebruikt. Tweemaal tijdens het gesprek van Jezus met Nikodemus, in Johannes 3:6 en 8, hier kom ik in een volgende paragraaf op terug.

Eenmaal komt de uitdrukking in de brief aan de Galaten voor. Paulus spreekt in Galaten over Ismaël, de zoon van Hagar, die de zoon van Sara vervolgde. Hij was een zoon van de natuur, hij was op een natuurlijke manier geboren. De andere, Isaak, was een mens met een geestelijk basis, namelijk omdat hij door God was beloofd. De nieuwe mens heeft ook een geestelijke basis, ook hij is krachtens de Geest geboren.
Galaten 4:29. ‘Maar zoals de zoon die krachtens de natuur geboren werd de zoon vervolgde die krachtens de Geest geboren werd, zo worden nu ook wij vervolgd’.

Dit is een strijd, die nog steeds gaande is, dat mensen, die door de Geest geboren zijn, het moeilijk hebben in deze wereld.

Op(nieuw) geboren

Er zijn twee uitdrukkingen in het Grieks, die je met opnieuw geboren zou kunnen vertalen.

De apostel Petrus gebruikt tweemaal de uitdrukking ‘ana gennao’. Ana betekent zoiets als ‘op’, ‘gennao’ betekent ‘geboren’. Ana gennao zou je kunnen vertalen met een geboorte op een geboorte. Opnieuw geboren is ook wel een mooie vertaling. We worden opnieuw geboren en dan als nieuwe mens. Hier de twee verzen.

1 Petrus 1:3. Geprezen zij de God en Vader van onze Heer Jezus Christus: in zijn grote barmhartigheid heeft hij ons opnieuw geboren doen worden door de opstanding van Jezus Christus uit de dood, waardoor wij leven in hoop.
1 Petrus 1:22-23. Nu u gehoorzaam bent aan de waarheid, is uw hart gelouterd en kunt u oprecht van uw broeders en zusters houden; heb elkaar dan ook onvoorwaardelijk lief, met een zuiver hart, als mensen die opnieuw zijn geboren, niet uit vergankelijk maar uit onvergankelijk zaad, door Gods levende en altijd blijvende woord.

De apostel Petrus geeft twee redenen of oorzaken van het opnieuw geboren kunnen worden: door de opstanding van Jezus en door Gods levende en altijd blijvende woord.

Dan is er het Griekse woord  ‘paliggenesia’. Tweemaal wordt dit woord gebruikt in de Bijbel. Het is het woord met Studie Bijbelnummer SB3303. Het woord is een samenvoeging van twee woorden, palin SB3304 en genesis SB954.

‘Palin’ kan drie betekenissen hebben namelijk terug-, achterwaarts (1), opnieuw, weer (2) anderzijds, evenzo, ook (3). Het woord ‘palin’ staat wel zo’n honderd keer in de Bijbel en twee keer dus in combinatie het woord dat je met ontstaan kunt vertalen.

Genesis, ook de naam van het eerste boek van de Bijbel in onze vertalingen, betekent (het) ontstaan, (het) geboren worden, geboorte. Het woord komt vijf keer voor in de Bijbel. Van die vijf keer is het twee keer gekoppeld met het woord palin.

Gezien de betekenis van de woorden waar ‘paliggenesia’ uit is samengesteld zou ‘opnieuw geboren’ of ‘wedergeboren’ een goede vertaling zijn.

Hier de eerste tekst. Van de vier vertalingen, die bij deze studies worden gebruikt, kiezen hier er drie voor ‘wedergeboren’. Alleen de NBV kiest voor het woord ‘vernieuwen’.

Matteüs 19:28. Jezus zei tegen hen: ‘Ik verzeker jullie: wanneer de tijd aanbreekt dat alles vernieuwd wordt, wanneer de Mensenzoon in zijn majesteit zal zetelen op zijn troon, zullen ook jullie die mij gevolgd zijn plaatsnemen op de twaalf tronen en rechtspreken over de twaalf stammen van Israël’.

Naast de NBV zijn er ook Engelse vertalingen, die vergelijkbaar aan de NBV vertalen. De Engelse King James en de ASV vertalingen gebruiken het woord ‘regeneration’ en ‘The Message’ heeft het woord ‘recreation’.

Het gaat hier om het opnieuw geboren worden, niet van de mens of van een mens, waar we steeds over lezen, maar over het opnieuw geboren worden van de schepping of van de wereld.

Niet voor niets wordt hetzelfde woord gebruikt. Lijkt mij. Hier lijkt een koppeling te zijn. Het opnieuw geboren worden van mensen leidt uiteindelijk tot het opnieuw geboren worden van de schepping. Een verbinding, die je in de Bijbel ook wel in het negatieve leest, maar ook in het positieve.

De tweede keer dat het woord ‘paliggenesia’ wordt gebruikt is in brief van Paulus aan Titus.
Titus 3:5 ‘.. en heeft hij ons gered, niet vanwege onze rechtvaardige daden, maar uit barmhartigheid. Hij heeft ons gered door het bad van de wedergeboorte en de vernieuwende kracht van de heilige Geest,’.

Het lijkt wel een aparte uitdrukking ‘het bad van de wedergeboorte’, maar bijna alle vertalingen hanteren die. Ook de Engelse King James en de ASV vertalen met ’the washing of regeneration’.

The Complete Jewish Bible vertaalt met: ‘He did it by means of the mikveh of rebirth and the renewal brought about by the Ruach HaKodesh’.

Met legt de verbinding van de doop in water met het opnieuw geboren worden. De doop in water heeft vervolgens de vernieuwende kracht van de Heilige Geest nodig.

De goddelijke natuur

Naast nieuw worden en opnieuw geboren worden, zijn er de vergelijkingen dat we op God kunnen lijken.

De apostel Petrus gebruikt de uitdrukking ’theios physis’ goddelijke natuur eenmaal . Het staat in zijn tweede brief. Petrus geeft de weg aan hoe wij aan die goddelijke natuur deel kunnen krijgen. Deze citeer ik hieronder in zijn geheel.

2 Petrus 1:3-4. Zijn goddelijke macht heeft ons alles geschonken wat nodig is voor een vroom leven, door de kennis van hem die ons geroepen heeft door zijn majesteit en wonderbaarlijke kracht. Hiermee zijn ons kostbare, rijke beloften gedaan, opdat u zou ontkomen aan het verderf dat de wereld beheerst als gevolg van de begeerte, en opdat u deel zou krijgen aan de goddelijke natuur.

5-7. Span daarom al uw krachten in om uw geloof te verrijken met deugdzaamheid, uw deugdzaamheid met kennis, uw kennis met zelfbeheersing, uw zelfbeheersing met volharding, uw volharding met vroomheid, uw vroomheid met liefde voor uw broeders en zusters, en uw liefde voor uw broeders en zusters met liefde voor allen.

8-11. Als u deze eigenschappen in overvloed bezit, is uw kennis van onze Heer Jezus Christus niet nutteloos maar vruchtbaar. Wie ze niet bezit is kortzichtig, ja blind, en vergeet dat hij van zijn vroegere zonden gereinigd is. Span u daarom des te meer in om uw roeping en uitverkiezing waar te maken, broeders en zusters. Als u dit alles doet, komt u nooit ten val en zal u onbelemmerd toegang worden verleend tot het eeuwige koninkrijk van onze Heer en redder Jezus Christus.

Deel krijgen aan de goddelijke natuur vers 4, daar gaat het om. Maar hoe bereik je dat? Petrus beschrijft het als een ketting. De basis is geloof, vers 5, en dat kun je verrijken met deugdzaamheid, schakel één, dat is denk ik de juiste houding tot God. Schakel twee is kennis, ik denk: kennis van God. Schakel drie is zelfbeheersing, schakel vier is volharding, dat is denk ik gewoon doorgaan, ook als er nog geen effect zichtbaar is in de geestelijke wereld. Schakel vijf is vroomheid, andere vertalingen geven Godsvrucht. Schakel zes is de liefde voor broeders en zusters en schakel zeven is de liefde voor allen.

Kinderen van God

In de Bijbel kom je het begrip kinderen van God, in het Grieks ’teknon theos’ een diverse keren tegen. Hieronder staan ze allemaal.

De mooiste tekst vind ik in het evangelie van Johannes staan. Deze licht ik er even uit. En we bekijken naar de betekenis van de kernwoorden in deze zin.
Johannes 1: 12. Wie hem wel ontvingen en in zijn naam geloven, heeft hij het voorrecht gegeven om kinderen van God te worden.

De vertaling van het NBG en de SV schrijven in plaats van ‘wie hem ontvingen’, ‘die hem aangenomen hebben’. De KJV heeft ook ‘received’. Vanwege de relatie met de geboorte lijkt me ‘ontvangen’ zoals de NBV vertaalt mooier dan aannemen. We ontvangen Jezus.

Wat betekent ‘in zijn naam geloven’? De naam Jezus betekent ‘redder’. Geloven is een (vast) vertrouwen. Dus dat je een (vast) vertrouwen hebt dat Jezus je redt. Dat is in Jezus geloven.

Het Griekse woord exousia is in de NBV met ‘voorrecht’ vertaald. Volgens Thayer’s Lexicon kun je exousia vertalen met ’the power to choice’  of ‘liberty of doing as one pleases’.

Op basis van deze uitleg zou deze vertaling wellicht beter zijn:
Johannes 1:12. Als je Jezus ontvangt en weet dat Hij je redder is, pak dan de uitdaging aan om kind van God te zijn.

Naast ‘kinderen van God’ is er de uitdrukking zonen van God huios theos. De NBV vertaalt beide uitdrukkingen met ‘kinderen van God’. Ik denk dat met ‘zonen’ de grotere kinderen zijn bedoeld, de jong volwassenen. Bij ‘zonen’ moet je overigens de dochters inbegrepen zien.

Om de wijsheid van de Bijbel niet verloren te laten gaan, heb ik hieronder daar waar in de Griekse tekst “zonen” staat dit tussen haakjes in de tekst hieronder erbij gezet.

Hier alle teksten waar kinderen of zonen van God in voorkomen.
Matteüs 5:9. Gelukkig de vredestichters, want zij zullen kinderen (zonen) van God genoemd worden.
Lucas 20:36. Zij kunnen ook niet meer sterven, want ze zijn als engelen en ze zijn kinderen (zonen) van God omdat ze deel hebben aan de opstanding’.

Johannes 11:52. ‘… en niet alleen voor het volk, maar ook om de verstrooide kinderen van God bijeen te brengen’. [dit is de toevoeging van Johannes op de profetie van Kajafas]

Romeinen 8:14-16. Allen die door de Geest van God worden geleid, zijn kinderen van God. U hebt de Geest niet ontvangen om opnieuw als slaven in angst te leven, u hebt de Geest ontvangen om Gods kinderen te zijn, en om hem te kunnen aanroepen met Abba, Vader. De Geest zelf verzekert onze geest dat wij Gods kinderen zijn. En nu we zijn kinderen zijn, zijn we ook zijn erfgenamen, erfgenamen van God. Samen met Christus zijn wij erfgenamen: wij moeten delen in zijn lijden om met hem te kunnen delen in Gods luister.

Romeinen 8:19. De schepping ziet er reikhalzend naar uit dat openbaar wordt wie Gods kinderen (zonen) zijn.
Romeinen 8:21. … omdat ook de schepping zelf zal worden bevrijd uit de slavernij van de vergankelijkheid en zal delen in de vrijheid en luister die Gods kinderen geschonken wordt.
Romeinen 8:23. En dat niet alleen, ook wijzelf, die als voorschot de Geest hebben ontvangen, ook wij zuchten in onszelf in afwachting van de openbaring dat we kinderen (geadopteerde kinderen) van God zijn, de verlossing van ons sterfelijk bestaan. 
Romeinen 9:8. Dat wil zeggen: ze zijn niet door hun natuurlijke afstamming kinderen van God, maar gelden als nageslacht van Abraham op grond van Gods belofte.

Romeinen 9:26. En waar tegen hen gezegd is: Jullie zijn mijn volk niet, zullen ze kinderen (zonen) van de levende God worden genoemd

Galaten 3:26. … want door het geloof en in Christus Jezus bent u allen kinderen (zonen) van God.

Galaten 4:6-7. En omdat u zijn kinderen (zonen) bent, heeft God ons de Geest van zijn Zoon gegeven, die Abba, Vader roept. U bent nu geen slaven meer, u bent kinderen (zoon) van God en als zijn kinderen (zoon) bent u erfgenamen, door de wil van God.

Filippenzen 2:15. … opdat u zuiver en smetteloos bent, onberispelijke kinderen van God te midden van een verdorven en ontaarde generatie, waartussen u schittert als sterren aan de hemel.

Efeziërs 5:1. Volg dus het voorbeeld van God, als kinderen die hij liefheeft. <uitleg toevoegen>

1 Johannes 3:1-2. Bedenk toch hoe groot de liefde is die de Vader ons heeft geschonken! Wij worden kinderen van God genoemd, en dat zijn we ook. Dat de wereld ons niet kent, komt doordat de wereld hem niet kent. Geliefde broeders en zusters, wij zijn nu al kinderen van God. Wat we zullen zijn is nog niet geopenbaard, maar we weten dat we aan hem gelijk zullen zijn wanneer hij zal verschijnen, want dan zien we hem zoals hij is.

1 Johannes 3:10. Hieraan is te zien wie kinderen van God en wie kinderen van de duivel zijn: wie niet rechtvaardig leeft, komt niet uit God voort. Hetzelfde geldt voor wie zijn broeder of zuster niet liefheeft’.
1 Johannes 5:2. Dat wij Gods kinderen liefhebben weten we doordat we God liefhebben en zijn geboden naleven.

Wat kunnen we van deze teksten leren?
Als we  vredestichters zijn zullen we zonen van God worden genoemd. Omdat we deel hebben aan de opstanding zijn we zonen van God. (Matteüs en Lukas)

Als je door de Geest wordt geleid dan ben je een kind van God (Romeinen 8). Door het geloof zijn we kind van God (Galaten 3). Als je Gods voorbeeld navolgt ben je een kind van God. (Efeziërs 5).

Aan Gods kinderen wordt vrijheid en luister geschonken. De schepping ziet reikhalzend naar God kinderen uit (beiden Romeinen 8). We zijn geen slaven meer, maar erfgenamen (Galaten 4).

De gelovigen uit de volken kunnen kinderen van God. En wel op grond van de belofte die God aan Abraham heeft gedaan. (Romeinen 8). Die worden als verstrooide kinderen bijeen gebracht (Johannes 11).

Je hebt kinderen van God en kinderen van de duivel. Die laatsten zijn er ook. Je kunt ze opmerken doordat ze niet rechtvaardig leven (1 Johannes 3).

Tenslotte.
Er is in de NBV vertaling ook een tekst van het Oude Testament, die over Gods kinderen spreekt, dat is Psalm 73.
Psalm 73:15. Maar zou ik spreken als zij, ik pleegde verraad aan Gods kinderen!
Er staat hier letterlijk generatie van jouw of uw kinderen. Dat jouw of uw lijkt te verwijzen naar God. Een klein begin van een uitdrukking, die tijdens het nieuwe verbond ruimer wordt gebruikt en waar wij ons aan mogen warmen.

Geadopteerde zonen

De apostel Paulus spreekt in vijf teksten over adoptie in het Grieks ‘huiothesia’. De Nederlandse vertalingen spreken van ‘aanneming’ een onbekend begrip in ons land of de vertalingen laten het idee van aanneming totaal weg. Waarom vertalen onze vertalingen niet met adoptie zoals de KJV?

Het Griekse woord ‘huiothesia’ bestaat uit twee woorden. ‘Huios’ dat  ‘zoon’  betekent en ’thesia’ dat  plaatsen, zetten of (neer)leggen is. Een kind wordt door adoptie op een nieuwe plek geplaatst.

Het woord  ‘huiothesia’ was in die Grieks Romeinse wereld de term als je adoptie juridisch regelde. In de tijd van Paulus kwam het regelmatig voor dat kinderen werden geadopteerd. Geen kinderen uit een ver land, maar een kind uit de eigen omgeving. Vooral onder aanzienlijke families kwam het voor. Er zijn wel geadopteerde zonen keizer geworden in het Romeinse rijk.

Vroeger spraken we in Nederland van een aangenomen zoon of dochter, dat woord zie ook in de tekst van de Statenvertaling.

Wat betekent adoptie? Adoptie betekent dat je een vader/zoon relatie hebt. Je gaat delen in de macht en autoriteit van je adoptie vader.

In Romeinen schrijft Paulus zowel over adoptie als over kinderen van God. Wat wij echt zijn, beweegt zich tussen deze twee begrippen in, lijkt mij de boodschap.

Romeinen 8:14-16. Immers, zovelen als er door de Geest van God geleid worden, die zijn kinderen van God. Want u hebt niet de Geest van slavernij ontvangen, die opnieuw tot angst leidt, maar u hebt de Geest van aanneming tot kinderen ontvangen, door Wie wij roepen: Abba, Vader! De Geest Zelf getuigt met onze geest dat wij kinderen van God zijn. En als wij kinderen zijn, dan zijn wij ook erfgenamen: erfgenamen van God en mede-erfgenamen van Christus; wanneer wij althans met Hem lijden, opdat wij ook met Hem verheerlijkt worden. [HSV. De NBG en NBV laten het adoptie idee helemaal weg, evenals bij de volgende verzen excl. Romeinen 9:4]

Romeinen 8:23. En dat niet alleen, maar ook wijzelf, die de eerstelingen van de Geest hebben, ook wijzelf zuchten in onszelf, in de verwachting van de aanneming tot kinderen, namelijk de verlossing van ons lichaam. [HSV]

Romeinen 9:4. … omwille van hen, de Israëlieten, die God als zijn kinderen heeft aangenomen en aan wie hij zijn nabijheid, de verbonden, de wet, de tempeldienst en de beloften heeft geschonken. [nu het over Israël gaat hanteert de NBV wel het idee van aangenomen kinderen, waarom bij andere teksten niet?]

Galaten 4:5. … om hen die onder de wet waren, vrij te kopen, opdat wij de aanneming tot kinderen zouden ontvangen. [HSV. NBV laat het adoptie idee weg. NBG: ‘het recht van zonen verkrijgen’, ook wel mooi]

Efeziërs 1:5. In liefde heeft Hij ons tevoren ertoe bestemd als zonen van Hem te worden aangenomen door Jezus Christus, naar het welbehagen van zijn wil. [NBG]

Wat kunnen wij van deze teksten leren?
Door de adoptie zijn we erfgenamen van God en we zijn dat zelfs ‘samen met Christus’. Romeinen 8 vers 15 en 17.

Paulus somt in de brief aan de gemeente van Rome een heel rijtje op waar we erfgenaam voor zijn: zijn nabijheid, de verbonden, de wet, de tempeldienst en de beloften. Romeinen 9:4.

We zijn nu geadopteerde kinderen en vrijgekocht van de vloek van de wet. Galaten.

Door Jezus is die adoptie mogelijk gemaakt. Efeziërs

Het Oude Testament over de ‘nieuwe mens’.

Bij de profeten en ook in het boek Deuteronomium wordt een verandering van het menselijk innerlijk aangekondigd. Iedere profeet doet dat het op zijn eigen manier.

De profeet Ezechiël gebruikt drie soorten uitdrukkingen om het nieuwe toekomstige fenomeen te verduidelijken. Hieronder staan ze in de tabel en daarna citeer ik de betreffende teksten.

	Hebreeuws woord	Soort woord	Strong	Opmerkingen
1	רוּחַ ruwach חָדָשׁ chadash	Zelfstandig en bijvoeglijk naamwoord	H2319 H7307	Nieuwe geest. Komt driemaal voor.
2	לֵב leb חָדָשׁ chadash	Zelfstandig en Bijvoeglijk naamwoord	H3820 H2319	Nieuw hart. Komt tweemaal voor.
3	לֵב leb בָּשָֽׂר basar	Twee zelfstandig naamwoorden	H3820 H1320	Hart van vlees of levend hart. Komt eenmaal voor in Ezechiël 36:26.

De uitdrukkingen nieuwe geest, nieuw hart en hart van vlees of levend hart komen in dezelfde tekst gedeelten voor.

Ezechiël 11:16-20. Maar geef daarop dit antwoord: Dit zegt God, de HEER: Al heb ik hen weggevoerd naar verre volken, al heb ik hen over vele landen verspreid en al kunnen ze mij in die landen niet in een tempel vereren, toch zeg ik hun dit: Ik zal jullie weghalen bij die volken, ik zal jullie terugbrengen uit de landen waarover jullie verspreid zijn en ik zal jullie je land teruggeven! Dan zullen zij daarheen terugkeren en alle afschuwelijke afgoden uit het land verwijderen. Dan zal ik hen eensgezind maken en hun een nieuwe geest geven; ik zal hun versteende hart uit hun lichaam halen en hun er een levend hart voor in de plaats geven. Dan zullen ze mijn wetten gehoorzamen en mijn regels in acht nemen. Zij zullen mijn volk zijn en ik zal hun God zijn.

In de vertaling van de Complete Jewish Bible:
Ezechiel 11:19. .. and I will give them unity of heart. I will put a new spirit among you. I will remove from their bodies the hearts of stone and give them hearts of flesh.

Een tekst met prachtige beloften. Eenheid van hart. Een nieuwe geest. Het hart van steen neemt de Heer weg. En dat allemaal voor de teruggekeerden van het volk Israël.

Ezechiël 18:30-31. Daarom zal Ik u richten, o huis Israëls! een ieder naar zijn wegen, spreekt de Heere Heere, keert weer, en bekeert u van al uw overtredingen, zo zal de ongerechtigheid u niet tot een aanstoot worden. Werpt van u weg al uw overtredingen, waardoor gij overtreden hebt, en maakt u een nieuw hart en een nieuwe geest; want waarom zoudt gij sterven, o huis Israëls? [Statenvertaling]

Ezechiël 36:25-28. Ik zal rein water over u sprengen, en gij zult rein worden; van al uw onreinheden en van al uw afgoden zal Ik u reinigen; een nieuw hart zal Ik u geven en een nieuwe geest in uw binnenste; het hart van steen zal Ik uit uw lichaam verwijderen en Ik zal u een hart van vlees geven. Mijn Geest zal Ik in uw binnenste geven en maken, dat gij naar mijn inzettingen wandelt en naarstig mijn verordeningen onderhoudt. [NGB]

Het boek Ezechiël was in de tijd van Jezus een populair boek. De opmerking van Ezechiël over de nieuwe geest en het nieuwe hart zou daar zeker aan bijgedragen kunnen hebben. Het was voor hen een spectaculaire belofte.

De profeet Jesaja spreekt ook over deze spectaculaire verandering,. Hij ziet dat nederige en verbrijzelde harten levend worden gemaakt.

Jesaja 57:15. Want alzo zegt de Hoge en Verhevene, Die in de eeuwigheid woont, en Wiens Naam heilig is: Ik woon in de hoogte en in het heilige, en bij hem, die van een verbrijzelde en nederige geest is, opdat Ik levend make de geest der nederigen, en opdat Ik levend make het hart der verbrijzelden. [Statenvertaling]

De profeet Jeremia spreekt ook over die spectaculaire verandering,. De HEER zal zijn wet in ons binnenste leggen.
Jeremia 31:31-34. De dag zal komen spreekt de HEER dat ik met het volk van Israël en het volk van Juda een nieuw verbond sluit, een ander verbond dan ik met hun voorouders sloot toen ik hen bij de hand nam om hen uit Egypte weg te leiden. Zij hebben dat verbond verbroken, hoewel ze mij toebehoorden spreekt de HEER. Maar dit is het verbond dat ik in de toekomst met Israël zal sluiten spreekt de HEER: Ik zal mijn wet in hun binnenste leggen en hem in hun hart schrijven. Dan zal ik hun God zijn en zij mijn volk. Men zal elkaar niet meer hoeven te onderwijzen met de woorden: Leer de HEER kennen, want iedereen, van groot tot klein, kent mij dan al spreekt de HEER. Ik zal hun zonden vergeven en nooit meer denken aan wat ze hebben misdaan.

Deze profetieën gaan trouwens niet over de mensen van alle volken, maar ze gaan over de toekomst van het volk Israël en het volk Juda. In de tijd van Jezus op aarde en daarna werd duidelijk dat ook de gelovigen uit de volken er nadrukkelijk er in gingen delen.

Het is ongepast en wellicht ook onmogelijk als de volken het nieuwe verbond zouden willen accepteren buiten het volk van Israël en buiten Juda om.

Je hart besnijden.

De normale besnijdenis was een ingreep op je lichaam, waardoor duidelijk was dat je bij het volk van God hoorde. In ieder geval qua lichaam, qua uiterlijk. Door een ingreep in je hart en ziel wordt duidelijk dat je ook innerlijk tot het volk van God hoort,

Het oude boek Deuteronomium, ver voordat de grote profeten er waren, spreekt al over de besnijdenis van het hart.
Deuteronomium 30:6. De HEER, uw God, zal uw hart besnijden en ook dat van uw nakomelingen, zodat u hem weer met hart en ziel zult liefhebben en in leven zult blijven.

Deze gedachte staat ook in het boek van de profeet Jeremia.
Jeremia 4:4. Laat je besnijden voor de HEER, ontdoe je van de voorhuid van je hart, inwoners van Juda en Jeruzalem.

Een gedachte, die Paulus aanhaalt in zijn brief aan de gemeenten van Rome.
Romeinen 2:29. Jood is men door zijn innerlijk, en de besnijdenis is een innerlijke besnijdenis.

Uit deze teksten kun je concluderen dat over ‘de nieuwe mens’ ook al in het Oude Testament wordt gesproken. In het gesprek van Jezus met Nikodemus spreekt Jezus dan ook zijn verbazing er over uit dat een leraar en een groot kenner van de geschriften niet weet van het opnieuw geboren worden. Het stond immers zo duidelijk in de Schriften.

Trouwens het nieuwe mens zijn wordt niet alleen aangekondigd, er zijn ook mensen die het aan de lijve hebben ondervonden. Zo werd de profeet Mozes, oorspronkelijk een opvliegend mens, een andere persoonlijkheid.
Numeri 12:3. Mozes nu was een zeer zachtmoedig man, meer dan enig mens op de aardbodem.

Een ander voorbeeld is Jozua, de opvolger van Mozes, die langdurig in de tent bij God verbleef en ook een verandering onderging. Later zou hij een groot leider zou worden.

Wat kunnen we leren van deze teksten?
– de profetieën werden geuit tegen het volk Israël. Onder dat volk leefden ook vreemdelingen, zij mochten daarvan meegenieten
– het andere hart leidt ook tot het kennen van God (Jeremia)
– het nieuwe hart leidt ertoe dat de HEER onze ongerechtigheden en zonden buiten beschouwing laat (Jeremia).
– ons nieuwe hart leidt ertoe dat we doen wat God van ons vraagt (Ezechiël).

De gedachte dat we kinderen van God kunnen zijn kom je al in de tijd van het Oude Testament tegen, maar dan alleen in het deuterocanonieke boek Wijsheid.
Wijsheid 5:5. Maar kijk hoe hij nu als een kind van God wordt beschouwd en het lot van de engelen deelt!
Wijsheid 12:7 ‘.. zodat Gods kinderen op waardige wijze het land konden bewonen dat u zo dierbaar was’.

In Psalm 82:6 en Job 38:7 en in Genesis 6:2 en 4 gaat het over de zonen van God. Maar het zou hier kunnen gaan om personen in de geestelijke wereld en niet om mensen.

Andere bronnen

Elly en Rikkert Zuiderveld hebben een lied ‘Alles is nieuw’ gemaakt. Daar komt de volgende zin in voor: “Zo is wie in Christus is, een nieuwe schepping het oude is, nu voorbij want Christus leeft in mij”.

Ik heb nog geen boek gevonden, die het onderwerp als zodanig behandeld. Het boek “Een nieuwe mens” van Reuven Doron gaat er over dat gelovigen uit de volken nu samen met de gelovigen uit de joden een nieuwe mens mogen zijn. Dat is één kant van het nieuwe mens zijn. Voor zowel Joodse als niet Joodse mensen een belangrijk onderwerp. Alleen bijna niemand beseft dat nog.

Er gaan wel boeken over ‘zijn zoals Jezus’. Hij was bij uitstek de nieuwe mens, dus dat geeft wel een goed voorbeeld. Het mooiste boek in dit verband: “Hoe Jezus de wereld op zijn kop zet”, “en mijn leven ook” van Shane Claiborne. En verder het boek: “Doe wat Jezus deed” met ondertitel “Het avontuur met God in het gewone leven” van Robby Dawkins.

Er zijn toespraken op YouTube over de Nieuwe Mens. Deze vond ik de beste: https://www.youtube.com/watch?v=qdh-Na83brE en https://www.youtube.com/watch?v=DIeB0xnxCZ4? (van Wilkin van Kamp)

Er is in de theologie een woord voor het meer gaan lijken op God en Jezus namelijk het woord deïficatie [bron: Wikipedia]. Synoniemen: vergoddelijking, glorificatie of theosis. Men wordt niet letterlijk God zelf, maar men krijgt eigenschappen van God, in dit leven zelf of na hun dood. Het idee heeft in de meeste christelijke stromingen een plek, maar staat vooral in de Oosters-orthodoxie centraal.

In het Nieuwe Testament staan diverse verwijzingen naar dit proces van vergoddelijking. Paulus schrijft bijvoorbeeld dat gelovigen door de opstanding deel kunnen krijgen aan het eeuwige leven (1 Korintiërs 15:42-49), dat “alles het uwe is” (1 Korintiërs 3:21-23) en dat zij “naar Gods beeld worden getransformeerd” (2 Korintiërs 3:17-18; vgl. 4:4). Ook wordt gelovigen regelmatig een vergelijkbare status als Christus toegeschreven (Romeinen 8:17; Galaten 4:7; Openbaring 21:7). De meest gebruikte bijbelverwijzing in de theologie naar het idee van vergoddelijking staat in 2 Petrus 1:4, waarin sprake is van “deel krijgen aan de goddelijke natuur”.

Na de 1e eeuw keert deze zienswijze bij veel kerkvaders terug. Ireneus schreef bijvoorbeeld: “Onze Heer Jezus Christus is door zijn liefde geworden wat wij zijn, zodat hij ons kon brengen tot wat hij zelf is”. Clemens van Alexandrië zei iets vergelijkbaars: “Het Woord van God is mens geworden, zodat men van een mens kan leren hoe een mens God kan worden.” Veel kerkvaders sinds de 2e eeuw beweren iets dergelijks.

Hoewel de theologie het begrip wel onderschrijft, kennen in de praktijk de ‘gewone’ gelovigen het vaak niet. [tot zover Wikipedia, iets verkort]

Samenvatting

Wat kunnen we van deze studie leren. Wat staat er in de Bijbel over de nieuwe mens?

Een nieuwe schepping is iemand die één met Christus is. 2 Korintiërs 5:17. Een nieuwe schepping zijn is het allerbelangrijkste voor een mens. Galaten 6:15. Zie hoofdstuk 2.

Het opnieuw geboren worden is als het nemen van een bad en het is onze redding. Titus 3:5. Zie hoofdstuk 6.

Het nieuwe mens zijn moet je aantrekken. Het is iets dat van God komt. En het wordt steeds vernieuwd. Een levenslang proces. Zie de teksten bij hoofdstuk 1.

Het is voor ons als mensen als een nieuwe geboorte. Een geboorte van boven uit de hemel. Het is voor iedereen. Pas dan kun je het Koninkrijk van God zien. Zie hoofdstuk 3.

Als je uit God bent geboren leef je rechtvaardig, zondig je niet, het kwaad heeft geen vat op je, je hebt de ander lief en je overwint de wereld. Uit de brief 1 Johannes, zie hoofdstuk 4.

Er is strijd tussen mensen, die door de Geest zijn geboren, en die alleen op natuurlijke wijze zijn geboren. Galaten 4:27, zie hoofdstuk 5.

Het opnieuw geboren worden is mogelijk door de opstanding van Jezus uit de dood, door Gods levende en altijd blijvende woord. De 1ste brief van Petrus.

Overigens zal alles opnieuw worden geboren als in de toekomst Jezus op de troon gaat zitten. Matteüs 19:28. Hoofdstuk 6.

De apostel Petrus schetst de stappen om de goddelijke natuur te ontvangen. Zie hoofdstuk 7.

Het is mogelijk om kinderen van God en zonen van God te worden. Paulus noemt het begrip geadopteerde zonen, een bekend begrip bij de Romeinen. Die zonen ontvangen ook de erfenis. Hoofdstukken 8 en 9.

De mogelijkheid van de nieuwe mens wordt ook al in het Oude Testament aangekondigd. Zowel door Mozes, zie Deuteronomium, als door Jeremia als door Ezechiël. Zie hoofdstuk 10.

Het boek van Shane Caliborne is aan te bevelen om te lezen. En luister ook naar het lied van Elly en Rikkert.