Studie de Eindtijd | Het ga je goed.nl

In de christelijke wereld en ook daarbuiten hoor je nog wel eens: “We leven in de laatste dagen” of “We leven in de eindtijd”. Sommige steken daarbij een waarschuwende vinger op. Dikwijls kijkt men er bezorgd bij.

Maar klopt dat wel dat we nu pas, volgens de Bijbel, in de laatste dagen leven of in de eindtijd. En wat betekent dat eigenlijk dat we in de laatste dagen leven of in de eindtijd. Geeft de Bijbel ook aan hoe we er mee om kunnen gaan?

Op deze vragen gaat deze studie antwoorden geven. Heb je geen tijd om het middenstuk te lezen? Ga dan direct door naar de ‘Overwegingen’ en de ‘Adviezen’ aan het eind van deze studie.

Geeft de Bijbel trouwens steeds aan bij de profetieën voor welke tijd ze zijn bedoeld? Hier is het antwoord op: zeker niet. Een deel van de profetiën is al gerealiseerd. Dat weten we. Er zijn ook profetieën waar van moeilijk is vast te stellen of ze al gerealiseerd zijn of niet. Dat geldt ook voor sommigen profetiën in deze studie.

Table of Contents

Welke woorden worden gebruikt?

Er is een Hebreeuws woord dat je met eind of laatste zou kunnen vertalen. Zo is er ook één Grieks woord dat de betekenis heeft van uiterste of laatste.

	Woord	Soort woord	Strong	Opmerkingen
1	אַחֲרִית ‘achariyth	Zelfstandig naamwoord vrouwelijk	H319	Eind, laatste Komt 61 keer voor in 60 verzen KJV: end (31x), latter (12x), last (7x), posterity (3x), reward (2x), hindermost (1x), miscellaneous (5x)
2	ἔσχατος eschatos	Bijvoeglijk naamwoord	G2078 SB1888	Uiterste, verste, laatste Komt 54 keer voor in 49 verzen KJV: last (46x), lowest (2x), uttermost (2x), last state (2x), ends (1x), latter end (1x)

In de Bijbel komen deze woorden in combinatie voor met dagen. Het Hebreeuwse woord voor dag is ‘jom’, Strong H3117. Die combinatie van eind, laatste met dagen komt 12 keer voor.

Ook wordt een paar keer het woord voor eind of laatste gebruikt in combinatie met jaren. De laatste jaren, Strong H8141. Dat komt tweemaal voor. Eenmaal in verband met het onderwerp van deze studie, zie de paragraaf hieronder.

De uitdrukking ‘de laatste van de dagen’ in het Oude Testament wordt nogal eens vertaald met algemene begrippen als ’toekomst’ of ‘eens’. Dat is jammer omdat het een echt Bijbelse uitdrukking is, die dan niet meer zichtbaar is door de vertaling.

De laatste dagen kunnen natuurlijk ook gaan om de laatste dagen van een tijdperk. Bijvoorbeeld om de laatste dagen dat Israël nog in het beloofde land woonde. Of de laatste dagen dat de tweede tempel nog niet was verwoest. Dan slaat de uitdrukking niet op een tijd die nog moet komen natuurlijk.

De laatste dagen in het Oude Testament

In het Oude Testament staat dertien keer de uitdrukking ‘be-acharit hayyamim’ wat in het Nederlands zoiets is als ‘in het laatste van de dagen’. Of ‘in het eind van de dagen’.

‘Be’ geeft het voorzetsel ‘in’ aan. Je kunt het ook als ‘met’ of ‘bij’ vertalen. Dus met de laatste dagen of bij de laatste dagen zou ook een mogelijke vertaling zijn.

Yamim is het meervoud van het woord voor dag, Strong H3117, en met het lidwoord ‘ha’ er voor betekent het ‘de dagen’. Letterlijk ‘in laatste de dagen’.

In de Torah

In de eerste vijf boeken van de Bijbel staat vier keer de uitdrukking ‘be-acharit hayyamim’ oftewel ‘in het laatste van de dagen’.

Aan het eind van zijn leven gaat aartsvader Jacob zijn zonen een zegen meegeven. Het zijn zegeningen met een profetische inhoud. Voordat Jacob dat doet voor iedere zoon, spreekt hij enkele woorden uit, die voor hen allen gelden.
Genesis 49:1. Daarop liet Jakob al zijn zonen bij zich roepen en zei: ‘Kom allemaal hier, dan zal ik jullie vertellen hoe het je in de toekomst zal vergaan.
Toelichting: omdat de vertalers het onwaarschijnlijk vinden dat deze teksten zo lang geleden voor de laatste dagen van onze tijd zou gelden, hebben ze dat in de vertaling aangepast. Statenvertaling: ‘in de navolgende dagen’. HSV: ‘in later tijd’. NBG: ‘de toekomende dagen’. De KJV Bijbel heeft echter wel een letterlijke vertaling: ‘in the last days’.

Als je de tekst letterlijk neemt, en waarom niet, dan slaat de profetie van Jacob op het nageslacht van zijn zonen tot in onze tijd. Het is voor iedere zoon een andere profetie.

De tweede keer gebruikt Bileam de grote magiër van het Midden Oosten in de tijd van Mozes de uitdrukking ‘in de laatste dagen’. Hij was ingehuurd door Balak de koning van Moab om het volk Israël te vervloeken, maar hij kon niet anders dan het volk Israël zegenen en het volk van koning Balak, de Moabieten, vervloeken.
Numeri 24:14. Goed, ik ga terug naar mijn eigen land. Maar eerst zal ik u laten weten wat dit volk uw volk in de toekomst zal aandoen.

Wat zal in het laatste van de dagen het volk van Moab worden aangedaan? De profetie is dat de ster, die uit Jacob zal voortkomen, de scepter uit Israël, het volgende zal doen. Hij zal in het Hebreeuws de ‘peah’, Strong H6285 van Moab zal verbrijzelen.
Numeri 24:17. Ik zal hem zien, maar niet nu; ik zal hem aanschouwen, maar niet van nabij. Er zal een ster uit Jakob voortkomen, er zal een scepter uit Israël opkomen; hij zal de flanken van Moab verbrijzelen
en alle zonen van Seth vernietigen.

Wat betekent het Hebreeuwse woord peah? Er zijn vertalingen, die denken aan iets geografisch, de hoeken, de kanten of grenzen van Moab. Anderen vertalingen denken aan een personificatie. Hij zal de flanken, de slapen of het voorhoofd van Moab verbrijzelen. De Studiebijbel heeft geen inspiratie over wat de betekenis van dit woord zou zijn.

De ster van Jacob lijkt mij Jezus, misschien koning David als de schaduw vooraf.

Geldt dit alleen voor het volk van Moab, dat Israël kwaad had toegedacht? Ik denk het niet. In de context van deze verzen worden ook andere volken genoemd. Ik dank dat het in het algemeen geldt voor de volken, die kwaad in de zin hebben voor het volk Israël. En ‘de ster van Jacob’ deed die verbrijzeling en vernietiging als Israël in goede doen was in het verre verleden. En Hij doet het ook nu weer nu Israël sinds 1948 weer bestaat.

Wat er dan zal worden verbrijzeld? Van de mogelijkheden, die hierboven zijn genoemd, lijken mij het woord ‘grenzen’ het meest toepasselijk. Sinds 1948 zijn de grenzen van de tegenstanders van Israël ook regelmatig verbrijzeld. Aan het bemoeien van de hele wereld met die grenzen kun je wel zien hoezeer dit een geestelijke strijd is. De realisatie van het profetisch woord gaat dikwijls met strijd gepaard.

De derde en vierde keer komt de uitdrukking ‘in de laatste dagen’ in het boek Deuteronomium voor. In dit boek staan aan het begin en aan het eind waarschuwingen en beloften.

Deuteronomium 4:30-31. Wanneer gij in angst zult zijn, en u al deze dingen zullen treffen; in het laatste der dagen, dan zult gij wederkeren tot den HEERE, uw God, en Zijn stem gehoorzaam zijn. Want de HEERE, uw God, is een barmhartig God, Hij zal u niet verlaten, noch u verderven; en hij zal het verbond uwer vaderen, dat Hij hun gezworen heeft, niet vergeten. [Statenvertaling].

In het laatste van de dagen zal het volk Israël gehoorzaam worden en, vers 40, Gods geboden weer houden en het zal het volk welgaan en hun dagen zullen worden verlengd in het land dat de HEERE, uw God, u geeft, voor altoos.

Dit is de vierde keer dat de uitdrukking voorkomt.
Deuteronomium 31:29. Want ik weet, dat gij het na mijn dood zekerlijk zult verderven, en afwijken van den weg, dien ik u geboden heb; dan zal u dit kwaad in het laatste der dagen ontmoeten, wanneer gij zult gedaan hebben, dat kwaad is in de ogen des HEEREN, om Hem door het werk uwer handen tot toorn te verwekken. [Statenvertaling]

Het kwaad vanwege hun ongehoorzaamheid zal het volk Israël in de laatste dagen treffen. Dan zal God zijn aangezicht voor hen verbergen. Deuteronomium 31:18 en 32:20. En hij zal zijn volk verstrooien, Deuteronomium 4:27, 28:64 en 32:26.

Het verbergen van zijn aangezicht begint al in de tijd van de Richteren, de verstrooiing in de tijd van de ballingschappen. Beiden eeuwen voor de tijd van Jezus.

Opmerking: de NBV laat de woorden ‘ in het laatste der dagen’ in beide passages van het boek Deuteronomium weg.

In de boeken van de profeten

In de boeken van de profeten staat de uitdrukking ‘in het laatste van de dagen’ negen keer. Hieronder staan ze allemaal.

Jesaja 2:2-3. En het zal geschieden in het laatste der dagen, dat de berg van het huis des HEEREN zal vastgesteld zijn op den top der bergen, en dat hij zal verheven worden boven de heuvelen, en tot denzelven zullen alle heidenen toevloeien. En vele volken zullen heengaan en zeggen: Komt, laat ons opgaan tot de berg des Heeren, tot het huis van de God Jakobs, opdat Hij ons lere van Zijn wegen, en dat wij wandelen in Zijn paden; want uit Sion zal de wet uitgaan, en het woord des Heeren uit Jeruzalem. [Statenvertaling]

Opmerking: de NBV vertaalt ‘Eens zal de dag komen’ en verder ‘dat de berg met de tempel van de HEER rotsvast zal staan, verheven boven de heuvels, hoger dan alle bergen. Alle volken zullen daar samenstromen. Het is dezelfde tekst als in Micha 4:1.

De twee teksten, die hier nu volgen gaan er over dat het volk in de laatste dagen Gods toorn gaat begrijpen.
Jeremia 23:20. Des HEEREN toorn zal zich niet afwenden, totdat Hij zal hebben gedaan, en totdat Hij zal hebben daargesteld de gedachten Zijns harten; in het laatste der dagen zult gij met verstand daarop letten. [Statenvertaling]
Opmerking: de NBV vertaalt met ‘Eens zullen jullie dat ten volle begrijpen.
Omdat Jeremia 30:24 deze tekst vrijwel identiek weergeeft is het een tekst met nadruk. Eens zal het volk Israël het begrijpen, waarom de HEER boos was.

De volgende twee teksten zijn mooie beloften voor het volk van Moab en Elam in de laatste dagen.
Jeremia 48:47. Maar Ik zal in het lot van Moab een keer brengen in het laatst der dagen, luidt het woord des Heren. Tot zover het oordeel over Moab. [NBG]
Jeremia 49:39. Maar in het laatst der dagen zal Ik in het lot van Elam een keer brengen, luidt het woord des Heren. [NBG]

Opmerking. Bij de eerst tekst neemt de NBV de woorden ‘in het laatst der dagen’ niet op in de vertaling en bij de tweede tekst vertaalt de NBV met ‘eens’.

De volgende tekst sluit aan op de teksten van de volgende paragraaf over Gog. Eerst gaat het over jaren, in deze tekst over dagen.
Ezechiël 38:16. In toekomende dagen zal het geschieden, dat Ik u doe optrekken tegen mijn land, opdat de volken Mij leren kennen, wanneer Ik Mij voor hun ogen aan u, o Gog, de Heilige betonen zal. [NBG]
Opmerking: de NBV vertaalt ook hier met ‘eens’.

En dit spreekt aartsengel Michaël tegen Daniël.
Daniël 10:14. … en ik ben gekomen om u te verstaan te geven wat uw volk in het laatst der dagen overkomen zal; want wederom is het een gezicht aangaande de toekomst [vele dagen]. [NBG]
Opmerking: de NBV vertaalt in het laatst der dagen met ‘einde van de tijd’.

In hoofdstuk 11 van Daniël staat beschreven wat er de komende tientallen jaren met Israël zal gebeuren.

En hieronder een opmerkelijke tekst. Het volk Israël zal zich bekeren en de Heer hun God zoeken en David hun koning. En dat terwijl hun koning David al eeuwen eerder was overleden. Het gaat dan om iemand, naar mijn mening, die symbool staat voor koning David. Naar onze overtuiging is dat Jezus.
Hosea 3:5. Daarna zullen de Israëlieten zich bekeren, en de Here, hun God, zoeken, en David, hun koning, en bevende komen tot de Here en tot zijn heil – in de dagen der toekomst. [NBG]
Opmerking: de NBV vertaalt met ‘uiteindelijk’.

Deze tekst was hiervoor al aangekondigd.
Micha 4:1. En het zal geschieden in het laatste der dagen: dan zal de berg van het huis des HEREN vaststaan als de hoogste der bergen, en hij zal verheven zijn boven de heuvelen. En volkeren zullen derwaarts heenstromen [Statenvertaling]

Wat kunnen we van deze teksten leren?
Voor aartsvader Jacob gingen de profetiën voor zijn kinderen in het laatste der dagen werken. De profetiën werken door, denk ik, tot in onze tijd. Genesis.

Het volk dat Israël kwaad wilde doen zal God in het laatste der dagen verbrijzelen. Numeri

Voor het volk Israël geldt dat als ze in het laatste der dagen, op termijn of ooit daarna, als ze zich tot God wenden, dat er dan genade is. Deuteronomium en Jeremia.

Voor de volken Elam en Moab zijn er ook nog mooie beloften. Zouden die ook nog doorwerken in onze tijd? Elam = zuid Iran en Moab = zuid Jordanië. Twee landen, die zich tot God gaan wenden. In Iran en Jordanië is er wel wat aan het bewegen. Laten we bidden voor de vervulling van de profetië. Jeremia.

De berg van het huis des HEREN, de Sion berg zal vaststaan. De Sion berg is de tempelberg. In onze tijd staat daar de moslimse rotskoepel en de Al Aksa moskee . En de volken zullen daar heen gaan. Dat is nu, velen gaan bidden bij de klaagmuur, de kotel. Jesaja en Micha.

In de laatste dagen zal het volk Israël zich bekeren en hun God zoeken evenals hun nieuwe koning David. Hosea.

In de laatste jaren voor Gog in Magog.

Naast ‘in de laatste dagen’ komt ook eenmaal ‘in de laatste jaren’ voor in de Bijbel. Het is een tekst in Ezechiël in hoofdstuk 38, dat met hoofdstuk 39 hetzelfde thema heeft.

We lezen daar dat Ezechiël van God de opdracht krijgt om te profeteren tegen oppervorst Gog van Mesech en Tubal in het land Magog. Gog en Magog zijn namen, die alleen in Ezechiël 38 en 39 voorkomen en dan ook nog een keer in het boek Openbaringen. Verder niet.

Overigens kom je deze namen ook tegen in namenlijsten. Magog is een achterkleinzoon van Noach. Gog is iemand uit de stam van Ruben.

Dit is het verhaal in het kort van Gog in het land Magog. Hieronder eerst een alinea met de inleiding. Dan een alinea met het bevel dat Gog krijgt om het land Israël in te trekken. Dan een alinea over de smadelijke vernietiging van het enorme leger. Tenslotte een alinea over de genade van God voor Israël. Hier de vier stukken tekst.

Ezechiël 38:1-3. De HEER richtte zich tot mij: ‘Mensenkind, richt je blik op Gog, de oppervorst van Mesech en Tubal, in het land Magog, en profeteer tegen hem. Zeg: “Dit zegt God, de HEER: Gog, oppervorst van Mesech en Tubal, ik zal je straffen!

Ezechiël 38:8. Over lange tijd, in de verre toekomst [in de laatste jaren], zul je bevel krijgen om op te trekken tegen een land dat zich nog maar net van de oorlog hersteld heeft, tegen een volk dat uit vele volken weer is samengebracht op de bergen van Israël, die lange tijd verlaten zijn geweest. Teruggekeerd leeft het daar zonder zorgen.

Ezechiël 39:4. Op de bergen van Israël zul je sneuvelen, met al je troepen en je bondgenoten, en daar geef ik je ten prooi aan alle soorten roofvogels en aan de wilde dieren.

Ezechiël 39:25-29. Maar, zegt God, de HEER: Nu zal ik Jakobs lot ten goede keren, me ontfermen over heel het volk van Israël en strijden voor mijn heilige naam. Hun schande en ontrouw aan mij moeten ze dragen, ook wanneer ze weer onbezorgd in hun land wonen, door niemand opgeschrikt. Door hen weg te halen bij de vreemde volken, door hen bijeen te brengen uit de landen van hun vijanden, laat ik vele volken zien dat ik heilig ben. Ze zullen beseffen dat ik, de HEER, hun God ben: ik heb hen over de hele wereld in ballingschap gestuurd en ik breng hen ook weer naar hun eigen land terug; ik zal niemand achterlaten. Ik zal mijn geest over het volk van Israël uitgieten en mijn gelaat niet meer voor hen verbergen – zo spreekt God, de HEER.”’ Volgend hoofdstuk

In het boek Openbaringen komt nog eenmaal Gog en Magog terug.
Openbaringen 20:7-8. Wanneer de duizend jaar voorbij zijn, zal Satan uit zijn gevangenis worden losgelaten. Dan gaat hij eropuit om de volken aan de vier hoeken van de aarde, Gog en Magog, te misleiden. Hij brengt hen voor de strijd bijeen, een menigte zo talrijk als zandkorrels aan de zee.

Wat kunnen we van deze teksten leren?
Van het verhaal van Gog kunnen we leren dat eens Israël zal worden aangevallen met een enorm leger. Maar dat de HEER zal ingrijpen. Men zal maanden bezig zijn om de lijken te bergen. En men zal jarenlang nog hun spullen kunnen gebruiken.

Dat ‘eens’ zal volgens het boek Openbaringen zijn na de duizend jaar dat de satan gevangen is geweest.

Laatste dagen in het Nieuwe Testament

In het Nieuwe Testament komt 54 keer het woord eschatos voor. Eschatos betekent ‘uiterste, laatste’. De kerk heeft dit woord gebruikt in het woord ‘eschatologie’ om de leer over de laatste dingen een naam te geven.

Het woord komt op allerlei plekken voor zoals in Matteüs 5:26 waar het over de laatste cent gaat.
Matteüs 5:26. Ik verzeker je: dan kom je niet vrij voor je ook de laatste cent betaald hebt.

Het woord eschatos wordt ook zelfstandig gebruikt, bijvoorbeeld de bekende tekst ‘vele eersten zullen de laatsten zijn, zie Marcus 10:31. En de stem als van een bazuin die zegt: ‘Ik ben de Alfa en de Omega, de Eerste en de Laatste’. Openbaringen 1:11. [HSV]

Het woord eschatos komt zowel in combinatie met het Griekse woord ‘hemera’ voor, dat dag betekent als in combinatie met het Griekse woord ‘chronos’ dat tijd betekent.

De laatste dagen.

Het Griekse woord eschatos komt twaalf keer voor in combinatie met het Griekse woord ‘hemera’ dat dag betekent. Van die twaalf keer gaat het in vijf teksten over een periode, de laatste dagen. De laatste dag is onderdeel van die grote dag, een andere studie.

Allereerst een tekst uit de toespraak van Petrus. Petrus gebruikt hier een tekst van de profeet Joël maar hij geeft er, onder inspiratie van de Heilige Geest, een nieuwe betekenis aan.
Handelingen 2:17. En het zal zijn in de laatste dagen, zegt God, dat Ik zal uitstorten van mijn Geest op alle vlees; en uw zonen en uw dochters zullen profeteren, en uw jongemannen zullen visoenen zien, en uw ouderen zullen dromen dromen. [HSV]
NBV: einde der tijden. SV en NBG: laatste dagen.

Ds. C. van Duijn schrijft hierover: “Wie Handelingen 2:17 vergelijkt met Joël 2:28, zal bemerken dat Petrus de woorden ‘daarna zal het geschieden’ veranderd heeft in ‘en het zal zijn in de laatste dagen’. Die toespitsing is veelzeggend. Joël verwijst naar gebeurtenissen ín de geschiedenis van zijn volk. Petrus plaatst het gebeuren in een universeel, eschatologisch perspectief aan het eind van de geschiedenis”.

2 Timoteüs 3:1-2. Weet wel, dat er in de laatste dagen zware tijden zullen komen: want de mensen zullen zelfzuchtig zijn, geldgierig, pochers, vermetel, kwaadsprekers, aan hun ouders ongehoorzaam, ondankbaar, onheilig, … [NBG]

Hebreeën 1:1-2. Nadat God eertijds vele malen en op vele wijzen tot de vaderen gesproken had in de profeten, heeft Hij nu in het laatst der dagen tot ons gesproken in de Zoon, die Hij gesteld heeft tot erfgenaam van alle dingen, door wie Hij ook de wereld geschapen heeft. [NBG. NBV: ‘nu de tijd ten einde loopt’]

Jakobus 5:3. Welaan dan, gij rijken, weent en maakt misbaar over de rampen, die u zullen overkomen. Uw rijkdom is verrot, uw klederen zijn door de mot aangevreten, uw goud en zilver is verroest, en het roest ervan zal tegen u getuigen en uw vlees verteren als vuur. Gij zijt schatten gaan opleggen, terwijl het de laatste dagen zijn. [NBG]

Toelichting: de NBV vertaalt met ‘hoewel de tijd ten einde loopt’

2 Petrus 3:3-7. Dit vooral moet gij weten, dat er in de laatste dagen spotters met spotternij zullen komen, die naar hun eigen begeerten wandelen, en zeggen: Waar blijft de belofte van zijn komst? Want sedert de vaderen ontslapen zijn, blijft alles zó, als het van het begin der schepping af geweest is. Want willens en wetens ontgaat hun, dat door het woord van God de hemelen er sedert lang geweest zijn en de aarde, die uit en door het water bestaat, waardoor de toenmalige wereld is vergaan, verzwolgen door het water. Maar de tegenwoordige hemelen en de aarde zijn door hetzelfde woord als een schat weggelegd, ten vure bewaard tegen de dag van het oordeel en van de ondergang der goddeloze mensen.

Wat kunnen we van deze teksten leren?
Wanneer is de periode van de laatste dagen eigenlijk begonnen? Volgens Jakobus was zijn tijd in de laatste dagen. Vanuit de tekst in Handelingen zou je denken: na dat bijzondere Pinksterfeest. Maar vanuit de brief aan de Hebreeën sinds God via Jezus tot ons sprak. Dat is nog wat eerder.

Wat kenmerkt de periode van de laatste dagen volgens de teksten van de Bijbel? Dat God zijn Geest zal uitstorten, zie Handelingen 2. Dat er zware tijden zullen zijn. 2 Timoteüs . Dat mensen denken dat alles hetzelfde zal blijven. 2 Petrus 3.

En Jacobus voegt er nog een advies aan toe. Niet verstandig om zo gefocused te zijn op rijkdom terwijl je beter aandacht kan besteden aan dingen, die een blijvende waarde hebben.

De laatste tijd

Deze combinatie eschatos en ‘chronos’, Strong G5550, komt twee keer voor. Dit zou je met de verste, uiterste of laatste tijd kunnen vertalen. Hieronder de betreffende teksten.

1 Petrus 1:17-20. En als u Hem als Vader aanroept Die zonder aanzien des persoons naar ieders werk oordeelt, wandel dan in de vreze des Heeren, gedurende de tijd van uw vreemdelingschap, in de wetenschap dat u niet met vergankelijke dingen, zilver of goud, vrijgekocht bent van uw zinloze levenswandel, die u door de vaderen overgeleverd is, maar met het kostbaar bloed van Christus, als van een smetteloos en onbevlekt Lam. Hij is wel van tevoren gekend, vóór de grondlegging van de wereld, maar in de laatste tijden geopenbaard omwille van u. Door Hem gelooft u in God, Die Hem opgewekt heeft uit de doden en Hem heerlijkheid gegeven heeft, zodat uw geloof en hoop op God gericht zijn. [HSV]

Jezus is in deze laatste tijd geopenbaard voor ons zodat ons geloof en onze hoop op God gericht zijn.

Judas 1:17-19. Maar u, geliefden, herinnert u zich de woorden die voorzegd zijn door de apostelen van onze Heere Jezus Christus, dat zij u gezegd hebben dat er in de laatste tijd spotters zullen zijn, die naar hun eigen goddeloze begeerten wandelen. Zij zijn het die scheuringen veroorzaken, natuurlijke mensen, die de Geest niet hebben. [HSV]

In die tijd na Pinksteren zullen er scheuringen komen schrijft Judas. Dat komt door natuurlijke mensen, die de Geest niet hebben. Daar hebben er ook vele van plaatsgevonden in onze geschiedenis.

Opvallend is dat Petrus spreekt van tijden, meervoud en Judas van tijd, enkelvoud. Mij lijkt dat je kunt spreken van kortere perioden, tijden, maar als je de zaak wat globaler beschouwd kun je ook van één tijd spreken.

Het laatste uur

De combinatie van eschaton met ‘hora’, uur, Strong nummer G6510, komt maar in één tekst voor en wel in de pastorale brief van de apostel Johannes.

1 Johannes 2:18. Kinderen, het laatste uur is aangebroken. U hebt gehoord dat de antichrist zal komen. Nu al treden er veel antichristen op, en daardoor weten we dat dit het laatste uur is.

De apostel Johannes geeft met deze uitdrukking de urgentie aan om je leven te veranderen.

Wij kennen een lied met die zin ‘In het laatste uur zal ik zegevierend ingaan’. Opwekking 124. Het lied heet: “Ik bouw op U”.

De tijd van het eind.

De Bijbel spreekt over het eind van de tijd. Het moment of de periode waar de huidige dingen stoppen. Daar is een aparte studie over.

De Bijbel spreekt ook over de tijd van het einde, wellicht beter te begrijpen als de tijd voor het einde van de tijd. Je zou de Hebreeuwse en Griekse woorden ook met het doel in plaats van einde kunnen vertalen. Het gaat dan om de tijd voordat deze wereld tot zijn doel komt.

Hier de woorden, die in het Hebreeuws en het Grieks voorkomen.

	Woord	Soort woord	Strong	Opmerkingen:
1	עֵת `eth	Vrouwelijk zelfstandig naamwoord	H6256	Tijd. Komt 296 keer voor in 258 verzen. Voor het eerst in Genesis 8:11. KJV: time (257x), season (16x), when (7x), always (4x), eveningtide (with H6153) (2x), miscellaneous (10x).
2	קֵץ qets	Zelfstandig naamwoord vrouwelijk	H7093	Einde, eind van tijd of van ruimte. Komt 67 keer voor in 62 verzen. KJV: end (52x), after (10x), border (3x), infinite (1x), process (1x).
3	χρόνος chronos	Mannelijke zelfstandig naamwoord	G5550 SB5139	Tijd Komt 53 keer in 53 verzen voor. KJV: time (33x), season (4x), while (2x), a while (2x), space (2x), oftentimes (with G4183) (1x), not translated (5x), miscellaneous (4x).
4	τέλος telos	Zelfstandig naamwoord onzijdig	G5056 SB5442	Eind, doel Komt 42 keer voor in 41 verzen KJV: end (35x), custom (3x), uttermost (1x), finally (1x), ending (1x), by (one’s) continual (with G1519) (1x).

Voor de woorden et en qets heb ik geen Arameese variant gevonden. Dat zou je bij het laatste deel van het boek Daniël wel kunnen verwachten.

Er zijn zowel in het Hebreeuws als het Grieks slechts twee woorden om die combinatie van eind en tijd aan te geven. Hieronder de voorbeelden.

In het Oude Testament komt de combinatie tijd en eind, eth en gets vijf keer voor in het boek van de profeet Daniël. Niet in de andere boeken. De eerste is in Daniël 8, daarna ook in Daniël 11 en 12.

Het opvallende is dat in Daniël 8 de NBV vertaalt met ‘de tijd van het einde’ en dat de NBV in Daniël 11 en 12 dezelfde uitdrukking vertaalt met ‘de eindtijd’. Verwarrend.

Daniël 8: de slinkse koning

Om te begrijpen wat in Daniël 8 de tijd van einde betekent is het nodig om het hele hoofdstuk te bestuderen.

Daniël 8 geeft het visioen van de ram en de geitenbok weer. De eerste verzen gaan duidelijk over de vorsten van de Meden en Perzen, de tijd van Daniël, en over een vorst, die daarna komt. Uit de beschrijving kun je lezen dat die geitenbok de Macedoniër Alexander de Grote is geweest. Hij leefde van 356 tot 323 voor Christus. Hij was een mens met bovennatuurlijke prestaties.

Dit is het laatste gedeelte van de beschrijving van het visioen.
Daniël 8:8-14. De geitenbok maakte zich bijzonder groot, maar op het toppunt van zijn macht brak zijn grote horen af. Daarvoor in de plaats kwamen vier opvallende horens, die naar de vier windrichtingen wezen. Uit één daarvan kwam nog een horen op, die eerst klein was, maar geweldig uitgroeide naar het zuiden, naar het oosten en naar het Sieraadland. Hij groeide tot aan de hemelmachten en zorgde ervoor dat een deel van het sterrenleger naar de aarde viel, en hij vertrapte het. Hij verhief zich zelfs tegen de vorst van het leger, waardoor de vorst het dagelijks offer werd ontnomen en zijn heiligdom werd neergehaald. Hij bracht een leger op de been tegen het dagelijks offer, hij overtrad de wet en richtte de waarheid te gronde. Alles wat hij ondernam lukte hem. Toen hoorde ik een heilige spreken, en een andere heilige zei tegen degene die gesproken had: ‘Hoe lang zal het duren, wat in het visioen is gezegd over het dagelijks offer en de verwoestende overtreding, de ontwijding van het heiligdom en het vertrapte leger?’ Hij zei tegen mij: ‘Drieëntwintighonderd avonden en ochtenden; daarna zal het heiligdom in ere worden hersteld.’

In het vervolg van deze tekst staat er dan dat het over de tijd van het einde gaat.
Daniël 8:15-17. Toen ik, Daniël, het visioen zag en het probeerde te begrijpen, verscheen er iemand voor me die eruitzag als een man. En over het Ulaikanaal hoorde ik een menselijke stem roepen: ‘Gabriël, zorg dat hij het droomgezicht begrijpt.’ Hij kwam vlak bij me staan. Ik schrok en viel voorover. Hij zei: ‘Begrijp, mensenkind, dat het visioen naar de tijd van het einde verwijst.’

De bijzondere mens vertelt aan Daniël wat er gaat gebeuren met betrekking tot koningen, die de macht krijgen. De profetie gaan over de wereld van Daniël, zelf onderkoning. En dat staat er:
Daniël 8:23-25. Aan het einde van hun heerschappij, als de tijd van de overtreders voorbij is, zal er een meedogenloze koning opstaan, bedreven in listen.Zijn kracht zal groot zijn – maar het is niet zijn eigen kracht – en hij zal een ongehoorde verwoesting aanrichten. Alles wat hij onderneemt zal hem lukken; machtigen zal hij in het verderf storten, ook het volk van de heiligen. Door zijn listigheid slaagt hij in elk bedrog. Hij zal hoogmoedig zijn en velen onverhoeds in het verderf storten. Tegen de vorst der vorsten zal hij opstaan, maar zonder dat er een mensenhand aan te pas komt zal hij gebroken worden

Nu is het goed om te weten vanjuit de geschiedenis dat er ene Antiochus Epiphanus heeft bestaan. Epiphanus betekent verschenen god, dat geeft wel aan dat men onder de indruk was van zijn capaciteiten. Hij leefde van 215-164 voor Christus en was een telg uit het nageslacht van één van de veldheren van Alexander de Grote.

Antiochus inde de belasting van het land Israël via de hogepriesters. Doordat Antiochus een andere hogepriester aanstelde, die meer geld bood om aangesteld te zijn, ontstond er tussen volgelingen van de hogepriesters een burgeroorlog tussen beide hogepriesters. Antiochus kwam met zijn leger en stelde orde op zaken en nam het besluit om de Joodse godsdienst te verbieden op straffe van de dood. Hij beval om het altaar van Baäl Hasjamaïm, de Syrische equivalent van Zeus, op te zetten in de tempel te Jeruzalem en er werden naar verluid ook varkens geofferd.

Bronnen: https://www.britannica.com/biography/Antiochus-IV-Epiphanes en https://www.britannica.com/topic/Judaism/Hellenistic-Judaism-4th-century-bce-2nd-century-ce#ref299190

Deze stappen van Antiochus leidde tot grote woede van de joden. De Joodse priester Mattathias en zijn zoon Judas Makkabeüs leidden vervolgens een guerrilla oorlog tegen hem. Antiochus liet duizenden joden ombrengen. Vanwege zijn wreedheid noemden de joden hem al gauw Antiochus Epimanes. Epimanes is het Griekse woord voor gek.

In het jaar 164 veroverden de Makkabeeën de hoofdstad Jeruzalem met de tempel. In hetzelfde jaar overleed Antiochus, toen ergens verblijvend in Iran. Hij overleed plotseling aan een ziekte. De joden zagen dat als de straf van God.

Het Sieraadland van het boek Daniël zou Israël kunnen zijn. Het sterrenleger het leger van het volk Israël inclusief de geestelijke machten. De vorst van het sterrenleger, de Heere God zelf. En Antiochus, die zich verhief door in de tempel een beeld neer te zetten, dat aan de Satan doet denken.

De Makkabeeën reinigden te tempel en wijdden de tempel opnieuw in. De datum van de tempelwijding was de 25ste van de maand kislev in het jaar 164 voor Christus. Deze inwijding wordt nog steeds als Chanoekafeest gevierd in Israël, een feest dat meestal kort voor onze Kerstdagen valt.

De 2300 avonden en ochtenden van Daniël, Daniël 8:14, doen er aan denken dat gedurende een tijd er iedere morgen en avond niet werd geofferd aan de HEER. De 2300 offers, twee keer per dag, zou gedeeld door 365 dagen 3,15 jaar zijn. Dat lijkt dan te gaan over de tijd dat de offers in de tempel stopten tot de nieuwe start bij het inwijdingesfeest.

Het lijkt er dus op dat Daniël 8 gaat over een tijd van het einde, die inmiddels al geweest is.

Daniël 11: de vier koningen

In hoofdstuk 11 van het boek Daniël gaat het om de strijd tussen vier koningen. Uitleggers van de Bijbel nemen aan dat het om de strijd om de opvolging van Alexander de Grote ging. Een actueel thema voor de tijd na de profeet Daniël.

De beschrijving is voor een profetie heel gedetailleerd. Het lijkt meer op een beschrijving van de geschiedenis achteraf.

De NBV vertaalt steeds met de eindtijd, maar in het Hebreeuws staat er steeds de tijd van het einde.

Daniël 11:35. Maar ook sommige van de verlichten komen ten val; mogen zij worden gelouterd, gereinigd en gezuiverd tot aan de eindtijd, want de vastgestelde tijd is nog niet aangebroken.

Daniël 11:40. In de eindtijd zal de koning van het Zuiden met hem in botsing komen en de koning van het Noorden zal hem bestormen met wagens en ruiters en talloze schepen. Hij zal landen binnenvallen en er als een vloedgolf doorheen razen.

Daniël 12: geheime woorden

In het laatste hoofdstuk van het boek Daniël, hoofdstuk 12, gaat het twee keer om woorden die tot de tijd van het einde verborgen moeten blijven. De Man, die Daniël in hoofdstuk 5:10 ontmoette spreekt het uit.

Daniël 12:4. Maar houd deze woorden geheim, Daniël, en verzegel het boek tot de eindtijd. Velen zullen op zoek gaan en de kennis zal toenemen.’

Het gaat om deze woorden.
Daniël 12:1-3. In die tijd zal Michaël opstaan, de grote vorst, die de kinderen van je volk terzijde staat. Het zal een tijd van verdrukking zijn, zoals er niet geweest is sinds er volken bestaan. In die tijd zal je volk worden gered: allen die in het boek zijn opgetekend. Velen van hen die slapen in de aarde, in het stof, zullen ontwaken, sommigen om eeuwig te leven, anderen om voor eeuwig te worden veracht en verafschuwd. De verlichten zullen stralen als het fonkelende hemelgewelf, en degenen die velen tot gerechtigheid hebben gebracht als de sterren, voor eeuwig en altijd.

Toelichting: Het is in een paar zinnen twee grote stappen in de wereldgeschiedenis. De tijd van verdrukking, in de tijd van Daniël tot nu toe is er al veel verdrukking geweest. En een tijd van redding voor het volk van Daniël en anderen, de opstanding van de doden en de tijd daarna.

En dit is de tweede keer dat dingen verborgen moeten blijven.
Daniël 12:9. Maar hij zei: ‘Ga heen, Daniël, want deze dingen blijven verborgen en verzegeld tot de eindtijd.

Er zijn dan twee dingen gesproken. Iets over tijden en iets over de kwaliteit van de mensen.
Daniël 12:6-7. ‘Hoe lang duurt het tot het einde van deze wonderbaarlijke gebeurtenissen?’ Daarop hoorde ik de in linnen geklede man die zich boven het water van de rivier bevond spreken. Hij hief beide handen op naar de hemel en zwoer bij de eeuwig Levende: ‘Eén tijd, een dubbele en een halve tijd: wanneer de macht van het heilige volk niet langer verbrijzeld zal worden, dan zullen al deze dingen zich hebben voltrokken.’

Daniël 12:10-13. Velen zullen zich laten reinigen, zuiveren en louteren, maar de wettelozen zullen wetteloos handelen; en geen van de wettelozen zal het begrijpen, maar de verlichten zullen het wel begrijpen. En vanaf het moment dat het dagelijks offer wordt afgeschaft en een verwoesting brengend afgodsbeeld is opgericht, zullen er twaalfhonderdnegentig dagen verstrijken. Gelukkig is de mens die blijft wachten en dertienhonderdvijfendertig dagen bereikt. Maar jij, ga het einde tegemoet. Je zult te ruste gaan en aan het einde van de dagen opstaan om je bestemming te bereiken.’

Toelichting: In dit soort teksten wordt de waarheid verborgen. De betekenis van de getallen. Staan de dagen voor normale dagen of soms voor jaren. En wat zou de ‘sjiqqoets sjomem’ zijn zoals er in het Hebreeuws staat. Is dat een verwoesting brengende afgodsbeeld of een gruwel van verwoesting zoals de NBG vertaalt.

We weten dat in het jaar 70 opnieuw de dienst in de tempel is gestopt. De tempel werd verwoest door Romeinse legeraanvoerder Titus. Daarna heeft er een tijd een tempel gestaan van een Romeinse god. Nu staat er de Qubbat al-Sakhra, gebouwd door Abd al-Malik een kalief. Hij vocht tegen andere moslims en had in die tijd niet de controle over de Kaaba in Mecca. De Qubbat al-Sakhra is mogelijk als alternatief bedoeld voor de Kaaba. Een pelgrimsplek voor zijn volgelingen. Ook omdat Mohammed op deze plek naar de hemel zou zijn opgevaren. De islam zorgt inmiddels wel voor allerlei gruwelijkheden.

Deze mogelijke gruwel van de verwoesting is in de jaren 687 tot 691 of 692 gebouwd. Met 1290 jaren erbij is dat 1977-1982. Gelukkig is de mens, die blijft wachten tot 1335 jaren erbij zijn. Dat is 2022-2027. Precies de jaren waar we nu voor staan. Waar wachten voor staat is mij niet bekend.

Het Nieuwe Testament

De uitdrukking ‘de tijd van het einde’ komt maar eenmaal voor in het Nieuwe Testament. De NBV vertaalt dat met het woord ‘eindtijd’.

1 Timoteüs 4:1. Maar de Geest zegt nadrukkelijk dat in de eindtijd sommigen het geloof zullen verlaten, doordat ze luisteren naar dwaalgeesten en naar wat demonen hun leren.

Er worden voor het woord eindtijd in het Grieks twee woorden gebruikt hysteros en kairos. Het woord ὕστερος, hysteros, Strong G5306 is bijvoeglijk naamwoord. Het komt slechts eenmaal voor en dan wel hier. Het betekent later, laatste of daarna. Het woord kairos kun je met tijd vertalen. Het is een andere tijd dan de kloktijd, dat zou chronos zijn.

De boodschap van Paulus was, denk ik, ook al voor zijn tijd bedoeld, maar zeker ook voor later eeuwen, in onze tijd en ook voor de toekomst. Het is daarom goed om te streven naar de gave van onderscheid om te kunnen zien wat goed is en wat kwaad is.

De NBV gebruikt het woord eindtijd slechts eenmaal in een vertaalde tekst. Ze gebruiken het woord ‘eindtijd’ wel twee keer in titels van een paragraaf, namelijk bij Lukas 12:54 (de HSV doet het hier ook) bij 1 Petrus 3:13.

Bij Lucas 12 is men misschien op het spoor van de eindtijd gezet doordat het over de tekenen van de tijd gaat. Maar volgens mij is het goed om in iedere tijd op de tekenen van de tijd te letten.
Lucas 12:54-56. Tegen de menigte zei hij: ‘Wanneer jullie een wolk zien opkomen in het westen, zeggen jullie meteen dat er regen op komst is, en dat is ook zo. En wanneer jullie merken dat de wind uit het zuiden komt, zeggen jullie dat er hitte op komst is, en dat is ook zo. Huichelaars! De aanblik van de aarde en de hemel kunnen jullie duiden, hoe kan het dan dat jullie deze tijd niet kunnen duiden?

In 1 Petrus 3:13 luidt het kopje in de NBV: het lijden in de eindtijd. Dat zal wel zijn omdat ook de tekst van 1 Petrus 4:7 in deze perikoop zit. En inderdaad in de tijd van Petrus en ook nu leven we in wat de Bijbel aangeeft als de laatste fase in de geschiedenis van dit tijdperk. Een tijdperk, die men ook wel het tijdperk van de mens noemt.

Tot het einde

Er zijn ook teksten waar het woord einde wordt genoemd en doorklinkt dat het over het einde van de tijd gaat. Hieronder staan de teksten in deze zin, die ik heb gevonden.

Matteüs 10:22. Jullie zullen door iedereen worden gehaat omwille van mijn naam; maar wie standhoudt tot het einde zal worden gered. Zie ook Matteüs 24:13 en Marcus 13:13.

Matteüs 24:6. Jullie zullen berichten horen over oorlogen en oorlogsdreiging. Laat dat je dan niet verontrusten, die dingen moeten namelijk gebeuren, al is daarmee het einde nog niet gekomen. Zie ook Marcus 13:7.
Lucas 21:9. Als jullie berichten horen over oorlog en opstand, raak dan niet in paniek. Die dingen moeten eerst gebeuren, maar dat is nog niet meteen het einde.

Matteüs 24:14. Pas als het goede nieuws over het koninkrijk in de hele wereld wordt verkondigd als getuigenis voor alle volken, zal het einde komen.

Matteüs 24:33. Zo moeten jullie ook weten, wanneer je dat alles ziet, dat het einde nabij is.
Toelichting op de tekst: hier staat niet het Griekse woord telos, maar nabij en de deur. De NBG vertaalt dan ook: dat het nabij is, voor de deur.
Toelichting over de inhoud: dit alles gaat, denk ik, over valse christussen en valse profeten, vers 24, de zon verduistert en de maan zijn schijnsel niet geven en de sterren van de hemel vallen, vers 29 en de takken van de vijgeboom, die zacht worden, vers 32. Zie ook Marcus 13:29.

Over de zon, de maan en de sterren is het nog goed om erbij te bedenken, dat deze dingen ook werden gezegd over die bijzondere Pinksterdag. Het is meer een aanduiding dat de geestelijke wereld schudt dan de fysieke wereld.

Het volk Israël heeft als symbool de olijfboom. En dat vanwege vooral de olijfolie als beeld van de Heilige Geest. Als de takken van de boom zacht worden dan geeft dat ook dat er een bijzondere ontwikkeling is bij het volk Israël. Bijvoorbeeld dat ze Jezus liefde gaan ontvangen en doorgeven.

Romeinen 13:12. De nacht loopt ten einde, de dag nadert al. Laten we ons daarom ontdoen van de praktijken van de duisternis en ons omgorden met de wapens van het licht.
Toelichting: ook hier staat niet het woord telos. De NBG vertaalt letterlijk en als volgt: ‘de nacht is ver gevorderd, de dag is nabij’.
Toelichting: de apostel Paulus ziet onze tijd als de nacht. Laten we ons geschikt maken voor de dag die aanstaande is.

1 Korintiërs 1:8. Hij is het ook die u tot het einde toe de zekerheid geeft dat u geen blaam zal treffen op de dag van onze Heer Jezus Christus.
Toelichting: de Geest geeft ons de zekerheid dat we een goed oordeel krijgen.

1 Korintiërs 10:11. Wat hun overkomen is, moet ons tot voorbeeld strekken; het is geschreven om ons, voor wie de tijd ten einde loopt, te waarschuwen.
Toelichting: Het gaat om het volk Israël, dat destijds ongehoorzaam was in de woestijn en daardoor het beloofde land miste. Laten wij daarom gehoorzaam zijn.

Openbaring 2:26. Wie overwint en mij navolgt tot het einde, zal ik macht geven over alle volken.

Wat kunnen we van deze teksten leren?
Houdt stand tot het einde dan zal je worden gered. Matteüs 10:22.

Laat dat je dan niet verontrusten. Matteüs 24:6. Raak dan niet in paniek. Lucas 21:9.

Verkondig het goede nieuws van het koninkrijk. Matteüs 24:14.

Het is goed om te kunnen zien dat het einde nabij is. Matteüs 24:33

Laten we ons daarom ontdoen van d e praktijken van de duisternis en ons omgorden met de wapens van het licht. Romeinen 13:12.

Jezus geeft ons zekerheid. 1 Korintiërs 1:8.
Wees gehoorzaam. 1 Korintiërs 10:11.

Jezus roept ons op om hem na te volgen tot het einde, hij zal ons macht geven over alle volken. Openbaringen.

Overwegingen

Als het in de boeken van de Bijbel gaat over ‘in de laatste dagen’ of ‘de tijd van het einde’, dan kan het gaan over wat er nog moet gebeuren, maar het kan ook gaan over zaken, die al werkelijkheid zijn geworden. Denk maar aan de uitstorting van de Geest op die bijzondere Pinksterdag, die voor de laatste dagen is volgens de apostel Petrus.

Dit is gelijk ook een voorbeeld, dat een uitspraak voor de hele periode van de laatste dagen of de eindtijd geldt. Die uitstorting van de Geest was er niet alleen voor die ene dag maar ook voor de tijd erna en voor onze tijd.

Wanneer zijn de laatste dagen begonnen? In ieder geval al met Pinksteren. Volgens de brief aan de Hebreeën vanaf het moment dat Jezus tot ons als mensen sprak. En die tijd gaat ook door, denk ik, totdat de allerlaatste dag er zal zijn. Over de laatste dag is een aparte studie.

In onze Bijbels worden ‘in de laatste dagen’ en ‘de tijd van het eind niet als bijzondere uitdrukkingen gezien, die je dan ook herkenbaar moet vertalen. Onze Bijbels maken er soms van ‘de navolgende dagen’ of ‘in de toekomst’ of ‘eens’. Door steeds anders te vertalen krijg je geen helder beeld van wat de Bijbel bedoelt. Deze studie hoopt dit te herstellen door alle teksten met deze uitdrukking te noemen.

De uitdrukking in de Bijbel, ‘de tijd van het einde’ vind ik mooi. Ons woord ‘de eindtijd’ vind ik niet zo’n nauwkeurige vertaling. Maar goed.

Er zullen ook wel profetieën in de Bijbel zijn, die over de tijd van het einde gaan, maar waarbij één van de uitdrukkingen zoals de laatste dagen niet wordt gebruikt. Ik denk aan profetieën in de boeken Daniël, Ezechiël en Openbaringen. Omdat de Bijbel het verband met de laatste tijd niet legt, heb ik ze niet meegenomen in deze studie. Naar mijn idee is het te speculatief als ik het wel zou doen.

Ik neem aan dat sprekers over de eindtijd ons willen waarschuwen om ons te bekeren. Dat is een prima insteek. Laten we ons wel dan op de goede manier bekeren. Dat omvat de geboden van God in de Bijbel serieus nemen, ook die in de kerk niet populair zijn, en om wat God tegen een ieder van ons persoonlijk zegt. En voor onze nieuwe tijd, na dat bijzondere Pinksterfeest, gaat het er ook om het Koninkrijk van God te ontvangen en dat aan anderen te laten zien.

Als sprekers ons bezorgdheid aanpraten, dan hebben ze een andere benadering dan de Bijbel. Die roept juist op om je niet te laten verontrusten en niet in paniek te komen en juist met extra energie aan de slag te gaan.

Sommige sprekers willen ons aanpraten dat het steeds erger wordt. Ik heb geen teksten gevonden, die daar aanleiding voor geven.

Het is ook een gewoonte van eindtijd sprekers om ons wantrouwen tegenover de overheid aan te praten. Wij zijn de kerk. De overheid is de wereld. Die prediking heeft bij mensen in de kerk geleid tot denkbeelden over complotten van de overheid. Een overheid, die ons wil vervolgen. Het gevolg is angst in plaats van geloof.

1 Timoteüs 4:1. Maar de Geest zegt nadrukkelijk dat in de eindtijd sommigen het geloof zullen verlaten, doordat ze luisteren naar dwaalgeesten en naar wat demonen hun leren.

Adviezen voor in de laatste dagen

Bij de inleiding van deze studie is de vraag gesteld of de Bijbel adviezen heeft voor het leven in de laatste dagen en tijdens de eindtijd. Hieronder staan ze achtereenvolgens. Ze verwijzen naar teksten, die in deze studie staan.

Lees de profetieën voor de zonen van Jacob. Herken je er één, die voor jou en degenen, die bij je horen, aansluit? Zou je zo’n verborgen nazaat kunnen zijn van die zoon? Genesis.

Blijf meeleven met het volk Israël, waarmee we als gelovigen zijn verbonden. Ga in ieder geval niet meedoen met hun vijanden, want die gaat God verbrijzelen. Numeri.

Kijk uit naar het moment dat het volk Israël zich weer helemaal met de HEER verbindt. Help ze op weg als je daar mogelijkheden voor ziet. Deuteronomium 4. Dat geldt ook met hun verbinding met degene, die Hosea ‘David’ noemt.

Als je Gods geboden niet houdt, dan zal hij zich voor je verbergen en je verstrooien. Deuteronomium 31.

Ga regelmatig op pelgrimstocht naar de berg van het huis van de Heer. Jesaja 2. Micha 4.

Eens zal het volk Israël begrijpen waarom de Heer boos op hen was en zal zich bekeren. We kijken uit naar dat moment. Jeremia 23 en 30. Misschien ook goed om je af te vragen of de Heer boos is op de kerk en of je dat begrijpt en je bekeert.

God zal zich erbarmen voor de volken om Israël heen, zoals Moab en Elam, nu Jordanië en Iran. Goed om ons daarbij aan te sluiten. Jeremia 48 en 49.

Als een enorm leger Israël gaat aanvallen, dan zal God laten zien wie Hij is en zal het slecht aflopen met dat leger. Ezechiël.

Wij leven nu in de tijd van de uitstorting van de Geest. Zie er naar uit. Verwacht die. Verlang ernaar. Handelingen 2

Hou rekening dat mensen kwaad in de zin hebben. 2 Timoteüs.
Verbindt je met Jezus, Hij is de erfgenaam van alles. Hebreeën.
Wees eerlijk met geld. Jacobus.
Wees niet onder de indruk van spotters. 2 Petrus. Judas 1.
Hou er rekening mee dat mensen tegen Jezus zijn. 1 Johannes.

En dan nog een paar goede tips
Laat dat je dan niet verontrusten. Matteüs 24:6. Raak dan niet in paniek. Lucas 21:9.