In onze tijd hebben we allerlei ingewikkelde benamingen voor mensen, die door een moeilijk leven allerlei psychiatrische en psychologische stoornissen hebben ontwikkeld.

In de tijd van de Bijbel konden mensen het ook moeilijk hebben. Daar kunnen we van in de Bijbel lezen. Het wordt dan met zoiets als een gebroken hart aangeduid. Er zijn ook andere aanduidingen, die wellicht iets dergelijks als een gebroken hart aangeven.

In deze studie gaat het er om wat over gebrokenen en de verbrijzelden in de Bijbel staat.

Studievragen

Waarom is er in de Bijbel interesse naar mensen, die een moeilijk en verward gevoelsleven hebben?

Als je een moeilijk gevoelsleven hebt, is het dan goed om er iets aan te doen?

Is het ook een taak voor de volgelingen van Jezus om anderen met dat moeilijke gevoelsleven te helpen?

Is dit onderwerp door de kerk voldoende gezien?

Oude Testament

Dit zijn de gegevens van woorden, die worden gebruikt in verband met breken.

	Woord	Soort woord	Strong	Opmerkingen:
1	שָׁבַר šāḇar	Werkwoord	H7665	Breken Komt 194 keer voor in 143 verzen. KJV: break (115x), destroy (9x), break in pieces (8x), break down (4x), hurt (3x), torn (2x), give birth (1x), crush (1x), quench (1x), miscellaneous (6x).
2	דָּכָא dāḵā’	Werkwoord	H1792	Verbrijzelen Komt 18 keer voorin 18 verzen. KJV: break (3x), break in pieces (3x), crush (3x), bruise (2x), destroy (2x), contrite (1x), smite (1x), oppress (1x), beat to pieces (1x), humble (1x).
	דָּכָה dāḵâ	Werkwoord	H1794	Verbrijzelen KJV: break (3x), contrite (1x), crouch (1x).
	דַּכָּא dakā’	Bijvoeglijk naamwoord	H1793	Verbrijzelde Komt 3 keer voor in 3 verzen. KJV: contrite (2x), destruction (1x).

De Hebreeuwse teksten gebruiken het woord sjabar in verschillende situaties. Bij het breken van afgodsbeelden bijvoorbeeld. Voor dieren die gebroken ofwel ziek zijn. Ook als Mozes de twee tafelen van de tien geboden breekt. De profeet Jeremia spreekt over het verbreken van het juk. Een enkele keer gaat het woord sjabar over gebroken harten.

Een stap verder dan verbreken is verbrijzelen. Ook die wordt gebruikt in de zin van ellende voor ons gemoed. De woorden rond daka. Er zijn twee Hebreeuwse werkwoorden daka, die van Strong H1794 komt alleen in het boek van de Psalmen voor.

Hier de teksten waarbij ‘het breken’ of verbrijzelen aan hart of geest is gekoppeld.

Psalm 34:19. De HEERE is nabij de gebrokenen van hart, Hij verlost de verbrijzelden van geest. [HSV]

Opmerking: in deze tekst beide woorden, zowel sjabar, breken, als daka dat met verbrijzelden is vertaald. Bij die laatste is het bijvoeglijk naamwoord gebruikt. Mensen die zijn te kenmerken als verbrijzelden van geest. Strong H1793.

Psalm 51:19. Het offer voor God is een gebroken geest; een gebroken en verbrijzeld hart zult U, God, niet verachten.
Opmerking: hier is het werkwoord daka Strong H1794 met verbrijzeld vertaald.

Psalm 69:21. Smaad heeft mijn hart gebroken, ik ben radeloos, ik hoopte op mededogen – vergeefs; op troost – die ik niet vond.

Psalm 147:1-3. Halleluja! Het is immers goed om voor onze God psalmen te zingen, want dat is lieflijk. Hem past een lofzang! De HEERE bouwt Jeruzalem weer op, Hij verzamelt Israëls verdrevenen. Hij geneest de gebrokenen van hart, Hij verbindt hen in hun leed. [HSV]

Jesaja 57:15-16. Want zo zegt de Hoge en Verhevene, Die in de eeuwigheid woont en Wiens Naam heilig is: Ik woon in de hoge hemel en in het heilige, en bij de verbrijzelde en nederige van geest, om levend te maken de geest van de nederigen, en om levend te maken het hart van de verbrijzelden. Want Ik zal niet voor eeuwig ter verantwoording roepen
en Ik zal niet voor altijd zeer toornig zijn. Want de geest zou van voor Mijn aangezicht bezwijken, de zielen die Ík gemaakt heb. [HSV]

Opmerking: het bijvoeglijk naamwoord daka Strong H1793 is vertaald met verbrijzelde en het zelfstandig naamwoord daka, Strong 1792 is vertaald met verbrijzelden.

Jesaja 61:1-2. De Geest van de Heere HEERE is op Mij, omdat de HEERE Mij gezalfd heeft om een blijde boodschap te brengen aan de zachtmoedigen. Hij heeft Mij gezonden om te verbinden de gebrokenen van hart, om voor de gevangenen vrijlating uit te roepen en voor wie gebonden zaten, opening van de gevangenis; om uit te roepen het jaar van het welbehagen van de HEERE en de dag van de wraak van onze God; om alle treurenden te troosten. [HSV]

Dit zal gebeuren met het volk Israël vanwege hun zonden.
Jeremia 14:17. Zeg dan dit woord tegen hen: Tranen stromen uit mijn ogen naar beneden, nacht en dag, zonder ophouden, want de maagd, de dochter van mijn volk, is gebroken met een grote breuk, door een wond die zeer pijnlijk is. [HSV]
Opmerking: in dit vers komt het zelfstandig naamwoord shabar Strong 7667 voor, dat met breuk is vertaald.

Ezechiël 6:9. Dan zullen diegenen van u die ontkomen, aan Mij denken onder de heidenvolken waar zij gevangengenomen zijn, omdat Ik gebroken ben door hun hart, dat hoererij bedrijft, dat van Mij afgeweken is, en door hun ogen, die in hoererij achter hun stinkgoden aan gaan. Dan zullen zij van zichzelf walgen om de slechte daden die zij door al hun gruweldaden gedaan hebben. [HSV]

Dit is een profetie over de herders van Israël.
Ezechiël 34:4. Het zwakke versterkt u niet, het zieke geneest u niet, het gebrokene verbindt u niet, het afgedwaalde brengt u niet terug en het verlorene zoekt u niet, maar u heerst met geweld en met harde hand over hen.

Zacharia 11:15-16. De HEERE zei tegen mij: Neem u nogmaals de uitrusting van een dwaze herder. Want zie, Ik zal een herder in het land doen opstaan: naar wat dreigt uitgeroeid te worden, zal hij niet omzien, de jonge dieren zal hij niet gaan zoeken, wat gebroken is, zal hij niet genezen, wat nog overeind staat, zal hij niet verzorgen, maar hij zal het vlees van de vette dieren eten en hun hoeven zal hij afrukken.

Opmerking: dit gaat nogmaals over een dwaze herder, een herder, die zich niet bekommerd om hen die het moeilijk hebben. Onze tijd kent veel van dit soort leiders.

Wat kunnen we van deze teksten leren?
Er is één tekst, die zegt dat de HEER de gebrokenen van hart nabij is en de verbrijzelde van geest zal verlossen. Psalm 34:19. De Heer zal de gebrokenen van hart genezen. Psalm 147:3. De verbrijzelden van hart levend maken. Jesaja 57:15.

En één tekst gaat over dat de gezalfde van de Heer de gebrokenen zal verbinden. Jesaja 61:1-2.

Het is een verwijt van de HEER aan de herders van Israël dat ze niet de gebrokenen van hart genezen. Ezechiël 34:4. Zacharia 11:15-16.

Het lijkt me dat aan ons ook ditzelfde verwijt kan klinken.

Er is één voorbeeld in deze teksten waardoor je hart gebroken kan worden, namelijk door smaad. Psalm 69:21.

Als het volk zondigt zal het ook verbroken worden. Jeremia 14:17.

Gods hart breekt als zijn volk Israël afgoderij bedrijft. Ezechiël 6:9.

Als we richting God ons nederig, verbroken en verbrijzeld opstellen zal Hij ons niet verachten. Psalm 51:19

Nieuwe Testament

Ook in het nieuwe Testament komt gebrokenheid voor.

	Woord	Soort woord	Strong	Opmerkingen:
1	συντρίβω syntribō	Werkwoord	G4937 SB4317	Breken, verbrijzelen Komt 8 keer voor in 8 verzen. KJV: bruise (3x), break (2x), broken to shivers (1x), brokenhearted (with G2588) (1x), break in pieces (1x).
2	κατάγνυμι katagnymi	Werkwoord	G2608 SB2313	Breken Komt 4 keer voor in 4 verzen KJV: break (4x)
3	θραύω thrauō	Werkwoord	G2352 SB2124	Verbrijzelen, stuk slaan Komt eenmaal voor KJV: bruise (1x)

Van de acht teksten waarbij het gaat over breken, gaat het in deze drie teksten over het breken of verbrijzelen van een hart.

Van de vier verzen waar het woord katagnymi in voorkomt gaat het eenmaal over het breken van het geknakte riet.

Er wordt van Jezus gezegd dat hij de vervulling is van deze profetie van Jesaja.

Matteüs 12:18-21. Zie, Mijn Knecht, Die Ik uitverkoren heb, Mijn Geliefde, in Wie Mijn ziel een welbehagen heeft; Ik zal Mijn Geest op Hem leggen en Hij zal aan de heidenen het oordeel verkondigen. Hij zal niet twisten en niet roepen, en ook zal niemand Zijn stem op de straten horen. Het geknakte riet zal Hij niet breken en de walmende vlaspit zal Hij niet doven, totdat Hij het oordeel uitvoert tot overwinning. En op Zijn Naam zullen de heidenen hopen. [HSV]

Opmerking 1: syntribo is met geknakt vertaald en katagnymi met breken. Je zou ook kunnen vertalen met het gebroken riet zal God niet verder breken. Wat een mooi beeld van een zorgzame God.
Opmerking 2: het geknakte riet is een beeld van de profeet Jesaja van een gebroken mens.

Lucas 4:16-21. En Hij kwam in Nazareth, waar Hij opgevoed was, en ging naar Zijn gewoonte op de dag van de sabbat naar de synagoge, en Hij stond op om te lezen. En aan Hem werd het boek van de profeet Jesaja gegeven, en toen Hij het boek opengedaan had, vond Hij de plaats waar geschreven stond: De Geest van de Heere is op Mij, omdat Hij Mij gezalfd heeft; Hij heeft Mij gezonden om aan armen het Evangelie te verkondigen, om te genezen wie gebroken van hart zijn, om aan gevangenen vrijlating te prediken en aan blinden het gezichtsvermogen, om verslagenen weg te zenden in vrijheid, om het jaar van het welbehagen van de Heere te prediken. En toen Hij het boek dichtgedaan en aan de dienaar teruggegeven had, ging Hij zitten, en de ogen van allen in de synagoge waren op Hem gevestigd. Hij begon tegen hen te zeggen: Heden is deze Schrift in uw oren in vervulling gegaan. [HSV]

Opmerking 1: hier is juist syntribo met gebroken vertaald. En thrauo met verslagen.
Opmerking 2: de NBV21 heeft niet de tekst ‘genezen wie gebroken van hart zijn’. Mij is niet bekend waarom.

Wat kunnen we van deze teksten leren?
Mensen die het moeilijk hebben, het geknakte riet, zal God ontzien en ook hen recht doen. Matteüs 12:18-21.

Jezus heeft de missie gekregen om de gebrokenen van hart te genezen. Lucas 4:16-21

Andere bronnen

Lied He is Able.

link naar lied

Lessen

Hier de antwoorden op de studievragen.

Waarom is er in de Bijbel interesse naar mensen, die een moeilijk en verward gevoelsleven hebben?
Omdat de HEER, God de Vader mensen wil helpen met gebroken en verbrijzelde harten.

Als je een moeilijk gevoelsleven hebt, is het dan goed om er iets aan te doen?
Zeker, het is onderdeel van het proces van heiligen.

Is het ook een taak voor de volgelingen van Jezus om anderen met dat moeilijke gevoelsleven te helpen?
Zeker. Het genezen van de gebrokenen van hart is een missie voor Jezus en daarmee ook voor zijn volgelingen

Is dit onderwerp door de kerk voldoende gezien?
Het lijkt me dat aan ons en speciaal de leiders het verwijt kan klinken van herders, die niet de gebrokenen van hart genezen. Ezechiël 34:4. Zacharia 11:15-16.