Allereerst komen we een begrip tegen in de Bijbel, het woord mo’ed, waar we in het Nederlands alleen maar omschrijvingen van kunnen maken. Wat is dat voor een raadselachtig begrip.

Dan kijken we naar de indelingen van de tijd, die de schepping heeft gemaakt: dagen, maanden en jaren. En ook naar de indelingen van de tijd, die we zelf als mensen hebben gemaakt: uren en weken en ook wel ons berip maanden omdat die losgekoppeld is van de maan.

Tenslotte kijken we naar het begrip wat wij ‘eeuwigheid’ noemen. En nog hoe de Bijbel over de tijd nadenkt en wat het zegt.

De tijd heeft een nauwe relatie met ons en met de geestelijke dingen. Het is een framework voor ons leven.

Vastgestelde tijden

In de Bijbel kom je het begrip ‘mo-ed’ tegen, dat je met vastgestelde of afgesproken tijd zou kunnen vertalen. De vertalers hebben diverse woorden gekozen voor de vertaling.

	Woord	Soort woord	Strong	Opmerkingen:
1	מוֹעֵד mow`ed	Zelfstandig naamwoord mannelijk	H4150	Seizoen, vastgestelde tijd Komt 223 keer voor in 213 verzen. KJV: congregation (150x), feast (23x), season (13x), appointed (12x), time (12x), assembly (4x), solemnity (4x), solemn (2x), days (1x), sign (1x), synagogues (1x).

De vastgestelde tijd kan betrekking hebben hoe de schepping is ingericht of kan voor de mensen zijn in de schepping. Het kan ook betrekking hebben op een persoon.

Genesis 1:14-15. God zei: ‘Er moeten lichten aan het hemelgewelf komen om de dag te scheiden van de nacht. Ze moeten de seizoenen aangeven en de dagen en de jaren, en ze moeten dienen als lampen aan het hemelgewelf, om licht te geven op de aarde.’ En zo gebeurde het.

Deze tekst geeft door de diverse vertalingen aan wat met het begrip is bedoeld. Let op verschil tussen HSV, de juist vertaling en de NBV een slechte vertaling.
Genesis 17:21. Mijn verbond echter zal Ik met Izak maken, de zoon die Sara u volgend jaar op deze vastgestelde tijd zal baren. [HSV]

De NBV maakt er deze tekst van:
Maar mijn verbond zal ik voortzetten met Isaak, de zoon die Sara je volgend jaar omstreeks deze tijd zal baren.’ 

Toelichting: de NBV vertaling lijkt aan te geven dat God het ongeveer aangeeft. Maar God zegt dat Sara op de tijd die God heeft vastgesteld zal baren. God zet soms paaltjes in de geschiedenis. Die zijn vast en zeker en nauwkeuring bepaald. Het is zeker niet iets uit de losse pols.

Exodus 13: 8-10. En vertel uw kinderen die dag: “Zo gedenk ik wat de HEER voor mij heeft gedaan toen ik wegtrok uit Egypte.” Laat dit gebruik zijn als een herinneringsteken om uw arm en op uw voorhoofd, zodat de wetten van de HEER voortdurend op uw lippen zijn. De HEER heeft u immers met sterke hand uit Egypte bevrijd. Ieder jaar opnieuw moet u dit gebruik op de vastgestelde tijd in acht nemen.

Leviticus 23:4-5. Dit zijn de hoogtijdagen van de HEER, die je als heilige dagen samen moet vieren, elk op de aangewezen tijd: Op de veertiende dag van de eerste maand wordt ter ere van de HEER het pesachoffer bereid, in de avondschemer. 

De feesten vallen op een vastgestelde tijd in het jaar.

Tijdindeling van de schepping

De tijdindeling van de schepping is ons gegeven door de hemellichamen.

De aarde draait. In 24 uur een volledige draaiing, 360 graden. De zon schijnt op de aarde. Tenminste op de kant van de aarde, die naar de zon is toegekeerd. Omdat de aarde draait verschuift de belichting op het aardoppervlakte. We noemen de tijd, die voor een volledige draaiing nodig is een dag.

De maan draait om de aarde, maar loop qua snelheid achter. In ruim 29 dagen heeft de maan een volledige achterstand opgelopen. Op de aarde ziet men daarom steeds een ander deel van de maan door de zon beschenen. Zo’n periode is een maanmaand.

De aarde maakt een omloop om de zon. In 365 1/4 dag ongeveer. Aangezien de as van de aarde schuin staat t.o.v. de baan van de omloop schijnt de zon de helft van deze cyclus meer op het deel van de aarde, die we de zuidkant noemen. En de andere helft van deze cyclus meer op wat wij de noordkant noemen.

Dagen

In de Bijbel begint de nieuwe dag ’s avonds. Als de zon ondergaat en de sterren aan de hemel verschijnen. De dag loopt door als de zon weer opkomt totdat aan het eind van de middag de zon weer ondergaat.

Ik las ergens. Het idee hiervan is: het leven is eerst moeilijk, je hebt te maken met de duisternis van de nacht. Daarna wordt het dag, het leven krijgt weer glans.

Je kunt dat ook in het pastoraat tegen komen. Eerst doorbijten in een moeilijke tijd. Maar als je getrouw blijft, dan komen daarna de zegeningen.

	Woord	Soort woord	Strong	Opmerkingen:
1	יוֹם yôm	Zelfstandig naamwoord mannelijk	H3117	Dag Komt 2304 keer voor in 1930 verzen. KJV: day (2,008x), time (64x), chronicles (with H1697) (37x), daily (44x), ever (18x), year (14x), continually (10x), when (10x), as (10x), while (8x), full (8x), always (4x), whole (4x), alway (4x), miscellaneous (44x).
2	לַיִל layil	Zelfstandig naamwoord mannelijk	H3915	Nacht Komt 235 keer voor in 223 verzen. KJV: night (205x), nights (15x), midnight (with H2677) (4x), season (3x), midnight (with H2676) (2x), night (with H1121) (2x), midnight (1x), midnight (with H8432) (1x)
3	בֹּקֶר bōqer	Zelfstandig naamwoord mannelijk	H1242	Morgen Komt 214 keer voor in 189 verzen. KJV: morning (191x), morrow (7x), day (3x), days (with H6153) (1x), early (3x).
4	צֹהַר ṣōhar	Zelfstandig naamwoord mannelijk of vrouwelijk	H6672	Middag Komt 24 keer voor in 24 verzen KJV: noon (11x), noonday (9x), day (1x), midday (1x), noontide (with H6256) (1x), window (1x).
5	עֶרֶב ʿereḇ	Zelfstandig naamwoord mannelijk	H6153	Avond Komt 134 keer voor in 125 verzen. KJV: even (72x), evening (47x), night (4x), mingled (2x), people (2x), eventide (2x), eveningtide (with H6256) (2x), Arabia (1x), days (1x), even (with H996) (1x), evening (with H3117) (1x), evening (with H6256) (1x), eventide (with H6256) (1x).

In Genesis 1:4 komen de woorden dag en nacht voor het eerst voor.
Genesis 1:4.

In het eerste hoofdstuk van Genesis komt deze indeling van de tijd in dagen naar voren: “Het was avond en het was morgen de eerste dag.” En daarna in dit hoofdstuk “de tweede dag”, “de derde dag’ etc..

De nieuwe dag in de Westerse wereld begint om 12:00 ’s nachts ergens voordat de helft van nacht is gepasseerd. Een moment, die geen enkel verband heeft met een natuurlijk gegeven en los staat van onze fysieke beleving. 

Wat wel overeenkomt is de indeling van de dag in avond, ochtend en middag met die van de Bijbel. Wel met de opmerking dat het begin en het eind van die indelingen wel een beetje diffuus is. Call centers en winkels in Nederland houden 12:00 aan om daarna goede middag en niet meer goede morgen te zeggen.

Dat rond middernacht de nieuwe dag komt, dat komt van de Romeinen. Ook in andere landen zoals Egypte hanteerde men deze dag indeling.

Wat wel apart is dat met de seizoenen de start van de dag verschuift. En ook afhankelijk op welke plek van de aarde je bevind. Een andere hoogtegraad op de wereld bol levert bij dezelfde breedtegraad een ander begin van de dag op. Bij buienrader zijn er beelden waarop je het donker kan zien worden. Daar begint dus de nieuwe dag in de taal van de Bijbel.

Maanden

In Israël zijn de maanden gekoppeld aan de stand van de maan. De nieuwe maand begon, zodra het eerste zilveren streepje van de maan zichtbaar wordt, nadat die een nacht of soms wel twee nachten volledig onzichtbaar was.

De dag van de nieuwe maan noemt de Bijbel een feestdag. Zie het onderwerp Feesten op deze site..

God laat een bijzondere gebeurtenis vaak op de dag van een Nieuwe Maan vallen. Tweemaal bij de zondvloed bijvoorbeeld. De eerste dag van de zevende maal het xxx feest.

Numeri 28 en 29 gaat er over.

Nu.10:10; Ps.81:3-5; Jes.66:23;

Kolossenzen 2:16. Laat dan niemand u blijven oordelen inzake eten en drinken of op het stuk van een feestdag, nieuwe maan of sabbat, …….., dan het lichaam van Christus”.
Men vierde de nieuwe maan, terwijl de wereld in die tijd de Juliaanse kalender aanhield. Zie bij jaren.zeven lammeren en een geit.

Op nieuwe maandag moest worden geofferd een twee runderen en één ram. Dit was meer dan op een sabbath.

Net als bij andere feesten vraagt God ons om op de trompetten te blazen: 10 Ook als jullie feestvieren, op de vaste feesten en bij nieuwemaan, en brandoffers en vredeoffers brengen, moet er op de trompetten geblazen worden om jullie in herinnering te brengen bij jullie God. Ik ben de HEER, jullie God.’

Ook komen we tegen dat we op de ramshoorn zouden moeten blazen: Psalm 81: 4 blaas op de ramshoorn bij nieuwemaan en bij vollemaan voor onze feestdag,

5 want dat is een opdracht aan Israël, een voorschrift van Jakobs God.

Net als bij andere feesten vraagt God om ook op nieuwe maand te offeren. Numeri 28:11 Bij elke nieuwemaan moet u de HEER als brandoffer twee stieren, een volwassen ram en zeven eenjarige rammen zonder enig gebrek opdragen.

Ook op de nieuwe hemel en de nieuwe aarde Jesaja 66: 22 Zoals de nieuwe hemel en de nieuwe aarde die ik maak zullen voortbestaan – spreekt de HEER –, zo zullen jullie naam en jullie nageslacht voortbestaan. 23 Elke nieuwemaan en elke sabbat opnieuw zal alles wat leeft hierheen komen om zich voor mij neer te buigen – zegt de HEER.

De sabbat wordt in meer dan 140 verzen van de Bijbel vermeld, Pascha in meer dan 70 verzen en de Nieuwe Maan, de eerste der maand, in meer dan 40 verzen. De Nieuwe Maan is een nieuw begin, de eerste dag van een nieuwe omloop van de maan om de aarde in 29 en halve dag. God laat vaak belangrijke zaken op de Nieuwe Maan, de eerste dag der Hebreeuwse maand, plaats vinden.

Er zit een bepaalde tegenstelling tussen Nieuwe Maan en Sabbat; de Nieuwe Maan is het begin van de maand en de Sabbat is het einde van de week; de Nieuwe Maan is de eerste dag van de maand en de Sabbat de laatste dag van de week. Nieuwe Maan en Sabbat worden vaker tesamen in

Bijbelteksten genoemd, dan welke andere combinatie van feestdagen ook.

Het feest dat als eerste een vermelding van mondiale viering krijgt is het Nieuwemaansfeest,

vermeld in Jesaja 66:23a, ‘En het zal geschieden van nieuwe maan tot nieuwe maan en van sabbat

tot sabbat, dat al wat leeft zal komen om zich voor mijn aangezicht neer te buigen, zegt de Here’.

In Israël werd de nieuwe maan vastgesteld door observatie. Wanneer mensen de nieuwe maan gezien hadden, brachten zij daarvan het Sanhedrin op de hoogte. Wanneer het Sanhedrin van twee van elkaar onafhankelijke en betrouwbare getuigen gehoord had, dat de nieuwe maan op een bepaalde datum gezien was, dan verklaarden zij die dag Rosj Chodesj (de eerste dag van de maand) en zonden boodschappers uit om de mensen te vertellen wanneer de nieuwe maand was begonnen .

Psalmen 104:19. U hebt de maan gemaakt voor de tijden, de zon weet wanneer zij moet ondergaan.

Het Hebreeuwse woord Mo’edim kun je het best vertalen met vastgestelde tijden.

De Hebreeuwse term Mo’edim (vastgestelde tijden) is hetzelfde woord dat gebruikt wordt om de bijbelse Heilige Dagen te beschrijven.
Leviticus 23, dat een opsomming bevat van de bijbelse feesten, begint met de verklaring:
Leviticus 23: / De Mo’edim (vastgestelde tijden) van JHWH, heilige samenkomsten moeten jullie afkondigen in hun vastgestelde tijden (Mo’adam)”.

Dus, wanneer de Psalmist ons vertelt dat God de maan maakte voor Mo’edim (vastgestelde tijden) bedoelt Hij dat de maan gemaakt was om de tijd van de Mo’edim van JHWH, dwz de bijbelse Heilige Dagen, te kunnen bepalen.

De dagen dat de maan niet meer aanwezig was lette men scherp op. Was er weer een sikkel te zien, dan werd dat de dag van de nieuwe maand. Was gelijk ook een feest aan verbonden. In vroeger tijden was niet van te voren bekend op welke dag dat feest precies zou vallen.

’s Morgens wist je nog niet of er ’s avonds een feest was. Net als mijn kinderen in de studenten tijd ’s middags zin kregen om iets leuks te doen en dan anderen gingen bellen. Een spontaan feest, dat is toch eigenlijk het leukst?

De rabbijnen hebben dat later minder spontaan gemaakt. Er kwam een vaste kalender, die wel zo ongeveer klopte met de nieuwe manen.

De meeste maanden van het jaar kregen ook een naam. Hieronder is dat in de eerste kolom aangegeven. Later tijdens de ballingschap in Babel ontstonden nieuwe namen voor de maanden. Niet alle namen komen in de Bijbel voor. Waar dat wel het geval is, is dat hieronder aangegeven.

Nr maand	Naam maand	Latere naam	Aantal dagen
1	Abib Exodus en Deut.	Nisan Nehemia Esther	30	ניסן
2	Ziw 1 Koningen 6:1	Ijar	29	אייר
3	Siwan	Siwan Esther 8:9	30	סיון
4	4de maand	Tammuz Ezechiël	29	תמוז
5	5de maand	Av	30	אב
6	Elul	Elul Nehemia	29	אלול
7	Etanin 1 Koningen 8:2	Tisjri	30	תשרי
8	Bul 1Koningen 6:38	Chesjvan	30 (29)	חשון
9	Kislew	Kislew Nehemia Zacharia	29 (30)	כסלו
10	Tebet	Tebet Esther	29	טבת
11	Sebat	Sjewat	30	שבת
12	Adar	Adar Ezra en Esther	30	אדר א
13	Adar	Adar sjeni	29	אדר ב

Jaren

De eerste maand Abib of Nisan moet in de lente vallen, de tweede helft van maart of in april. Halverwege die maand moet de eerste oogst van de gerst binnengehaald kunnen worden. Om die dan ook na het Pesach feest te kunnen offeren. Zie het onderwerp Pesach.

Als de eerste maand te vroeg lijkt te vallen, dan wordt een extra maand ingevoegd. Een dertiende maand dus, die hetzelfde heet als de twaalfde maand. De dertiende maand wordt meestal 7 maal in een periode van 19 jaren toegepast.

De joden berekenen tegenwoordig vooraf hoe de jaarkalender er uit moet zien. En dat is nogal ingewikkeld omdat de start van het feest Rosh Hashana niet mag leiden tot een feestdag op de sabbat en ook Yom Kippur niet op een sabbat mag vallen. Dat doet men door de maand Cheswan te verkorten en de maand Kislew te zo nodig verlengen.

Voordat het Pesach feest was ingesteld, was de maand Tisjri de eerste maand. Nisan is de eerste maand, maar nieuwjaarsdag is de eerste van de zevende maand. En de jaartelling is ook vanaf de zevende maand.

Tijdindeling van de mens

De mens of voor de mens is ook nog een nadere indeling van de tijd gemaakt. Een dag is verdeeld in uren. Na een groep van zeven dagen, beginnen we een nieuwe groep van zeven dag. etc.

Uren

Om te beginnen de uren. Voor het bepalen van de uren gebruikt men de stand van de zon gebruikt. Als de zon opgaat begint men met tellen totdat de zon ondergaat.

De Joden verdeelden de dag in twaalf uren en dat ongeacht de lengte van de dag. De uren hadden dus door het jaar heen een variabele lengte. Zomers zijn de uren langer en ’s winters zijn de uren korter. Naar de zomer toe “lengen” de uren dus. Het voordeel van deze indeling was dat de gebedstijden keurig verdeeld bleven over de dag.

Op vaste uren gebeuren belangrijke dingen. Het derde, het zesde uur en het negende uur waren vastgestelde tijdstippen op de dag. Die tijden kon je schatten door naar de stand van de zon te kijken. Horloges waren er niet.

Soms wordt er in de Bijbel naar deze momenten verwezen. Zo was het het derde uur toen ze Jezus kruisigden. En het zesde uur, tussen de middag dus, toen kwam er duisternis op aarde terwijl Jezus aan het kruis hing (Matteüs 27:45) en op het negende uur stierf Jezus aan het kruis. Op dat moment scheurde ook het voorhangsel in de tempel.

Voor teksten kun je het best in de Statenvertaling zoeken. Opmerkelijk dat ik alleen teksten kan vinden in het NT. Blijkbaar ging het in het Oude Israël nog anders.

Voor alle helderheid. Tegenwoordig gebruikt men in Israël gewoon de tijdsindeling, die we ook in het Westen gebruiken. Een uur is altijd even lang.

Ik las nog ergens: De Joodse dag begint op het moment van zonsondergang. Dit moment varieert door het jaar heen en ligt in Nederland tussen ca. 17.15 en 23.14 uur. De dag heeft 24 uren en 60 minuten per uur. De minuut is niet verdeeld in zestig seconden, maar in achttien chalakiem (delen). Iedere chelek bestaat uit het equivalent van 3 1/3 seconde[i]. (ik weet niet wie dit nog gebruikt, in de synagoge wellicht?)

Zeven dagen

In het Hebreeuws is er een woord voor een periode van zeven dagen. Dat zouden wij een week noemen. Alleen, onze week begint op zondag of maandag, maar in het Hebreeuws is de periode niet aan een vaste dag gebonden.

	Woord	Soort woord	Strong	Opmerkingen:
1	שָׁבוּעַ šāḇûaʿ	Zelfstandig naamwoord mannelijk	H7620	Periode van zeven dagen of jaren Komt 20 keer voor in 17 verzen. KJV: week (19x), seven (1x)

Het woord sjavoea’ komt van het woord voor het getal zeven en van een woord dat zweren of een eed afleggen betekent. Dat laatste zal wel te maken hebben met de sjabbath die men beloofde te gedenken.

Het meervoud van dit woord is sjavoeot. Dat is de naam voor wat wij het Pinksterfeest noemen. Zeven perioden van zeven perioden. En dan de vijfstigste dag is het feest.

Namen van de dagen?

Na 6 dagen van werken komt er een zevende dag, die een rustdag is. Die 6 dagen hebben geen naam maar worden eenvoudigweg gerangschikt. De eerste dag , de tweede enzovoorts.

De zevende dag heeft wel een naam, namelijk de rustdag, in het Hebreeuws sabbat. Die dag is het ultieme hoogtepunt van de week.

Hebreeuws woord	Transliteratie	Nederlands
יום ראשון	Yom Risjon	Dag eerste (zondag)
יום שני	Yom Sjeini	Dag tweede (maandag)
יום שלישי	Yom Sjlisji	Dag derde (dinsdag)
יום רבעי	Yom R’vi’i	Dag vierde (woensdag)
יום חמישי	Yom Chamisji	Dag vijfde (donderdag)
יום ששי	Yom Sjisji	Dag zesde (vrijdag)
יום שבת	Yom Sjabbat	Sabbat (zaterdag)

De Westerse wereld heeft ook een indeling van de tijd in weken van 7 dagen. Alleen, wij werken, althans de meesten van ons, vijf dagen, daarna is de vrije zaterdag en daarna de zondag. Ook is de tijd een kleine halve dag verschoven met de Bijbelse indeling vanwege het andere begrip van de dagen.

In de zomer is dat minder. Als het in Nederland in de zomer om 11 uur donker wordt, dan scheelt het nog maar een uurtje met de Bijbelse indeling.

De dag waar de hele week naar toe werkt: de rustdag is een apart verhaal. Wat je wel en niet kan doen. Waar die dag primair voor is bedoeld dat is een apart onderwerp op deze site.

Nog interessant om te vermelden is dat de communisten destijds in Rusland hebben geprobeerd, vanwege hun aversie tegen de kerk, een tiendaagse werkweek in te voeren. Dat mislukte jammerlijk. Mensen waren daar niet tegen bestand.

Bij ons heeft iedere dag van week een naam. Die is nog gekoppeld aan de godsdienst, die vroeger in onze landstreken in zwang waren. uitzondering meestal afgeleid van namen van goden. De zon- en de maandag verwijzen indirect naar de zon- en maangod, die op die dagen werden vereert. Dinsdag, waarschijnlijk afkomstig van de god Tyr, de god van het recht. Woensdag van Wodan, de hoofdgod van de Germanen. Donderdag van Donar, de god van de macht, geweld en oorlog. Vrijdag van Freija, de godin van de seks/vruchtbaarheid. Zaterdag van Saturnus de god van de landbouw.

Eeuwig?

Wij beschouwen de eeuwigheid als een tijd zonder einde. Het is als het ware een oneindig lange tijd. Voor ons Westerse mensen, die wiskundige op school hebben gehad is dat wel te begrijpen.

Maar voor de mensen van vroeger zou dat begrip een nutteloze gedachtekronkel zijn geweest. En ach misschien is het dat ook wel.

 Het hebreeuwse woord dat de vertalers met eeuwigheid hebben vertaalt is עוֹלָם owlam. Het is een veel gebruikt woord in de Bijbel. Het Hebreeuwse owlam is een afgebakende periode. Dus niet ‘altijd’ of ‘een tijd zonder een einde’ of ‘een oneindig lange tijd’.

Beloften die God zou doen voor een oneindig lange tijd klinken als een ‘blanco check’ en dat soort onvoorwaardelijke toezeggingen ben ik nog niet tegengekomen in de Bijbel. De HEER belooft enorme dingen maar er is ook van onze kant trouw en gehoorzaamheid nodig. 

Het woord owlam wordt, zie Genesis 6:4 hieronder, ook gebruikt voor het verleden bijvoorbeeld. Het zelfstandig naamwoord komt van een werkwoord dat verbergen betekent. De toekomst is nog verborgen. En ook als we terugkijken moeten we zoeken hoe die tijd ook al weer was.

	Woord	Strong	Soort woord	Opmerkingen:
1	עוֹלָם  `owlam	Mannelijk zelfstandig naamwoord	H5769	Eeuwigheid Komt wel 439 x in 414 verzen voor. KJV: ever (272x), everlasting (63x), old (22x), perpetual (22x), evermore (15x), never (13x), time (6x), ancient (5x), world (4x), always (3x), alway (2x), long (2x), more (2x), never (with H408) (2x), misc (6x).
2	עָלַם `alam	Werkwoord	H5956	Komt 28 keer in 27 verzen voor. Het woord olam is van dit werkwoord afgeleid. Het woord betekent verzegelen, verbergen, verborgen worden, verzegeld zijn, geheim zijn.

De eerste drie keer dat het woord in het boek Genesis voorkomt:
Genesis 3:22. Toen dacht God, de HEER: Nu is de mens aan ons gelijk geworden, nu heeft hij kennis van goed en kwaad. Nu wil ik voorkomen dat hij ook vruchten van de levensboom plukt, want als hij die zou eten, zou hij eeuwig leven.
Genesis 6:3-4. Toen dacht de HEER: Mijn levensgeest mag niet voor altijd (owlam) in de mens blijven, hij is immers niets dan vlees; hij mag niet langer dan honderdtwintig jaar leven. In die tijd en ook daarna nog, zolang de zonen van de goden gemeenschap hadden met de dochters van de mensen en kinderen bij hen kregen, leefden de giganten op aarde. Dat zijn de befaamde helden uit het verre verleden.

Een teksten uit een ander boek: 
Jesaja 46:9. Denk terug aan wat eertijds is gebeurd. [gaat om een vorige lange periode. Zou vanuit de tijd van Jesaja om een tijd van de aartsvaders kunnen gaan.

Het woord owlam komt soms in het meervoud voor. In het Engels is het dan dikwijls vertaald met ‘for ever and ever’. Als owlam een oneindig lange tijd zou zijn, is er geen meervoud mogelijk. Oneindig lang in het enkelvoud is al maximaal lang.

Owlam in het meervoud komt voor in 1 Kronieken 16:36 en 29:10, Nehemia 9:5, Psalmen 41:13 en 90:2 en 103:17 en 106:48 en Jeremia 7:7 en 25:5.

Hier de tekst van het eerstgenoemde boek, dat van de Kronieken. 
1 Kronieken 16:36. Geprezen zij de HEER, de God van Israël, van eeuwigheid tot eeuwigheid. [ Dit is de tekst, die ook aan de orde komt in Psalm 41:14. bij de instelling van de eredienst bij de ark door koning David]

Dezelfde strekking zien we in Psalm 103:17-18. Maar de HEER is trouw aan wie hem vrezen, van eeuwigheid tot eeuwigheid. Hij doet recht aan de kinderen en kleinkinderen van wie zich houdt aan zijn verbond en naar zijn geboden leeft.

Deze teksten zijn alleen te begrijpen als owlam een tijdperk is. De HEER zij geprezen van het ene tijdperk tot en met het volgende tijdperk.

Tijd en tijden

Zowel het Oude als het Nieuwe Testament kennen ook het begrip tijd.

Het Hebreeuwse ‘et’

	Woord	Soort woord	Strong	Opmerkingen:
1	עֵת `eth	Zelfstandig naamwoord vrouwelijk	H6256	Tijd. Komt 296 keer voor in 258 verzen. KJV: time (257x), season (16x), when (7x), always (4x), eveningtide (with H6153) (2x), miscellaneous (10x).

Het woord tijd komt voor het eerst voor in het boek Genesis.
Genesis 8:11. En de duif kwam naar hem toe tegen de avond; en zie, er was een afgebroken olijfblad in haar snavel; daaraan merkte Noach dat het water op de aarde afgenomen was. [HSV]
Toelichting: de tijd van de avond is hier vertaalt met ’tegen de avond’.

Het Grieks ‘aion’ en ‘aionios’

De Griekse wiskundigen hanteerden wel een begrip dat een oneindig lange tijd aanduidde. Dat waren de Griekse woorden, die ook voor een lang tijdperk werden gebruikt namelijk ‘aion’ en ‘aoinios’.

Het is niet waarschijnlijk dat de joodse schrijvers van het Nieuwe Testament, die oneindig lange betekenis in beeld hadden.

	Woord	Soort woord	Strong	Opmerkingen:
1	αἰών aiōn	Zelfstandig naamwoord mannelijk	G165	Lange periode Komt 128 keer voor in 102 verzen KJV: ever (71x), world (38x), never (with G3364) (with G1519) (with G3588) (6x), evermore (4x), age (2x), eternal (2x), misc (5x).
2.	αἰώνιος aiōnios	Werkwoord	G166	71 keer in 61 vz. KJV: eternal (42x), everlasting (25x), the world began (with G5550) (2x), since the world began (with G5550) (1x), for ever (1x).