De Bijbel is te zien als een bibliotheek, weliswaar een mini bibliotheek, van 66 verschillende boeken. Een boek kan daarbij ook een korte brief zijn of een bundel van 150 liederen. Er is veel variatie.

Soms wordt in één van de boeken over een ander boek gesproken. Je kan dan zeggen dat de Bijbel spreekt over de Bijbel. En hoe zou dat gaan? Zijn er kritische noten? Commentaar? Discussie? Debat? Onenigheid?

Hieronder citaten van teksten. Ze zijn uit de NBV vertaling tenzij anders is aangegeven.

Studievragen

Wat is het karakter van de teksten in de Bijbel. Zijn het zoekenden en overwegende teksten. Of zijn het juist teksten die duidelijkheid willen verschaffen en stellig zijn?

Hoe waarderen de boeken van de Bijbel elkaar? Hoe is de waardering van de boeken van het Nieuwe Testament over de boeken van het Oude Testament? Hoe is de waardering van de boeken van het Oude Testament over elkaar?

Doen de boeken van de Bijbel uitspraken over wat je aan de Bijbel hebt?

Er zijn door wetenschappers o.a. bij theologische faculteiten van universiteiten kritische uitspraken gedaan over de Bijbel. Hoe zou de Bijbel tegen die kritische uitspraken aankijken?

Oude Testament

Wat is het karakter van de tekst van het Oude Testament?

De teksten zijn stellig: zo is het. Je kunt het aannemen of niet.

Naast het gezag dat ieder boek uitstraalt spreken de boeken in de Bijbel ook over elkaar. Er zijn een aantal boeken in de Bijbel, die iets zeggen over een ander boeken of over een verzameling van boeken in de Bijbel. Zoals de boeken van de wet, dat zijn de eerste vijf boeken van het Oude Testament. Of de boeken van de profeten, dat zijn ook een hele rij boeken.

Het karakter van de teksten

Om het karakter van teksten te bepalen is een steekproef van een aantal teksten genomen. Steeds de eerste tekst van een belangrijke serie boeken.

Het begint al met de eerste tekst in de Bijbel.
Genesis 1:1. In het begin schiep God de hemel en de aarde.
Opmerking: er staat niet dat het een bewering van iemand is. Dat het mogelijk zo is gegaan. Nee, het staat er zoals het was en is. Dit is de echte geschiedenis.

Exodus 1:1-4. Dit zijn de namen van de zonen van Israël die met hem, Jakob, naar Egypte waren gekomen, ieder met zijn gezin: Ruben, Simeon, Levi, Juda, Issachar, Zebulon, Benjamin, Dan, Naftali, Gad en Aser.

Leviticus 1:1-2. De HEER riep Mozes en zei vanuit de ontmoetingstent tegen hem: ‘Zeg tegen de Israëlieten: “Als iemand van jullie de HEER een offer uit de veestapel wil aanbieden, moet dat een rund, een schaap of een geit zijn.

Jozua 1:1-2. Na de dood van Mozes, de dienaar van de HEER, zei de HEER tegen Jozua, de zoon van Nun en de rechterhand van Mozes: ₂
‘Nu mijn dienaar Mozes is gestorven, moet jij je gereedmaken om met heel dit volk de Jordaan over te trekken en het land binnen te gaan dat Ik het volk van Israël zal geven.

Job 1:1. In het land Us woonde een man die Job heette. Hij was rechtschapen en onberispelijk, hij had ontzag voor God en meed het kwaad.

Psalm 1:1-3. Gelukkig de mens die niet meegaat met wie kwaad doen, die de weg van zondaars niet betreedt, bij spotters niet aan tafel zit, maar vreugde vindt in de wet van de HEER en zich verdiept in zijn wet, dag en nacht. Hij zal zijn als een boom, geplant aan stromend water. Op tijd draagt hij vrucht, zijn bladeren verdorren niet. Alles wat hij doet komt tot  bloei.
Opmerking: dit is een geloofsuitspraak.

Deze tekst is tussengevoegd, een persoonlijke ervaring.
Psalm 23:1-3. De HEER is mijn herder, het ontbreekt mij aan niets. Hij laat mij rusten in groene weiden en voert mij naar vredig water, Hij geeft mij nieuwe kracht en leidt mij langs veilige paden tot eer van zijn naam.
Opmerking: de tekst gaat ervan uit dat dit een echte persoonlijke ervaring is van iemand.

Spreuken 1:1-7. Hier volgen de spreuken van Salomo, zoon van David en koning van Israël. Ze bieden wijsheid en zijn een leidraad in het leven, verdiepen het inzicht en bevatten wijze lessen over recht, rechtvaardigheid en eerlijkheid. Ze vormen het ongeoefende verstand en geven de jeugd kennis en bezonnenheid. Laat wie wijs is goed naar deze spreuken luisteren en nog wijzer worden. Laat wie verstandig is meer en meer de vaardigheid verwerven deze spreuken en diepzinnigheden te begrijpen, deze woorden en scherpzinnigheden van de wijzen te doorgronden. Het begin van alle kennis is ontzag voor de HEER; alleen een dwaas veracht wijsheid en wijst vermaning af.

Jesaja 1:1-3. Visioen van Jesaja, de zoon van Amos, dat hij zag over Juda en Jeruzalem toen Uzzia, Jotam, Achaz en Hizkia in Juda regeerden. Hoor toe, hemel, geef gehoor, aarde, de HEER heeft gesproken: Ik heb mijn kinderen opgevoed en grootgebracht, maar ze zijn tegen Mij in opstand gekomen. Een rund herkent zijn meester, een ezel weet wie zijn voederbak vult, maar Israël mist elk inzicht, mijn volk leeft in onwetendheid.

Wat kunnen we van deze teksten leren?
In deze teksten gaat het er steeds om zoals het is. Hoe God schiep. Wie betrokken was bij het begin van het volk Israël. Wat God zei. Hoe de geschiedenis was. Wat een visioen van God was.

De teksten van ieder boek van het Oude Testament stralen autoriteit en gezag uit.

Men maakt boeken

Het volk Israël ging zaken vastleggen. Hier de gegevens van de woorden die met de vastlegging te maken hebben.

	Woord	Soort woord	Strong	Opmerkingen
1	סֵפֶר cepher	Zelfstandig naamwoord mannelijk of vrouwelijk	H5612	Boek, rol, brief. Komt 184 keer voor in 174 verzen KJV: book (138x), letter (29x), evidence (8x), bill (4x), learning (2x), register (1x), learned (with H3045) (1x), scroll (1x).
2	כָּתַב kāṯaḇ	Werkwoord	H3789	Schrijven Komt 226 keer voor in 212 teksten KJV: write (210x), describe (7x), subscribe (4x), recorded (1x), write up (1x)

Het woord cepher betekent dat wat is geschreven. Het ‘schrijven’ in oude tijden kon op allerlei manieren gebeuren. Men graveerde wel tekens in steen of klei of men schreef ergens op: een soort van papier, papyrus of op geprepareerde huiden, perkament.

Selectie van teksten: alle teksten waarin het woord cepher in de Torah voorkomt: 18 keer.

Dertien keer gaat van deze teksten gaat het om het schrijven, kāṯaḇ, van een boek. Zowel de vertaling van cepher als katab zijn in onderstaande teksten onderstreept.

Zowel het woord cepher als kāṯaḇ is met een diversiteit aan woorden vertaald. De NBV21 heeft bij deze 18 verzen voor het woord cepher zowel lijst als oorkonde als boek als blad als Boek als wetboek als brief als vertaalde worden gekozen. Of ze juist gekozen hebben is natuurlijk de vraag.

Genesis 5:1. Dit is de lijst van Adams nakomelingen.

Exodus 17:14. De HEER zei tegen Mozes: ‘Leg deze overwinning in een oorkonde vast, zodat niemand die ooit zal vergeten, en overtuig Jozua ervan dat Ik ervoor zal zorgen dat niets onder de hemel nog aan het volk van Amalek herinnert.’

Exodus 24:7. Vervolgens nam hij het boek van het verbond en las dit aan het volk voor, en zij zeiden: ‘Alles wat de HEER gezegd heeft zullen we doen en ter harte nemen.’

Exodus 32:32-33. Schenk hun vergeving voor die zonde. Wilt U dat niet, schrap mij dan maar uit het boek dat U geschreven hebt.’ De HEER antwoordde Mozes: ‘Alleen wie tegen Mij gezondigd heeft, schrap Ik uit mijn boek.

Numeri 5:23. Dan schrijft de priester deze vervloeking op een blad en lost hij het geschrevene op in het bittere water. 

Numeri 21:14. Daarom wordt er in het Boek van de oorlogen van de HEER gesproken van ‘Waheb in Sufa en de beken die de Arnon vormen,

Deuteronomium 17:19. Als de koning eenmaal over zijn rijk heerst moet hij een afschrift van dit wetboek laten maken, naar de tekst die bij de Levitische priesters berust.
Opmerking: er staat er moet een tweede wetboek worden gemaakt, daar hebben de vertalers ‘afschrift’ van gemaakt. Wat moet er met dit afschrift gebeuren? <<>>

Deuteronomium 24:1-3. Het volgende kan zich voordoen: Iemand heeft een vrouw getrouwd, maar om een of andere reden is hij ontevreden over haar. Hij schrijft een scheidingsbrief, die hij aan haar meegeeft als hij haar wegstuurt. Ze vertrekt uit zijn huis en wordt de vrouw van een ander. Maar dan krijgt die tweede man een afkeer van haar, en ook hij schrijft een scheidingsbrief en geeft haar die mee als hij haar wegstuurt; of de man die als tweede met haar is getrouwd, komt te overlijden. 

Deuteronomium 28:58-61. Als u niet zorgvuldig de wetten naleeft waarin ik u onderwezen heb en die in dit boek zijn opgetekend, en de glorierijke en ontzagwekkende naam van de HEER, uw God, de eerbied onthoudt die hem toekomt, zal Hij u en uw nageslacht zeer zwaar straffen. Hij zal u treffen met ongehoorde plagen, waar geen einde aan komt, en met vreselijke, ongeneeslijke ziekten. Hij zal opnieuw al die gevreesde kwalen uit Egypte op u afsturen en u ermee treffen. Maar ook de ziekten en plagen waarover dit wetboek zwijgt zal Hij op u afsturen, tot er niemand meer over is.
Opmerking: niet schrijft is met zwijgen vertaald. Er zijn nog meer plagen dan die hier worden genoemd.

Deuteronomium 29:19-20. Want de HEER zal het hem niet willen vergeven; de HEER zal zijn gekrenkte liefde wreken en al zijn woede tegen hem laten losbarsten. Alle vervloekingen die in dit boek beschreven zijn zullen hem treffen, en de HEER zal zijn naam onder de hemel uitwissen. De HEER zal hem afzonderen van de stammen van Israël en hem voor het ongeluk bestemmen overeenkomstig de vervloekingen van het verbond dat in dit wetboek is opgetekend.

Deuteronomium 29:26. Dat is de reden waarom de HEER in woede tegen dit land is uitgebarsten en alle vervloekingen die in dit boek beschreven staan over hen heeft uitgestort.

Deuteronomium 30:10. Want u toont de HEER, uw God, dan uw gehoorzaamheid door de geboden en bepalingen in dit wetboek in acht te nemen, en u wilt Hem weer met hart en ziel toebehoren.
Opmerking: hier is het woord voor schrijven niet vertaald.

Deuteronomium 31:24-26. Toen Mozes alle bepalingen van de wet op schrift had gesteld, gaf hij de Levieten die de ark van het verbond met de HEER moesten dragen de volgende opdracht: ‘Leg dit wetboek naast de ark van het verbond met de HEER, uw God; het moet daar blijven om tegen dit volk te getuigen.

Wat kunnen we van deze teksten leren?
We krijgen een inkijkje hoe de boeken van de Bijbel zijn ontstaan. Het boek van de nakomelingen van Adam is uiteindelijk in het boek Genesis opgenomen. Genesis 5:1.

Een overwinning van het volk op een vijandig volk dat in opdracht van God vastgelegd moest worden. Exodus 17:14.

Er is een boek van het verbond. Exodus 24:7.

Er is een boek van God waarin mensen staan, die niet tegen God hebben gezondigd. Exodus 32:32-33

Er was ook een vastlegging mogelijk van een vervloeking. Door een test zou duidelijk worden op de vervloeking terecht was. Numeri 5:23. Misschien kan dit worden gebruikt om mensen die te maken lijken te hebben met een vloek, om dat op te heffen.

Er is een boek van de oorlogen dat nu niet meer bekend is. Numeri 21:14

Er is sprake van een boek van de wet. Deuteronomium 17:19. Het is verstandig om die wetten na te leven. Dan geven ze zegen. Als het volk Israël ze niet naleefden dan zouden er plagen komen. Deuteronomium 28, 29 en 30. Het wetboek moest op de meest centrale plek worden gelegd om het volk aan dit boek te herinneren dat ze anders zouden worden gedisciplineerd. Deuteronomium 31:24-26.

Er is sprake van een vastlegging in verband met een echtscheiding. Deuteronomium 24:1-3.

De uitdrukking het schrijven van woorden

Niet alleen door te bekijken de woorden over boeken en schrijven van boeken te bekijken kunnen we leren. Wellicht kunnen we ook van het schrijven van woorden iets leren.

Woorden	Soort woorden	Strong	Opmerkingen:
כָּתַב kāṯaḇ דָּבָר dāḇār	Werkwoord en zelfstandig naamwoord mannelijk	H3789 H1697	Schrijven woorden Komt in 93 verzen voor

Selectie: de combinatie van de woorden kāṯaḇ en dāḇār in één vers komen 14 keer in Torah voor. Deze zijn hieronder geciteerd.

Exodus 24:4. Hierna schreef Mozes alles op wat de HEER had gezegd. De volgende morgen bouwde hij aan de voet van de berg een altaar en richtte hij twaalf gedenkstenen op, voor elk van de twaalf stammen van Israël één.

Exodus 34:1. De HEER zei tegen Mozes: ‘Hak twee stenen platen uit, gelijk aan de vorige. Dan zal Ik op die platen de woorden schrijven die ook op de eerste stonden, die jij stukgegooid hebt. 

Exodus 34:27-28. Verder zei de HEERE tegen Mozes: Schrijf deze woorden voor uzelf op, want op grond van deze woorden heb Ik een verbond met u en met Israël gesloten. Hij was daar namelijk veertig dagen en veertig nachten bij de HEERE. Hij at geen brood en dronk geen water. En God schreef op de tafelen de woorden van het verbond, de Tien Woorden. [HSV]

Deuteronomium 4:13. Hij maakte u Zijn verbond bekend, dat Hij u beval te doen, de Tien Woorden, en Hij schreef ze op twee stenen tafelen. [HSV]

Deuteronomium 5:22. Deze woorden heeft de HEER tot u gesproken toen u daar bijeen was, en Hij heeft er niets aan toegevoegd. Met een geweldig stemgeluid kondigde Hij op de berg zijn geboden af, vanuit vuur en donkere wolken, en Hij schreef ze op twee stenen platen en gaf die aan mij. 
Opmerking: bij de vorige twee citaten vertaalt de NBV21 dabar met geboden. Niet terecht denk ik. Hier vertaalt de NBV21 weer met woorden.

Deuteronomium 9:10. En de HEERE gaf mij de twee stenen tafelen, beschreven door de vinger van God; daarop stonden alle woorden die de HEERE met u gesproken had op de berg, vanuit het midden van het vuur, op de dag dat u daar bijeenkwam. [HSV]

Deuteronomium 10:1-4. In die tijd zei de HEERE tegen mij: Houw twee stenen tafelen voor u uit, net als de eerste, en klim de berg op, naar Mij toe; ook moet u een kist van hout voor u maken. En Ik zal op die tafelen de woorden schrijven die op de eerste tafelen stonden, die u verbrijzeld hebt; en dan moet u ze in de kist leggen. Daarop maakte ik een kist van acaciahout en hieuw twee stenen tafelen uit, net als de eerste; en ik klom de berg op met de twee tafelen in mijn hand. Toen schreef Hij op de tafelen, overeenkomstig de eerste tekst, de Tien Woorden die de HEERE tot u gesproken had op de berg, vanuit het midden van het vuur, op de dag dat u daar bijeenkwam; en de HEERE gaf ze aan mij

Deuteronomium 24:1. Het volgende kan zich voordoen: Iemand heeft een vrouw getrouwd, maar om een of andere reden is hij ontevreden over haar. Hij schrijft een scheidingsbrief, die hij aan haar meegeeft als hij haar wegstuurt.
Opmerking: er staat hier letterlijk woorden van scheiding.

Deuteronomium 27:3. U moet alle woorden van deze wet daarop schrijven als u overgestoken bent, opdat u komt in het land dat de HEERE, uw God, u geeft, een land dat overvloeit van melk en honing, zoals de HEERE, de God van uw vaderen, tot u gesproken heeft. [HSV]

Deuteronomium 27:8. U moet op de stenen alle woorden van deze wet schrijven, duidelijk en goed. [HSV]

Deuteronomium 28:58. Als u al de woorden van deze wet die in dit boek geschreven zijn, niet nauwlettend houdt, door deze heerlijke en ontzagwekkende Naam, de HEERE, uw God, te vrezen … [HSV]

Deuteronomium 31:24. En het gebeurde, toen Mozes gereed was met het schrijven van de woorden van deze wet in een boek totdat zij voltooid waren, dat Mozes de Levieten, die de ark van het verbond van de HEERE droegen, gebood: Neem dit wetboek en leg het naast de ark van het verbond van de HEERE, uw God, zodat het daar is als getuige tegen u. … [HSV]

Hier nog twee teksten die ik al eerder had geselecteerd.

2 Kronieken 9:29. Verdere bijzonderheden over Salomo zijn van begin tot eind opgetekend in de geschriften van de profeet Natan, in de profetie van Achia uit Silo en in de visioenen van de ziener Jedo over Jerobeam, de zoon van Nebat.

2 Kronieken 12:15. De geschiedenis van Rechabeam is van begin tot eind opgetekend in de geschriften van de profeet Semaja en in de geslachtsregisters van de ziener Iddo.

Wat kunnen we van deze teksten leren?
Het schrijven van de woorden van het onderwijs, de torah. Exodus 24 en 34 en Deuteronomium 4, 5, 9, 10, 27, 28 en 31.

Je kunt ook woorden van scheiding schrijven. Deuteronomium 24:1.

Wat men vastlegde waren de woorden van God of men legde bepaalde gebeurtenissen vast. Zo ontstonden de boeken van de Bijbel. Lang niet alles wat is opgeschreven is ook in de Bijbel terecht gekomen. Zoals de boeken, die hierboven genoemd zijn. 2 Kronieken.

De Psalmen over de wet

Zouden de boeken van het Oude Testament ook verwijzen naar andere boeken van het Oude Testament? Tot nu toe heb ik alleen voorbeelden gevonden van verwijzingen van de Psalmen naar de Torah. In de vertaling meestal ‘de wet’ genoemd. << Boeken van Mozes?>>

Hier de gegevens uit de Bijbel over het woord dat men met wet vertaalt.

	Woord	Soort woord	Strong	Opmerkingen
1	תּוֹרָה tôrâ	Zelfstandig naamwoord vrouwelijk	H8451	Wet of torah Komt 222 keer voor in 213 verzen. KJV: law (219x).

Selectie van teksten: gekozen is voor de eerste tekst waar een verwijzing naar de Torah voorkomt en voor de eerste negen teksten uit Psalm 119 die vooral een lofzang op de wet is.

Hier is de waardering voor de wet in onderstreept.

Psalm 1:1-2. Gelukkig de mens die niet meegaat met wie kwaad doen,
die de weg van zondaars niet betreedt, bij spotters niet aan tafel zit, maar vreugde vindt in de wet van de HEER en zich verdiept in zijn wet, dag en nacht.

En hier voorbeelden van teksten in Psalm 119, die een lofzang op de wet zijn. Er zijn in deze Psalm nog twee keer zoveel teksten over de wet.
Psalm 119:1. Gelukkig wie de volmaakte weg gaan en leven naar de wet van de HEER ,
Psalm 119:18. Neem de sluier van mijn ogen – dan zal ik zien hoe wonderlijk mooi uw wet is.
Psalm 119:29. Houd mij ver van bedrieglijke wegen en leer mij genadig uw wet.
Psalm 119:34. Geef mij inzicht, en ik zal uw wet volgen, hem onderhouden met heel mijn hart.
Psalm 119:44. Ik zal mij houden aan uw wet, voor eeuwig en altijd.
Psalm 119:51. Al lachen de hoogmoedigen mij ook uit, ik wijk niet af van uw wet.
Psalm 119:53. Ik ben ontzet over de zondaars, die uw wet verlaten.
Psalm 119:55. Zelfs in de nacht denk ik aan uw naam, HEER , en houd ik mij aan uw wet.
Psalm 119:61. Al zetten rondom mij zondaars hun strikken, uw wet vergeet ik niet.

Wat kunnen we van deze teksten leren?
Liefde voor de woorden van God in de wet, torah.

De wet, torah, geeft vreugde. Helpt om volmaakt te leven.

Nieuwe Testament

Is de stijl van de tekst in het Nieuwe Testament anders dan in het Oude Testament? Nee. Het is tekst met autoriteit. Zie volgend hoofdstuk.

Als het in het Nieuwe Testament gaat over de andere boeken van de Bijbel dan spreekt men van het geschrevene en er wordt ook wel gezegd: er staat geschreven.

Verder worden er onderdelen van het Oude Testament genoemd. De wet. De profeten. En soms ook bepaalde boeken zoals de Psalmen en Jesaja.

Tekst heeft gezag

Hier enkele teksten die iets zeggen over het gezag van de Schrift.

Deze tekst staat aan het eind van de Bergrede in het boek van Matteüs.
Matteüs 7:28-29. Toen Jezus deze rede beëindigd had, waren de mensen diep onder de indruk van zijn onderricht, want Hij sprak hen toe als iemand met gezag, en niet zoals hun schriftgeleerden.

Opmerking: de Bergrede omvat drie hoofdstukken, die inderdaad laten zien dat het onderwijs met gezag is. Zo is het en niet anders.

Er was eens een heftige discussie van Jezus met de schriftgeleerden of Jezus zichzelf de zoon van God mocht noemen. De schriftgeleerden waren daar verontwaardigd over. Maar Jezus haalt een woord uit de Schrift aan. En zegt dan dit, wat het twistgesprek direct beëindigde.

Johannes 10:35. De Schrift blijft altijd van kracht.

Opmerking 1: dat zegt de Bijbel dus over de Bijbel: de Schrift blijft altijd van kracht.
Opmerking 2: de NBG vertaling van 1951 vertaalt met: ‘kan niet gebroken worden’. In het Grieks staat een woord dat je met losmaken kunt vertalen of met ontbinden. Dat losmaken of ontbinden kan niet met de woorden uit de Bijbel. Ze blijven altijd van kracht.

Johannes 13:18. Wat in de Schrift staat zal in vervulling gaan: “Hij die at van mijn brood heeft zich tegen mij gekeerd.”
Opmerking: in de HSV en NBG staat: moet vervuld worden.

Hier een tekst van de apostel Paulus.
2 Timoteüs 3:16-17. Elke schrifttekst is door God geïnspireerd en kan gebruikt worden om onderricht te geven, om dwalingen en fouten te weerleggen, en om op te voeden tot een deugdzaam leven, zodat een dienaar van God voor zijn taak berekend is en voor elk goed doel volledig is toegerust.

Opmerking 1: het ‘door God geïnspireerd’ is de vertaling van het woord ’theopneustos’. In ’theopneutos’ zit het woord voor God, theos en pneustos duidt op geest, adem of wind. ‘God breathed’ vertaalt de interlinear bible.

Dit zijn de verschillende vertalingen van de eerste drie woorden:
SV:  Al de Schrift is van God ingegeven,
HSV: Heel de Schrift is door God ingegeven 
NBG: Elk van God ingegeven schriftwoord
NBV21: Elke schrifttekst is door God geïnspireerd
BGT: Alles wat in de heilige boeken staat, komt van God. 

Het is belangrijk om precies te vertalen. Maak je er minder van, dan doe je de tekst van de Bijbel te kort, maar als je er meer van maakt dan er staat, dan doe je de Bijbel ook te kort. SV en HSV overdrijven. NBG maakt het te klein. De NBV is ook niet ideaal, want waarom de toevoeging van het woord tekst bij het woord schrifttekst.

Opmerking: wat van de NBV21 dan wel weer heel kneuterig is, dat ze de ‘God mens’ vertalen met ‘de dienaar van God’. Het gaat hier om ‘de nieuwe mens’ nota bene.
Andere vertalen:
SV en NBG: de mens Gods
HSV: de mens die God toebehoort

In deze tekst van Petrus staan twee zaken om te benadrukken. Het verdraaien van de geschriften, vers 16. Dat leidt tot je ondergang. En er wordt iets gezegd over het geschrevene van de apostel Paulus. De enige tekst in het Nieuwe Testament waar het ene boek iets over het geschrevene van een schrijver iets zegt.

2 Petrus 3:15-16. Bedenk dat het geduld van onze Heer uw redding is. Dat heeft ook onze geliefde broeder Paulus u geschreven met de wijsheid die hem is geschonken. Hij schrijft dit overigens in alle brieven waarin hij dit onderwerp ter sprake brengt. Daarin staat een en ander dat moeilijk te begrijpen is en dat door onwetende en onstandvastige mensen steevast wordt verdraaid, tot hun eigen ondergang; dat doen ze trouwens ook met de overige geschriften.

Wat kunnen we leren van deze teksten?
De Schrift blijft altijd van kracht en zal in vervulling gaan. Johannes 10:35 en 13:18.

De door God geïnspireerde teksten zijn er om onderricht te geven, om dwalingen en fouten te weerleggen, en om op te voeden tot een deugdzaam leven. 2 Timoteüs 3:16.

Als je de geschriften verdraait leidt dit tot je ondergang. 2 Petrus 3:15-16.

De Schrift

Dit zijn de gegevens van de woorden graphe dat je met Schrift kunt vertalen en grapho dat je met schrijven kunt vertalen.

	Grieks woord	Soort woord	Strong	Opmerkingen:
1	γραφή graphe	Zelfstandig naamwoord vrouwelijk	G1124 SB997	Schriften, geschriften. Komt 51 keer voor in 51 verzen. KJV: scripture (51x).
2	γράφω graphō	Werkwoord	G1125 SB998	Schrijven. Komt 195 keer voor in 183 verzen. KJV: write (206x), writing (1x), describe (1x), variations of ‘write’ (1x).

Het woord graphe zou je ook kunnen vertalen met ‘het geschrevene’.

Geschrift (graphe)
In het Nieuwe Testament gaat het 51 keer over graphe zowel in het enkelvoud als in het meervoud. Je kunt met schrift of geschrift of met schriften of geschriften vertalen. Omdat het over een belangrijk onderwerp gaat wordt er ook wel hoofdletters gebruikt.

Wat is er af te leiden als over de Schrift of de Schriften wordt gesproken? Wat we kunnen opmerken is in ieder geval welke boeken ertoe worden gerekend. Ten tweede wat ze voor ons geloof betekenen. Ten derde wat de kwaliteit is van de geschriften.

Selectie: omdat dit woord het meest kenmerkende van dit onderwerp is zijn alle 51 verzen waar het woord graphe in voorkomt hieronder geciteerd.

Sortering: de teksten die een bepaalde kant van het woord graphe belichten zijn bij elkaar verzameld.

<<>>Teksten uit het Oude Testament, die gaan over Jezus, Een tekst uit de Schriften, die als fundament wordt gebruikt bij het onderwijs. Waar het gaat om de relatie van de mens met de Schriften. Waar het gaat om de betekenis van de Schriften.

De Schriften spreken over Jezus

Matteüs 21:42. Daarop zei Jezus tegen hen: ‘Hebt u dit nooit in de Schriften gelezen: “De steen die de bouwers afkeurden is de hoeksteen geworden. Dankzij de Heer is dit gebeurd, wonderbaarlijk is het om te zien.”
Opmerking 1: dezelfde tekst staat in Marcus 12:10.
Opmerking 2: het gaat hier om een tekst uit Psalm 118. Die hoort in het huidige Israël tot de geschriften.

Deze opmerking maakt Jezus daar als Hij wordt gevangen genomen.
Matteüs 26:53-56. Je weet toch dat Ik mijn Vader maar te hulp hoef te roepen of Hij stelt Mij onmiddellijk meer dan twaalf legioenen engelen ter beschikking. Maar hoe zouden dan de Schriften in vervulling gaan, waar staat dat het zo moet gebeuren?’ Toen zei Jezus tegen de mannen: ‘U bent er met zwaarden en knuppels op uit getrokken om Mij te arresteren, alsof Ik een misdadiger ben! Dagelijks was Ik in de tempel om onderricht te geven, en toen hebt u Me niet gevangengenomen; maar dit alles gebeurt omdat de geschriften van de profeten in vervulling moeten gaan.’ Daarop lieten alle leerlingen Hem in de steek en vluchtten  weg.

Opmerking 1: de laatste tekst staat ook in Marcus 14:49. Het eerste deel verwoord Marcus anders.
Opmerking 2: om welke opmerkingen uit de Schriften zou dit gaan? <<>>

Marcus 15:28. En het Schriftwoord is in vervulling gegaan dat zegt: En Hij is onder de misdadigers gerekend. [HSV]
Opmerking: dit vers is niet in de NBV21 opgenomen omdat het niet in de Griekse tekst voorkomt die de NBV21 gebruikt.

Hier gaat het over het eerste optreden van Jezus.
Lukas 4:20-22. Hij rolde de boekrol op, gaf hem terug aan de dienaar en ging weer zitten; de ogen van alle aanwezigen in de synagoge waren op Hem gericht. Hij zei tegen hen: ‘Vandaag is de schrifttekst die jullie gehoord hebben in vervulling gegaan.’ Allen betuigden Hem hun bijval en verwonderden zich over de genaderijke woorden die uit zijn mond vloeiden …
Opmerking: Jezus citeerde ….. <<>>

De teksten komen uit het verhaal van de Emmaüsgangers.
Lucas 24:27. Daarna verklaarde hij hun wat er in al de Schriften over hem geschreven stond, en hij begon bij Mozes en de Profeten.
Lucas 24:32. Daarop zeiden ze tegen elkaar: ‘Brandde ons hart niet toen hij onderweg met ons sprak en de Schriften voor ons ontsloot?’
Lucas 24:45. Daarop maakte hij hun verstand ontvankelijk voor het begrijpen van de Schriften.

Opmerking 1: voor het begrijpen van de Schriften is een bovennatuurlijk wonder nodig.
Opmerking 2: wat zou Jezus allemaal hebben geciteerd op die lange wandeling. Inmiddels ken ik al een grote hoeveelheid mogelijke teksten <>>

Jezus had met zijn discipelen gesproken dat zijn tempel zou worden afgebroken en dat Hij de tempel weer zou laten verrijzen.
Johannes 2:22. Na zijn opstanding uit de dood herinnerden zijn leerlingen zich dat hij dit gezegd had, en zij geloofden de Schrift en alles wat Jezus gezegd had.
Opmerking: blijkbaar had Jezus deze woorden geciteerd uit de Schrift, daarom geloofden ze niet alleen Jezus maar ook de Schrift, die over dit onderwerp ging.

Dit is wat Jezus zei in een lange toespraak.
Johannes 5:39. U bestudeert de Schriften en u denkt daardoor eeuwig leven te hebben. Welnu, de Schriften getuigen over mij,
Opmerking: eeuwig leven hebben we door te vertrouwen op Jezus, niet door de Schriften te bestuderen.

Johannes 7:37-42. Op de laatste dag, het hoogtepunt van het feest, stond Jezus in de tempel, en Hij riep: ‘Laat wie dorst heeft bij Mij komen en drinken! “Rivieren van levend water zullen stromen uit het hart van wie in Mij gelooft,” zo zegt de Schrift.’ Hiermee doelde Hij op de Geest die zij die in Hem geloofden zouden ontvangen; de Geest was er namelijk nog niet, want Jezus was nog niet tot Gods majesteit verheven. Toen de mensen in de menigte dit hoorden, zeiden ze: ‘Dit moet wel de profeet zijn.’ Anderen beweerden: ‘Het is de messias,’ maar er werd ook gezegd: ‘De messias komt toch niet uit Galilea? De Schrift zegt toch dat de messias uit het nageslacht van David komt en uit Betlehem, waar David woonde?’

Johannes 13:18. Ik doel niet op jullie allemaal. Ik weet wie Ik heb uitgekozen, maar wat in de Schrift staat moet in vervulling gaan: “Hij die at van mijn brood heeft zich tegen Mij gekeerd.”

Johannes 17:12. Zolang Ik bij hen was heb Ik hen door uw naam, die U Mij gegeven hebt, bewaard en over hen gewaakt: geen van hen is verloren gegaan, behalve degene die al verloren was, omdat de Schrift in vervulling moest gaan.

Johannes 19:24. Ze zeiden tegen elkaar: ‘Laten we het niet scheuren, maar laten we loten wie het hebben mag.’ Zo moest in vervulling gaan wat de Schrift zegt: ‘Ze verdeelden mijn kleren onder elkaar en wierpen het lot om mijn gewaad.’ Dat is wat de soldaten deden.

Johannes 19:28. Toen wist Jezus dat alles was volbracht, en om de Schrift geheel in vervulling te laten gaan zei Hij: ‘Ik heb dorst.’

Johannes 19:36-37. Dit gebeurde omdat de Schrift in vervulling moest gaan: ‘Geen van zijn beenderen zal verbrijzeld worden.’ Een andere schrifttekst zegt: ‘Ze zullen hun blik richten op Hem die ze hebben doorstoken.’

Johannes 20:9. Want ze hadden uit de Schrift nog niet begrepen dat Hij uit de dood moest opstaan. 

De relatie van mensen met de Schriften
Op een vraag van de sadduceeën over huwelijken na de dood, gaf Jezus dit als antwoord.
Matteüs 22:29. Jezus gaf hun ten antwoord: ‘U dwaalt, u kent de Schriften niet, en de macht van God evenmin! 
Opmerking 1: dezelfde tekst staat in Marcus 12:24.
Opmerking 2: om welke opmerking uit de Schriften zou dit gaan? <<>>

Johannes 5:39. U bestudeert de Schriften en u denkt daardoor eeuwig leven te hebben.

Johannes 10:34-36. Jezus zei: ‘Staat er in uw wet niet geschreven: “Ik heb gezegd: ‘U bent goden’”? De Schrift blijft altijd van kracht; als mensen tot wie God spreekt goden genoemd worden, hoe kunt u Mij, door de Vader geheiligd en naar de wereld gezonden, dan beschuldigen van godslastering wanneer Ik zeg dat Ik Gods Zoon ben?

Handelingen 1:16. ‘Vrienden, het schriftwoord waarin de heilige Geest bij monde van David heeft gesproken over Judas, de gids van hen die Jezus gevangen hebben genomen, moest in vervulling gaan. 

Handelingen 8:32. Dit was het schriftgedeelte dat hij las: ‘Als een schaap werd Hij naar de slacht geleid; als een lam dat stil is bij zijn scheerder deed Hij zijn mond niet open.

Handelingen 8:35. Daarop begon Filippus met hem te spreken over het evangelie van Jezus, waarbij hij deze schrifttekst als uitgangspunt nam. 

Handelingen 17:2-3. Zoals gewoonlijk ging Paulus naar hen toe, en drie sabbatdagen achtereen debatteerde hij met hen. Aan de hand van teksten uit de Schrift toonde hij aan dat de messias moest lijden en sterven en daarna uit de dood moest opstaan. ‘Deze messias,’ zo zei hij, ‘is Jezus, die ik u nu verkondig.

Handelingen 17:11. De Joden in Berea waren welwillender dan die in Tessalonica, want ze luisterden vol belangstelling naar hun verkondiging en bestudeerden dagelijks de Schriften om te zien of het inderdaad waar was wat er werd gezegd.

Handelingen 18:24. Intussen arriveerde er in Efeze een uit Alexandrië afkomstige Jood, die Apollos heette. Hij was een ontwikkeld man, die goed onderlegd was in de Schriften.
Opmerking: het goed onderlegd zijn in de Schiften is een pré.

Handelingen 18:27-28. Na zijn aankomst bleek hij door Gods genade een grote steun te zijn voor de gelovigen, want hij slaagde erin de Joden in het openbaar in het ongelijk te stellen door op grond van de Schriften aan te tonen dat Jezus de messias is.

Romeinen 1:1-2. Van Paulus, dienaar van Christus Jezus, geroepen tot apostel en uitgekozen om het evangelie van God te verkondigen, dat al bij monde van zijn profeten in de heilige geschriften is beloofd.

Teksten uit de Schrift, die basis geven aan het onderwijs.

Romeinen 4:1-3. Wat moeten wij nu zeggen over Abraham, de stamvader van ons volk? Wat heeft hij ondervonden? Indien hij rechtvaardig verklaard zou zijn op grond van zijn daden, dan had hij zich daarop kunnen laten voorstaan. Maar niet tegenover God, want wat zegt de Schrift? ‘Abraham vertrouwde op God, en dat werd hem als rechtvaardigheid toegerekend.’

Romeinen 9:17. Zo zegt Hij volgens de Schrift tegen de farao: ‘Ik heb je alleen maar aangesteld om mijn macht over jou te tonen en om mijn naam op heel de aarde bekend te maken.’ 

Romeinen 10:11. Want de Schrift zegt: ‘Ieder die in Hem gelooft, komt niet bedrogen uit.’

Romeinen 11:2. God heeft zijn volk, dat Hij al van tevoren uitgekozen heeft, niet verstoten. Of weet u niet wat de Schrift over Elia zegt, hoe hij Israël bij God aanklaagt?

Romeinen 15:4. Alles wat vroeger is geschreven, is geschreven om ons te onderwijzen, opdat wij door te volharden en door troost te putten uit de Schriften zouden blijven hopen.
Opmerking: de Schrift is voor onderwijs en vervolgens ook om die te doen en dat geeft o.a. troost.

Romeinen 16:25-27. Aan hem die bij machte is u kracht te geven, overeenkomstig het evangelie van Jezus Christus dat ik verkondig, overeenkomstig de onthulling van het geheim waarover eeuwenlang gezwegen is, maar dat nu is geopenbaard en op bevel van de eeuwige God door de geschriften van de profeten bij alle volken bekend is geworden om ze tot gehoorzaamheid en geloof te brengen aan hem, de enige, alwijze God, komt de eer toe, door Jezus Christus, tot in eeuwigheid. Amen.
Opmerking: de Schriften helpen ons als gelovigen uit de volken om gehoorzaam en gelovig te zijn.

1 Korintiërs 15:1-5. Broeders en zusters, ik herinner u aan het evangelie dat ik u verkondigd heb, dat u hebt aangenomen, dat uw fundament is 
en uw redding – als u tenminste vasthoudt aan de boodschap zoals ik u die verkondigd heb. Anders bent u tevergeefs tot geloof gekomen. 
Het belangrijkste dat ik u heb doorgegeven, heb ik op mijn beurt ook weer ontvangen: dat Christus voor onze zonden is gestorven, zoals in de Schriften staat, dat Hij is begraven, dat Hij op de derde dag is opgewekt, zoals in de Schriften staat, en dat Hij is verschenen aan Kefas en vervolgens aan de twaalf. Daarna is Hij verschenen aan meer dan vijfhonderd broeders en zusters tegelijk, van wie er enkelen gestorven zijn, maar de meesten nu nog leven.

Galaten 3:8. En de Schrift, die voorzag dat God ook de andere volken door geloof rechtvaardig zou verklaren, verkondigde het evangelie al lang tevoren aan Abraham: ‘In jou zullen alle volken gezegend worden.’

Galaten 3:22. Maar de Schrift heeft alles in de macht van de zonde gelegd, zodat de belofte kon worden gegeven op grond van geloof in Jezus Christus, aan wie op Hem vertrouwen. 

Galaten 4:30. Maar wat zegt de Schrift? ‘Jaag de slavin en haar zoon weg, want de zoon van de slavin mag niet met de zoon van de vrijgeboren vrouw delen in de erfenis.’

1 Timoteüs 5:18. De Schrift zegt immers: ‘U mag een dorsend rund niet muilkorven’ en ‘De arbeider is zijn loon waard.’

2 Timoteüs 3:15. … en bent van kindsbeen af vertrouwd met de heilige geschriften die je wijsheid kunnen geven, zodat je wordt gered door het geloof in Christus Jezus.
Opmerking: de Schrift geeft je wijsheid en dat is tot redding.

Jakobus 2:8. Wanneer u echter het koninklijke gebod volbrengt dat de Schrift geeft: ‘Heb uw naaste lief als uzelf,’ dan handelt u juist.

Jakobus 2: 21-23. Werd onze voorvader Abraham niet rechtvaardig verklaard om wat hij deed toen hij zijn zoon Isaak op het altaar wilde offeren? U ziet hoe geloof en handelen daar hand in hand gaan, en hoe het geloof ten volle verwezenlijkt wordt in daden. Zo ging in vervulling wat de Schrift zegt: ‘Abraham vertrouwde op God, en dat werd hem als rechtvaardigheid toegerekend.’ Hij wordt zelfs Gods vriend genoemd

Jakobus 4:4-5. Trouwelozen! Beseft u dan niet dat vriendschap met de wereld vijandschap jegens God betekent? Wie bevriend wil zijn met de wereld, maakt zich tot vijand van God. Denk niet dat dit loze woorden zijn in de Schrift: ‘God heeft ons toch geen geest vol afgunst gegeven?

1 Petrus 2:6. In de Schrift staat immers: ‘In Sion leg Ik een hoeksteen die Ik heb uitgekozen om zijn kostbaarheid; wie daarop vertrouwt, komt niet bedrogen uit.’ 

2 Petrus 1:20-21. Besef daarbij vooral dat geen enkele profetie uit de Schrift een eigenmachtige uitleg toelaat, want nooit is een profetie voortgekomen n de Schrift staat immers: ‘In Sion leg Ik een hoeksteen die Ik heb uitgekozen om zijn kostbaarheid; wie daarop vertrouwt, komt niet bedrogen uit.’ uit menselijk initiatief: mensen die namens God spraken werden daartoe altijd gedreven door de heilige Geest.
Opmerking: je mag bij een profetie niet zelf iets verzinnen, je moet het proberen uit te spreken zoals het is bedoeld.

Wat kunnen we leren van deze teksten?
De geschriften helpen je om om de juiste en goede weg in het leven te kennen. Marcus 12:24.

Om de juiste weg uit de geschriften te leren kennen moeten ze wel voor je worden ontsloten en je verstand ontvankelijk worden gemaakt. Lucas 24:32 en 45.

Een wonder kan helpen om de geschriften en alles wat Jezus zegt te geloven. Johannes 2:22.

Het onderzoeken van de Schriften levert niet het eeuwige leven op, maar het leven met Jezus. Johannes 5:39.

Goed onderlegd zijn in de geschriften helpt heel goed om het werk in het Koninkrijk te doen. Handelingen 18:24.

De geschriften helpen ons om troost te putten. Romeinen 15:4.

De geschriften van de profeten ontsluiten de geheimen, die tot heil van de volken kan zijn. Romeinen 16: 25-27.

De geschriften geven je wijsheid voor je redding. 2 Timoteüs 3:15.

De uitleg uit de geschriften van de profeten is alleen mogelijk onder leiding van de Heilige Geest. 2 Petrus 1:20-21.

Er staat geschreven …

Als het werkwoord schrijven in het Nieuwe Testament staat, kan het gaan om wat in die tijd gebeurde, een verhaal over iemand, die iets schrijft of over Paulus, die over het schrijven van een brief schrijft.

Van de 195 keer dat het werkwoord schrijven voorkomt gaat het 85 keer gaat over wat er vroeger is geschreven. Dit is dan de uitdrukking: ‘Er staat geschreven’, en dan volgt het citaat. Hieronder staan maar vier voorbeelden van die uitdrukking, alleen de eerste vier.

De eerste tekst waar dit woord voorkomt is als koning Herodus een vraag stelt.
Matteüs 2:4-5. Hij riep alle hogepriesters en schriftgeleerden van het volk samen om aan hen te vragen waar de messias geboren zou worden. ‘In Betlehem in Judea,’ zeiden ze tegen hem, ‘want zo staat het geschreven bij de profeet.

De volgende drie keer bij het verhaal van de verzoeking van Jezus in de woestijn waarbij Jezus steeds antwoord met ‘er staat geschreven’.
Matteüs 4:4. Maar Jezus gaf hem ten antwoord: ‘Er staat geschreven: “De mens leeft niet van brood alleen, maar van ieder woord dat klinkt uit de mond van God.”’

Matteüs 4:7. Jezus antwoordde: ‘Er staat ook geschreven: “Stel de Heer, uw God, niet op de proef.”’

Matteüs 4:10. Daarop zei Jezus tegen hem: ‘Ga weg, Satan! Want er staat geschreven: “Aanbid de Heer, uw God, vereer alleen hem.”’ Daarna liet de duivel hem met rust, en meteen kwamen er engelen om voor hem te zorgen.

Wat kunnen we van deze teksten leren?
Voor de schriftgeleerden was, wat er al was geschreven in de geschriften, de hoogste autoriteit. Zoals de Messias wordt in Bethlehem geboren.

Voor Jezus waren de woorden van de geschriften niet alleen woorden om er zelf ontzag voor te hebben, maar ook woorden, die gezaghebbend waren voor de machten van het rijk van de duisternis.

Wat is er verder te zeggen over ‘er staat geschreven …’
Er zijn nog 81 andere teksten, die verwijzen naar iets wat geschreven is in de boeken van het Oude Testament.

Een belangrijk deel gaat over wat geschreven is over het leven en sterven en de opstanding van Jezus.

Ook andere onderwerpen komen aan de orde: over Johannes de Doper, namelijk een bode voor mijn aangezicht. Verder over de tempel: een bedehuis. En over de schriftgeleerden: huichelaars. En over de scheidbrief. Etc.

Al deze uitspraken komen hopelijk wel ergens in een studie aan de orde.

Verwijzingen naar Wet en Profeten

In het Nieuwe Testament wordt dikwijls verwezen naar de Wet als deel van het Oude Testament. Soms wordt verwezen naar ‘Mozes’. Dat lijkt vergelijkbaar met ‘de Wet’. En ook naar ‘de Profeten’ wordt verwezen.

Hier eerst de verwijzingen naar ‘de Wet’ en ‘Mozes’, daarna naar ‘de Profeten’. En daarna als de combinatie wordt gebruikt: ‘de Wet én de Profeten”.

Verwijzing naar de Wet en Mozes.

Het Nieuwe Testament spreekt regelmatig over de wet. Hoe dikwijls eigenlijk. En waar verwijst dit woord naar?

	Grieks woord	Soort woord	Strong	Opmerkingen
1	νόμος nomos	Zelfstandig naamwoord mannelijk	G3551 SB3037	Torah, wet. Komt 197 keer voor in 185 verzen. KJV: law (197x).
2	Μωϋσῆς mōysēs	Eigennaam	G3475 SB0386 SB0387	Mozes Komt 80 keer voor in 79 verzen. KJV: Moses (80x).

Het woord nomos is het Griekse woord voor ‘de wet’. Soms wordt de wet als de wet van Mozes genoemd en soms alleen maar Mozes. Hij was de grote man van de wet. De wet van Mozes zijn de eerste vijf boeken van de Bijbel: de boeken Genesis, Exodus, Leviticus, Numeri en Deuteronomium.

Van die veelheid van keren dat het over de wet gaat, lijkt mij dat het altijd of bijna altijd een verwijzing is naar die eerste vijf boeken van het Oude Testament. Daarin is ook het verbond beschreven wat het volk Israël met God is aangegaan. Namelijk dat het volk de wet zou houden. Dan zou God zegen geven en als ze dat niet houden dan zou het volk de vloek accepteren.

In de tijd van Jezus hier op aarde en de nieuwe gemeente na Pinksteren was de wet uitermate belangrijk en actueel. De wet was een levend onderdeel van het leven.

Soms wordt gesproken over de wet en de profeten, dan gaat het over het hele of bijna het hele Oude Testament.

Als het in de evangeliën over de wet gaat, dan gaat het meestal over Jezus, die met diverse joden het gesprek over de geboden van God aangaat, zoals hieronder.

We zullen de eerste twee teksten, die over de wet gaan in de evangeliën bekijken en het eerste tekstgedeelte dat over de wet gaat in de brieven van Paulus. Dat om een indruk te krijgen over de plaats van de wet in het Nieuwe Testament.

Hier de eerste tekst in het Nieuwe Testament, die over de wet gaat.
Matteüs 12:1-5. In die tijd liep Jezus op een sabbat door de korenvelden. Zijn leerlingen hadden honger en begonnen aren te plukken en ervan te eten. Toen de farizeeën dat zagen, zeiden ze tegen hem: ‘Kijk, uw leerlingen doen iets dat op sabbat niet mag.’ Hij antwoordde: ‘Hebt u niet gelezen wat David deed toen hij en zijn metgezellen honger hadden, hoe hij het huis van God binnenging en er met hen van de toonbroden at, terwijl noch hij noch zijn mannen daarvan mochten eten, alleen de priesters? En hebt u niet in de wet gelezen dat de priesters die op sabbat in de tempel dienstdoen en zo de sabbat ontwijden, onschuldig zijn? 

Opmerking 1: In dit voorbeeld gelijk een moment voor verdieping. Voor de joden hoorde bij de wet ook wat er door de tijd als uitleg bij was gemaakt. ‘Geen aren plukken op de sabbat’ staat niet in de wet, het is een interpretatie van de Joodse schriftgeleerden. Je mag geen voedsel verzamelen. Maar is een paar aren plukken en die opeten ook voedsel verzamelen. Dat is wel een strenge uitleg.

Opmerking 2: En wat Jezus zegt over de priesters. Inderdaad moesten ze ook op sabbat allerlei werk doen in de tempel. Dat ze voor dat werk onschuldig zijn is logisch, want het was een opdracht van God. Het feit dat ze onschuldig zijn wordt door Jezus aan de tekst van het Oude Testament toegevoegd. Dat is een interpretatie van Jezus.

Hier de tweede tekst, die over de wet gaat.
Matteüs 22:35-40. Om hem op de proef te stellen vroeg een van hen, een wetgeleerde: ‘Meester, wat is het grootste gebod in de wet?’ Hij antwoordde: ‘Heb de Heer, uw God, lief met heel uw hart en met heel uw ziel en met heel uw verstand. Dat is het grootste en eerste gebod. Het tweede is daaraan gelijk: heb uw naaste lief als uzelf. Deze twee geboden zijn de grondslag van alles wat er in de Wet en de Profeten staat.’

Opmerking: Dit lijkt een letterlijk citaat uit de wet, maar is dat niet. Jezus voegt een tweetal teksten, die niet in de wet bij elkaar staan samen en presenteert ze in een nieuw jasje.

In de brieven van Paulus gaat het ook over de wet, maar dan gaat het om het doel, de functie en de problematische kant van de wet, namelijk ook over de vloek van de wet.

Direct al in Romeinen 2.
Romeinen 2:12-16. Allen die gezondigd hebben zonder de wet te kennen, zullen ook zonder de wet verloren gaan; en allen die gezondigd hebben terwijl ze de wet wel kennen, zullen door de wet worden veroordeeld. Niet wie de wet slechts aanhoort zal voor God rechtvaardig zijn, maar wie de wet naleeft. Wanneer namelijk heidenen, die de wet niet hebben, de wet van nature naleven, dan zijn ze zichzelf tot wet, ook al hebben ze hem niet. Ze bewijzen door hun daden dat wat de wet eist in hun hart geschreven staat; en hun geweten bevestigt dit, omdat ze zichzelf met hun gedachten beschuldigen of vrijpleiten. Dit alles zal blijken op de dag waarop, volgens het evangelie dat ik verkondig, God door Christus Jezus oordeelt over wat er in de mens verborgen is.

Opmerking: je bent rechtvaardig voor God als je de wet naleeft. Ongeacht of je de wet nu wel of niet kent. En daarbij zal de HEER vooral denken, verwacht ik, aan het gebod van de liefde.

Mozes
Regelmatig wordt in de boeken van het Nieuwe Testament gesproken over ‘Mozes’ als de verpersonificatie van ‘de wet’. De uitdrukking de wet van Mozes kom je trouwens ook tegen.

Van de tachtig keer dat de naam van Mozes in het Nieuwe Testament wordt genoemd gaat het een aantal keer over de persoon van Mozes zelf. Maar een veertig tal keer wordt verwezen naar wat er in de wet van Mozes is geschreven.

Hier vier teksten om een idee te krijgen hoe de verwijzing naar ‘Mozes’ gaat.

Dit zegt Jezus na de genezing van een melaatse.
Matteüs 8:4. Jezus zei tegen hem: ‘Denk erom dat u er met niemand over praat, maar ga u aan de priester laten zien en breng als getuigenis voor de mensen het offer dat Mozes heeft voorgeschreven.’
Opmerking: hiermee werden de geboden van Mozes om een melaatse weer gezond te verklaren wellicht voor het eerst werkzaam.

En dit zegt Jezus tijdens het onderwijs over het huwelijk en echtsheiding.
Matteüs 19:7-8. Toen vroegen ze hem: ‘Waarom heeft Mozes dan voorgeschreven haar een scheidingsbrief te geven en haar zo te verstoten?’ Hij antwoordde: ‘Omdat u harteloos en koppig bent, daarom heeft Mozes u toegestaan uw vrouw te verstoten. Maar dat is niet vanaf het begin zo geweest.

En hier citeren de schriftgeleerden ‘Mozes’ om daarna Jezus een strikvraag te stellen.
Matteüs 22:24. ‘Meester, Mozes heeft gezegd: “Indien iemand kinderloos sterft, moet zijn broer met de weduwe trouwen omdat hij haar zwager is, en voor zijn broer nakomelingen verwekken.”

En dit zegt Jezus als hij iets over de schriftgeleerden en farizeeën zegt.
Matteüs 23:2. … en zei: ‘De schriftgeleerden en de farizeeën hebben plaatsgenomen op de stoel van Mozes.
Opmerking: het bezwaar van Jezus is niet dat ze zich het gezag van Mozes toeeigenen, maar het bezwaar van Jezus is dat hun leven niet overeenkomstig is wat ze de mensen opleggen.

Verwijzing: Het onderwerp ‘met de studie de adviezen van God’ gaat nader in op het belang van de wet en Gods geboden voor ons nu nog.

Verwijzing naar de Profeten

In het Nieuwe Testament wordt regelmatig over de ‘Profeet’ of over de ‘Profeten’ gesproken.

	Grieks woord	Soort woord	Strong	Opmerkingen:
1	προφήτης prophētēs	Zelfstandig naamwoord mannelijk	G4396 SB3853	Profeet of de profeten. Komt 149 keer voor in 143 verzen KJV: prophet (149x).

Over welke profeten gaat het dan? Die van oude tijden of van die tijd dat de boeken van het Nieuwe Testament werden geschreven?

Om beiden. Het gaat 56 keer over de profeten van die nieuwe tijd gaat. Zo wordt Jezus een profeet genoemd. Ook Johannes de Doper wordt een profeet genoemd. En de profeten van de gemeenten in die tijd.

Als het om die van vroeger gaat, gaat het dan om hun boeken of specifieke woorden, die ze hebben gezegd of over hen persoonlijk?

Het gaat 34 keer over een profeet of over de profeten van het Oude Testament wat ze als mens meemaakten. Bijvoorbeeld dat ze werden vervolgd. Of dat de mensen in de tijd van Jezus het teken van de profeet Jona zou krijgen (namelijk drie dagen en nachten in de buik van de vis). Of dat de profeten hadden willen zien wat in de tijd van Jezus werd geopenbaard.

Een vijftal keer lijkt het over de profeten in het algemeen te gaan. Of ze nu van het Oude of Nieuwe Testament zouden zijn.

Een twaalftal keer gaat het over de ‘Wet en de Profeten’. Hier is een apart, zie het hoofdstuk na dit hoofdstuk. En 36 keer gaat het om de boeken van de profeten of boodschappen uit de boeken van de profeten.

Hier de eerste zeven keer dat het over ‘de profeet’ of de ‘profeten’ gaat.

Matteüs 1:22. Dit alles is gebeurd opdat in vervulling zou gaan wat bij monde van de profeet door de Heer is gezegd”.
Opmerking: Wat de profeet had gezegd was, dat de maagd zwanger zal worden en een zoon baren.

En hier gaat het over Jezus.
Matteüs 2:23. Hij ging wonen in de stad Nazaret, en zo ging in vervulling wat gezegd is door de profeten: ‘Hij zal Nazoreeër genoemd worden.’

Opmerking: niet te verwarren met het Joodse begrip Nazorener. Nazoreër is iemand die uit Nazareth komt en dat verwijst naar de wortel van Isaï. Zie studie over Jezus.

In de volgende drie teksten gaat het niet om uitspraken van een profeet maar om de lijn van de boodschappen, die de profeten brachten.

Hier een stukje geschiedenis over de arrestatie van Jezus, wat zou leiden tot de dood aan het kruis.
Matteüs 26:55-56. Toen zei Jezus tegen de omstanders: ‘Met zwaarden en knuppels bent u uitgetrokken om mij te arresteren, alsof ik een misdadiger ben! Dagelijks was ik in de tempel om onderricht te geven, en toen hebt u me niet gevangengenomen. Maar dit alles gebeurt opdat de geschriften van de profeten in vervulling gaan.’ Daarop lieten alle leerlingen hem in de steek en vluchtten weg.

Lukas 18:31. Hij nam de twaalf apart en zei tegen hen: ‘We zijn nu op weg naar Jeruzalem, en alles wat door de profeten is geschreven zal men de Mensenzoon laten ondergaan. 

Lukas 24:25-27. Toen zei hij tegen hen: ‘Hebt u dan zo weinig verstand en bent u zo traag van begrip dat u niet gelooft in alles wat de profeten gezegd hebben? Moest de messias al dat lijden niet ondergaan om zijn glorie binnen te gaan?’ Daarna verklaarde hij hun wat er in al de Schriften over hem geschreven stond, en hij begon bij Mozes en de Profeten.

Bij de volgende tekst gaat het over het wonder als mensen door genade geestelijke zaken gaan begrijpen. En de tweede tekst, het tegendeel als ze juist de dingen van God niet meer gaan begrijpen doordat ze niet naar God willen luisteren.

Johannes 6:43-45. Jezus zei: ‘Ik hoor u bezwaren maken. Toch kan niemand bij mij komen, tenzij de Vader die mij gezonden heeft hem bij me brengt, en ik zal hem op de laatste dag tot leven wekken. Het staat geschreven in de Profeten: “Zij zullen allemaal door God onderricht worden.” Iedereen die naar de Vader luistert en van hem leert komt bij mij. 

Handelingen 7:42. Maar God keerde zich van hen af en liet hen de sterren en hemelgoden aanbidden, zoals in het boek van de Profeten geschreven staat: “Hebben jullie mij soms dierenoffers en brandoffers gebracht toen jullie veertig jaar door de woestijn trokken, volk van Israël? 

Wat kunnen we van deze teksten leren?
Net zoals bij de geschriften of bij de wet het geval is, is het ook bij de profeten het geval. Geen enkele keer is er ook maar een zweem van kritiek op de woorden van de profeten. Bij Jezus, de evangelisten en de apostelen tref je alleen maar respect aan voor de boeken en de woorden van de profeten.

En inhoudelijk wordt naar voren gehaald wat de apostelen voor de lezers van belang leek.

En tenslotte hoe het werkt in de geestelijke wereld. Gehoorzaamheid leidt tot begrijpen en niet gehoorzaamheid tot het steeds minder begrijpen.

De Wet én de Profeten.

Elf keer komen we in het Nieuwe Testament de uitdrukking ‘de Wet en de Profeten’ tegen. Met ‘de Wet en de Profeten’ wordt zo’n beetje het hele Oude Testament bedoeld. Hier staan alle elf teksten.

Hier gaat het over de relatie van Jezus met de Wet en de Profeten.
Matteüs 5:17. Denk niet dat ik gekomen ben om de Wet of de Profeten af te schaffen. Ik ben niet gekomen om ze af te schaffen, maar om ze tot vervulling te brengen.
Opmerking: We zagen bij de genezing van de melaatse al dat die regels voor de goedkeruring van de genezing eindelijk eens konden worden gebruikt. Er zijn ook veel andere zaken tot vervulling gekomen tijdens en na het leven van Jezus. En de vervulling zal nog verder doorgaan.

Hier gaat het om wat Jezus visie is over de grote lijn van de Wet en de Profeten.
Matteüs 7:12. Behandel anderen dus steeds zoals je zou willen dat ze jullie behandelen. Dat is het hart van de Wet en de Profeten.
Matteüs 22:40. ‘Deze twee geboden (God liefhebben boven alles en de naast als jezelf) zijn de grondslag van alles wat er in de Wet en de Profeten staat’.

Hier gaat het over de Wet en Profeten als tijdperk.
Matteüs 11:13. Want de profetieën van alle profeten en van de wet reiken tot de dagen van Johannes.
Lucas 16:16. De Wet en de Profeten gaan tot aan Johannes: sindsdien wordt het koninkrijk van God verkondigd, en iedereen wordt met klem genodigd binnen te komen.

Opmerking: er is dus een grote scheidslijn. Wat nu vooral werkzaam zou moeten zijn is het koninkrijk van God.

Hier gaat het er over, dat de Wet en de Profeten over Jezus spreken.
Lucas 24:44. ‘Hij zei tegen hen: ‘Toen ik nog bij jullie was, heb ik tegen jullie gezegd dat alles wat in de Wet van Mozes, bij de Profeten en in de Psalmen over mij geschreven staat in vervulling moest gaan.’
Johannes 1:45. Hij kwam Natanaël tegen en zei tegen hem: ‘We hebben de man gevonden over wie Mozes in de wet geschreven heeft en over wie ook de profeten spreken: Jezus, de zoon van Jozef, uit Nazaret!’
Opmerking: Lukas 24 voegt de Psalmen toe aan de Wet en de Profeten.

Paulus probeert de mensen voor Jezus te winnen op grond van de Wet en de Profeten.
Handelingen 28:23. Ze maakten een afspraak en kwamen op de vastgestelde dag in groten getale naar hem toe. Van de ochtend tot de avond legde Paulus getuigenis af en sprak hij uitvoerig met hen over het koninkrijk van God, terwijl hij hen op grond van de Wet van Mozes en de Profeten voor Jezus probeerde te winnen.

Deze tekst gaat er over wat in de synagoge gebruikelijk was.
Handelingen 13:15. Na de voorlezing uit de Wet en de Profeten werd hun namens de leiders van de synagoge gezegd: ‘Broeders, als u voor de mensen een bemoedigend woord hebt, ga dan uw gang.’

Opmerking: lijkt me een mooie gewoonte om gasten aan het woord te laten in de bijeenkomst. Zouden we ook bij onze kerkdiensten moeten doen.

Dit is Paulus houding t.a.v. de inhoud van de Wet en de Profeten.
Handelingen 24:14. Maar wel wil ik hier verklaren dat ik overeenkomstig de Weg, die zij een sekte noemen, de God van onze voorouders dien en dat ik geloof in alles wat in de Wet en de Profeten geschreven staat.

En dit is nog een stukje inhoud van de Wet en de Profeten.
Romeinen 3:21. Gods gerechtigheid, waarvan de Wet en de Profeten al getuigen, wordt nu ook buiten de wet zichtbaar. 
Opmerking 1: gerechtigheid is standvastige goedheid.
Opmerking 2: die goedheid wordt nu ook zichtbaar door het werk van de Heilige Geest.

Wat kunnen we van deze teksten leren?
Jezus kwam niet om de Wet en de Profeten af te schaffen maar om ze te vervullen, waar te maken. Bij vervullen denk ik aan de wat ze met de mensen beoogden, die mooie beloften en vergezichten. En dat was o.a. de liefde tot God en de onderlinge liefde. Dat maakt Jezus ook waar. Zie de eerste drie genoemde teksten.

Na het tijdperk van de Wet en de Profeten komt het tijdperk van het Koninkrijk van God. Niet om het oude af te schaffen maar te vervullen. Alleen helaas, dat hebben we ons als kerken voor een groot deel uit de handen laten glippen. Laten we de wet en de profeten opnieuw waarderen en vandaar uit verder zoeken naar het Koninkrijk van God.

De Wet en de Profeten getuigen van Jezus. Paulus probeerde dan ook om op grond van de Wet en de Profeten de mensen voor Jezus te winnen. Dat kunnen wij nog steeds zo met mensen doen, die de Wet en de Profeten als belangrijkste zien en Jezus nog niet kennen. Dat zullen de orthodoxe Joodse mensen zijn.

Paulus geloofde alles wat in de Wet en de Profeten staat. Dat lijkt een goed voorbeeld om na te volgen.

Naast de liefde tot God en de onderlinge liefde laten de Wet en de Profeten ook Gods gerechtigheid zien. Dat is dat als je doet wat God van je vraagt, dat dan zijn goedheid, zijn zegen over je komt. Die goedheid van God kan nu trouwens ook op een andere manier over ons komen.

Verwijzing naar specifieke boeken

Er wordt ook naar andere boeken verwezen in het Nieuwe Testament, bijvoorbeeld naar het boek van de Psalmen en het boek van Jesaja. Er zijn trouwens ook nog andere boeken, die worden genoemd.

	Grieks woord	Soort woord	Strong	Opmerkingen
1	ψαλμός psalmos	Zelfstandig naamwoord mannelijk	G5568 SB4880	Psalmen Komt 7 keer voor in 7 verzen. KJV: psalm (5x), Psalm (2x).
2	Ἠσαΐας ēsaias	Eigennaam	G2268 SB	Jesaja. Komt 21 keer voor in 21 verzen. KJV: Esaias (21x).

Psalmen
Van de zeven keer dat Psalmen worden genoemd wordt vier keer verwezen naar het boek van de Psalmen, drie keer daarvan met een citaat. Zie hieronder.

Lucas 20:42. Want David zelf zegt in het boek van de Psalmen: “De Heer sprak tot mijn Heer: ‘Neem plaats aan mijn rechterhand,

Handelingen 1:20. In het boek van de Psalmen staat namelijk geschreven: “Laat zijn woonplaats een woestenij worden en laat niemand daar meer verblijven.” En ook: “Laat een ander zijn taak overnemen.”

Handelingen 13:32-33. Wij verkondigen u het goede nieuws dat God zijn belofte aan onze voorouders in vervulling heeft doen gaan ten behoeve van hun kinderen – ten behoeve van ons – doordat hij Jezus tot leven heeft gewekt. Daarover staat in de tweede psalm geschreven: “Jij bent mijn zoon, ik heb je vandaag verwekt.”

Jesaja
In het Nieuwe Testament wordt 21 keer over Jesaja gesproken. Steeds worden zijn woorden geciteerd.

Hier de eerste drie keer dat ze in teksten van het Nieuwe Testament worden genoemd.
Matteüs 3:3. Dit was de man over wie de profeet Jesaja sprak toen hij zei: ‘Luid klinkt een stem in de woestijn: “Maak de weg van de Heer gereed, maak recht zijn paden.”’

Matteüs 4:14-16. Zo ging in vervulling wat gezegd is door de profeet Jesaja: Land van Zebulon en Naftali, gebied aan de weg naar zee en aan de overkant van de Jordaan, Galilea van de heidenen, luister: Het volk dat in duisternis leefde, zag een schitterend licht, en zij die woonden in de schaduw van de dood werden door het licht beschenen.’

Matteüs 8:17. … opdat in vervulling ging wat gezegd is door de profeet Jesaja: ‘Hij was het die onze ziekten wegnam en onze kwalen op zich heeft genomen.’

En hier de citaten van Jesaja in de brief aan de Romeinen.
Romeinen 9:27-29. En Jesaja roept over Israël uit: ‘Al zou het volk van Israël zo talrijk zijn als zandkorrels aan de zee, slechts een klein deel zal worden gered. Want de Heer zal zijn woord op aarde gestand doen, onvoorwaardelijk en onverkort.’ En zoals Jesaja al heeft gezegd: ‘Had de Heer van de hemelse machten ons geen nageslacht gelaten, het zou ons zijn vergaan als Sodom en Gomorra.’

Romeinen 10:16. Toch hebben slechts weinigen aan het evangelie gehoor gegeven, want Jesaja vraagt: ‘Heer, heeft iemand geloofd wat wij hebben gezegd?’

Romeinen 10:20-21. En bij Jesaja staat zelfs: ‘Ik heb me laten vinden door wie mij niet zochten, ik heb me bekendgemaakt aan wie niet naar mij hebben gevraagd.’ Maar bij Jesaja staat over Israël: ‘Heel de dag heb ik mijn handen uitgestrekt naar mijn ongehoorzaam en opstandig volk.’

Romeinen 15:12. En verder zegt Jesaja: ‘Isaï zal een telg voortbrengen: hij die komt om over de heidenen te heersen; op hem zullen zij hun hoop vestigen.’
Opmerking: waarom wordt hier speciaal Isaï genoemd? Omdat Jezus uit Nazareth komt en die plaats verwijst naar de wortel van Isaï.

Hergebruik van woorden en beelden

De boeken van het Nieuwe Testament zijn enorm vervlochten met de boeken van het Oude Testament.

Dat komt naar voren in namen van personen uit het Oude Testament, de namen van koningen zoals David en Salomo, de namen van de aartsvaders Abram, Isaac en Jacob en de namen van profeten.

Het komt ook naar voren door het aanhalen van allerlei geschiedenissen, geboden, wijsheden en beelden uit het Oude Testament. Neem bijvoorbeeld het beeld van de herder met zijn schapen.

Het kan in het Nieuwe Testament ook gaan om een uitdrukking of een beeld uit een ander Joods Geschrift dat niet in het Oude Testament voorkomt, zoals de twist over het lichaam van Mozes, dat waarschijnlijk uit een oud Joods geschrift komt, zie hieronder.
Judas 1:9. Zelfs de aartsengel Michaël waagde het niet de duivel te beschuldigen en te veroordelen toen hij met hem twistte over het lichaam van Mozes. Hij zei alleen: ‘Moge de Heer u straffen.

Trouwens, toch wel opvallend dat er zo weinig in het Nieuwe Testament terugkomt vanuit die Joodse Geschriften, want er waren er zeer veel van die Geschriften in die dagen.

Andere bronnen

Bronnen buiten de Bijbel hebben allerlei invloeden gehad. Hier worden er enkele genoemd. Het hanteren van de term Schriftgezag, het ontstaan en voortduren van de Schriftkritiek en de verwaarlozing van het Oude Testament.

Schriftgezag
Het woord Schriftgezag leeft vooral in de meer orthodoxe kerken. Het idee is dat de woorden in de Bijbel de absolute autoriteit hebben. Wij gaan niet iets doen of een overtuiging hanteren, die indruist tegen wat de Bijbel ons leert. Zo stelt men.

Dat heeft goede kanten. Waardering van het man en het vrouw zijn, het huwelijk, voor het leven en tegen abortus, de opvoeding van de kinderen, tijd voor rust, respect voor het volk Israël. Sion en Jeruzalem eren. Oog voor de kwade kant van mensen. De overheid draagt het zwaard niet tevergeefs. Niet steunen van organisatie of werk van de overheid dat indruist tegen de principes van de Bijbel.

Dat is allemaal mooi, maar men gebruikt het in deze kringen ook voor overtuigingen die vanuit de traditie zijn ontstaan en waar men ook aan wil vasthouden. Een voorbeeld is de vrouw in het ambt. Het woord ambt komt in het Nieuwe Testament niet voor. Waarom dan zeggen dat het niet mag. Zie de betreffende studie.

Er zijn ook onderwerpen waar men op basis van de woorden van de Bijbel een snelle conclusie heeft getrokken. De zondag is een soort sabbat. Mensen met een homoseksuele voorkeur moet je weigeren van het Avondmaal. De zes dagen van de schepping zijn dagen van 24 uur. Je mag niet scheiden bij een huwelijk.

Wat men ook ziet in deze kerken dat woorden uit de Bijbel, die niet passen in de traditie totaal geen gezag hebben. Het gebod van de liefde is dikwijls onderbelicht. Elkaar dienen en dienende leiders is dikwijls onderbelicht. De gaven van de Geest zijn zogenaamd voor de eerste gemeente. En zo zijn er nog talloze voorbeelden aan toe te voegen.

Schriftgezag is prachtig, maar ik ben het in de kerken nog niet in algemene zin tegengekomen. Men is daar nogal selectief in. En in de strengste kerken lijkt mij nog het meest selectief.

Schriftkritiek
De Schriftkritiek is in de tijd van de Verlichting ontstaan. Het is niet helemaal de keerzijde van Schriftgezag maar kan wel leiden tot weinig vertrouwen in de Bijbel. Het woord kritiek komt van het Griekse woord krisein dat om beoordelen gaat, het op juiste waarde proberen te schatten. Als eerste was er de historisch-kritische methode.

Wikipedia. De historisch-kritische methode heeft als voornaamste doel om te beschrijven welke boodschap een auteur in zijn historische context wilde overbrengen. De bedoeling is dat het belangrijk is de oorspronkelijke strekking van een tekst te kennen in plaats van een tekst kritiekloos op de klank af te gebruiken.

Wikipedia: “Historisch is deze methode, omdat zij ervan uitgaat dat de te onderzoeken tekst een geschiedenis heeft. Een tekst kan verschillende edities hebben of samengesteld zijn uit oudere teksten. Een tekst is ontstaan in een bepaalde historische situatie. Een resultaat van deze benadering is bijvoorbeeld, dat de regel “oog om oog, tand om tand” (Exodus 21:24) in zijn historische context een stap vooruit was omdat het ongetemde wraak indamde. En Jezus bijvoorbeeld is geen boventijdelijke figuur, maar was een Jood uit Galilea”.

Jezus gaat een stap verder en vraagt van zijn volgelingen om hun vijanden lief te hebben. In sommige landen zal nog steeds “oog om oog, tand om tand” een hele vooruitgang zijn. Dus misschien een eerste uitspraak voor zendelingen om dat naar voren te brengen. Dat is ook het manco van deze aanpak. Het gaat er teveel vanuit dat ieder land de situatie heeft van de Westerse wereld. Dat is helaas niet het geval.

Wikipedia: “Kritisch is deze methode, omdat zij van algemeen inzichtelijke criteria voor het wetenschappelijk onderzoek van teksten uitgaat. Het betekent dat het is gebaseerd op de algemeen inzichtelijke criteria voor het wetenschappelijk onderzoek van teksten. Zo moet iedere stap in het onderzoek voor anderen na te gaan zijn en is het niet toegestaan zich te beroepen op een bovennatuurlijke en dus oncontroleerbare verklaring. Of anderen ook inderdaad dezelfde stappen zetten hangt af van de kwaliteit van de argumenten. Zoals in elke wetenschappelijke discipline levert een andere beoordeling van een argument een ander resultaat op”.

Hier gaat het natuurlijk al gauw fout. Er moeten andere bronnen zijn die bevestigen dat Mozes en Koning David heeft bestaan. Naar mijn idee is overweldigend bewijs vanuit de boeken van de Bijbel dat zij hebben bestaan. Maar volgens de huidige regels van de wetenschap betwijfelen zij dat dus.

Wonderen kunnen niet volgens de wetenschap. Bij de doortocht door de Rode Zee was er toevallig een felle wind. Profeten kunnen niet van tevoren zien wat zal gaan gebeuren. Die profeten moeten op een tijdstip hebben geleefd toen het voorspelde al was uitgekomen.

Een blunder van deze methode is dat wetenschappers beweerden dat er miljoenen fouten zouden zijn gemaakt met het overschrijven van de Bijbel. In de zestiger jaren werden de Dode Zee rollen gevonden. Teksten van een veel oudere datum bleken vrijwel hetzelfde te zijn dat voor jongeren teksten. De twijfel was inmiddels door de wetenschapper gezaaid. Dit heeft veel kwaad gedaan. Ik heb van hen geen uitgebreid ‘sorry’ vernomen.

Theologen die volgens deze methode zijn gevormd hebben een probleem. Ze moeten onderwijs geven uit een tekst die ze zelf betwijfelen. Theologische opleidingen die deze methode hebben omarmd hebben zullen op termijn verdwijnen, denk ik. Tenzij ze zich gaan bekeren.

Verwaarlozing Oude Testament
In de eerste eeuwen van de kerk ontstond weerstand tegen het Oude Testament.

Er zijn voor die ontwikkeling diverse oorzaken aan te wijzen: de vervolging van christenen door het Joodse Sanhedrin, de aversie in het Romeinse rijk tegen de rebellerende joden, het feit dat veel joden Jezus niet als hun Heer wilde aannemen en hun eigen Joodse leven wilden voortzetten. En dan nog Joodse mensen, die wel Jezus als hun Heer aannamen maar toch vasthielden aan hun strikte tradities en daardoor de ontwikkeling in de jonge kerken bemoeilijkten.

De bewogenheid en de liefde voor het Joodse volk smolt weg. Er ontstond weerzin tegen alles wat Joods was, zoals het Oude Testament.

Die ontwikkeling was niet goed, zoals we in deze studie kunnen lezen leidt zo’n houding tot blindheid en doofheid voor geestelijke zaken. En er ontstond inderdaad daardoor duisternis in de kerk.

Inmiddels spelen de meeste oorspronkelijke oorzaken geen rol meer, maar die eeuwenlange aversie tegen het Oude Testament is ons onder de huid gaan zitten. Het is goed om te beseffen dat die aversie ergernis en boosheid als oorsprong heeft.

Een volgende stap in de ontwikkeling in de kerk was dat de leer van de kerk belangrijk werd. Kerkvaders ontwikkelden een theologie. Men kreeg theologische geschillen. Er kwamen synodes om over die geschillen knopen door te hakken. Tenslotte werd de leer van de kerk dominanter dan de Bijbel.

In de praktijk vierde men na die eerste eeuwen vooral de mis. Dat is prachtig. Maar het gewone volk en ook de priesters verloren steeds meer het zicht op de Bijbel waaronder het Oude Testament. Dat duurde zo de gehele middeleeuwen.

In de tijd van de boekdrukkunst en de reformatie was er een wending. Men kreeg weer oog voor de Bijbel en daarbij ook het Oude Testament. Bij de Statenvertaling werden voor het eerst weer mensen ingezet met kennis van het Hebreeuws.

Maar de leer van de kerk, ook die van de reformatie, bleef dominant. In kerken, die daarna ontstonden was hun specifieke invulling van de leer in hun kerkgenootschap dominant.

Er zijn tientallen onderwerpen uit het Oude Testament die in de kerken niet in beeld zijn. Met als gevolg dat voor Joodse mensen weinig herkenning is bij het christelijk geloof. We zullen weer naar elkaar toe moeten groeien.

Overwegingen

Het is de vraag of we met de huidige invulling van het Schriftgezag de kerk helpen. En het is zeker zo dat de Historisch Kritische methode de kerk in het algemeen zeker niet helpt. Het is veel beter dat we de Bijbel serieus nemen zoals de Joodse mensen dat doen.

Natuurlijk gaan de ervaringen van ieder mens met God nog door. Als God nu tot je speekt is dat het levende woord. In deze studie gaat het om de opgeschreven woorden van God. Voor sommige mensen zijn het dode letters, maar voor anderen komen ze tot leven onder invloed van de Heilige Geest. En dat is mijn gebed voor iedere lezer, dat het lezen van de letters van de Bijbel je tot leven brengen.

Lessen

Een persoonlijk advies. Doe nooit iets af van de boodschap van de Bijbel. Als je iemand van de weg van de Bijbel afhaalt, door kritische opmerkingen over de Bijbel, dan beneem je hem wellicht de mogelijkheid om het leven binnen te gaan.

En weet dan: Je kunt iemand het aardse leven benemen. Dat is heel slecht, je hoort dan in de gevangenis thuis. Je kunt ook iemand het hemelse leven benemen. Dat is nog erger. Wees gewaarschuwd.

Als je de tekst van de boeken van de Bijbel leest dan valt op dat ze ervan uitgaan dat het zo is en niet anders. Zoals Genesis 1:1. In het begin schiep God de hemel en de aarde. Als Jezus spreekt is dat ook met gezag. Matteüs 7:28-29.

De boeken van het Nieuwe Testament spreken, meer dan 400 keer over de boeken van het Oude Testament. De boeken van het Oude Testament spreken tientallen keren over teksten van eerdere boeken van het Oude Testament, bijvoorbeeld de Psalmen. Eenmaal verwijst een boek van het Nieuwe Testament naar een ander boek van het Nieuwe Testament. Dat is in 2 Petrus 3:15.

De boeken spreken zonder uitzondering altijd waarderend en nooit kritisch over de andere boeken. Het gaat trouwens verder dan waardering. Teksten zijn maatgevend voor je leven. Ze geven troost als je leest dat er recht werd gedaan en beloften werden vervuld. Ze geven ook verwachting omdat er veranderingen gaan plaatsvinden.

Is er kritiek te vinden bij die verwijzingen? Of relativering? Of relativerende opmerkingen? Nee. Niet eenmaal kom ik in die honderden verwijzingen een kritische noot tegen. Een heel enkele keer gaat het over aanvullende inzichten over een tekst. De oudste teksten zijn steeds het fundament voor de nieuwe teksten.

De Bijbel is zoals een bouwwerk. De oudste boeken leggen de basis en de andere boeken bouwen verder op dat fundament. Het is één aan elkaar passend groot geheel geworden.

De geschriften van het Oude Testament krijgen de volgende waarderingen: je kunt ze niet breken, ze zijn voor je redding, ze worden vervuld. Als je ze serieus neemt ga je steeds meer het leven begrijpen.

Als je dit onderwerp bestudeert kun je wel stellen dat de boeken van het Nieuwe Testament hun gezag ontlenen aan uitspraken van het Oude Testament.

Joodse geleerden noemen het Nieuwe Testament een midrash, een uitleg, een toepassing, van het Oude Testament. Op zich geeft het een waardering aan. Maar het Nieuwe Testament is meer.

Het leven van Jezus, zijn geboorte, zijn veroordeling tot het kruis, de kruisdood en zijn opstanding kun je moeilijk een uitleg noemen. Dat geldt ook voor de wonderen en het overvloedige werk van de Geest na dat bijzondere Pinksterfeest.

De tekst van het Nieuwe Testament kan bij een eerste lezing het meest aanspreken. Maar je zult ontdekken dat de bron en de basis van het Nieuwe Testament, het Oude Testament is. Als je dan het Oude Testament gaat bestuderen, dan begrijp je vervolgens het Nieuwe Testament beter.

Is er uit al die verwijzingen te halen welke boeken van het Oude Testament vooral belangrijk zijn? Zeker. Stukken uit de Torah, uit de Psalmen en van de grote en en kleine profeten. Het zijn vooral die teksten die bol staan van de inspiratie van de Heilige Geest en tegelijkertijd ook teksten, die in de tijd van Jezus relevant waren. Mooi om de parels van het Oude Testament te ontdekken en te verzamelen.

Het verwijzen naar de geschriften van het Oude Testament heeft diverse doelen:
1. Om op de inhoud van de geschriften verder te bouwen. Je hoeft niet van voren af aan te beginnen.
2. Om aan te geven dat wat in de geschriften staat ook in vervulling is gegaan. Dat heeft dikwijls betrekking op het leven van Jezus.
3. De geschriften helpen ons voor wijsheid en inzicht en daardoor onze redding.
4. En tenslotte maakt het ook duidelijk dat de geschriften onkreukbaar zijn. Ze kunnen niet worden gebroken is dan de uitdrukking, die de Bijbel daarvoor gebruikt.

Het is meest verstandig om dat wat afbreuk doet aan het gezag van de Bijbel te mijden. Het is wellicht intellectueel aantrekkelijk, maar om een goed leven te leiden misleidend.