Het gaat in deze studie over wat de Bijbel zegt over de diverse “onderdelen” van ons als mens. En dat op hoofdlijnen.

We hebben een lichaam, dat is duidelijk. Daar zegt de Bijbel het e.e.a. over. We hebben een ziel. Dat maakt ons redelijk uniek t.o.v. de andere levende wezens. En we hebben een geest volgens de Bijbel. Dat maakt ons als mens uniek.

Bij de geest en de ziel is er ook nog wat daar verder te onderscheiden is. Het geweten, het verstand, de wil en het gevoel. Verder is er ook nog het hart en het innerlijk. En nog waar geen Nederlands woord voor is, de nesjama.

Ik gebruikte in de eerste zin het woord “onderdelen”. Zo wordt het in de psychologie wel gezien. Men maakt een indeling. In de Bijbel zijn ze, hoewel apart te onderscheiden, overlappende begrippen. De Bijbel doet pogingen om via die begrippen het raadsel mens enigszins te duiden.

De Bijbel wil ook handvatten bieden voor ieder mens om met al zijn “onderdelen”, en die van andere mensen, verstandig om te gaan.

Christenen, die psychologie bedrijven zeggen: de mens bestaat uit geest, ziel en lichaam. En inderdaad is deze indeling in één tekst in de Bijbel als opsomming te vinden. 1 Tessalonicenzen 5:23. En men voegt er nog aan toe dat de ziel bestaat uit het verstand, de wil en het gevoel.

Deze indeling zal in deze studie als kapstok worden gebruikt. “Onderdelen”, die daar niet inpassen zoals het hart en het innerlijk worden apart daarna behandeld.

<<deze studie is nog niet compleet, niet per onderdeel en zeker niet de conclusies. In ieder geval moeten het verstand en de wil nog verder worden uitgewerkt>>

Geest

Allereerst gaat het in deze studie om het minst zichtbare deel van een mens. Zijn geest. En ook de nesjama, waar geen woord voor is in onze taal. Hier hoort denk ik ook het geweten bij.

De menselijk geest

Zowel het Oude als het Nieuwe Testament gebruikt een woord voor geest, die meer betekenissen kan hebben. Het kan over de menselijke geest gaan, maar ook over de Geest van God. Het kan ook gaan over een kwade of goede geest. Het Hebreeuwse woord kan zelfs ook nog worden gebruikt om de wind aan te geven of onze adem.

In onze Bijbel wordt, als het gaat om de Geest van God, die met hoofdletters geschreven. Het Hebreeuws kent echter alleen letters en geen hoofd en kleine letters. De geest van God wordt dus ook met dezelfde letters geschreven als de geest van de mens.

Er is dus alleen uit de context te bepalen over welke geest we het hebben.

In de tabel hieronder is te zien welke keuze de KJV bij de vertaling heeft gemaakt. Hieronder in de tabel kunnen we wel lezen hoe vaak adem of wind worden gebruikt. Het onderscheid tussen de menselijke geest, spirit, en Geest van God, Spirit, wordt in deze samenvatting bij het Hebreeuws niet gemaakt in het Grieks wel.

	Woord	Soort woord	Strong	Opmerkingen
1	רוּחַ ruwach	Zelfstandig naamwoord vrouwelijk	H7307	Geest, geest of wind. Komt 378 keer in 348 verzen voor. KJV: Spirit or spirit (232x), wind (92x), breath (27x).
2	πνεῦμα pneuma	Zelfstandig naamwoord onzijdig	G4151	Geest of geest. Komt 385 keer voor in 350 verzen. KJV: Spirit (111x), Holy Ghost (89x), Spirit (of God) (13x), Spirit (of the Lord) (5x), (My) Spirit (3x), Spirit (of truth) (3x), Spirit (of Christ) (2x), human (spirit) (49x), (evil) spirit (47x), spirit (general) (26x), spirit (8x), (Jesus’ own) spirit (6x), (Jesus’ own) ghost (2x), miscellaneous (21x).

Van de 700 teksten teksten, die spreken over de geest, is het zoeken om er tussen uit te halen die over de menselijke geest gaan. Bij ‘mijn geest” of ‘onze geest’ en bij de ‘geest van de mens’ moet het wel om de geest van de mens gaan. Of in de eerst gevallen als God spreekt, zou het om Zijn Geest gaan.

Mijn geest
‘Mijn geest’ komt in 15 teksten van het Oude Testament voor. Dat gaat in ieder geval over de menselijke geest.

Job 6:4. De ​pijlen​ van de Ontzagwekkende steken in mij, mijn geest wordt door hun gif vergiftigd. Voor mij staat de ​slagorde​ van Gods verschrikkingen.
Job 7:11. Ik echter zal mijn mond niet houden. Ik zal spreken in de benauwdheid van mijn geest. Ik zal klagen in de bitterheid van mijn ziel. [HSV]
Job 10:12. Leven en ​genade​ hebt Gij mij geschonken, en uw zorg heeft mijn geest bewaakt. [NBG]
Job 21:4. Wat mij betreft, is mijn klacht tot een mens gericht? Maar al zou het zo zijn, waarom zou mijn geest niet verdrietig zijn? [HSV]
Toelichting: de NBV en NBG hebben ongeduldig in plaats van verdrietig. De KJV heeft ‘why should not my spirit be troubled?’

Psalm 31:6. In Uw hand beveel ik mijn geest; U hebt mij verlost, HEERE, getrouwe God! [HSV]

Psalm 77:3. Op de dag van mijn nood zoek ik de Heer, bij nacht hef ik mijn handen, rusteloos, mijn ziel laat zich niet troosten.
Opmerking: er staat in het Hebreeuws mijn geest, de KJV vertaalt dan ook met my spirit. Ook NBG, SV en HSV hebben ziel.

Psalm 77:7-8. .. bij nacht denk ik aan mijn spel op de snaren, mijn ​hart​ zoekt, mijn geest vraagt: Zou de Heer voor eeuwig verstoten, zou hij niet langer ​liefhebben?

Psalm 142:4. Toen mijn geest in mij bezweek, kende Ú mijn pad. [HSV]
Opmerking:, andere vertalingen hebben i.p.v. bezwijken: ten einde raad, versmacht, overstelpt.

Psalm 143:4. Daarom is mijn geest in mij bezweken, mijn ​hart​ is ontzet in mijn binnenste. [HSV, zie verder vorige tekst]
Psalm 143:7. Antwoord mij haastelijk, Here, mijn geest bezwijkt, verberg uw aangezicht niet voor mij, opdat ik niet worde als wie in de groeve neerdalen. [NBG]

Jesaja 26:9. Met heel mijn ziel verlang ik naar U in de nacht, ja, met mijn geest diep in mij zoek ik U ernstig. Want wanneer Uw oordelen over de aarde komen, leren de bewoners van de wereld wat ​gerechtigheid​ is.
Jesaja 38:16. Maar mijn Heer zei: ‘Tijd om te leven!’ Al die tijd zal mijn geest in leven blijven. U geeft mij nieuwe kracht, u doet mij herleven.

Ezechiël 3:14. En de Geest hief mij op en nam mij weg, en ik ging heen, ontdaan door de beroering van mijn geest, met de hand des Heren zwaar op mij. [NBG, als enige die ruach met geest vertaalt]

Daniel 2:3. De ​koning​ zei tegen hen: Ik heb een ​droom​ gehad, en mijn geest is zo verontrust dat ik die ​droom​ wil weten. [HSV]
Daniel 7:15. De geest van mij, Daniël, was ontroerd in mijn binnenste, en de gezichten die mij voor ogen waren gekomen, ontstelden mij. [NBG]

“Mijn geest” komt zeven keer voor in het Nieuwe Testament.
Lucas 1:46-47. En ​Maria​ zei: Mijn ziel maakt de Heere groot, en mijn geest verheugt zich in God, mijn Zaligmaker. [HSV]

Handelingen 7:59. Terwijl ​Stefanus​ gestenigd werd, riep hij uit: ‘Heer​ ​Jezus, ontvang mijn geest.’

Romeinen 1:9. Want God, die ik met mijn geest dien in het ​evangelie​ van zijn Zoon, is mijn getuige, hoe ik onophoudelijk te allen tijde bij mijn ​gebeden​ uwer gedenk,

1 Korintiërs 5:3-5. Ik heb, hoewel afwezig met het lichaam, maar aanwezig met de geest, namelijk reeds besloten – alsof ik aanwezig was – om hem die dat zo gedaan heeft, in de Naam van onze Heere ​Jezus​ ​Christus, als u en mijn geest bijeengekomen zijn, in de kracht van onze Heere ​Jezus​ ​Christus, over te geven aan de ​satan, tot verderf van het vlees, opdat de geest behouden zal worden op de dag van de Heere ​Jezus. [HSV].
Opmerking: vanuit onze belevingswereld is dit een lastige tekst. De NBG heeft i.p.v. ‘de geest’ in de laatste zin ‘mijn geest’. Is dat correct of niet?

1 Korintiërs 14:14. Wanneer ik namelijk in klanktaal ​bid, ​bid​ ik weliswaar met mijn geest, maar doe ik niets nuttigs met mijn verstand.
1 Korintiërs 16:18. Want zij hebben mijn geest verkwikt, en ook de uwe. Erkent dan de zodanigen. [SV]
Opmerking; het gaat om medearbeiders die Paulus hebben verkwikt.

2 Korintiërs 2:12-13. Toen ik nu in Troas kwam om het ​Evangelie​ van ​Christus​ te prediken, en daar een deur voor mij geopend was in de Heere, had ik geen rust voor mijn geest, omdat ik Titus, mijn broeder, niet vond. [HSV]

Onze geest
Eenmaal komt ‘onze geest’ in de Bijbel voor.
Romeinen 8:16-17. De Geest zelf verzekert onze geest dat wij Gods kinderen zijn. En nu we zijn kinderen zijn, zijn we ook zijn erfgenamen, erfgenamen van God. Samen met Christus zijn wij erfgenamen: wij moeten delen in zijn lijden om met hem te kunnen delen in Gods luister.

Geest van de mens
De geest van een mens heb ik drie keer gevonden:
Spreuken 18:14. De geest van een man zal zijn krankheid ondersteunen; maar een verslagen geest, wie zal die opheffen? [SV; NBV, HSV en NBG geestkracht]

Prediker 3:21. Wie zal ooit weten of de adem van een mens naar boven opstijgt en ruach (die) van een dier afdaalt naar de aarde?
Let op: hier had ook de geest van een mens kunnen worden vertaald.

Zacharia 12:1. De last, het woord van de HEERE over Israël. De HEERE spreekt, Die de hemel uitspant, de aarde grondvest en de geest van de mens in zijn binnenste vormt.

Bijzondere tekst uit boek Spreuken
Spreuken 29:23. De hoogmoed van de mens zal hem vernederen; maar een nederige van geest zal ​eer​ ontvangen. [tot “;” SV, daarna NBG].

In Psalm 51 drie unieke aspecten van onze geest.
In Psalm 51 gaat het in vers 11 over de heilige geest. Daarna worden er drie dingen over de geest van een mens gezegd.

In vers 12 gaat het om een vaste geest, in het Hebreeuws כּוּן kuwn, Strong nummer H3559. Een vaste, stabiele, stevige geest. Deze komt alleen op deze plek voor in de Bijbel voor.

In vers 14 gaat het om een edelen, vrije geest, in het Hebreeuws נָדִיב nadiyb, Strong nummer H5081. Een edele geest komt ook alleen op deze plek in de Bijbel voor.

In vers 19 een gebroken geest, in het Hebreeuws שָׁבַר shabar Strong nummer H7665. Ook dit begrip is uniek in de Bijbel. In Psalm 34:18 en Jesaja 61:1 gaat het om een gebroken hart.

Opmerking: het woord shabar gebruikt men bij de Sozo opleiding en dan speciaal voor mensen met een gebroken geest.

Wat kunnen we van deze teksten leren?
Er worden in deze teksten verschillende dingen over de geest van een mens gezegd:
– de geest kan bezwijken, kan zonder rust zijn, ongeduldig, verslagen, verontrust en verdrietig zijn,
– de geest van een mens kan verkwikt zijn en verheugd ,
– de geest van een mens kan ontroerd zijn of beroerd worden.

Een sterke geest heeft positieve invloed op de gezondheid van het lichaam, andersom juist niet. Spreuken 18:14.
De geest van de mens kan nederig zijn, dan zul je eer ontvangen. Spreuken 29.

Prediker vraag zich af (3:21) waar de geest van een mens en van een dier blijft. Bij een dier denken we dat deze geen geest heeft. Hier kan adem zijn bedoeld. Hoewel, die stopt toch als het dier dood gaat?

In de Psalmen wordt een vast, een vrije en een gebroken geest genoemd.

Mijn geest zal in leven blijven. Jesaja 38.

De geest van de mens is geschapen door God. Zacharia.

Iemand kan de geest geven, zie bij Stefanus in Handelingen.

God dienen met je geest. Romeinen 1.
De Geest van God en onze geest communiceren met elkaar. Romeinen 8

Paulus was afwezig naar het lichaam maar aanwezig met de geest. U en mijn geest bijeenkomen De geest kan worden behouden, zie 1 Korintiërs 5.
Klanktaal is bidden in je geest. 1 Korintiërs 14.

God en onze geest

God is verbonden met onze geest. In deze tekst een mooi voorbeeld daar van.
Numeri 16:21-22. En de HEERE sprak tot Mozes en tot Aäron: Zonder u af uit het midden van deze gemeenschap, want Ik zal hen in een ogenblik vernietigen! Maar zij wierpen zich met hun gezicht ter aarde en zeiden: O God! God  van de geesten van alle vlees! Als één man zondigt, zult U dan zeer toornig worden op heel de gemeenschap?

De Nesjama van de mens.

Er komt een onderdeel van de mens voor in de Bijbel waar geen Nederlands woord voor is. Daarom hanteren we in deze studie maar gewoon het Hebreeuwse woord, nesjama.

Ik heb dit onderdeel van de mens nog niet gevonden in het Nieuwe Testament. Wellicht omdat er net als in het Nederlands er ook geen Grieks woord voor is.

Zeven keer komt in combinatie met nesjama het woord aph voor, dat je met neusgaten kunt vertalen.

	Woord	Soort woord	Strong	Opmerkingen:
1	נְשָׁמָה nĕshamah	Zelfstandig naamwoord vrouwelijk	H5397	Neshama Komt 29 keer voor in 24 verzen. KJV: breath (17x), blast (3x), spirit (2x), inspiration (1x), souls (1x).
2	אַף ‘aph	Zelfstandig naamwoord mannelijk	H639	Neusgaten Komt 276 keer voor in 269 verzen. KJV: anger (172x), wrath (42x), face (22x), nostrils (13x), nose (12x), angry (4x), longsuffering (with H750) (4x), before (2x), countenance (1x), forbearing (1x), forehead (1x), snout (1x), worthy (1x).

Er zijn pastorale werkers in de kerk, die mensen helpen, die geprogrammeerd zijn in een sekte. De sekte probeerde dan de persoonlijkheid van die mensen af te breken.

Deze pastorale werkers hebben ontdekt hoe de nesjama van de mens essentieel is om weer tot een eigen zelfstandig leven te komen.

Neshama komt van een werkwoord dat vernietigen betekent. De Neshama in een mens kan niet worden vernietigd. Althans dat is de ervaring van bovenstaande pastorale werkers.

Omdat er geen Nederlands woord voor Neshama is hanteren de vertalers van de Bijbel maar andere Nederlandse woorden. Doordat ze dat zo doen, blijft dit begrip in ons taalgebied verborgen.

Dit is een tekst, die laat zien wat de neshama is, namelijk een soort lamp en wat ze kan doen, namelijk het eigen hart doorzoeken.
Spreuken 20:27. De geest van de mens is een ​lamp​ des Heren, doorzoekende al de schuilhoeken van het ​hart. [HSV]
Toelichting; de SV vertaalt met ‘de ziel des mensen’.

De teksten laten zien dat de neshama een zelfstandig iets is, los van de geest van de mens. De nesjama komt door God, via zijn neusvleugels in de mens. Overigens is er ook de Neshama van God als hij via zijn neusgaten blaast heeft dat een enorm gevolg.

Soms staat er in het Hebreeuws ‘nesjama chayim’. Chaim is het meervoud van het woord voor leven. Je kunt ‘nesjama chayim’ kun je met levensadem vertalen, maar je kunt het ook met ‘nesjama, die het leven geeft’ vertalen.

Genesis 2:7. Toen maakte God, de HEER, de mens. Hij vormde hem uit stof, uit aarde, en blies hem levensadem in de neus. Zo werd de mens een levend wezen.

Deze tekst gaat over de zondvloed in de tijd van Noach.
Genesis 7:22. Alles met levensadem in zijn neusgaten van alles wat op het droge leefde, stierf. [HSV]
De HSV geeft ter informatie nog aan dat ‘adem van levensgeest’ er letterlijk staat.

Bij de verovering van het land Kanaän mag niets wat nesjama heeft, in leven worden gelaten. Dat komt terug in totaal vijf teksten. De eerste in Deuteronomium, zie hieronder, verder drie teksten van het boek Jozua en één in het boek Koningen.
Deuteronomium 20:16. Maar van de steden van deze volken die de HEERE, uw God, u als erfelijk bezit geeft, mag u helemaal niets wat adem heeft, in leven laten.

Zonder nesjama kun je niet leven. Het gaat hier over de zoon van de vrouw waar Elia verbleef.
1 Koningen 17:17. Het gebeurde na deze dingen dat de zoon van deze vrouw, de vrouw des huizes, ​ziek​ werd. Zijn ​ziekte​ werd zeer ernstig, totdat er in hem geen adem overbleef. [HSV]

Deze tekst van Job lijkt dat te bevestigen.
Job 27:3. Voorzeker, zolang mijn adem nog in mij is, en het blazen van God in mijn neus.

Ruach, aph en neshamah in één tekst.
Dit zijn de geestelijk meest mysterieuze teksten. Daar waar de Hebreeuwse woorden voor wind, adem en neusgaten in één tekst voorkomen.

De combinatie ruach geest H7307, aph neusgaten H639 en neshamah H5397 komt vijf keer voor.

Genesis 2:7. Toen maakte God, de HEER, de mens. Hij vormde hem uit stof, uit aarde, en blies hem levensadem (chaim nesjama) in de neus (aph). Zo werd de mens een levend wezen (naphah chaim).

Uit een danklied van David.
2 Samuel 16:22. De beddingen van de zee werden zichtbaar, de grondvesten van de wereld kwamen bloot onder de dreigende blik van de HEER, door de briesende adem uit zijn neus.
Toelichting: letterlijk door de neshama wind/geest uit zijn neusgaten.

Psalm 18:15. Zelfde tekst als 2 Samuel.

Job 4:9. Door de adem van God komen zij om, en door het blazen van Zijn neus worden zij vernietigd.

In het boek Job staat de suggestie dat de neshama van God komt.
Job 26:4. En wie heeft jou je woorden ingefluisterd, wiens geest spreekt door jouw mond?

Combinatie ruach geest en neshama ziel
De combinatie met alleen ruach geest en neshamah Strong H7307 H5397 komt daarnaast nog vijf keer voor.

Job 32:8. Maar het is de geest van God in de mens, de adem van de Ontzagwekkende die inzicht brengt.

Job 33:4. De geest van God heeft mij gemaakt, de adem van de Ontzagwekkende doet mij leven.

Job 34:13-15. Wie heeft de aarde aan hem toevertrouwd, wie heeft de hele wereld onder zijn bevel gesteld? Als hij zijn aandacht alleen op zichzelf zou richten en hij zijn geest en adem voor zichzelf zou bewaren, dan zou al wat leeft onmiddellijk ten onder gaan en de mens zou terugkeren tot stof.

Jesaja 42:5. Dit zegt God, de HEER, die de hemel heeft geschapen en uitgespannen, die de aarde heeft uitgehamerd met alles wat zij voortbrengt, die de mensen op aarde levensadem geeft, en levensgeest aan allen die daar verkeren:

Jesaja 57:16. Want Ik zal niet voor eeuwig ter verantwoording roepen
en Ik zal niet voor altijd zeer toornig zijn. Want de geest zou van voor Mijn aangezicht bezwijken, de zielen die Ík gemaakt heb. [HSV]

Wat kunnen we van deze teksten leren?
We ontvangen zowel de neshama als de geest (ruach) via onze neusgaten van de HEER.

<<nog aanvullen>>

Het geweten

Voor het geweten bestaat in het Grieks een woord voor dat je één op één kunt vertalen met geweten.

In het Hebreeuws zijn er omschrijvingen waarbij de indruk bestaat dat het om het geweten gaat. Er staat dan zoiets als ‘een schoon hart’ en ‘ik was mijn handen in onschuld’. Acht keer vertaalt de NBV in het Oude Testemant dat dan met ‘geweten’.

	Woord	Soort woord	Strong	Opmerkingen:
2	συνείδησις syneidēsis	Zelfstandig naamwoord vrouwelijk	G4893	Geweten Komt 32 keer voor in 30 verzen.  KJV: conscience (32x).

Hieronder alle teksten waarin het woord geweten voorkomt. Van het Nieuwe Testament dus.

Dit is over het verhaal van de vrouw, die beschuldig werd van overspel.
Johannes 8:7-9. Wie van u zonder zonde is, laat die als eerste de steen op haar werpen. En opnieuw bukte Hij en schreef in de aarde. Maar toen zij dit hoorden en in hun geweten overtuigd waren, gingen zij weg, de één na de ander, te beginnen bij de oudsten tot de laatsten; en Jezus werd alleen achtergelaten, en de vrouw die in het midden stond.
Toelichting: het geweten is het morele kompas. In die tijd ontdekte ze dat ze niet zonder zonden waren.

Handelingen 23:1. Paulus vestigde zijn blik op de leden van het Sanhedrin en zei: ‘Broeders, ik heb een volstrekt zuiver geweten, want tot op de dag van vandaag heb ik mijn leven altijd in dienst gesteld van God.’
Handelingen 24:16. Daarom tracht ook ik steeds mijn geweten zuiver te houden tegenover God en de mensen.

Romeinen 2:15. Ze bewijzen door hun daden dat wat de wet eist in hun hart geschreven staat; en hun geweten bevestigt dit, omdat ze zichzelf met hun gedachten beschuldigen of vrijpleiten.
<<tekst begrijp ik nog niet>>

Romeinen 9:1. Omdat ik één ben met Christus spreek ik de waarheid, en mijn geweten, geleid door de heilige Geest, is mijn getuige dat ik niet lieg.

Romeinen 13:5. U moet haar gezag dus erkennen, en niet alleen uit angst voor Gods toorn, maar ook omwille van uw geweten.

1 Korintiërs 8:7. Maar niet iedereen bezit deze kennis. Sommigen van u zijn zo aan hun afgod gewend dat ze het offervlees nog altijd als een offer aan die afgod zien. Hierdoor wordt hun geweten, dat zwak is, bezwaard.
1 Korintiërs 8:10. Wanneer namelijk iemand met een zwak geweten ziet dat u, met uw kennis, in een afgodentempel deelneemt aan een maaltijd, wordt hij er dan niet toe verleid dat offervlees te eten?
1 Korintiërs 8:12. Op die manier zondigt u tegen hen, en door hun zwakke geweten te ondermijnen zondigt u tegen Christus.
1 Korintiërs 10:25. U mag alles eten wat er in de vleeshal wordt verkocht; u hoeft niet omwille van uw geweten na te gaan waar het vandaan komt.
1 Korintiërs 10:27. Wanneer een ongelovige u uitnodigt om bij hem te komen eten en u neemt zijn uitnodiging aan, kunt u rustig alles eten wat u aangeboden wordt. Het is niet nodig dat u omwille van uw geweten vraagt waar het vandaan komt.
1 Korintiërs 10:28. Maar wanneer iemand u erop wijst dat u vlees van offerdieren eet, laat het dan omwille van hem staan. Houd rekening met het geweten.
1 Korintiërs 10:29. Ik bedoel nu niet uw eigen geweten, maar dat van die ander. Mijn vrijheid wordt door zijn geweten toch niet aangetast?

2 Korintiërs 1:12. Hierop kunnen wij ons laten voorstaan: ons geweten kan getuigen dat we ons overal in deze wereld, en vooral bij u, hebben laten leiden door de oprechtheid en zuiverheid die God van ons verlangt, dat we niet werden geleid door de wijsheid van deze wereld, maar door Gods genade.
2 Korintiërs 4:2. Integendeel, we hebben ons afgekeerd van heimelijke lafheid: we gaan niet sluw te werk, vervalsen het woord van God niet, maar maken de waarheid openlijk bekend. Zo bevelen we ons ten overstaan van God aan bij ieders geweten.

2 Korintiërs 5:11. Vervuld van ontzag voor de Heer, proberen we iedereen te overtuigen. God weet precies wie en wat wij zijn; hopelijk weet u het ook wanneer u te rade gaat bij uw geweten.

1 Timoteüs 1:5. Het doel van je opdracht is de liefde die voortkomt uit een rein hart, een zuiver geweten en een oprecht geloof.
1 Timoteüs 1:19. toegerust met geloof en een zuiver geweten, moet voeren. Doordat sommigen hun geweten hebben verloochend, heeft hun geloof schipbreuk geleden.

1 Timoteüs 3:9. … hij moet vasthouden aan het mysterie van het geloof, met een zuiver geweten.
1 Timoteüs 4:2. Ze worden hiertoe aangezet door huichelachtige leugenaars, die hun eigen geweten hebben dichtgeschroeid,

2 Timoteüs 1:3. Telkens als ik je in mijn gebeden noem, elke dag en elke nacht, dank ik God, die ik net als mijn voorouders met een zuiver geweten dien.

Titus 1:15. Voor wie rein zijn, is alles rein; maar voor wie bezoedeld en ongelovig zijn, is niets rein, want zowel hun verstand als hun geweten is bezoedeld.

Hebreeën 9:9. Dit alles is een zinnebeeld voor de huidige tijd: er worden daar gaven en offers gebracht die het geweten van degenen die ze opdragen niet tot volmaakte zuiverheid kunnen brengen;
Hebreeën 9:14. … hoeveel te meer zal dan niet het bloed van Christus, die dankzij de eeuwige Geest zichzelf heeft kunnen opdragen als offer zonder smet, ons geweten reinigen van daden die tot de dood leiden, en het heiligen voor de dienst aan de levende God?

Hebreeën 10:1-2. Omdat de wet slechts een voorafschaduwing toont van al het goede dat nog komen moet en daarvan niet de gestalte zelf laat zien, heeft hij ook niet de kracht om degenen die jaar in jaar uit met steeds dezelfde offers aan de dienst deelnemen ooit tot volmaaktheid te brengen. Anders zouden die offers allang niet meer gebracht worden; degenen die aan de dienst deelnemen, zouden immers als ze eenmaal gereinigd zijn geen enkel zondebesef meer hebben.
Toelichting: de combinatie van de Griekse woorden voor geweten en voor zonden is hier vertaal met het woord ‘zondebesef’.

Hebreeën 10:22. … laten we God dan naderen met een oprecht hart en een vast geloof, nu ons hart gereinigd is, wij van een slecht geweten bevrijd zijn en ons lichaam met zuiver water is gewassen.
Toelichting: in de context staat hoe we bevrijd worden van een slecht geweten. Namelijk door gehoorzaam te zijn aan Jezus, die voor ons de weg heeft vrijgemaakt en door God, die zijn wetten in ons hart heeft gelegd.

Hebreeën 13:18. Bid voor ons. We zijn er weliswaar van overtuigd dat ons geweten zuiver is, omdat we er op elk terrein naar streven het goede te doen,

1 Petrus 2:19. Want dat is genade, als iemand om het geweten voor God dingen verdraagt die hem pijn doen, en daarbij ten onrechte lijdt. [HSV]

1 Petrus 3:16. Doe dat dan vooral zachtmoedig en met respect, houd uw geweten zuiver; dan zullen de mensen die zich honend over uw goede, christelijke levenswandel uitlaten, zich schamen over hun laster.

1 Petrus 3:21. … en dat water is een voorafbeelding van het water van de doop, waardoor u nu wordt gered. De doop wast niet het vuil van uw lichaam, het is een vraag aan God om een zuiver geweten. Hierom kunt u vragen dankzij de opstanding van Jezus Christus,

Wat kunnen we van deze teksten leren?
Je geweten zuiver houden. Daar gaat het om. Zowel in de relatie met God als in de relatie met mensen. Handelingen. 1 Petrus 3:21.

Als je een zuiver geweten hebt, dan zullen mensen zich achteraf schamen, die je hebben belasterd. 1 Petrus 3:16.

Door het gezag van de overheid te erkkennen houdt je een zuiver geweten. Romeinen 13:5.

Het is goed als je geweten wordt geleid door de Heilige Geest. Romeinen 9:1.

Je kunt ook een geweten hebben dat zwak is. Dan kan het gemakkelijk worden bezwaard. Met mensen met een zwak geweten moet je zorgzaam om gaan. 1 Korintiërs 8.

Offers helpen niet om vrij te komen van zondebesef. Hebreeën 9 en 10.

Hoe kun je weten dat je geweten zuiver is? Als je op alle terreinen geneigd ben het goede te doen. Hebreeën 13:18.

De Ziel

De ziel van de mens is wel meer zichtbaar dan de geest van een mens. Je ziet iemand denken, gevoelens hebben of dingen doen vanuit een bepaalde wil.

In de klassieke christelijke psychologie ziet men als onderdeel van de ziel, het verstand, de wil en het gevoel. Deze komen in dit hoofdstuk dan ook aan de orde.

Algemeen over de ziel

Het gaat in zo’n 800 teksten van de Bijbel over de ziel van de mens. Het gaat meestal over de menselijke ziel, maar soms ook over de ziel van God. Het is een enorme schat aan informatie. Nog lang niet alle teksten heb ik bekeken. Maar het aantal geeft wel aan hoe belangrijk de ziel is en ook dat er veel is om er over te zeggen.

	Woord	Soort woord	Strong	Opmerkingen
1	נֶפֶשׁ  nephesh	Zelfstandig naamwoord vrouwelijk	H5315	Ziel en leven. Komt 753 keer voor in 683 verzen. KJV: soul (475x), life (117x), person (29x), mind (15x), heart (15x), creature (9x), body (8x), himself (8x), yourselves (6x), dead (5x), will (4x), desire (4x), man (3x), themselves (3x), any (3x), appetite (2x), miscellaneous (47x).
2	ψυχή psychè	Zelfstandig naamwoord vrouwelijk	G5590 SB4902	Ziel, leven. Komt 105 keer voor in 95 verzen. KJV: soul (58x), life (40x), mind (3x), heart (1x), heartily (with G1537) (1x), not translated (2x).

Het woord nephesh komt van het werkwoord naphash Strong 5314 dat ‘ademen’ betekent en in de Bijbel wordt toegepast voor het op adem komen, bijvoorbeeld in het boek Exodus.
Exodus 23:12. Zes dagen zult gij uw werken doen; maar op de zevende dag zult gij rusten; opdat uw os en uw ezel ruste, en dat de zoon van uw dienstmaagd en de ​vreemdeling​ adem scheppe. [SV]
Opmerking: de NBV vertaalt met op adem komen.

Dit werkwoord komt verder alleen nog voor in Exodus 31:17 en 2 Samuël 6:14.

De eerste keer dat het om de ziel, de nephesh van de mensen gaat is in het boek Genesis.
Genesis 2:7. En de Heere God had de mens geformeerd uit het stof der aarde, en in zijn neusgaten geblazen de adem des levens; alzo werd de mens tot een levende ziel.[SV]
Opmerking: de NBG vertaalt het laatste met ‘alzo werd de mens tot een levend wezen’.

Zowel nephesh als psychè komen in de Bijbel voor in grofweg drie betekenissen. Ten eerste een ziel in de betekenis van zo ongeveer heel de mens.
1 Petrus 3:20. … in de dagen van ​Noach, toen de ark toebereid werd; waarin weinige (dat is acht) zielen behouden werden door het water. [SV]
Genesis 2:7. ‘Alzo werd de mens een levende ziel‘. [SV]

In de Psalmen waarbij de dichters hun innerlijk onder inspiratie van de Heilige Geest laten spreken komt 144 keer het woord nephesh voor. Hier gaat het om het innerlijk van de mens.

Enkele voorbeelden uit de Psalmen.

Psalmen 16:10. Want U zult mijn ziel in het graf niet verlaten, U laat niet toe dat Uw Heilige ontbinding ziet. [HSV]
Opmerking: dit gaat over de messias]

Psalmen 41:5. Ik zei: HEERE, wees mij genadig; genees mijn ziel, want ik heb tegen U gezondigd. [HSV]

Psalmen 42:1-12. Voor de koorleider. Een kunstig lied van de Korachieten. Zoals een hinde smacht naar stromend water, zo smacht mijn ziel naar u, o God. Mijn ziel dorst naar God, naar de levende God, wanneer mag ik nader komen en Gods gelaat aanschouwen? Tranen zijn mijn brood, bij dag en bij nacht, want heel de dag hoor ik zeggen: ‘Waar is dan je God?’ Weemoed vervult mijn ziel nu ik mij herinner hoe ik meeliep in een dichte stoet en optrok naar het huis van God – een feestende menigte, juichend en lovend. Wat ben je bedroefd, mijn ziel, en onrustig in mij. Vestig je hoop op God, eens zal ik hem weer loven, mijn God die mij ziet en redt. Mijn ziel is bedroefd, daarom denk ik aan u, hier in het land van de Jordaan, bij de Hermon, op de top van de Misar. De roep van vloed naar vloed, de stem van uw waterstromen – al uw golven slaan zwaar over mij heen. Overdag bewijst de HEER mij zijn liefde, ’s nachts klinkt een lied in mij op, een gebed tot de God van mijn leven. Tot God, mijn rots, wil ik zeggen: ‘Waarom vergeet u mij, waarom ga ik gehuld in het zwart, door de vijand geplaagd?’ Mij gaat door merg en been de hoon van mijn belagers, want ze zeggen heel de dag: ‘Waar is dan je God?’ Wat ben je bedroefd, mijn ziel, en onrustig in mij. Vestig je hoop op God, eens zal ik hem weer loven, mijn God die mij ziet en redt.

Psalmen 103: 1-5. Van David. Loof de Here, mijn ziel, en al wat in mij is, zijn heilige naam; loof de Here, mijn ziel, en vergeet niet een van zijn weldaden; die al uw ongerechtigheden vergeeft, die al uw krankheden geneest, die uw leven verlost van de groeve, die u kroont met goedertierenheid en barmhartigheid, die uw ziel verzadigt met het goede, zodat uw jeugd zich vernieuwt als die van een arend. [NBG]

Combinatie ruach en nephesh, geest en ziel
Deze combinatie ruach en nephesh, geest en ziel, Strong H7307 en H5315 komt zeven keer in het Oude Testament voor.

1 Samuel 1:15. Doch Hanna antwoordde en zeide: Neen, mijn heer! ik ben een vrouw, bezwaard van geest; ik heb noch wijn, noch sterke drank gedronken; maar ik heb mijn ziel uitgegoten voor het aangezicht des Heeren. [SV]

Job 7:11. Zo zal ik ook mijn mond niet weerhouden, ik zal spreken in benauwdheid mijns geestes; ik zal klagen in bitterheid mijner ziel. [SV]
Job 12:10. .. in wiens hand de ziel is van al wat leeft en de geest van ieder sterveling? [NBG, het gaat over de HEER]

Prediker 6:9. Beter is het aanzien der ogen, dan het wandelen der nephes (begeerte). Dit is ook ijdelheid en kwelling des ruach (geestes).

Jesaja 26:9. Met mijn ziel heb ik U begeerd in de nacht, ook zal ik met mijn geest, die in het binnenste van mij is, U vroeg zoeken; want wanneer Uw gerichten op de aarde zijn, zo leren de inwoners der wereld gerechtigheid. [SV]
Jesaja 42:1. Zie, Mijn Knecht, Die Ik ondersteun, Mijn Uitverkorene, in Wie Mijn ziel een welbehagen heeft; Ik heb Mijn Geest op Hem gelegd. Hij zal tot de heidenvolken het recht doen uitgaan. [HSV]

Jeremia 2:24. Zij is een woudezelin, gewend in de woestijn, naar de lust van haar ziel schept zij de wind, wie zou haar ontmoeting afkeren? Allen, die haar zoeken, zullen niet moede worden, in haar maand zullen zij haar vinden. [SV] Een prachtig beeld. Een voorbeeld van de ezel hoe de lust van haar ziel haar geest beïnvloed. Een waarschuwing voor mensen. De NBV maakt het beeld, wat de betekenis van de tekst is voor ons duidelijk. “een wilde ezelin, thuis in de woestijn, die elke ezel ruikt, tochtig als ze is. Wie kan haar drift aan banden leggen? Geen ezel hoeft moeite te doen, bronstig als ze is, laat ze zich makkelijk vinden.

Psychè ziel

Er gaan in het Nieuwe Testament 95 teksten over de ziel. <<ik heb de totale lijst nog niet bekeken>>

De wortel van het woord psychè, het werkwoord psycho Strong G5594 en uit de Studiebijbel SB4906 Komt eenmaal voor in Matteüs 24:12. Hier gaat het blazen zodat het kouder wordt.

Jakobus 2:26. Zoals het lichaam dood is zonder de ziel, zo is ook geloof zonder daden dood.

Hebreeën 4:12. Want levend en krachtig is het woord van God, en scherper dan een tweesnijdend zwaard: het dringt diep door tot waar ziel en geest, been en merg elkaar raken, en het is in staat de opvattingen en gedachten van het hart te ontleden. <zou er raken in de bijbel staan?>

Matteüs 22:37. Hij antwoordde: ‘Heb de Heer, uw God, lief met heel uw hart en met heel uw ziel en met heel uw verstand.
Opmerking: hier naast ziel twee andere begripppen, die we in deze studie tegenkomen. Het liefhebben begint met het hart. Dat heeft invloed op de ziel. En daarna ook op ons verstand. 

Combinatie pneuma geest en psychè ziel

De combinatie pneuma geest en psychè Strong G4151 en G5590 komt zes keer voor. Hieronder staan ze.

Matteüs 12:18. Zie, Mijn Knecht, Die Ik uitverkoren heb, Mijn Geliefde, in Wie Mijn ziel een welbehagen heeft; Ik zal Mijn Geest op Hem leggen en Hij zal aan de heidenen het oordeel verkondigen. [HSV]

1 Korintiërs 15:45. Zo staat er ook geschreven: ‘De eerste mens, Adam, werd een levend, aards wezen.’ Maar de laatste Adam werd een levendmakende geest

Filippenzen 1:27. Alleen, gedraagt u waardig het evangelie van Christus, opdat, hetzij ik kom en u zie, hetzij ik afwezig blijf, ik van u moge horen, dat gij vaststaat in één geest, één van ziel medestrijdende voor het geloof aan het evangelie, zonder dat gij u in enig opzicht door de tegenstanders laat beangstigen.

1 Tessalonicenzen 5:23. Moge de God van de vrede zelf uw leven in alle opzichten heiligen, en mogen heel uw geest, ziel en lichaam zuiver bewaard zijn bij de komst van onze Heer Jezus Christus.

Hebreeën 4:12. Want levend en krachtig is het woord van God, en scherper dan een tweesnijdend zwaard: het dringt diep door tot waar ziel en geest, been en merg elkaar raken, en het is in staat de opvattingen en gedachten van het hart te ontleden.

1 Petrus 1:22. Nu u dan uw zielen gereinigd hebt in de gehoorzaamheid aan de waarheid, door de Geest, tot ongeveinsde broederliefde, heb elkaar vurig lief uit een rein hart. [HSV]

De delen zijn overigens bij een mens niet op te delen. Het is meer een duiding. Lichaam en ziel hebben een overlap. Geest, ziel en lichaam zijn ook overlappend maar zijn ook te onderscheiden.

Theologisch probleem?

Waarom vertaalt men nephesh en psychè niet concordant met ziel? Is dat omdat het niet past bij heersende overtuigingen?

De vertalers hebben soms voor het woord ‘leven’ gekozen bij de vertaling van de woorden nephesh of psychè. Waarom? Er zijn ook eigen woorden voor leven in het Hebreeuws en het Grieks. Is dat gedaan om de vertaling in overeenstemming te brengen met onze theologie? Dat is de vraag.

Het gaat in die gevallen er om dat de psychè dood gaat. Dat kan niet met de ziel volgens de theologie. Zou men daarom dan bij de vertaling kiezen voor het woord leven?

Hier drie voorbeelden van teksten waarbij de vertalers het woord psyche vertalen met het woord leven.

Marcus 3:4. Is het geoorloofd op de sabbat ….. een psychè te redden of te doden?
Marcus 8:35. Want ieder, die zijn psychè zal willen behouden, die zal het verliezen. (idem)
Marcus 10:45. … om te dienen en zijn psychè te geven als een losprijs voor velen (idem)

Deze woorden van Jezus zijn ook lastig als je denkt dat de ziel onsterfelijk is.
Matteüs 10:28: ‘Wees niet bang voor hen die wel het lichaam maar niet de ziel kunnen doden. Wees liever bang voor hem die in staat is én ziel én lichaam om te laten komen in de Gehenna’.

Erasmus zegt ergens dat bij mensen de ziel al tijdens hun aardse leven dood kan zijn.

Dieren hebben ook een ziel

Het boek Genesis gebruikt het woord nephesh ook voor dieren, die hebben blijkbaar ook een ziel. Of is die ziel toch anders dan van mensen? <<wellicht geeft de paragraaf over het bloed zit in de ziel daar antwoord op>>

Genesis 1:20-21. En God zeide: Dat de wateren overvloedig voortbrengen een gewemel van levende zielen. En God schiep de grote walvissen, en alle levende wriemelende ziel, welke de wateren overvloedig voortbrachten, naar haar aard; en alle gevleugeld gevogelte naar zijn aard. En God zag, dat het goed was. [SV]

Genesis 1:24. En God zeide: De aarde brenge levende zielen voort, naar haar aard, ​vee, en kruipend, en wild gedierte der aarde, naar zijn aard! En het was alzo. [SV]

In het bloed zit de ziel

In 27 teksten in de boeken van het Oude Testament wordt de verbinding gelegd tussen het bloed en de ziel.

Voor zover ze in de torah voorkomen zijn ze hieronder vermeld.

Genesis 9:3-5 Al wat zich roert, dat levend is, zij u tot spijs; Ik heb het u àl gegeven, gelijk het groene kruid. Doch het vlees met zijn ziel, dat is zijn ​bloed, zult gij niet eten. En voorwaar, Ik zal uw ​bloed, het ​bloed van uw zielen eisen; van de hand van alle gedierte zal Ik het eisen; ook van de hand des mensen, van de hand van eens ieders broeder zal Ik de ziel des mensen eisen. [SV]

Het gebod van God is om niet de ziel, het bloed, van het dier te eten. En ook geen bloed te vergieten van mensen. Dan zal God jouw ziel eisen.

Leviticus 7:27. Alle ziel, die enig ​bloed​ eten zal, die ziel zal uit haar volken uitgeroeid worden. [SV]

Leviticus 17:10-14. En een ieder uit het ​huis​ Israëls, en uit de ​vreemdelingen, die in het midden van hen als ​vreemdelingen​ verkeren, die enig ​bloed​ zal gegeten hebben, tegen diens ziel, die dat ​bloed​ zal gegeten hebben, zal Ik Mijn aangezicht zetten, en zal die uit het midden van haar volk uitroeien. Want de ziel van het vlees is in het ​bloed; daarom heb Ik het u op het ​altaar​ gegeven, om over uw zielen ​verzoening​ te doen; want het is het ​bloed, dat voor de ziel ​verzoening​ zal doen. Daarom heb Ik tot de ​kinderen​ Israëls gezegd: Geen ziel van u zal ​bloed​ eten; noch de ​vreemdeling, die als ​vreemdeling​ in het midden van u verkeert, zal ​bloed​ eten. Een ieder ook van de ​kinderen​ Israëls en van de ​vreemdelingen, die als ​vreemdelingen​ in het midden van hen verkeren, die een wild gedierte, of gevogelte, dat gegeten wordt, in de jacht gevangen zal hebben; die zal zijn ​bloed​ vergieten, en zal dat met stof bedekken. Want het is de ziel van alle vlees; zijn ​bloed​ is voor zijn ziel; daarom heb Ik tot de ​kinderen​ Israëls gezegd: Gij zult geen ​bloed​ van enig vlees eten; want de ziel van alle vlees, dat is zijn ​bloed; zo wie dat eet, zal uitgeroeid worden.

Deuteronomium 12:23. Alleen houdt vast, dat gij het ​bloed​ niet eet; want het ​bloed​ is de ziel; daarom zult gij de ziel met het vlees niet eten.

Dit is ee tekst uit de rij van vervloekingen.
Deuteronomium 27:25. Vervloekt zij, die geschenk neemt, om een ziel dood te slaan, het ​bloed​ van een onschuldige! En al het volk zal zeggen: ​Amen. [SV]

Genesis 9:4. Het bloed is het leven van de ziel [letterlijk vertaalt]. Opmerking: Misschien is het de gedachte dat de ziel een aards leven heeft gekregen via het lichaam. En dat daarbij het bloed het meest wezenlijk is. Zonder het stromen van het bloed is het lichaam dood en ben je geen levend mens meer. Wat de sappen zijn voor een plant is het bloed voor een mens. Is de sappen is het leven, zo is in het bloed het leven. In sappen en bloed zit een geestelijke deel dat het leven in gang zet en in stand houdt.

Verstand

Mensen zijn met een verstand geschapen. Het is ons vermogen om dingen te begrijpen, te doorzien, te bedenken en kunnen we redeneren. De hersenen worden algemeen beschouw als het orgaan waar ons verstand is.

In de christelijke psychologie zegt men in je ziel dit je verstand, je wil en je gevoel.

Vreemd genoeg heb ik geen Hebreeuws equivalant gevonden. Er is wel een woord voor inzicht tabûn, dat komt er wellicht nog het meest dicht bij. Bij het woord inzicht, ligt wijsheid chokma en kennis da’at.

Wat je merkt dat bij de vertaling van het Hebreeuws naar de Nederlandese vertalingen HSV en NBV de woorden behoorlijk door elkaar gehusseld worden. De pakweg vijf Hebreeuwse woorden vertaalt men met vijf Nederlands woorden. Er lijkt in de vertalingen geen logica te zitten.

Mezimma Strong H4209. Sjakal H7919.

In het Oude Testament

In het Oude Testament komt diverse Hebreeuwse woorden voor, die daan over denken en begrijpen.

	Woord	Soort woord	Strong	Opmerkingen:
1	תָּבוּן tāḇûn	Zelfstandig naamwoord mannelijk	H8394	Komt 43 keer voor in 42 verzen. KJV: understanding (38x), discretion (1x), reasons (1x), miscellaneous (3x)
2

Volgens Brown-Driver-Briggs Lexicon gaat het in deze teksten om het vermogen te begrijpen. Hieronder alleen nog maar enkele teksten met תָּבוּן H8394 “verstand, inteligentie”.

Exodus 31:1-3. De HEER zei tegen Mozes: ‘Ik heb mijn keuze laten vallen op Besaleël, de zoon van Uri, de zoon van Chur, uit de stam Juda. Ik heb hem uitzonderlijke talenten geschonken, wijsheid, vakmanschap en inzicht op allerlei gebied.

Het boek Exodus herhaalt deze uitspraak over Bedaleël in 35:31 en 36:1.

Als het volk Israël de geboden van God niet serieus neemt.
Deuteronomy 32:28. Want zij zijn een volk dat door raadgevingen verloren gaat, er is geen inzicht bij hen.

Bij de oudsten kun je afvragen of er inzicht is, bij God is dat wel.
Job 12:12-13. Is bij de oudsten de wijsheid, en bij de lengte van dagen het inzicht? Bij Hem is wijsheid en macht; Hij heeft raad en inzicht. [HSV]

Spreuken 2:6. Want het is de HEER die wijsheid schenkt, zijn woorden bieden kennis en inzicht.

Spreuken 2:11. Bedachtzaamheid zal je behoeden, inzicht houdt de wacht

Spreuken 10:23. Zoals een dwaas vermaak schept in zijn slechte daden, zo geniet een wijze van zijn inzicht.

Spreuken 11:12. Wie zijn medemens kleineert, heeft geen verstand (Hebr. lev = hart), iemand met inzicht zwijgt.

Spreuken 15:21. Voor wie geen verstand heeft (Hebr. lev = hart), is dwaasheid een vreugde, een mens met inzicht kiest de juiste weg.

Spreuken 17:27. Een verstandig (Hebr. da’at = kennis) mens is karig met zijn woorden, iemand met inzicht is bezonnen.

Spreuken 20:5. Wat omgaat in een mensenhart is als diep verborgen water, iemand met inzicht brengt het naar boven.

Spreuken 28:16. Een heerser zonder inzicht onderdrukt op grote schaal, wie winstbejag haat, zal lang regeren.

Dit gaat over God.
Jesaja 40:14. Wie raadpleegt hij, wie biedt hem inzicht? Wie leidt hem op de paden van het recht? Wie leidt hem naar de wijsheid? Wie toont hem de weg van het inzicht?

Over hoe dom, onverstandig, zonder inzicht mensen kunnen zijn. Het gaat hier om makers van beelden om die te vereren.
Jesaja 44:18-19. Ze begrijpen het niet, ze beseffen het niet; blijkbaar zitten hun ogen dichtgeplakt, waardoor ze niets zien en het hun aan inzicht (Hebr. sjakal =bedachtzaamheid) schort. Het dringt niet tot hen door, ze missen de kennis en het inzicht om te bedenken: Met de ene helft heb ik een vuur gestookt, op de gloeiende houtskool heb ik brood gebakken en vlees geroosterd om te eten. Van wat overbleef heb ik een gruwelijk beeld gemaakt. Ik buig me dus neer voor een blok hout.

Verder zijn er nog de volgende woorden in het Hebreeuws om te onderzoeken: בִּינָה H998 “inzicht, onderscheidingsvermogen, verstand”, בִּינָה H999 “inzicht, onderscheidingsvermogen, verstand”, דַּעַת H1847 “verstand, verstandig, onwetende, kennis, kennen, kennen, weten, wetenschap”, לֵב H3821 “hart, verstand”, לֵבָב H3824 “innerlijk (het), verstand, wil, hart, ziel, verstand”, שֶׂכְוִי H7907 “hart, verstand”, שָׂכַל H7919 “prosper, wisely, understand, understanding, verstandig”, שֶׂכֶל H7922 “inzicht, verstand”.

Uit het Nieuwe Testament

In het Nieuwe Testament komt wel vijf soorten woorden voor die met denken, begrijpen, inzicht hebben etc. te maken hebben. Het verstand dus.

	Woord	Soort woord	Strong	Opmerkingen:
1	νοῦς nous	Zelfstandig naamwoord mannelijk	G3563 SB3049	Begrip, verstand. Komt 24 keer voor in 22 verzen. KJV: mind (21x), understanding (3x).
	νοέω noeō	Werkwoord	G3539 SB3025	Begrijpen Komt 14 keer voor in 14 verzen. KJV: understand (10x), perceive (2x), consider (1x), think (1x).
	νόημα noēma	Zelfstandig naamwoord onzijdig	G3540 SB3026	Gedachten. Komt zes keer voor in zes verzen. KJV: mind (4x), device (1x), thought (1x).
2	διάνοια dianoia	Zelfstandig naamwoord vrouwelijk	G1271 SB1132	Verstand Komt 13 keer voor in 13 verzen. KJV: mind (9x), understanding (3x), imagination (1x).
?	ἔννοια ennoia	Zelfstandig naamwoord vrouwelijk	G1771	Inzicht Komt 2 keer voor in 2 verzen. Hebr. 4:12. 1 Petrus 4:1 KJV: intent (1x), mind (1x)
4	συνετός synetos	Bijvoeglijk naamwoord	G4908 SB4287	Verstandige Komt 4 keer voor in 4 verzen. KJV: prudent (4x).
	συνίημι syniēmi	Werkwoord	G4920 SB4299	Begrijpen, verstaan Komt 26 keer voor in 25 verzen KJV: understand (24x), consider (1x), be wise (1x).

Met je verstand kun je denken. Door te denken kun je begrijpen. Deze dingen komen aan de orde in de studie over denken, studienummer 88.

Met het verstand kun je kennis verzamelen. Door de gave van de geest weet je soms dingen, die je logischer wijs niet had kunnen weten. Dat komt aan de orde van de gave van kennis.

Het werkwoord noeo betekent vooral begrijpen. En noema gedachten.

Nous

Met het woord nous wordt dikwijls meer dan het verstand bedoeld. Soms wordt ook de morele en ethische kant van het verstand bedoeld. kan er ook bij horen.

Aan de andere kant als de vertalingen met verstand vertalen, dan is het mogelijk dat ze het woord te smal opvatten. Hier de woorden waarbij de NBV met verstand vertaalt.

Lucas 24:45. Daarop maakte hij hun verstand ontvankelijk voor het begrijpen van de Schriften.

Je kunt met je verstand wel dingen willen, maar door je behoeften als mens kun je toch uiteindelijk andere dingen doen.
Romeinen 7:23-25. … maar in alles wat ik doe zie ik die andere wet. Hij voert strijd tegen de wet waarmee ik met mijn verstand instem en maakt van mij een gevangene van de wet van de zonde, die in mij leeft. Wie zal mij, ongelukkig mens, redden uit dit bestaan dat beheerst wordt door de dood? Dat doet God! Dank aan hem door Jezus Christus, onze Heer. Met mijn verstand onderwerp ik mij aan de wet van God, maar door mijn natuur onderwerp ik mij aan de wet van de zonde.

Romeinen 12:2.

Romeinen 14:5.

1 Korintiërs 1:10.

1 Korintiërs 14:14-15. Wanneer ik namelijk in klanktaal bid, bid ik weliswaar met mijn geest, maar doe ik niets nuttigs met mijn verstand.
Dus wat moet ik doen? Ik moet bidden met mijn geest, maar ook met mijn verstand; ik moet zingen met mijn geest, maar ook met mijn verstand.
Opmerking: je hebt als het ware twee dingen in je. Je verstand en je geest. Je verstand kan geïnspireerd zijn door de geest, maar je kunt de balans verder laten doorslaan naar het gebruik van je geest.

Bij onderwijs heb je weinig aan uitingen van de geest. Meer aan een door de geest geïnspireerd verstand.
1 Korintiërs 14:19. In de gemeente echter wil ik liever vijf woorden spreken met mijn verstand, om ook anderen te onderwijzen, dan tienduizend woorden in een andere taal. [HSV]

Efeziërs 4:23.

Filippenzen 4:7. Dan zal de vrede van God, die alle verstand te boven gaat, uw hart en gedachten in Christus Jezus bewaren.
Opmerking: hier lijkt mij de brede betekenis aan de orde. De vrede van God gaat ons begrip en ons inzicht te boven.

2 Tessalonicenzen 2:2.

Openbaringen 13:18. Hier komt het aan op wijsheid. Laat ieder die inzicht heeft het getal van het beest ontcijferen; er wordt een mens mee aangeduid. Het getal is zeshonderdzesenzestig.

Openbaringen 17:9. Hier komt het aan op wijsheid en inzicht. De zeven koppen zijn zeven heuvels waarop de vrouw zit, en het zijn zeven koningen.

Hier gaat het over de nous, het verstand van God.
Romeinen 11:34.

1 Korintiërs 2:16.

En hier gaat het over en verstand dat geïnspireerd is door het kwaad, de duisternis.

Romeinen 1:28.

Efeziërs 4:17.

Kolossenzen 2:18.

1 Timoteüs 6:5.

2 Timoteüs 3:8.

Titus 1:15.

Wat kunnen van deze teksten leren?

In onze Westerse opvatting is het verstand een zelfstandig iets. Maar in de Bijbel kan het verstand verlicht, vernieuwd zijn door de Geest en verduisterd door het kwaad.

Dat zie je ook in de praktijk. Slimme mensen, die domme opvattingen hebben. Die ook steeds de verkeerde richting uitgaan. Juist in Corona tijd komt dat naar voren.

Dianoia

Dit heeft vooral de betekenis van de dingen doordenken. De impact wordt gelijk al duidelijk bij de eerste verzen hieronder. We moeten God liefhebben ook met onze mijmeringen onze meditatie over de woorden van God. Joodse mensen houden van het doordenken van de woorden van God. Dat zouden wij ook moeten doen.

Matteüs 22:37. Hij antwoordde: ‘Heb de Heer, uw God, lief met heel uw hart en met heel uw ziel en met heel uw verstand. 

Deze tekst komt ook voor in Marcus 12:30 en Lukas 10:27.

Suniemi en sunetos

<<nog aanvullen>>

De Wil

Hoewel het in de christelijke psychologie de wil in het rijtje staat, heb ik teksten over onze wil of de wil tot nu toe niet kunnen vinden in de Bijbel. Wel over de wil van God. Dat komt wel zo’n … voor.

Het is wel zo dat soms is vermeld dat mensen iets willen. Het is dus wel wat een mens kan.

Hier gaat het in de NBV vertaling over onze wil, maar helaas gaat het niet over de wil
Romeinen 8:7. Onze eigen wil staat vijandig tegenover God, want hij onderwerpt zich niet aan zijn wet en is daar ook niet toe in staat.  [grondtekst: vleselijke verstand i.p.v. eigen wil]

Romeinen 8:8. Wie zich door zijn eigen wil laat leiden, kan God niet behagen. 

1 Korintiërs 4:5. Houd dus op te oordelen en wacht de tijd af dat de ​Heer​ komt, omdat hij het is die aan het licht zal brengen wat in het duister verborgen is en zal onthullen wat de mensen heimelijk beweegt. En dan zal God het zijn die ieder de lof geeft die hem toekomt.

Ik ben wel het werkwoord willen tegengekomen.

	Woord	Soort woord	Strong	Opmerkingen:
1	βούλομαι boulomai	Werkwoord	G1014 SB905	Willen. Komt 36 keer voor in 34 verzen. KJV: will (15x), would (11x), be minded (2x), intend (2x), be disposed (1x), be willing (1x), list (1x), of his own will (1x).
2	. θέλω thelo	Werkwoord	G2309 SB2084	Willen. Het woord komt 213 voor in 201 verzen. KJV: KJV: will/would (159x), will/would have (16x), desire (13x), desirous (3x), list (3x), to will (2x), miscellaneous(4x).

Van de 36 keer dat het woord voorkomt. gaat het vijf keer over mensen, die iets willen.

Het Gevoel

De NBV vertaalt twee keer in het Oude Testament met het woord ‘gevoelens’. Het is inzicht gevend wat er dan in het Hebreeuws staat. Hier zijn we.

Job 32:20. Laat mij spreken en mijn gevoelens luchten, ik zal het woord nemen en zeggen wat ik denk.
Toelichting: in het Hebreeuws staat er letterlijk, zie Blue Letter Bible: ‘Ik zal spreken dat ik zal worden verfrist, ik zal openen mijn lippen en antwoord’.

Spreuken 29:11. Een dwaas geeft uiting aan al zijn gevoelens, een wijze houdt ze in toom.
Toelichting: in het Hebreeuws staat er letterlijk, zie Blue Letter Bible:’Een dwaas brengt heel zijn geest naar voren, maar een wijze houdt het in tot na afloop’.

De NBV vertaalt twee keer met het woord gevoel. Hier de meest sprekende tekst.

Spreuken 18:20. Als een mens iets goeds zegt, heeft hij een gevoel van welbehagen, hij voedt zich met de vruchten van zijn mond.

Toelichting: in het Hebreeuws staat er letterlijk, zie Blue Letter Bible: ‘De buik van een man wordt tevreden met de vruchten van zijn mond en met de vrucht van zijn lippen zal hij tevreden worden.

	Woord	Soort woord	Strong	Opmerkingen:
1	σπλάγχνον splagchnon	Zelfstandig naamwoord onzijdig	G4698 SB4083	Voelen Komt 11 keer voor in 11 verzen. KJV: bowels (9x), inward affection (1x), tender mercy (with G1656) (1x).
2	σπλαγχνίζομαι splagchnizomai	Werkwoord	G4697 SB4082	Diep voelen Komt 12 keer voor in 12 verzen. KJV: have compassion (7x), be moved with compassion (5x).

Het Griekse woord splagchnon is het woord voor ingewanden, het hart, de longen en de lever. In die zin komt dit woord voor in Handelingen 1:18.

De andere keren wordt het woord wat men noemt overdrachtelijk gebruikt. De ingewanden werden bij de Grieken beschouwd als de zetel van de meer gewelddadige hartstochten, zoals woede en liefde; maar door de Hebreeën als de zetel van de tedere genegenheden, in het bijzonder vriendelijkheid, welwillendheid en mededogen [bron: Outline of Biblical Usage].

Hier de tien teksten waar het woord overdrachtelijk wordt gebruikt.

Uit de lofzang van Zacharias.
Lukas 1:78. … door de innige gevoelens van barmhartigheid van onze God, waarmee de Opgang uit de hoogte naar ons omgezien heeft. [HSV]

Onderstaande tekst
2 Korintiërs 6:11-12. Onze mond is opengedaan tegen u, o Korinthiërs, ons hart is uitgebreid. Gij zijt niet nauw in ons, maar gij zijt nauw in uw ingewanden. [SV]
Toelichting: mij lijkt dit de beste vertaling. ‘Wij hebben een ruim hart voor jullie, maar je gevoelens voor ons zijn afgebakend’.

Hier gaat het over Titus, iemand die de apostel Paulus helpt.
2 Korintiërs 7:15. En zijn innige gevoelens voor u zijn des te overvloediger, als hij zich de gehoorzaamheid van u allen herinnert, hoe u hem met vrees en beven hebt ontvangen. [HSV]

Filippenzen 1:8. Want God is mijn Getuige hoe vurig ik naar u allen verlang, met de innige gevoelens van Jezus Christus. [HSV]
Filippenzen 2:1. Als er dan enige bemoediging is in Christus, als er enige troost is van de liefde, als er enige gemeenschap is van de Geest, als er enige innige gevoelens en ontfermingen zijn, maak dan mijn blijdschap volkomen, doordat u eensgezind bent, dezelfde liefde hebt, één van ziel bent en één van gevoelen. <<>>(Strong G5476) [HSV]

Kolossenzen 3:12. Kleedt u zich dan, als uitverkorenen van God, heiligen en geliefden, met innige gevoelens van ontferming, vriendelijkheid, nederigheid, zachtmoedigheid, geduld. [HSV]

Filemon 1:6-7. Moge uw gemeenschap in het geloof zich krachtig openbaren in de kennis van al het goede dat in u is met betrekking tot Christus Jezus, want wij beleven veel vreugde en troost aan uw liefde, omdat de heiligen innerlijk door u verkwikt zijn, broeder! [HSV]

Dit schtrijft Paulus over de voormalige slaaf Onesimus.
Filemon 1:12. Neem dan hem, met wie ik innig verbonden ben, weer aan.
Toelichting: Paulus schrijft letterlijk Onesimus is mijn ingewanden. [HSV]

Filemon 1:20. … verkwik mijn ingewanden in den Heere. [SV]

1 Johannes 3:17. Wie dan de goederen van de wereld heeft, en zijn broeder gebrek ziet lijden, maar zijn hart voor hem toesluit, hoe kan de liefde van God in hem blijven? [HSV]
Toelichting: de KJV heeft wel ingewanden. Maar in de Nederlandse vertalingen heb ik alleen maar het hart gezien als vertaling.

Het Griekse woord splagchnizomai, zie regel 2 uit de tabel, is als het ware je ingewanden bewegen. Diepe gevoelens komen dan over je.

Hieronder alle teksten in de HSV vertaling. Die vertaalt iedere keer met ‘innerlijk met ontferming bewogen zijn’. De NBV soms met ‘medelijden hebben’. Deze vertaling mist de diepe emotie. In Het Boek kwam ik ‘diep geroerd’ tegen bij de eerste tekst.

Mattheüs 9:36. Toen Hij de menigte zag, was Hij innerlijk met ontferming bewogen over hen, omdat zij vermoeid en verstrooid waren, zoals schapen die geen herder hebben.

Toelichting: de vertaling van Het Boek “Hij was diep geroerd toe Hij zag dar de hoe de mensen afgemat waren en zich geen raad wisten. Ze leken op een kudde schapen zonder herder.

Mattheüs 14:14. En toen Jezus uit het schip ging, zag Hij een grote menigte, en Hij was innerlijk met ontferming bewogen over hen en genas hun zieken.

Mattheüs 15:32. En Jezus riep Zijn discipelen bij Zich en zei: Ik ben innerlijk met ontferming bewogen over de menigte, omdat zij al drie dagen bij Mij gebleven zijn, en zij hebben niets wat zij kunnen eten; Ik wil hen niet nuchter wegsturen, opdat zij onderweg niet bezwijken.

Mattheüs 18:27. En de heer van deze dienaar was innerlijk met ontferming bewogen, liet hem gaan en schold hem de schuld kwijt.

Mattheüs 20:34. En Jezus, Die innerlijk met ontferming bewogen was, raakte hun ogen aan; en meteen werden hun ogen ziende, en zij volgden Hem.

Markus 1:41. En Jezus, innerlijk met ontferming bewogen, stak Zijn hand uit, raakte hem aan en zei tegen hem: Ik wil het , word gereinigd!

Markus 6:34. En toen Jezus uit het schip ging, zag Hij een grote menigte en was innerlijk met ontferming bewogen over hen, want zij waren als schapen die geen herder hebben; en Hij begon hun veel dingen te onderwijzen.

Markus 8:2. Ik ben innerlijk met ontferming bewogen over de menigte, want zij blijven al drie dagen bij Mij en hebben niets wat zij kunnen eten.

Markus 9:22. En vaak heeft hij hem ook in het vuur en in het water geworpen om hem om te brengen; maar als U iets kunt, wees dan met innerlijke ontferming bewogen over ons en help ons.

Lukas 7:13. En toen de Heere haar zag, was Hij innerlijk met ontferming bewogen over haar, en zei Hij tegen haar: Huil niet.

Lukas 10:33. Maar een Samaritaan die op reis was, kwam in zijn buurt, en toen hij hem zag, was hij met innerlijke ontferming bewogen.

Lukas 15:20. En hij stond op en ging naar zijn vader. En toen hij nog ver van hem verwijderd was, zag zijn vader hem en deze was met innerlijke ontferming bewogen en hij snelde hem tegemoet , viel hem om de hals en kuste hem.

Wat kunnen we van deze teksten leren?

Jezus geeft ons het voorbeeld van diep bewogen zijn. Het leed van mensen raakte Hem in zijn innerlijk. Zijn ingewanden bewogen als het ware.

Het lichaam

Het lichaam van de mens is wat iedereen ziet. Dat is het meest concreet.

Het Grieks heeft maar één woord voor lichaam. Het Hebreeuws heeft diverse woorden voor het lichaam.

	Woord	Soort woord	Strong	Opmerkingen:
1	גְּוִיָּה gĕviyah	Zelfstandig naamwoord vrouwelijk	H1472	Lichaam. Komt 13 keer voor in 11 verzen. KJV: body (9x), corpse (2x), carcase (2x).
2	בָּשָׂר basar	Zelfstandig naamwoord mannelijk	H1320	Vlees. Komt 269 keer voor in 241 verzen. KJV: flesh (256x), body (2x), fatfleshed (with H1277) (2x), leanfleshed (with H1851) (2x), kin (2x), leanfleshed (with H7534) (1x), mankind (with H376) (1x), myself (1x), nakedness (1x), skin (1x).
3	σῶμα sōma	Zelfstandig naamwoord onzijdig	G4983	Lichaam. Komt 146 keer voor in 122 verzen. KJV: body (144x), bodily (1x), slave (1x).

In het Oude Testament

<<nog onderzoeken>>

Spreuken 4:20-22. Mijn zoon, heb aandacht voor mijn woorden,
geef aan mijn uitspraken gehoor. Houd ze steeds voor ogen,
bewaar ze in het diepste van je hart. Ze zijn het leven voor wie ze aanvaarden, sterken heel het lichaam als een medicijn.

Spreuken 14:30. Een gezond hart is het leven voor het lichaam, maar afgunst is verrotting van de beenderen. [HSV]

In het Nieuwe Testament

Het Griekse woord σῶμα soma, dat lichaam betekent komt in 122 teksten voor. We kennen het woord soma ook van het woord psychosomatisch. De psychosomatische ziekten zijn ziekten in het lichaam, die hun oorsprong in de ziel, de psyche hebben.

Deze paragraaf heeft het lichaam als onderwerp.

1 Korintiërs 6:13-20. U zegt: ‘Het voedsel is er voor de buik en de buik is er voor het voedsel, en God zal aan beide een einde maken.’ Maar bedenk dat het lichaam er niet is om ontucht mee te plegen: het is er voor de Heer en de Heer is er voor het lichaam. God heeft de Heer opgewekt, en door zijn macht zal Hij ook ons opwekken. Weet u niet dat uw lichaam een deel is van het lichaam van Christus? Zouden we dan van de delen van zijn lichaam de lichaamsdelen van een hoer maken? Dat nooit! Of weet u niet dat wie zich met een hoer verenigt samen met haar één lichaam wordt? Want de Schrift zegt: ‘Zij zullen één lichaam zijn.’ Maar wie zich met de Heer verenigt wordt met Hem één geest. Ga ontucht uit de weg! Geen enkele andere zonde die een mens kan begaan tast het lichaam aan, maar wie ontucht pleegt zondigt tegen het eigen lichaam. Of weet u niet dat uw lichaam een tempel is van de heilige Geest, die in u woont en die u ontvangen hebt van God? Weet u niet dat u niet van uzelf bent? U bent gekocht en betaald, dus bewijs God eer met uw lichaam.

En hier gebruikt de apostel Paulus als beeld het lichaam om inzicht te geven in de gemeenschap van Christus. En en passant maakt hij ook dingen duidelijk over ons aardse lichaam, zie bij de opmerkingen hieronder.

1 Korintiërs 12:12-27. Een lichaam is een eenheid die uit vele delen bestaat; ondanks hun veelheid vormen al die delen samen één lichaam. Zo is het ook met het lichaam van Christus. Wij zijn allen gedoopt in één Geest en zijn daardoor één lichaam geworden; of we nu Joden of Grieken zijn, slaven of vrije mensen, we zijn allen van één Geest doordrenkt. Tegelijk bestaat een lichaam niet uit één deel, maar uit vele. Als de voet zou zeggen: ‘Ik ben geen hand, dus ik hoor niet bij het lichaam,’ hoort hij er dan werkelijk niet bij? En als het oor zou zeggen: ‘Ik ben geen oog, dus ik hoor niet bij het lichaam,’ hoort het er dan werkelijk niet bij? Als het hele lichaam oog zou zijn, waarmee zou het dan kunnen horen? Als het hele lichaam oor zou zijn, waarmee zou het dan kunnen ruiken? Maar God heeft juist alle lichaamsdelen hun eigen plaats gegeven, precies zoals Hij dat wilde. Als ze met elkaar slechts één lichaamsdeel zouden vormen, zou dat dan een lichaam zijn? Het is juist zo dat er een groot aantal delen is en dat die met elkaar één lichaam vormen. Het oog kan niet tegen de hand zeggen: ‘Ik heb je niet nodig,’ en evenmin kan het hoofd tegen de voeten zeggen: ‘Ik heb jullie niet nodig.’ Integendeel, juist die delen van het lichaam die het zwakst lijken zijn het meest noodzakelijk. De delen van ons lichaam waarvoor we ons schamen en die we liever bedekken, behandelen we zorgvuldiger en met meer respect dan die waarvoor we ons niet schamen. Die hebben dat niet nodig. God heeft ons lichaam zo samengesteld dat de delen die het nodig hebben ook zorgvuldiger behandeld worden, zodat het lichaam niet zijn samenhang verliest, maar alle delen elkaar met dezelfde zorg omringen. Wanneer één lichaamsdeel pijn lijdt, lijden alle andere mee; wanneer één lichaamsdeel met respect behandeld wordt, delen alle andere in die vreugde. Welnu, u bent het lichaam van Christus en ieder van u maakt daar deel van uit.

Deze gaat over het lichaam van Jezus.
Hebreeën 10:19-20. Broeders en zusters, dankzij het bloed van ​Jezus​ kunnen we zonder schroom binnengaan in het ​heiligdom, omdat hij voor ons met zijn lichaam een weg naar een nieuw leven gebaand heeft, door het voorhangsel heen. {Paulus schrijft ook ergens iets dat wij met ons lichaam in geestelijke zegen kunnen voorzien, opzoeken}

De combinatie geest en lichaam
De combinatie geest en lichaam Strong G4151 G4983 komt 12 keer voor. Hier staan ze.

Romeinen 8:10-13. Als Christus echter in u leeft, is uw lichaam weliswaar door de zonde ten dode opgeschreven, maar de Geest schenkt u leven, omdat u door God rechtvaardig bent verklaard. Want als de Geest van Hem die Jezus uit de dood heeft opgewekt in u woont, zal Hij die Christus heeft opgewekt ook uw sterfelijk lichaam levend maken door zijn Geest, die in u woont. Broeders en zusters, we zijn dus niet langer gebonden aan het aardse, om volgens aardse maatstaven te leven. [NBV] Want als u naar het vlees leeft, zult u sterven. Als u echter door de Geest de daden van het lichaam doodt, zult u leven. [HSV]

Romeinen 8:23. En dat niet alleen, maar ook wijzelf, die de eerstelingen van de Geest hebben, ook wijzelf zuchten in onszelf, in de verwachting van de aanneming tot kinderen, namelijk de verlossing van ons lichaam. [HSV]
Opmerking: de NBV legt dit uit door te vertalen: ‘de verlossing van ons sterfelijk bestaan’.

De tekst 1 Korintiërs 6:13 is hierboven reeds vermeld.

1 Korintiërs 7:34. Een ongetrouwde vrouw en een meisje dat nog niet getrouwd is, dragen zorg voor de zaak van de Heer, en wel zo dat ze God met heel hun lichaam en geest zijn toegewijd.

De tekst 1 Korintiërs 12:13 is hierboven reeds vermeld.

Efeziërs 4:3-5. Span u in om door de samenbindende kracht van de vrede de eenheid te bewaren die de Geest u geeft: één lichaam en één geest, zoals u één hoop hebt op grond van uw roeping, één Heer, één geloof, één doop, één God en Vader van allen, die boven allen, door allen en in allen is.

1 Tessalonicenzen 5:23. Moge de God van de vrede uw leven geheel en al heiligen, en mogen heel uw geest, ziel en lichaam zuiver bewaard zijn bij de komst van onze Heer Jezus Christus.

Jacobus 2:26. Zoals het lichaam dood is zonder geest, zo is ook geloof zonder daden dood.

De combinatie ziel en lichaam
De combinatie ziel en lichaam Strong G5590 en G4983 komt zes keer voor.

De combinatie van hart en lichaam.
Deze combinatie hart en lichaam Strong G2588 en G4983 komt drie keer voor, hier staan ze:
Romeinen 1:24. Daarom ook heeft God hen in de begeerten van hun ​hart​ overgegeven aan de ​onreinheid​ om hun lichamen onder elkaar te onteren. [HSV]
Kolossenzen 3:15. Laat in uw ​hart​ de ​vrede​ van ​Christus​ heersen, want daartoe bent u geroepen als de leden van één lichaam.
Hebreeën 10:22. laten we God dan naderen met een oprecht ​hart​ en een vast geloof, nu ons ​hart​ gereinigd is, wij van een slecht geweten bevrijd zijn en ons lichaam met zuiver water is gewassen.

Wat kunnen we van deze teksten leren?
De begeerten van ons hart kunnen leiden tot onreinheid. Een onrein hart haal de eer van ons lichaam weg. Romeinen 1.
Dat in ons hart de vrede van Christus heerst, dat is de roeping van dat ene lichaam als beeld van de  gemeente.

Wat we mee maken bij het leven met God is dat ons lichaam als water wordt gewassen met zuiver water. Hebreeën 10.

Het Hart

Hart en ziel, die combinatie kom je veel tegen in het OT. Met hart en ziel God liefhebben. Daar zit dus een beetje overlap in. Het betekent God liefhebben met je hele innerlijk.

	Woord	Soort woord	Strong	Opmerkingen
1	לֵבָב lebab	Zelfstandig naamwoord mannelijk	H3824	Hart. Komt 252 keer voor in 230 verzen. KJV: heart (231x), consider (with H7760) (5x), mind (4x), understanding (3x), miscellaneous (9x).
	לֵב leb	Zelfstandig naamwoord mannelijk	H3820	Hart. Is een vorm van het vorige woord. Komt 593 keer voor in 550 verzen. KJV: heart (508x), mind (12x), midst (11x), understanding (10x), hearted (7x), wisdom (6x), comfortably (4x), well (4x), considered (2x), friendly (2x), kindly (2x), stouthearted (with H47) (2x), care (with H7760) (2x), misc 21.
2	καρδία kardia	Zelfstandig naamwoord vrouwelijk	G2588 SB2294	Hart. Komt 160 keer voor in 152 verzen. KJV: heart (159x), broken hearted (with G4937) (1x).

Dikwijls zijn teksten waarin meer dan één woord voorkomt dat bij het onderwerp hoort veelzeggende teksten. Deze combinaties komen voor.

H7307 en H3824 De combinatie ruach en lebab komt zes keer voor.
H7307 en H3820 De combinatie ruach en leb komt 23 keer voor.
H5315 en H3824 De combinatie nephes en lebab komt 27 keer voor.
H5315 en H3820 De combinatie nephes en leb komt 20 keer voor.

H5397 en H3824 De combinatie nĕshamah en lebab komt niet voor.
H5397 en H3820 De combinatie nĕshamah en leb komt eenmaal voor en daarbij ook nog het woord ruach voor. Job 34:14.

3. Ruach en lebab.

[Deuteronomy 2:30 KJV] But Sihon king of Heshbon would not let us pass by him: for the LORD thy God hardened his spirit, and made his heart obstinate, that he might deliver him into thy hand, as [appeareth] this day.

[Joshua 2:11 KJV] And as soon as we had heard [these things], our hearts did melt, neither did there remain any more courage in any man, because of you: for the LORD your God, he [is] God in heaven above, and in earth beneath.

[Joshua 5:1 KJV] And it came to pass, when all the kings of the Amorites, which [were] on the side of Jordan westward, and all the kings of the Canaanites, which [were] by the sea, heard that the LORD had dried up the waters of Jordan from before the children of Israel, until we were passed over, that their heart melted, neither was there spirit in them any more, because of the children of Israel.

[Psalm 77:6 KJV] I call to remembrance my song in the night: I commune with mine own heart: and my spirit made diligent search.

[Isaiah 7:2 KJV] And it was told the house of David, saying, Syria is confederate with Ephraim. And his heart was moved, and the heart of his people, as the trees of the wood are moved with the wind.

5. De combinatie geest, ziel en hart.
Deze combinatie komt in het Oude Testament maar eenmaal voor en wel in het boek Job.

Job 34:12-15. God zal geen slechtheden begaan, de Ontzagwekkende zal het recht niet verdraaien. Wie heeft de aarde aan hem toevertrouwd, wie heeft de hele wereld onder zijn bevel gesteld? Als hij zijn hart (aandacht) alleen op zichzelf zou richten en hij zijn geest en adem voor zichzelf zou bewaren, dan zou al wat leeft onmiddellijk ten onder gaan en de mens zou terugkeren tot stof.

Voor God is zijn hart het centrum van zijn persoonlijkheid. Geest en adem zijn middelen, die voor de mens nodig zijn.

In het Nieuwe Testament

In het Nieuwe Testament wordt het woord kardia gebruikt. Het Griekse woord kardia gebruiken wij in Nederland voor het hart, het orgaan dat zich in ons lichaam bevindt. Er zijn mensen met het beroep kardioloog.

In de Bijbel wordt slechts eenmaal dat orgaan bedoeld en wel in Markus 7:19.

Het hart is vooral het centrale deel van ons innerlijk. In de Studiebijbel las ik ‘het hart steeds gebruikt als zetel van het leven van een persoon in zijn totaliteit, met alle gevoelens en gewaarwordingen’. Het begrip hart heeft een overlap met het woord ziel.

Verder kan ‘het hart’ ook het centrale deel zijn, het centrum van iets anders. Het hart van wet en de profeten bijvoorbeeld.
Matteüs 7:12. Behandel anderen dus steeds zoals je zou willen dat ze jullie behandelen. Dat is het hart van de Wet en de Profeten.
Er is ook een tekst over het hart van de aarde. Matteüs 12:40.

Hiertonder alle teksten, die in het evangelie van Matteüs over hart voorkomen.
Matteüs 5:8. Gelukkig wie zuiver van hart zijn, want zij zullen God zien.
Matteüs 5:28. En ik zeg zelfs: iedereen die naar een vrouw kijkt en haar begeert, heeft in zijn hart al overspel met haar gepleegd.

Hier gaat het over schatten verzamelen. Materiële schatten of hemelse schatten. Die geven aan waar je naar verlangt.
Matteüs 6:21. Waar je schat is, daar zal ook je hart zijn.

Schriftgeleerden waren kritisch op de goede dingen, die Jezus deed, maar niet in overeenstemming was met hun overtuigingen.
Matteüs 9:4. En Jezus, Die hun gedachten zag, zei: Waarom overweegt u verkeerde dingen in uw hart? [HSV]

Matteüs 11:29. Neem mijn juk op je en leer van mij, want ik ben zachtmoedig en nederig van hart. Dan zullen jullie werkelijk rust vinden.

Matteüs 12:34-35. Adderengebroed! Hoe kunt u goede dingen spreken, terwijl u slecht bent? Want uit de overvloed van het hart spreekt de mond. De goede mens brengt goede dingen voort uit de goede schat van het hart, en de slechte mens brengt slechte dingen voort uit de slechte schat. [HSV]

Dit gaat over een mogelijke toestand van het hart van iemand.
Matteüs 13:15. Want het hart van dit volk is afgestompt, hun oren zijn doof en hun ogen houden zij gesloten. Met hun ogen willen ze niets zien, met hun oren niets horen, met hun hart niets begrijpen. Want anders zouden ze tot inkeer komen en zou ik hen genezen.”

Een tekst uit de uitleg van de gelijkenis van de zaaier.
Matteüs 13:19. bij ieder die het woord van het koninkrijk hoort maar het niet begrijpt, komt hij die het kwaad zelf is en rooft wat hun in het hart is gezaaid; bij hen is op de weg gezaaid.

Uit het onderwijs van Jezus.
Matteüs 15:8. “Dit volk eert mij met de lippen, maar hun hart is ver van mij.
Matteüs 15:18-19. Wat daarentegen de mond uit gaat komt uit het hart, en die dingen maken een mens onrein. Want uit het hart komen boze gedachten, moord, overspel, ontucht, diefstal, valse getuigenissen en laster.

De conclusie van het verhaal van de onbarmhartige knecht.
Matteüs 18:35. Zo zal mijn hemelse Vader ook ieder van jullie behandelen die zijn broeder of zuster niet van harte vergeeft.’

Op een vraag aan Jezus wat het grote gebod zou zijn, zegt Jezus dit.
Matteüs 22:37. Hij antwoordde: ‘Heb de Heer, uw God, lief met heel uw hart en met heel uw ziel en met heel uw verstand (Grieks: dianoia).

Hier is het woord kardia vertaalt met ‘bij zichzelf’ in plaats van ‘in zijn hart’
Matteüs 24:48-51. Slecht is echter de dienaar die bij zichzelf zegt: Mijn heer blijft voorlopig nog weg, en die zijn mededienaren begint te slaan en het met dronkaards op een slempen zet. Dan zal de heer van die dienaar komen op een dag waarop hij het niet verwacht en op een tijdstip dat hij niet kent, en hij zal hem straffen met zijn zwaard en hem het lot van de huichelaars laten ondergaan; daar zal hij met hen jammeren en knarsetanden.

Wat kunnen we van deze teksten leren?
Je kunt zuiver van hart zijn. Matteüs 5:8. Jezus was nederig van hart. 11:29. Het nederige van Jezus was dat Hij gehoorzaam was aan de Vader. Als de Vader Hem vroeg om moedige dingen te doen dan deed Hij dat.

Je kunt je in je hart tot verkeerde dingen wenden. Een vrouw om haar te begeren. 5:28. Of kritiek. 9:4.

Je hart kan gekoppeld zijn aan iets. Bepaalde schatten of aan een bepaalde leer. 6:21 en 12:34.

Het hart vergelijkt Jezus ook wel met een schat. in die schat kunnen verkeerde én goede dingen in zijn. 12:35. Het mooie wat in je hart is kan ook geroofd worden. 13:19.

De algemene toestand van je hart kan ‘afgestompd’ zijn. 13:15

Je kunt met je hart ver van iemand zijn, ook ver van Jezus. 15:8.

De slechte dingen, die een mens, vanuit zijn hart, kan spreken maken hem onrein. En kunnen vreselijke gevolgen hebben. 15:18-19.

Als je een ander vergeeft moet er een hartsverandering bij je plaatsvinden. 18:35.

Hart, ziel en verstand (dianoia) zijn verschillende onderdelen van onszelf, wel overlappend, maar samen zo’n beetje alles. 22:37.

Let op wat je bij jezelf zegt. Wat je denkt word je. Een ernstige waarschuwing voor iedereen.

De buik, het innerlijk

Er zijn diverse Hebreeuwese en Griekse woorden of uitdrukkingen, die duiden op het binnenste van een mens.

	Woord	Soort woord	Strong	Opmerkingen:
1	בֶּטֶן  beten	Zelfstandig naamwoord vrouwelijk	H990	De buik. Komt 76 keer voor in 72 verzen. KJV: belly (30x), womb (31x), body (8x), within (2x), born (1x).
2	חֶדֶר  cheder	Zelfstandig naamwoord mannelijk	H2315	Binnenste Komt 43 keer in 33 verzen voor. KJV: chamber (21x), inner (4x), bedchamber (with G4296) (3x), bedchamber (with G4904) (3x), inward parts (2x), innermost parts (2x), parlours (1x), south (1x), within (1x).
3	קֶרֶב qereḇ	Zelfstandig naamwoord mannelijk	H7130	Binnenste. Komt 220 keer voor in 207 verzen. KJV: among (76x), midst (73x), within (24x), inwards (22x), in (6x), miscellaneous (26x).
4	ἔσωθεν esōthen	Bijvoeglijk naamwoord	G2081	Innerlijke Komt 14 keer voor in 14 verzen. KJV: within (7x), from within (3x), inward part (1x), inwardly (1x), inward man (1x), without (1x).
5	ἔσω ἄνθρωπος eso  anthrōpos	Bijvoeglijk naamwoord en zelfstandig naamwoord	G2080 G444	De innerlijke mens. Komt twee keer voor in Romeinen 7:22 en Efeze 3:16.

Beten buik.

<hier nog een selectie maken van teksten met dit woord>

Cheddar beten
Meestal wordt dit woord gebruikt voor het binnenste deel van het huis, de kamer. Een viertal keren voor het binnenste deel van een mens. Hier staan de vier verzen.

Spreuken 18:8. De woorden van een lasteraar zijn als lekkernijen, die dalen af in de schuilhoeken van zijn binnenste [HSV]
De HSV geeft als extra informatie ‘letterlijk de binnenkamers van de buik’.

Spreuken 20:27. De geest van een mens is een ​lamp​ van de HEERE, die alle schuilhoeken van zijn binnenste doorzoekt.

Spreuken 20:30. Striemen en wonden zuiveren het kwaad uit, evenals slagen de schuilhoeken van het binnenste zuiveren. [HSV]

Spreuken 26:22. Exacte tekst als in 18:8. Waarom een herhaling?

De combinatie van beten en cheddar komt vier keer voor.

Qereb binnenste
Dit woord wordt soms gebruikt voor het innerlijk van een mens. <hiet nog een selectie van teksten toevoegen>

Isothen Innerlijk.
Het innerlijke van een mens heeft te maken met het hart, maar het lijkt meer te omvatten dan het hart.

Het woord komt veertien keer voor. Drie keer gaat het om het innerlijk van een beeld, een boek en de tempel. Negen keer komt het woord voor in de evangeliën als het o.a. gaat over de schriftgeleerden, die uiterlijk wel zich mooi voordoen, maar bij wie het innerlijk niet fraai is.

Twee keer gebruikt de apostel Paulus het woord en wel in deze teksten.

2 Korintiërs 4:16. Daarom verzaken wij onze plicht niet. Ook al gaat ons uiterlijke bestaan verloren, ons innerlijke bestaan wordt van dag tot dag vernieuwd.

2 Korintiërs 7:5. Toen we in Macedonië kwamen, vonden we geen rust maar werden we van alle kanten belaagd: van buitenaf door vijanden, van binnenuit door zorgen.

De NBV vertaalt deze tekst met drie keer het woord innerlijk,
Romeinen 2:29. Jood is men door zijn innerlijk, en de besnijdenis is een innerlijke besnijdenis. Het is het werk van de Geest, niet een voorschrift uit de wet, dus wie innerlijk een Jood is, ontvangt geen lof van mensen maar van God.
Maar hier staat het woord kryptos G2927 dat verborgen of geheim betekent. Jood is men door wat in de mens verborgen is. Letterlijk staat er verder: ‘Door de besnijdenis van het hart in geest’

Eso entropos innerlijke mens.
Deze uitdrukking komt twee keer in de Bijbel voor, dit zijn de twee teksten.

Romeinen 7:22. Want ik heb een vermaak in de wet Gods, naar de inwendige mens [SV]

Efeziërs 3:16. Moge hij vanuit zijn rijke luister uw innerlijke wezen kracht en sterkte schenken door zijn Geest, [NBV]

Samenvatting

Van de indeling geest, ziel en lichaam kunnen we zeggen, dat hij inderdaad in één tekst voorkomt. Allerlei andere uitdrukkingen zoals … komen veel vaker voor.

Het lijkt ook eerder te gaan om overlappende begrippen dat een opdeling.

De opdeling van de ziel naar verstand, wil en gevoel komt niet voor in de Bijbel. Er worden trouwens allerlei woorden gebruikt, die je met zoiets als verstand zou kunnen vertalen, maar die toch wel een nuance van elkaar verschillen. <wil> . Er komt voor ‘het gevoel’ in de Bijbel zelfs helemaal geen woord voor. Althans ik heb het nog niet kunnen vinden. Natuurlijk komen wel allerlei gevoelens in de Bijbel voor: angst, boosheid, verdriet etc.

Dan van de ‘onderdelen’ van ons ontwerp, die wel worden genoemd. Met onze geest kunnen we contact hebben met de geestelijke wereld. Het is dan ook belangrijk om dat contact optimaal vorm te geven.

De nesjama is de unieke afdruk van God in de mens. Het is een soort identiteitsplaatje. Als je weet dat je dit hebt, hoef je niet meer bang te zijn dat je niet uniek bent of dat je je identiteit kwijt kunt raken.

Ons geweten helpt ons om de goede dingen te doen. Het geweten heeft wel onderhoud nodig. Voor het goed functioneren van het geweten is het van belang om het geweten zuiver te houden.

De ziel van de mens bepaalt voor een groot deel dat we mens zijn. Dieren hebben ook een lichaam net als de mens. Maar mensen hebben zaken als herinneringen, emoties, gevoeligheden, voorkeuren, karaktertrekken, wensen en verlangens. En wat al niet meer. Dat maakt een mens boeiend of juist niet. Met de kwaliteit van je ziel moet je rekening houden.

Er zijn verschillende onderdelen van jezelf als mens, die je kunt ontwikkelen. Zoals je verstand. Dat kun je verstand oefenen, trainen en leren. Zo kun je als mens beter gaan denken en beter zaken overzien.

Je wil als mens niet weten wat je wil of je kunt een sterke wil hebben. Ook daar kun je invloed op hebben.

Het hart van en mens is het centrum van zijn persoonlijkheid. Ook belangrijk om te zorgen dat je een goed hart. We kunnen ons hart met het hart van God vereinigen. De tekst uit de Bijbel “Mijn zoon geeft mij je hart” geeft dat ook aan.

Als het gaat over het innerlijk van een mens gaat het om zijn diepste beweegredenen. Dat kan soms naar voren komen door gevoelens in je buik.