Hebreeuwse Taal

Ongeveer driekwart van de Bijbel is in het Hebreeuws geschreven en die andere kwart is in het Grieks geschreven. De Griekse tekst is wel afkomstig van Hebreeuws sprekende mensen.

Dit artikel is bedoeld om door meer kennis van de Hebreeuwse taal, de Bijbel beter de begrijpen. Het is niet bedoeld om Hebreeuws te leren spreken of schrijven.

DE Hebreeuwse taal is beknopt, je kunt met weinig woorden veel zeggen. Is ook een taal om dingen in beweging te krijgen. Werkwoorden zijn de basis van de taal.

Studievragen

Is het voor het begrijpen van de Bijbel belangrijk om meer van het Hebreeuws te begrijpen? En zo ja om welke kenmerken van de taal zijn dan belangrijk om te weten?

Het Hebreeuwse schrift

Als je kijkt naar de tekens die men toepast, dan ziet het er nogal vierkanterig uit.

Hieronder als voorbeeld de eerste zin van veel dankgebeden. Baruch Atah Adonai, Eloheinu Melech Ha’Olam oftewel Gezegend bent U Heer, onze God, Koning van de Wereld.

Men noemt dit schrift kwadraatschrift. Hoogte en breedte van de letter zijn op een enkele uitzondering na gelijk. De oppervlakte is dan een kwadraat. De betekenis van een letter zit in de vorm binnen de oppervlakte.

Er is ook nagedacht over het ontwerp van de letters. De jod en de wav zijn elementaire letters. De vormen van de andere letters zijn uit deze kleinere elementen opgebouwd.

Zo bestaat de aleph, dat leider kan betekenen, uit twee keer het teken van de zesde letter, de wav, wat staat voor de mens en twee keer het teken van de achtste letter, de jad, wat staat voor een hand. Zo zou je kunnen zeggen een leider is een mens, die op handen wordt gedragen.

Het schrift lijkt ontworpen te zijn in de tijd van koning Salomo of wellicht door de koning zelf. In de tijd daarvoor gebruikte men andere tekens. Dat schrift noemen wij nu paleo Hebreeuws schrift.

Onze letters worden op een lijn geschreven. Zo leren we dat op de basisschool. Maar de Hebreeuwse letters hangen aan een lijn. Ze hangen halverwege tussen de hemel en de aarde.

In het Hebreeuws schrijf je van rechts naar links, als het ware naar je toe. De inspiratie komt van boven. Terwijl wij, in Nederland, schrijven van links naar rechts, van ons af.

Bij het Hebreeuws schrijft men van boven naar beneden, net als wij dat doen. Heel goed. Bij meer bladzijden sla je naar rechts om voor de volgende bladzijde. Als het om een heel boek gaat dat is wat in het Hebreeuws de voorkant van een boek is, bij ons de achterkant. En andersom.

Het Hebreeuwse alfabet

Voor het Hebreeuwse schrift zijn 22 letters ontwikkeld. Iedere letter heeft een naam. Die naam heeft ook een betekenis. Os, huis, hand, vis, kameel, stok, mens, etc. Het beeld van de letter is een abstracte vorm van waar de letter voor staat.

Er is ook een volgorde van de letters bedacht. De eerste letter noemt men aleph. Dat woord heeft de betekenis van eerste, hoofd, maar ook van rund. De tweede letter noemt men beth. Beth is het woord voor huis. Het woord duidt ook op bescherming. Immers je eigen huis is de plek van veiligheid, daar ben je als het goed is, veilig.

Men heeft alleen letters voor medeklinkers bedacht. Dat maakt de woorden korter, maar het is natuurlijk wel lastiger om het als leek te lezen.

Daarom zet men er als geheugensteuntje voor buitenlanders en kleine kinderen puntjes en kleine streepjes onder of boven de letters. Aan het tekentje zie je welke klinker moet worden uitgesproken.

Als een kind in Israël zonder tekentjes kan lezen dan zijn ouders en het kind trots. “Hij of zij kan al lezen zonder puntjes”. Net zoals wij trots zijn als onze kinderen alle AVI niveaus hebben gehaald.

Hoe zou men de reeks van letters noemen? Juist, precies wat u al dacht: het alfabeth. Naar de eerste twee letters, in het Grieks alpha en beta en in het Hebreeuws aleph en beth,

Bij de Hebreeuwse taal zit er ook een gedachte achter de volgorde van de letters. De ontwikkeling van een mens is er in te lezen. De Aleph leert je om je identiteit, ‘je ik’ te ontdekken. Direct daarna heb je veiligheid nodig, vandaar de Beth, het teken van een huis. En zo gaat dit verder met alle volgende letters. Voor wie geïnteresseerd is om meer hierover te weten, zijn er cursussen. <<verwijzing naar cursus toevoegen>>

De zevende letter is de ‘zain’. Dat is de letter van de rust. De zevende is de dag van rusten. De Sabbath. In Nederland hebben we ook de letter z. De letter is als het ware van haar plek gehaald en de laatste letter geworden. Jammer.

In het Nederlands is er verder geen betekenis aan de letters. Er is bij ons ook geen bepaalde gedachte over hoe de letters er uit zien. En de letters hebben geen eigen betekenis. De volgorde van de letters in ons alfabet lijkt ook willekeurig. Behalve dat die wel voor een deel overeenkomt met de Hebreeuwse volgorde. Alleen die zevende letter dus, die is helemaal achteraan gekomen.

Het Hebreeuwse alfabet bestaat dus uit 22 wat wij medeklinkers noemen, maar daar horen ook een paar keelklanken bij. Zoals de eerste letter al, de aleph, die heeft een klank zoals het streepje van ons bij een woord als be-amen.

Iedere letter in het Hebreeuws heeft ook een getalwaarde. De eerste letter heeft de waarde van 1 (of duizend), de tweede letter heeft de waarde van 2. Enzovoorts. De tiende letter heeft de getalwaarde van tien, maar de elfde letter de getalwaarde van twintig. Enzovoorts. De twintigste letter heeft getalwaarde van honderd. De 21ste van 200 en de 22ste van 400. Zo kan men alle getallen maken mits niet te groot. Wij kennen uit de Bijbel het getal 666. Een getal dat heel expliciet is genoemd. Dat kan een samenstelling zijn van diverse letters, die optellen tot het totaal van 666.

De gebruikte letters in een woord zeggen ook iets over de betekenis van een woord. En woorden waarin dezelfde letters voorkomen hebben meestal een connectie met elkaar. Begrijpt u al dat men in het Hebreeuws veel meer betekenis kwijt kan, zo men wil, dan in onze taal? Zou het daarom zijn dat Hebreeuws sprekende mensen beter ingewikkelde problemen aankunnen?

In onze taal past men zo nu en dan de spelling aan. Met de Hebreeuwse taal kun je niet zomaar de spelling aanpassen. Een andere letter brengt een andere betekenis.

Stamwoorden

De Hebreeuwse woorden hebben over het algemeen hun basis in een werkwoord met drie letters. Dat zijn de zogenaamde stamwoorden of wortelwoorden. In de Blue Letter Bible op internet, dikwijls gebruikt voor studie van de Bijbel, is dat ook aangegeven. Bij een zelfstandig naamwoord is aangegeven welk werkwoord de wortel van dit woord is.

Omdat iedere letter ook staat voor een getal heeft ieder woord ook een getalwaarde. Dat is de optelling van de getalwaarde van de letters, die zijn gebruikt.

Werkwoorden en zelfstandig naamwoorden worden vervoegd. Er zijn meer vervoegingen dan we in het Nederlands gewend zijn.

Als woorden zijn vervoegd, zoals de werkwoorden en de zelfstandig naamwoorden, dan hebben ze meer dan drie letters want door de vervoeging worden er letters voor en of achter het woord toegevoegd.

Werkwoorden

De basis van de Hebreeuwse taal zijn, zoals gezegd, de werkwoorden. Bij een werkwoord kunnen één of meer zelfstandig naamwoorden horen.

In het Hebreeuws zit in de vervoeging van het werkwoord ook het persoonlijk voornaamwoord. In het Nederlands is dat alleen te vinden bij de gebiedende wijs. Bijvoorbeeld als je tegen iemand zegt: Doe dit! Dan is het persoonlijk voornaamwoord ‘jij’ verondersteld.

De werkwoorden kennen meer vervoegingen in het Hebreeuws dan in het Nederlands. In de vervoegingen zit meer betekenis.

Het Hebreeuws maakt onderscheid of het om mannen of om vrouwen gaat. Bij een gemengde groep wordt de mannelijke vorm gebruikt.

Hieronder het voorbeeld van het werkwoord ‘gaan’.

Als het om mannen gaatAls het om vrouwen gaat
holechik, jij, zij, het gaatholechetik, jij, zij, het gaat
holchimwij, jullie, zij gaanholchotwij, jullie, zij gaan
halachtiik gingidemik ging
halachnuwij gingenidemwij gingen
halachtajij ginghalachtjij ging
halachtemjullie gingenhalachtenjullie gingen
halachhij, het ginghalchazij, het ging
halchuzij gingenidemzij gingen
elechik zal gaanidemik zal gaan
nelechwij zullen gaanidemwij zullen gaan
telechjij zal gaantelchijij zal gaan
telchujullie zullen gaantelachnajullie zullen gaan
yelechhij, het zal gaantelechzij, het zal gaan
yelchuzij zullen gaantelechnazij zullen gaan
lech!ga!lechi!ga!
lechu!ga! (meervoud)lechna!ga! (meervoud)

Bron voor deze tabel was https://www.pealim.com/dict/7-lalechet/

Het Hebreeuws doet nog meer met werkwoorden. Zo is er een werkwoordsvorm waarmee men het werkwoord uitbundiger of sterker kan maken. Als je in het Nederlands lopen sterker wil maken moet je een ander woord gebruiken zoals rennen. Roepen kun je sterker maken door het woord schreeuwen te gebruiken. In het Hebreeuws kun je het sterker maken met een bepaalde vervoeging van het werkwoord.

Hieronder de zeven belangrijkste werkwoord stammen.

Naam vormKarakterVoorbeeld
1.Qal of PaalTegenwoordige tijd,
actieve vorm  
Hij hoort, hij hoorde
2.NiphalPassieve vormHij was gehoord.
3.PielIntensieve vormHij smeet in stukken
4.PualIntensieve lijdende vormHet werd in stukken gesmeten.
5.HithpaelReflexieve vormHij maakt iemand koning
6.HiphelOorzakelijke vormHij werd tot koning gemaakt
7.HophelOorzakelijke lijdende vormHij verborg zichzelf.

Nog een voorbeeld: in de Bijbel komt het werkwoord rond het woord tov, dat goed betekent, voor in twee vormen namelijk Qal en Hiphel.
Bij de Qal vorm kan voorkomen: ik ben goed, jij bent goed, hij is goed, wij zijn goed, jullie zijn goed of zij zijn goed.
Bij de Hiphel vorm kan voorkomen: ik doe goed, jij doet goed, hij doet goed, wij doen goed, jullie doen goed of zijn doen goed.

Persoonlijk voornaamwoorden.

In het Hebreeuws zijn de persoonlijk voornaamwoorden onderdeel van het werkwoord. Dat maakt de taal ingewikkelder maar ook korter en directer.

Het Hebreeuws kent ook persoonlijk voornaamwoorden, die men zelfstandig gebruikt. Zoals ‘Hij is Heer’. Deze persoonlijke voornaamwoorden komen betrekkelijk weinig voor zoals te zien is in de tabel.

WoordSoort woordStrongOpmerkingen:
1אֲנִי
‘ănî
1ste persoon
enkelvoud
H589Ik
Komt 13 keer voor in 13 verzen
KJV: I, me, which, for I, mine.
De Aramese vorm Strong H576 komt 16 keer voor.
2אַתָּה
‘atâ
2de persoon
enkelvoud
meervouw
mannelijk
vrouwelijk
H859jij/jullie
Komt 11 keer voor in 11 verzen.
KJV: thou, you, ye.
De Aramese vormen H607 en H608 komt 15 keer voor
KJV: thou (13x), thee (1x).
KJV: ye (1x)
3הוּא
hû’
3de persoon
enkelvoud
H1931Hij, zij, het
Komt 38 keer voor in 36 verzen
KJV: that, him, same, this, he, which, who, such, wherein.
7 keer komt de Arameese vorm voor H1932
4אֲנַחְנוּ ‘ănaḥnû1ste
persoon
meervouw
H587Wij
Komt 6 keer voor in 6 verzen
KJV: we:—ourselves, us, we.
5 keer komt de Arameese vorm voor H586.
<<nog toevoegen 2de en 3de persoon meervoud>>

<Nog toevoegen persoonlijk voornaamwoord als ander zinsdeel, zoals mij/me, jou, je, u etc. . Nog toevoegen bezittelijk voornaamwoorden zoals mijn, jouw, zijn etc. >

Vervoegingen zelfstandige naamwoorden

De zelfstandige naamwoorden worden in het Nederlands vervoegd. Als een woord een meervoud moet aangeven, dan worden de letters ‘en’ of een ‘s’ toegevoegd. En als wij een woord klein willen maken dan worden de letters ’tje’ of ‘pje’ toegevoegd. Bijvoorbeeld raam, ramen en raampje en Bijbel, Bijbels en Bijbeltje.

Het Hebreeuws kent ook de vervoeging bij meervouden, maar bij mijn weten niet de vervoeging tot verkleinwoorden. Het Hebreeuws kent wel allerlei andere vervoegingen zoals die met voorzetsels, lidwoorden en voegwoorden en bezittelijk voornaamwoorden.

Hieronder de vervoeging bij een meervoud. Dat is afhankelijk of het woord mannelijk of vrouwelijk is. Als je naar een gesprek in het Hebreeuws luistert dan hoor je regelmatig woorden die op ‘iem’ of ‘oot’ eindigen. Zo kun je het Hebreeuws herkennen, ook als je die taal niet kent.

lettervoor of achter
het woord
wat het doet, gevolgvoorbeeld
1memachtermeervoud mannelijksoesiem (paarden)
2tavachtermeervoud vrouwelijksoesot (merries)

Het Hebreeuws heeft maar één lidwoord en men gebruikt die ook nog beperkt. Als er geen lidwoord staat in de tekst kun je ook met ‘een’ het onbepaalde lidwoord in het Nederlands vertalen.

lettervoor of achter
het woord
betekenisvoorbeelden
1voorhet lidwoord ‘de’ of ‘het’há-elohiem -> dé God
ha-sefèr-> hét boek
2wavvoorvoegwoord en<<nog toevoegen>>

Het Hebreeuws voegt om een voorzetsel aan te geven een letter toe aan het zelfstandig naamwoord waar het om gaat. Hier enkele voorbeelden.

lettervoor of achter
het woord
betekenisvoorbeeld
1bethvoorin, met of doorbe-reshit ->in het begin
2kaphvoorzoalsmi-ka-el -> wie is als God
3lamedvooraan, totle-jysra’el -> naar Israël
4memvoorvanafmi <<>>

Het Hebreeuws voegt om een bezittelijk voornaamwoord aan te geven een letter toe aan het zelfstandig naamwoord waar het om gaat. Dat kan zowel een letter voor als na het zelfstandig naamwoord zijn.

lettervoor of achter
het woord
betekenisvoorbeeld
1alephvoorik
2kaphachteru, uw
3tawvoorgij, zij
4tawachterjij, jullie
5jodvoorhij
6nunvoorwijdodenoe -> onze oom
7jodachtermijdodie -> mijn oom
8wavachterhem, zijn
9achterhaar

Het teken ET

Er is het woord, אֵת ‘ēṯ, bestaat uit twee letters namelijk de eerste en de laatste van het Hebreeuwse alfabet. Hieronder de gegevens uit de Blue Letter Bible.

WoordSoort woordStrongOpmerkingen:
אֵת ‘ēṯ“particle”
fragment, deeltje, item
H853Betekenis onbekend
Komt 22 keer voor in 18 verzen
KJV: “not translated”

Het woord ‘ēṯ komt volgens de Blue Letter Bible maar 22 keer in 18 verzen voor, maar dat is niet correct. Het woord komt wel duizend of meer keer voor in de tekst van het Oude Testament. Dikwijls in teksten, die er geestelijk toe doen.

Is dit een woord om aan te geven dat de HEER, de alpha en de omega, op de plaats waar het in de Bijbels staat, er zich persoonlijk mee bemoeide?

Hebreeuwse woorden in het Nederlands

Er komen allerlei Hebreeuwse woorden in het Nederlands voor. Ze zijn vanuit de Bijbel in het Nederlands terecht gekomen. Zoals rabbi, Messias, de sabbat.

Er zijn ook woorden, die we van de taal, die de Joodse mensen spraken in Nederland hebben overgenomen zoals gein (plezier) ponem (gezicht), en koosjer (rein).

Zouden er nog woorden van de oorspronkelijke stammen van Israël in de Nederlandse taal zijn opgenomen? Een paar mogelijke voorbeelden.

Ik denk aan het woord ‘ja’, zo’n beetje het meest positieve woord dat er in het Nederlands voorkomt. Ik merkte bij mijn kleinkinderen dat ze moeite hadden met dit woord om dat te zeggen. Een soort van antichristelijke weerstand. Het woord ‘Jah’ is in de Hebreeuwse taal een belangrijk woord voor God. We kennen het woord ‘Jahweh’ maar de verkorte vorm ‘Jah’ komt ook dikwijls in de Bijbel voor.

Ik denk ook aan liefkooswoorden. In het Nederlands eindigen die op ie of je. In het Hebreeuws eindigen woorden met bezittelijk voornaamwoord mijn op ie. Er zijn veel namen van vrouwen die eindigen op ie zoals de naam van mijn vrouw, Marty. De betekenis daarvan is mijn Mart.

Andere bronnen

Er zijn diverse cursussen die als doel hebben te leren het Hebreeuws in de Bijbel beter te begrijpen. Dit is daar een voorbeeld van. Zie link of via het Israël platform, zie link. Als je Hebreeuws wil leren spreken en schrijven, dan zijn er ook taalcursussen.

Een mooi lesboek is het boek Hebreeuws in zes dagen van Studiehuis Resjiet.

Als je meer wil lezen over de eerste letters in de Bijbel en de waarde van getallen, dan is deze pagina Waarheid & Vrede van Bert Otten zeer aan te bevelen. Zie link.

Lessen

De Hebreeuwse taal is uitermate geschikt om over moeilijke onderwerpen te denken en te communiceren. En daarmee is deze taal ook heel geschikt als er complexe oplossingen nodig zijn voor problemen.

Het is handig om meer van de Hebreeuwse taal te weten als je de Bijbel beter wil begrijpen. Het gaat dan vooral om de kenmerken, die in dit artikel naar voren komen. Hierbij zijn de eerstgenoemde kenmerken in dit artikel het meest belangrijk om te weten.

We willen weer opnieuw van Jezus leren. Hij gaf lessen voor een goed leven.