God kiest en kiest uit. Dit is nu ook weer zo’n onderwerp waarbij de Bijbel een heel andere insteek heeft dan de kerk.

Vroeger, en ook nu nog in sommige kerken is ‘de uitverkiezing’ een bepalend begrip voor het geloofsleven. Ben je wel of niet door God uitverkoren om later in de hemel te komen. In andere kerken is men helemaal niet bezig met het begrip uitverkiezen. Welke kerken sluiten beter aan bij de Bijbel?

Overigens gaat het in de Bijbel vrijwel niet in deze zin over het onderwerp kiezen en kiezen uit.

Deze studie is nog incompleet. Er ontbreken nog teksten uit de Bijbel die ook over kiezen en uitverkiezen gaan.

De teksten zijn uit de NBV21 vertaling tenzij anders is aangegeven. Soms is ook de reden van die andere vertaling aangegeven.

Studievragen

Bij dit onderwerp zou je het volgende kunnen afvragen.

Waar heeft het kiezen van God betrekking op volgens de Bijbel? Op later in de hemel komen? Ook nog andere onderwerpen?

Heb je nog invloed op het kiezen van God, kun je nog iets ten goede veranderen?

Wanneer doet God dat kiezen?

Is wat in de Bijbel staat over de uitverkiezing wel goed begrepen in de christelijke wereld?

Is wat in de Bijbel staat over de uitverkiezing wel correct vertaald?

In het hoofdstuk Lessen staan de antwoorden op deze vragen.

Oude Testament

Dit zijn de gegevens van het werkwoord kiezen. Ik moet nog uitvinden of er ook een zelfstandig naamwoord kiezen is

	Woord	Soort woord	Strong	Opmerkingen:
1	בָּחַר bāḥar	Werkwoord	H977	Kiezen Komt 170 keer in 162 verzen voor. KJV: choose (77x), chosen (77x), choice (6x), choose…out (5x), acceptable (1x), appoint (1x), excellent (1x), chosen men (1x), rather (1x), require (1x), not translated.
2	בָּחִיר bāḥîr	Zelfstandig naamwoord mannelijk	H972	De gekozene Komt 13 keer voor in 13 verzen KJV: chosen (8x), elect (4x), chose (1x).

Ad 1: bahar kiezen

De eerste verzen waar het woord in voorkomt gaat over wat mensen kiezen. In de boeken Numeri, Deuteronomium en Jozua gaat het steeds over wat God kiest. In het boek Richteren gaat het over het volk dat andere goden kiest.

Numeri 16:5-7.

Numeri 17:5
Deu 4:37
Deu 7:6-7
Deu 10:15
Deu 12:5, 11, 14, 18, 21, 26
Deu 14:2, 23-25
Deu 15:20
Deu 16:2, 6-7, 11, 15-16

Deu 17:8, 10, 15
Deu 18:5-6
Deu 21:5
Deu 23:16
Deu 26:2
Deu 30:19
Deu 31:11
Jos 8:3
Jos 9:27
Jos 24:15, 22

1Sa 2:28

Ad 2: bahir de gekozene

2 Samuel 21:6 gaat over koning Saul de gekozene.

1 Kronieken 16:13. gaat over de kinderen van Jacob als de gekozenen.

Psalm 89:3. ‘Ik heb met mijn uitverkorene een verbond gesloten, aan mijn dienaar David gezworen: Jouw dynastie zal Ik voor eeuwig vestigen, je troon in stand houden, geslacht na geslacht.’ – sela
Opmerking: hier gaat het over koning David als uitverkorene.

Psalm 105:5-6. Denk aan Zijn wonderen, die Hij gedaan heeft, aan Zijn tekenen en de oordelen van Zijn mond, nakomelingen van Abraham, Zijn dienaar, kinderen van Jakob, Zijn uitverkorenen. [HSV]

Psalm 105:43. Zo leidde Hij Zijn volk uit met vreugde, Zijn uitverkorenen met gejuich.

Psalm 106:5. Dan zal ik uw uitverkorenen gelukkig zien, vreugde vinden in de vreugde van uw volk, vervuld zijn van trots op uw liefste bezit.

Psalm 106:23. Hij zei dat Hij hen zou wegvagen. Als Mozes, Zijn uitverkorene, niet voor Zijn aangezicht in de bres had gestaan om Zijn grimmigheid af te wenden, dan zou Hij hen te gronde gericht hebben. [HSV]

Jesaja 42:1. Hier is mijn dienaar, hem zal Ik steunen, hij is mijn uitverkorene, in hem vind Ik vreugde, Ik heb hem met mijn geest vervuld. Hij zal alle volken het recht doen kennen.

Jesaja 43:20. De dieren van het veld zullen Mij eren – jakhalzen en struisvogels – want Ik zal water geven in de woestijn, in de wildernis rivieren, om Mijn volk, Mijn uitverkorene, te drinken te geven. [HSV]

Jesaja 45:4. Ter wille van Jakob, Mijn dienaar, Israël, Mijn uitverkorene, riep Ik u bij uw naam; Ik gaf u een erenaam, hoewel u Mij niet kende. [HSV]

Jesaja 65:9. Uit Jakob zal Ik nageslacht doen voortkomen, uit Juda een erfgenaam van mijn bergland; mijn uitverkorenen zullen het land in bezit nemen, mijn dienaren zullen zich daar vestigen.

Jesaja 65:15. De naam die jullie nalaten wordt door mijn uitverkorenen gebruikt wanneer zij iemand vervloeken: ‘Zo zal God, de HEER, je doden!’ Maar mijn dienaren geef Ik een andere naam.

Jesaja 65:21-22. Zij zullen huizen bouwen en er zelf in wonen, wijngaarden planten en zelf van de opbrengst eten; in wat zij bouwen zal geen ander wonen, van wat zij planten zal geen ander eten. Want de jaren van mijn volk zullen zijn als de jaren van een boom; mijn uitverkorenen zullen zelf genieten van het werk van hun handen.

Opmerking: dit is een tekst die staat na vers 17 ‘zie ik schep een nieuwe hemel en een nieuwe aarde’. ‘ik schep Jeruzalem een vreugde’ vers 18.

Wat kunnen we van deze teksten leren?
Het is vooral het volk Israël, de kinderen van Jacob, die de uitverkorenen worden genoemd.

Er worden twee mensen genoemd die uitverkoren zijn: Mozes en koning David. Psalm 89:3. Mozes kwam tegenover God op voor zijn volk.

De HEER doet wonderen en tekenen voor zijn uitverkorenen. Psalm 105:5-6. Hij leidt met vreugde en gejuich. Psalm 105:43.

Nieuwe Testament

Hier de gegevens van de woorden die met kiezen en uitkiezen te maken hebben.

	Woord	Soort woord	Strong	Opmerkingen:
1	ἐκλογή eklogē	Zelfstandig naamwoord vrouwelijk	G1598 SB1433	Uitverkiezen Komt 7 keer voor in 7 verzen KJV: election (6x), chosen (1x)
2	ἐκλέγομαι eklegomai	Werkwoord	G1586 SB1430	Kiezen en kiezen uit Komt 21 keer voor in 19 verzen KJV: choose (19x), choose out (1x), make choice (1x)
3	ἐκλεκτός eklektos	Bijvoeglijk naamwoord	G1588 SB1432	Gekozene Komt 23 keer voor in 23 verzen KJV: elect (16x), chosen (7x)

Ad 1: eklogē uitkiezen

Het gaat hier om dat iets of iemand is uitgekozen uit een grotere groep. Hieronder alle teksten. De NBV21 vertaalt het zelfstandig naamwoord regelmatig met een werkwoord. Als dat ze is heb ik het citaat van de tekst uit de Bijbel uit de HSV vertaling genomen.

Handelingen 9:15. Maar de Heere zei tegen hem: Ga, want deze is voor Mij een uitverkoren instrument om Mijn Naam te brengen naar de heidenen en de koningen en de Israëlieten. [HSV]

Opmerking: het gaat hier om de apostel Paulus. Hij is een door God uitgekozen voorwerp, werktuig, uitrusting, instrument of hoe je dit woord ook maar wil vertalen.

Romeinen 9:11. Want toen [de kinderen] nog niet geboren waren, en niets goeds of kwaads gedaan hadden – opdat het voornemen van God, dat overeenkomstig [de] verkiezing is, stand zou houden, niet uit de werken, maar uit Hem Die roept. [HSV]

Opmerking: dit gaat over de geschiedenis van Ezau en Jacob. God had het plan om Jacob een belangrijk plaats te geven.

Romeinen 11:4-8. Maar wat zegt het Goddelijk antwoord tegen hem? Ik heb voor Mijzelf nog zevenduizend mannen overgelaten, die de knie voor het beeld van Baäl niet gebogen hebben. Zo is er dan ook in deze tegenwoordige tijd een overblijfsel ontstaan, overeenkomstig de verkiezing van de genade. Maar als het door genade is, is het niet meer uit de werken, anders is genade geen genade meer. En als het uit de werken is, is het geen genade meer, anders is het werk geen werk meer. Wat dan? Wat Israël zoekt, dat heeft het niet verkregen, maar het uitverkoren deel heeft het verkregen en de anderen zijn verhard, zoals geschreven staat: God heeft hun een geest van diepe slaap gegeven, ogen om niet te zien en oren om niet te horen, tot op de dag van heden. [HSV]

Romeinen 11:28. Zij zijn weliswaar wat het Evangelie betreft vijanden vanwege u, maar wat de verkiezing betreft geliefden vanwege de vaderen. [HSV]

1 Tessalonicenzen 1:4. Wij weten immers, geliefde broeders, van uw verkiezing door God. [HSV]

2 Petrus 1:10.  Span u daarom des te meer in, broeders en zusters, om uw roeping en uitverkiezing waar te maken. Als u dit alles doet, komt u nooit ten val.

Wat kunnen we van deze teksten leren?
God heeft Paulus uitgekozen om het evangelie onder de volken te brengen. Handelingen 9:15

God had het plan om Jacob een belangrijk plaats te geven. Romeinen 9:11

Er zijn mensen, die het goede in hun leven hebben gekozen. De apostel Paulus schrijft dat ze uitgekozen zijn voor deze genade. Romeinen 11:4-6

Zo is het ook met het volk Israël, een deel is uitgekozen om het evangelie te begrijpen, het andere deel is er blind voor. Romeinen 11:7-8

Met het volk Israël is het wel dubbel. Enerzijds zijn ze uitgekozen, anderzijds zijn er die niet zijn uitgekozen om het evangelie te ontvangen. Romeinen 11:28.

De mensen, die deel werden van de gemeente van Christus noemt Paulus uitgekozen. 1 Tessalonicenzen 1:4

Het is goed om je uitverkiezing waar te maken. 2 Petrus 1:10.

Ad 2: eklegomai kiezen uit.

Soms kiezen mensen iets, zoals Maria die ervoor koos om aan de voeten van Jezus te zitten, Lukas 10:42 en de genodigden die een ereplaats van zichzelf kozen. Lukas 14:7 en de leerlingen die zeven mannen kozen voor het werk bij de maaltijd Handelingen 6:5, de gemeente kiest twee afgevaardigden. Handelingen 15:22 en dezelfde gemeente kiest ook nog enkele broeders om mee te reizen. Handelingen 15:25

Hieronder de teksten waar Jezus of God kiest.

Marcus 13:20. En indien de Heere de dagen niet verkort had, geen vlees zou behouden worden; maar om de uitverkorenen, die Hij heeft uitverkoren, heeft Hij de dagen verkort. {Statenvertaling]

Lukas 6:13. Toen de dag aanbrak, riep Hij zijn leerlingen bij zich en koos twaalf van hen uit, die Hij apostelen noemde.

Johannes 6:70. Jezus zei: ‘Ik heb jullie alle twaalf uitgekozen, en toch is een van jullie een duivel.’

Johannes 13:18.  Ik doel niet op jullie allemaal. Ik weet wie Ik heb uitgekozen, maar wat in de Schrift staat moet in vervulling gaan: “Hij die at van mijn brood heeft zich tegen Mij gekeerd.”
Opmerking: die zich tegen Jezus keert is Judas.

Johannes 15:16-17. Jullie hebben niet Mij uitgekozen, maar Ik jullie, en Ik heb jullie opgedragen om op weg te gaan en vrucht te dragen, blijvende vrucht. Dan zal de Vader je alles geven wat je Hem in mijn naam vraagt. Dit draag Ik jullie op: heb elkaar lief.

Johannes 15:18. Als u van de wereld zou zijn, zou de wereld het hare liefhebben, maar omdat u niet van de wereld bent, maar Ik u uit de wereld heb uitverkoren, daarom haat de wereld u. [HSV]

Handelingen 1:1-2. In mijn eerste boek, Theofilus, heb ik de daden en het onderricht van Jezus beschreven, vanaf het begin tot aan de dag waarop Hij in de hemel werd opgenomen, nadat Hij de apostelen die Hij door de heilige Geest had uitgekozen, had gezegd wat hun opdracht was.

Handelingen 1:24. Daarna baden ze als volgt: ‘U, Heer, doorgrondt ieders hart. Wijs van deze beide mannen degene aan die U gekozen hebt.

Handelingen 13:17. De God van het volk van Israël heeft onze voorouders uitverkozen; Hij heeft hen, toen ze als vreemdelingen in Egypte woonden, groot en machtig gemaakt. Met opgeheven arm heeft Hij onze voorouders weggeleid uit Egypte.

Handelingen 15:7. Toen het tot een hevige woordenstrijd kwam, stond Petrus op en zei: ‘Broeders, u weet dat God mij al in het begin uit uw midden heeft gekozen om de boodschap van het evangelie onder de andere volken te verspreiden, opdat ook zij tot geloof zouden komen.

1 Korintiërs 1:26-29. Denk eens aan het moment van uw roeping, broeders en zusters. Onder u waren er niet veel die naar menselijke maatstaven wijs waren, niet veel die machtig waren, niet veel die van voorname afkomst waren. Maar wat in de ogen van de wereld dwaas is, heeft God uitgekozen om de wijzen te beschamen; wat in de ogen van de wereld zwak is, heeft God uitgekozen om de sterken te beschamen; wat in de ogen van de wereld onbeduidend is en wordt veracht, wat niets is, heeft God uitgekozen om wat wél iets is teniet te doen. Zo kan geen mens zich tegenover God op iets beroemen.

Efeziërs 1:4-6. In Christus immers heeft God, voordat de wereld gegrondvest werd, ons uitgekozen om heilig en zuiver voor Hem te staan, en vol liefde heeft Hij ons naar zijn wil en verlangen voorbestemd om door Jezus Christus zijn kinderen te worden, tot eer van de grootheid van Gods genade, ons geschonken in zijn geliefde Zoon.

Jakobus 2:5. Luister, geliefde broeders en zusters: heeft God niet juist hen die naar wereldse maatstaven arm zijn, uitgekozen om rijk te zijn door het geloof en deel te krijgen aan het koninkrijk dat Hij heeft beloofd aan wie Hem liefhebben?

Wat kunnen we van deze teksten leren?
Jezus koos uit de groep leerlingen twaalf leerlingen, die hij apostelen (gezondenen) noemde. Lukas 6:13. Jezus koos de discipelen door de Heilige Geest. Handelingen 1:1-2

Als je bent uitgekozen brengt dat bescherming. Marcus 13:20.

Ondanks dat je ben uitgekozen kan het toch helemaal fout gaan, zoals bij de apostel Judas. Johannes 6:70. Jezus wist wie Hij had uitgekozen. Johannes 13:18.

Jezus had zijn discipelen uitgekozen om vrucht te dragen. Johannes 15:16-17

Als je door Jezus bent uitgekozen haat de wereld je. Johannes 15:18

De apostelen vroegen aan God om een aanvullende apostel te kiezen. Handelingen 1:24. God koos voor de voorvaders van het volk Israël. Handelingen 13:17.God heeft Petrus gekozen om het evangelie onder de volken te verspreiden. Handelingen 15:7.

Op welke gronden kiest God iets? Om wat dwaas lijkt, voor te trekken. Ook om anderen te beschamen, de sterken, degenen die wel iet zijn. 1 Korintiërs 1:26-29. Om wat naar wereldse maatstaven arm is rijk te zijn in het geloof en deel te krijgen aan het koninkrijk. Jakobus 2:5.

God heeft de leden van de gemeente en Paulus en die bij hem waren al voor de grondvesting van de wereld uitgekozen. Waarom? Om heilig en zuiver voor Hem te staan en zijn kinderen te worden. Efeziërs 1:4-6.

Ad 3: eklektos gekozene

De eerste twee teksten komen uit gelijkenissen, die Jezus vertelde.

Matteüs 20:16. Zo zullen de laatsten de eersten zijn, en de eersten de laatsten; want velen zijn geroepen, maar weinigen uitverkoren.

Opmerking: de tekst van het laatste deel van de zin ‘weinigen uitverkoren’ komt niet in handschriften voor, die bij latere vertalingen zijn gehanteerd. Opmerkelijk. Zou die tekst later zijn ingevoegd door een strenge overschrijver? Deze tekst heeft ook geen vergelijkbare teksten.

Matteüs 22:13-14. Daarop zei de koning tegen zijn hofdienaars: “Bind hem aan handen en voeten en gooi hem eruit, in de uiterste duisternis, waar men jammert en knarsetandt.” Velen zijn geroepen, maar slechts weinigen uitverkoren.’

Matteüs 24:22, 24, 31

Markus 13:20, 22, 27
Lukas 18:7
Lukas 23:35

Romeinen 8:33
Romeinen 16:13

Kolossenzen 3:12
1 Timoteüs 5:21
2 Timoteüs 2:10
Titus 1:1

1Petrus 1:1
1Petrus 2:4, 6, 9
2 Johannes 1:1 en 13 gaat over een uitgekozen zuster.

Openbaring 17:14

Andere bronnen

De uitverkiezing, ook wel predestinatie of voorbeschikking genoemd is een onderwerp wat de kerk bijzonder bezig heeft gehouden, zeker in combinatie met het onderwerp ‘de vrije wil’.

Zo was de uitverkiezing in de Gereformeerde kerk in de Nederlanden van de 16de een 17de eeuw zelfs wel het grootste geschilpunt. Met aan de ene kant hoogleraar Gomarus en aan de andere kant hoogleraar Arminius. Het werd een conflict dat de toenmalige raadspensionaris Johan van Oldenbarnevelt het leven kostte.

Het ging er om of God voor de zondeval al de mensen had gekozen om uitverkoren te zijn, dat waren de supralapsaristen (Latijn supra = eerder/voor, lapsus = zondeval) en infra lapsaristen.

In de HSV, NBG en Statenvertaling komt het woord uitverkiezing niet voor. In de NBV21 komt eenmaal het woord uitverkiezing voor namelijk in 2 Petrus 1:10. In de Willibrord vertaling komt het woord vier keer voor.

Overwegingen

Als je ziet wat er in de Bijbel staat over het kiezen van God, dan is het verbazingwekkend hoe de kerk dat in een bepaalde richting is uit gaan millimeteren.

Het is toch duidelijk dat een mens kan kiezen maar dat de mens daar ook weer beperkt in is. Afhankelijk van zijn wil, zijn omgeving, zijn relatie met God en de mensen.

Ieder mens is door de schepper verschillend gemaakt, ieder mens is uniek. Daar zit natuurlijk een bedoeling achter. Anders had God ons allemaal gelijk gemaakt. Die verscheidenheid is bijvoorbeeld om in een groep elkaar nodig te hebben. Elkaar te waarderen. Van elkaar te genieten.

In de kerk is er de overtuiging dat ieder mens een bestemming heeft gekregen. Het is mooi als mensen tot hun bestemming komen. De één als liefhebbende vader of moeder, de ander om leiding te geven of een andere mooie taak. Het gaat er bij een mens om je bestemming te ontdekken. Het is trouwens ook een bestemming waar rek in zit. Volg je ijverig je bestemming dat is er ook wel een uitbreiding mogelijk.

In vroeger tijden werd de bestemming ernstig beperkt tot of je wel of niet in de hemel zou komen.

Als je een levend lid van een christelijke gemeente ben, ben je blijkbaar uitgekozen door God. 1 Tessalonicenzen 1:4

Lessen

Hieronder de lessen, die te geven zijn bij deze nog niet complete studie.

Wie worden in de Bijbel genoemd als uitgekozen of uitverkoren?
De kinderen van Jacob en het volk Israël maar ook enkele personen. Jacob, Mozes, koning Saul en koning David.

In het Nieuwe Testament worden de geadresseerden van de gemeente in Thessaloniki uitgekozen genoemd.

Waar heeft het kiezen van God betrekking op volgens de Bijbel? Op later in de hemel komen? Ook nog andere onderwerpen?

‘Later in de hemel komen’, daar heb ik nog geen tekst over gevonden. Wel allerlei andere mooie dingen die je kunnen overkomen.

Heb je nog invloed op het kiezen van God, kun je nog iets ten goede veranderen?
Je kunt het in ieder geval negatief beïnvloeden. Toen Mozes werd geroepen en stel dat hij niet was gegaan, dan was hij later denk ik niet uitgekozen genoemd.

Wanneer doet God dat kiezen?
Er is één tekst waar staat dat God al voor de grondlegging van de wereld koos. Was dat ‘bij wijze van spreken’ of heel bewust feitelijk bedoeld. Ik denk dat de theologie met het Griekse rationeel denken hier een verkeerde weg is ingeslagen om dat onderwerp te systematiseren.

In een andere tekst vraagt de gemeente aan God om te kiezen uit twee kandidaten. Dat zal God niet van te voren hebben geweten. We lezen dikwijls dat God inspeelt op wat mensen doen.

Is wat in de Bijbel staat over de uitverkiezing wel goed begrepen in de christelijke wereld?
In de orthodoxe kerken zeker niet. Een wereld van verschil tussen de Bijbel en hun theologie.

Is wat in de Bijbel staat over de uitverkiezing wel correct vertaald?
Het lijkt me dat in het algemeen correct is vertaald. Soms maakt men van het werkwoord kiezen en kiezen uit het zelfstandig naamwoord verkiezing.