Je zou kunnen denken dat de opvattingen in de kerk aansluiten op de Bijbel. Dat is ook wel zo maar dat geldt niet voor alle overtuigingen. In de loop van de eeuwen is er veel bedacht naast de Bijbel en soms ook niet overeenkomstig of zelfs tegengesteld aan de Bijbel.
Die opvattingen, die niet overeenkomstig of tegengesteld zijn aan de Bijbel veroorzaken allerlei problemen. In dit artikel staan er een vijftal. Ik hoop dat ik ze goed verwoord en dat ik ze eerlijk behandel.
Er is ook nog diverse theologie, die de historiciteit en de inhoud van de Bijbel betwijfelt. Die heb ik hier (nog) niet meegenomen.
Vervangingstheologie
Toen de christelijke gemeente begon was het vooral een Joodse kerk. Daarna kwamen er steeds meer mensen uit de volken bij. Langzamerhand veranderde het karakter van de kerk door de instroom van de mensen it de volken. Allerlei Joodse dingen raakte men kwijt. Op gegeven moment kwam er nauwelijks meer een Joods mens tot geloof in Jezus Christus omdat de kloof groot was geworden. De kerk ging ook steeds meer neerkijken op Joodse mensen en op het Oude Testament.
Zo groeide de opvatting dat God slechts één volk had, namelijk de Kerk. De Kerk, die de plaats van Israël voorgoed had ingenomen. Dat idee heeft eeuwenlang in de kerk geleefd. Dat de joden zelfs de vijanden van God waren. Die gedachte maakte het heersers mogelijk de bevolking er achter laten staan dat grote aantallen joden werden vermoord.
De mensen van het volk Israël hoorden er niet meer bij, behalve dan als zij zich tot de kerk bekeerden, de christelijke doop ondergingen en de gebruiken van de kerk gingen eerbiedigen.
Door tegenstanders van deze manier van denken werd dit de vervangingstheologie genoemd. De Kerk vond namelijk dat ze het volk Israël hadden vervangen.
Kerken zullen niet aangeven dat ze de vervangingstheologie aanhangen. Sommige hebben gezegd dat ze er afstand van hebben genomen. Maar in de praktijk en de leer van de kerk zit nog steeds veel van deze theologie. Te noemen zijn de doop in plaats van de besnijdenis, de zondag in plaats van de sabbath, de christelijke feesten in plaats van de ‘Joodse’ feesten, Rome in plaats van Jeruzalem, men vindt nog steeds dat de geboden zijn achterhaald, we hebben nu de genade. En men vindt nog steeds dat Joodse mensen zich bij een christelijke kerk moeten aansluiten in plaats van in Jezus geloven en op een Joodse manier leven.
Als je het rijtje punten leest is het ook geweldig lastig om van die weg af te gaan en weer terug te gaan naar de oorspronkelijke wortels van de kerk.
Het nadeel van deze theologie is dat men de zegen van al die afgeschafte Joodse zaken missen. Dat komt zowel mensen persoonlijk als gemeenten niet ten goede. Er komt hier en daar, gelukkig, wel weer meer interesse in het Oude Testament.
Bedelingenleer
Men noemt de bedelingenleer ook wel het dispensationalisme. Het idee is dat er verschillende tijdvakken zijn waar God een ander plan voor heeft. Er is door allerlei leraren veel denkwerk ingestopt om dat in de Bijbel terug te vinden.
Er zijn tussen deze leraren veel onderlinge verschillen van mening, maar dit is de meest voorkomende indeling in tijdvakken (bron Wikipedia):
1. Bedeling van de onschuld – van schepping tot zondeval;
2. Bedeling van het geweten – van zondeval tot zondvloed;
3. Bedeling van het menselijk bestuur – van zondvloed tot spraakverwarring in Babel (Noachitische wet);
4. Bedeling van de Belofte – van de roeping van Abraham (direct na spraakverwarring) tot de Wet;
5. Bedeling van de Wet – van de instelling van de Wet, op de Sinaï, tot de dood van Christus;
6. Bedeling van de Genade – van de opstanding tot de wederkomst van Christus;
7. Bedeling van het Messiaanse Vrederijk of Duizendjarige rijk – van Wederkomst tot het laatste oordeel.
Er waren en zijn kerken in Nederland waar men de bedelingleer aanhangt zoals de Vergadering van Gelovigen en de Vrije Evangelische gemeenten. Maar via sprekers, die de bedelingenleer aanhangen is deze leer ook in andere kerken te vinden. Favoriete onderwerpen gaan over de toekomst: de eindtijd met de grote verdrukking, de opname van de gemeente, het duizendjarig rijk, de wederkomst en het laatste oordeel.
De bedelingenleer is ontstaan of in ieder geval gestimuleerd toen men een verklaring zocht voor het feit dat er geen wonderen meer waren in de kerk. Men zocht toen het probleem niet bij zichzelf maar men kwam toen tot de conclusie dat God voor hun tijd andere plannen had. Een voordeel t.o.v. de vervangingstheologie is dat men meer oog heeft voor Israël. Immers, die gaat in de volgende bedeling, bedeling nummer zeven hierboven, weer een belangrijke rol spelen.
Wat mij opvalt is dat men veel energie steekt in wat nu de precieze bedelingen zijn en dat men voor de hoofdzaken van het christelijk geloof dan nauwelijks tijd en aandacht meer over heeft.
Ik vraag me ook af of het juist is. Is het spreken van God met Henoch wezenlijk anders dan van God met Mozes, dan van God met Jezus, dan van God met de apostelen en dan God met mensen in onze tijd? Ik denk van niet.
Er is natuurlijk wel een voortgaande heilshistorie. We leven nu in een tijd waar de gelovigen worden geacht om het evangelie te brengen aan alle volken en hen te onderwijzen en de dopen in de naam van de Vader, de Zoon en de Geest. En we kijken uit naar de komst op de wolken van onze Heer. Hoe en wanneer dat weten we niet.
De Verbondsleer
De verbondsleer komt uit de gereformeerde theologie en beschrijft de verbondsmatige verhoudingen tussen God en mens.
Men onderscheidt het werkverbond en het genadeverbond. Voor het werkverbond moet je iets doen en dan krijg je het beloofde. Voor de zondeval was dat: niet eten van de boom van kennis van goed en kwaad, dan mag je in de hof van Eden leven.
Na hert werkverbond kwam er het genadeverbond. Is een combinatie van genade en werk, namelijk God schenkt eeuwig leven, genade, maar Jezus was nodig om gehoorzaam te zijn, werk. Wij als mensen kunnen door Christus onderdeel zijn van het genadeverbond.
Bij het genadeverbond worden er ook verschillende tijdvakken, bedelingen, onderscheiden (bron Wikipedia):
1. Persoonlijke bedeling: Van Adam tot Abraham. Individuele personen.
2. Patriarchale bedeling: van Abraham tot Mozes. Binnen de gezinnen van de aartsvaders
3. Nationale bedeling: van Mozes tot de Nieuw-Testamentische periode. Binnen het volk Israël
4. Mondiale bedeling: Vanaf de uitstorting van de Heilige Geest tijdens Pinksteren tot aan de wederkomst van Jezus Christus. Verspreiding van het evangelie onder de heidenen.
In deze leer is Jezus Christus zo groot geworden dat voor eigen inbreng van gelovigen nauwelijks ruimte is. Bekende overtuigingen zijn ‘God doet alles’, ‘alles, zowel goed als slecht, komt van God’, ‘alles heeft een bedoeling’.
De mensen die deze verbondsleer eigen hebben gemaakt meten zich een bescheiden rol aan: als ze bidden zeggen ze ‘wilt u dit en wilt u dat’. Zo spreken ze ook als God al heeft beloofd dat Hij het zal doen. En ook als ze zelf aan de slag zouden moeten.
Mensen kunnen door deze opvattingen ook in problemen raken. Als God alles bepaalt en Hij is liefde waarom is er dan zoveel lijden. Hoe kan God het toelaten? Als God een god van liefde is, waarom is er dan zoveel leed in de wereld?
Streeptheologie
De streeptheologie, met een duur woord cessationisme is de visie dat er een einde gekomen is aan de “wonderbaarlijke gaven” van genezing en tongentaal (ook wel klanktaal of talen van de Geest genoemd) en dat het einde van het apostolische tijdperk (de tijd waarbinnen de apostels van Christus het evangelie verspreidden) ook een einde heeft gemaakt aan de wonderen die met die periode geassocieerd worden. (bron Wikipedia)
De streeptheologie en cessationisme zijn overigens woorden, die niet door de aanhangers van het zogenaamde strepen wordt gebezigd maar door hun tegenstanders. Voorstanders hebben natuurlijk redenen waarom ze bepaalde stukken tekst in de Bijbel nu niet meer voor praktische toepassing laten zijn. Het lijkt mij dat die redenen lang niet altijd zuiver zijn.
Deze theologie is dominant in de kerk in Nederland. Sommigen gaan zelfs zover dat ze spreken in tongen en een wonderlijke genezing aan de duivel toeschrijven en mensen, die leven vanuit de kracht van de Geest hartstochtelijk bestrijden.
Mijn opvatting: God heeft ons de gereedschapskist van de Heilige Geest gegeven. Zonder die gereedschapskist zijn we als kerk onmachtig.
Hoe dan wel?
Het begint, vind ik, met de hele Bijbel serieus te nemen. Ook in die zin dat God nog steeds dezelfde is en dat de geestelijke wereld nog steeds dezelfde is.
Als we bijvoorbeeld lezen dat Jozef in het oude Egypte een droom kreeg en dromen kon uitleggen ga ik ervan uit dat we in principe in deze tijd ook dromen kunnen ontvangen en dromen kunnen uitleggen.
Maar dat geldt natuurlijk niet alleen voor dromen maar ook voor de geestelijke verschijnselen en mogelijkheden in het algemeen.
We leven in de tijd van het Nieuwe Verbond, dat is het tijdperk van genade door geloof en de bijzondere werking van de Heilige Geest. Het is goed om de gereedschapskist van de Heilig Geest als gelovigen weer te gaan hanteren.
Gevolgen
De gevolgen van deze genoemd overtuigingen, is dat ze allemaal het blikveld op de Bijbel beperken. Bij de eerste is het Oude Testament onbelangrijk, bij de tweede is de focus vooral op bedelingen. Bij de derde zijn vooral de teksten met een grote rol van God en Jezus in beeld. En bij de vierde slaat men alles wat men niet meer vindt gelden over.
Daar komt nog bij dat de zorg voor de geestelijk ontwikkeling van gemeenteleden bij al die vier soorten overtuigingen ook niet echt in beeld is. Daarom zijn er in de kerk veel mensen met grote psychische, mentale en geestelijke problemen.
Zo komt het dat een groot deel van de onderwerpen van de Bijbel nauwelijks in beeld zijn. Denk aan 80% van de onderwerpen nauwelijks in beeld en 20% van de onderwerpen wel in beeld.