Als Jezus zijn bediening begint spreekt hij deze tekst uit.
Lukas 4:18-19: ‘De Geest van de Heer rust op mij, want hij heeft mij gezalfd. Om aan armen het goede nieuws te brengen heeft hij mij gezonden, om aan gevangenen hun vrijlating bekend te maken en aan blinden het herstel van hun zicht, om onderdrukten hun vrijheid te geven, om een genadejaar van de Heer uit te roepen.’

Deze studie richt zich niet op wat over gevangen en gevangenen in onze zichtbare wereld is gezegd, maar richt zich op hen die gevoelsmatig of geestelijk gevangen zijn. Net zoals bij de openings tekst bij Jezus.

Ook aandacht in deze studie over gebonden worden en zijn. En aandacht voor slavernij.

De citaten zijn uit de NBV vertaling tenzij anders vermeld.

Studievragen

De volgende vragen zou je over dit onderwerp kunnen stellen.

1.Hoe beschrijft de Bijbel het gevoelsmatig of geestelijk gevangen zijn.
2.Geeft de Bijbel ook mogelijkheden aan hoe je uit het gevangen zijn kunt vrijkomen.
3.Geven de teksten van de fysieke gevangenschappen en de vrijlating daarvan aanwijzing voor het vrij worden van andere gevangenschappen?
4.Wat geven de teksten over gebonden worden aan inzicht?
5.Is slaaf worden en slaaf zijn een vorm van gevangenschap. En kun je daar ook vrij van worden?

In het hoofdstuk Lessen staan antwoorden op deze vragen.

Oude Testament

Ik zijn wel vijf verschillende Hebreeuwse woorden die gevangen zijn en gevangenis betekenen. Hieronder staan ze per Hebreeuws woord.

Sjaba en sjebi, gevangen nemen

Dit zijn gegevens van de woorden sjaba en sjebi.

	Woord	Soort woord	Strong	Opmerkingen:
1	שָׁבָה shabah	Werkwoord	H7617	Gevangen nemen Komt 47 keer voor 42 verzen KJV: (carry, take away, …) captive (37x), (take, drive, …) away (8x), take (2x)
2	שְׁבִי šᵊḇî	Zelfstandig naamwoord mannelijk of vrouwelijk	H7628	Gevangenschap Komt 48 keer in 46 verzen voor. KJV: captivity (35x), captive (10x), prisoners (2x), taken away (1x), taken (1x).

Ad 1 shabah, gevangen nemen.

Een groot aantal teksten van Genesis tot 2 Kronieken gaan over gevangen nemen van mensen. Het gevangen nemen heeft soms een geestelijke achtergrond. Voor in de boeken Koningen en Kronieken. Het gevangen worden is een gevolg van een slechte leefwijze. In deze tekst van het boek Kronieken wat dat nog eens samengevat.

2 Kronieken 30:6-9. De ijlboden gingen door heel Israël en Juda op weg met de brieven van de hand van de koning en zijn leiders, overeenkomstig het gebod van de koning. Zij zeiden: Israëlieten, bekeer u tot de HEERE, de God van Abraham, Izak en Israël. Dan zal Hij terugkeren tot de ontkomenen die van u overgebleven zijn uit de hand van de koningen van Assyrië. En wees niet als uw vaderen en als uw broeders, die aan de HEERE, de God van hun vaderen, ontrouw waren, zodat Hij hen tot verwoesting overgegeven heeft, zoals u ziet. Wees nu niet halsstarrig zoals uw vaderen. Geef de HEERE de hand en kom naar Zijn heiligdom, dat Hij voor eeuwig geheiligd heeft, en dien de HEERE, uw God. Dan zal Zijn brandende toorn zich van u afkeren. Want als u zich tot de HEERE bekeert, zullen uw broeders en uw kinderen barmhartigheid vinden bij hen die hen als gevangenen weggevoerd hebben, zodat zij in dit land zullen terugkomen. De HEERE, uw God, is immers genadig en barmhartig, en zal het aangezicht niet van u afwenden als u zich tot Hem bekeert.

Psalm 68:19. U voerde gevangenen mee, eiste gaven van opstandige mensen, en steeg op naar uw woning, HEER, onze God’.

Opmerking: deze tekst is in Efeziërs 4:8 geciteerd: ‘Daarom staat er: ‘Toen hij opsteeg naar omhoog, voerde hij gevangenen mee en schonk hij gaven aan de mensen.’ 

Psalm 106:45-46. Hij dacht weer aan zijn verbond met hen, zo trouw was Hij dat Hij deernis voelde en medelijden wekte bij allen die hen hadden weggevoerd.

Opmerking: dat is wat God kan doen. Dat degenen, die gevangenen hadden gemaakt, goed voor hun gevangenen gaan zorgen.

Psalm 137:3. Toen zij die ons gevangenhielden, daar woorden van een lied van ons verlangden, en wie ons omvergeworpen hadden, blijdschap: Zing voor ons een van de liederen van Sion! zeiden wij: Hoe zouden wij een lied van de HEERE zingen in een vreemd land? [HSV]

Opmerking: dit lijkt op een milde vorm van gevangenschap. Andere conclusie, ok als gevolg van Psalm 106:46. De mensen van het volk Israël. zijn dus in gevangenschap als ze niet in Israël leven.

Jesaja 14:1-3. Maar over Jakob zal de HEER zich ontfermen, weer wordt Israël uitverkozen. Hij zal de Israëlieten weer op hun eigen grond laten wonen. Vreemdelingen zullen zich bij hen aansluiten en zich voegen bij het volk van Jakob. De andere volken zullen de Israëlieten halen en hen terugbrengen naar hun eigen land. Daarna zullen de Israëlieten die volken in bezit krijgen, als slaven en slavinnen, op het grondgebied van de HEER. Zij zullen gevangennemen wie hen gevangenhielden, en heersen over wie hen overmeesterd hadden. Dan, op die dag, zal de HEER jullie vrede geven en een eind maken aan jullie zwoegen, jullie ellende, jullie slavendienst.

Voor Jesaja 61:1 zie de tekst bij het vorige hoofdstuk.

Jeremia 13:17. Als u dan nog niet luistert, zal mijn ziel wenen op verborgen plaatsen vanwege de hoogmoed, bitter schreien, ja, tranen stromen er uit mijn ogen naar beneden, want de kudde van de HEERE is gevangen weggevoerd. [HSV]

Jeremia 43:11-12. Hij zal komen en het land Egypte treffen: wie bestemd is voor de dood, met de dood; wie bestemd is voor de gevangenschap, met de gevangenschap; wie bestemd is voor het zwaard, met het zwaard. Ik zal een vuur aansteken in de tempels van de goden van Egypte en hij zal hen verbranden en als gevangenen wegvoeren. Hij zal het land Egypte van luizen ontdoen zoals een herder zijn kleed van luizen ontdoet, en dan zal hij vandaar in vrede wegtrekken. [HSV]

Opmerking: een geprofeteerde grote schoonmaak in het land Egypte.

Jeremia 50:33-34. Zo zegt de HEERE van de legermachten: De Israëlieten zijn onderdrukt geweest, tezamen met de Judeeërs. Allen die hen gevangen hadden, hebben hen vastgehouden, zij hebben geweigerd hen los te laten. Maar hun Verlosser is sterk, HEERE van de legermachten is Zijn Naam. Hij zal hun rechtszaak zeker voeren, opdat Hij het land tot rust zal brengen, maar de inwoners van Babel doet Hij sidderen. [HSV]

Ezechiël 6:9-10. Degenen die ontkomen, zullen aan Mij denken wanneer ze wonen bij de volken waar ze in gevangenschap naartoe worden gevoerd. Ze zullen zich herinneren hoe diep ze Mij krenkten toen hun overspelig hart Mij verliet en hun ogen naar hun afgoden lonkten. Dan zullen ze van zichzelf walgen omdat ze zich zo gruwelijk hebben misdragen, en beseffen dat Ik, de HEER, niet zonder reden heb gezegd dat Ik hun deze rampspoed zou aandoen.

Obadja 1:11. Op de dag dat u aan de kant stond, op de dag dat vreemden zijn leger als gevangenen wegvoerden, buitenlanders zijn poorten binnentrokken en over Jeruzalem het lot wierpen, was ook u als een van hen!

Pᵊqaḥ-qôaḥ, vrijlating uit de gevangenis

Dit zijn de gegevens van dit Hebreeuwse woord.

	Woord	Soort woord	Strong	Opmerkingen:
1	פְּקַח־קוֹחַ pᵊqaḥ-qôaḥ	Zelfstandig naamwoord mannelijk	H6495	Vrijlating uit de gevangenis Komt 2 keer voor in 1 vers KJV: opening of the prison (1x)

Het werkwoord paka betekent openen. Wat de toevoeging quah is weet ik niet. De Studiebijbel geeft dat ook geen informatie over. De evangelist Lukas maakt legt in zijn citaat van dit vers de relatie met blinden. Opening van het gezicht.

Jesaja 61:1. De Geest van de Heere HEERE is op Mij, omdat de HEERE Mij gezalfd heeft om een blijde boodschap te brengen aan de zachtmoedigen. Hij heeft Mij gezonden om te verbinden de gebrokenen van hart, om voor de gevangenen vrijlating uit te roepen en voor wie gebonden zaten, opening van de gevangenis. [HSV]

Opmerking: de NBV21 kiest om met vrijlating te vertalen. De NBV21 laat het woord gevangenis weg.

Kele’, gevangenis

Hier de gegevens van het Hebreeuwse woord kele’.

	Woord	Soort woord	Strong	Opmerkingen:
1	כֶּלֶא kele’	Zelfstandig naamwoord mannelijk	H3608	Gevangenis Komt 10 keer voor in 10 verzen KJV: prison (10x)

Het zelfstandig naamwoord כֶּלֶא kele’ gevangenis komt van een werkwoord dat vasthouden of tegenhouden betekent.

De teksten met het woord kele’ gaan op één na over de ons bekende zichtbare gevangenissen. Deze tekst uit het boek Jesaja kan zowel over een zichtbare als gevoelsmatige of geestelijke gevangenis gaan.

en Jeremia geven een wisselend beeld.

Jesaja 42:6-7. In gerechtigheid heb Ik, de HEER, jou geroepen. Ik zal je bij de hand nemen en je behoeden, Ik neem je in dienst voor mijn verbond met het volk en maak je tot een licht voor alle volken, om blinden de ogen te openen, om gevangenen te bevrijden uit de kerker, wie in het duister zitten uit de gevangenis. 

Opmerking: in het hoofdstuk Masger hieronder staat een meer uitvoering citaat.

Hieronder de andere teksten uit de boeken Jesaja en Jeremia met het woord kele’.

Jesaja 42:22. Maar nu is het volk beroofd en geplunderd, zijn jonge strijders zijn geketend en in de gevangenis gegooid. Een prooi zijn zij geworden, en niemand die hen redt; ze zijn buitgemaakt, en niemand die zegt: ‘Geef terug!’

Jeremia 37:15. Die werden woedend op Jeremia, lieten hem stokslagen geven en zetten hem achter slot en grendel in het huis van de schrijver Jonatan, waarvan een gevangenis was gemaakt.
Jeremia 37:18. Vervolgens zei hij tegen koning Sedekia: ‘Wat heb ik u, uw hof en dit volk eigenlijk misdaan dat u mij in de gevangenis hebt gezet?

Opmerking: ook Jeremia werd gevangen genomen.

Jeremia 52:33. Jojachin hoefde niet langer gevangeniskleren te dragen en werd voor de rest van zijn leven aan het hof opgenomen.
Opmerking: koning Jojachin is ook een tijd in de gevangenis geweest.

Sohar, gevangenis

Hier de gegevens van het Hebreeuwse woord sohar.

	Woord	Soort woord	Strong	Opmerkingen:
1	סֹהַר sōhar	Zelfstandig naamwoord mannelijk	H5470	Gevangenis Komt 8 keer voor in 6 verzen. KJV: prison (8x).

De teksten met het woord סֹהַר sōhar gaan allemaal over Jozef, die in de gevangenis onterecht kwam. Genesis 39. En later de schenker en de bakker, die in de gevangenis terecht kwamen. Genesis 40.

Jozef ziet men als een type van Jezus. Hij heeft net als Jezus ook te maken gehad met onterecht in de gevangenis moeten verblijven. En net als Jozef speelde Jezus ook een rol in de vrijlating uit de gevangenis. De gevangen schenker kwam vrij. Het leven van de gevangen bakker werd beëindigd. In hoeverre lijkt de rol van Jezus op die van Jozef? <<om nog eens over na te denken>>

Masger, gevangenis

Hier de gegevens van het Hebreeuwse woord masger.

	Woord	Soort woord	Strong	Opmerkingen:
1	מַסְגֵּר masgēr	Zelfstandig naamwoord mannelijk	H4525	Komt 7 keer voor in 7 verzen. KJV: smith (4x), prison (3x)

Masger מַסְגֵּר komt van een werkwoord dat opsluiten betekent. Met het woord masger kan men ook een smid bedoelen. Een smid kan slot en grendel maken waardoor je mensen gevangen kan houden.

Hier citaten van alle teksten waarbij het woord gevangenis betekent.

Psalm 142:7. Bevrijd mij uit de kerker, dat ik uw naam mag loven in de kring van de rechtvaardigen: U hebt naar mij omgezien.

Jesaja 24:21-23. Op die dag zal de HEER afrekenen in de hemel met de machten van de hemel, en op aarde met de vorsten van de aarde. Dan worden zij bijeengedreven, gevangen in een kuil, opgesloten in een kerker. En na lange tijd zullen zij hun straf ontvangen. Dan zal de heldere maan zich schamen, de stralende zon van schaamte verbleken. Want de HEER van de hemelse machten heerst op de Sion, in Jeruzalem wordt zijn luister getoond aan de oudsten van zijn volk.

Opmerking: deze tekst gaat over het einde van de tijd.

Jesaja 42:5-7. Dit zegt God, de HEER, die de hemel heeft geschapen en uitgespannen, die de aarde heeft uitgespreid met alles wat zij voortbrengt, die de mensen op aarde levensadem geeft, en levensgeest aan allen die daar verkeren: In gerechtigheid heb Ik, de HEER, jou geroepen. Ik zal je bij de hand nemen en je behoeden, Ik neem je in dienst voor mijn verbond met het volk en maak je tot een licht voor alle volken, om blinden de ogen te openen, om gevangenen te bevrijden uit de kerker, wie in het duister zitten uit de gevangenis.

Opmerking: dit is een profetie over de komende Messias

Wat kunnen we van deze teksten leren?
De dichter van Psalm 147 wil worden bevrijd uit zijn kerker. Het gevolg van de bevrijding is dat hij God gaat loven in de kring van de rechtvaardigen. Psalm 142:7.

Aan het eind van de tijd zal de HEER de in de hemel met de machten van de hemel en de vorsten van de aarde afrekenen en hen opsluiten in een kerker. Jesaja 24:21-23.

De God heeft de Messias geroepen om mensen te bevrijden uit de gevangenis of zoals de NBV21 het noemt de kerker. Jesaja 42:5-7.

Alle drie teksten gaan over gevoelsmatige of geestelijke gevangenis.

Nieuwe Testament

In het Nieuwe Testament kom je ook het beeld van de gevangenis tegen en ook hoe je uit de gevangenis kunt komen namelijk door verlossing. In die tijd kon je ook eerst gebonden worden voordat je gevangen werd gezet.

Zōgreō, vangen

Hier de gegevens van het werkwoord zogreo.

Nr	Grieks	Soort woord	Strong	Opmerkingen:
1	ζωγρέω zōgreō	Werkwoord	G2221 SB2014	Vangen Komt 2 keer voor in 2 verzen KJV: catch (1x), take captive (1x)

Het werkwoord zōgreō komt twee keer voor in twee geestelijke en mentale betekenissen. Zie hieronder.

Lukas 5:10. … zo verging het ook Jakobus en Johannes, de zonen van Zebedeüs, die met Simon samenwerkten. Jezus zei tegen Simon: ‘Wees niet bang, voortaan zul je mensen vangen.

2 Timoteüs 2:25b-26. Dan brengt de Heer hen misschien tot inkeer, zodat zij de waarheid leren kennen en ontsnappen uit de valstrik van de duivel, die hen levend heeft gevangen en hen dwingt zijn wil te doen.

Wat kunnen we van deze teksten leren?
In positieve zin, wat van ons wordt gevraagd is mensen vangen. Lukas 5:10.

Door waarheid en inkeer kun je ontsnappen uit de volstrik van de duivel. 2 Timoteüs 2:25b-26

Phylakē, gevangenis

Er zijn verschillende woorden rond gevangen nemen en gevangenis in het Grieks, die ook over een geestelijke gevangenis kunnen gaan. Hier de gegevens van deze woorden in de tabel.

Nr	Grieks	Soort woord	Strong	Opmerkingen:
1	φυλακή  phylakē	Zelfstandig naamwoord vrouwelijk	G5438 SB	Gevangenis. Komt 47 keer voor in 45 verzen. 3x in geestelijke zin KJV: prison (36x), watch (6x), imprisonment (2x), hold (1x), cage (1x), ward (1x).
2	αἰχμαλωσία aichmalōsia	Zelfstandig naamwoord vrouwelijk	G161 SB	Gevangenschap Komt 3 keer voor in 2 verzen. KJV: captivity (3x).
	αἰχμαλωτεύω aichmalōteuō	Werkwoord	G162 SB	Gevangen nemen Komt 2 keer voor in 2 verzen KJV: lead captive (2x).
3	ζωγρέω zōgreō	Werkwoord	G2221 SB2014	Vangen Komt 2 keer voor in 2 verzen KJV: catch (1x), take captive (1x)

Ad 1. Het woord phylake komt 47 keer voor in het Nieuwe Testament. Het geeft ‘bewaken’ of ‘de wacht houden’ aan. Het kan ook de bewaakte plaats aangeven of het bewaakte.

Het Nederlandse woord gevangenis geeft geen goed beeld. Dat woord is meer een vertaling van het Griekse woord desmotorion, een woord dat ook in het Nieuwe Testament voorkomt. Strong G1201 en SB1064.

Het woord kan ook nachtwake betekenen. Jezus, die kwam tijdens de vierde nachtwake op het meer. Matteüs 14:25, Marcus 6:48. Een dief kwam tijdens een nachtwake. Matteüs 24:43. De herders in het veld bij Bethlehem hielden ook de wacht. Lukas 2:8. Het is belangrijk als de Heer des huizes komt in de tweede of derde nachtwake dat zijn dienstknechten wakker zijn. Lukas 12:38.

Een aantal teksten gaan over een fysieke plek die wordt bewaakt zoals bij Johannes de Doper. Of over gelovigen waarover Jezus profeteert dat die ook op een bewaakte plaats terecht kunnen komen. En Petrus die voor Jezus wel de gevangenis wilde ingaan. Barabbas, die in de gevangenis was maar werd vrijgelaten. Paulus die gelovigen gevangen zette.

Geestelijke of mentale gevangenis
Hier de teksten die over een geestelijke of mentale gevangenis lijken te gaan.

Matteüs 5:23-26. Als u dan uw gave op het altaar offert en u zich daar herinnert dat uw broeder iets tegen u heeft, laat uw gave daar bij het altaar achter en ga heen, verzoen u eerst met uw broeder en kom dan terug en offer uw gave. Stel u zo snel mogelijk welwillend op tegenover uw tegenpartij, terwijl u nog met hem onderweg bent; opdat de tegenpartij u niet misschien aan de rechter overlevert en de rechter u aan de gerechtsdienaar overlevert en u in de gevangenis geworpen wordt. [HSV]

Dit is een tekst uit een gelijkenis van de onbarmhartige knecht van de koning, die geen genade had voor zijn mededienaar.
Matteüs 18:29-30. Zijn mededienaar dan liet zich voor hem neervallen en smeekte hem: Heb geduld met mij en ik zal u alles betalen. Hij wilde echter niet, maar ging heen en wierp hem in de gevangenis, totdat hij de schuld betaald zou hebben. [HSV]
Opmerking: tenslotte werd die onbarmhartige knecht van de koning gepijnigd totdat hij betaald zou hebben.

Matteüs 25:36-46. Ik was naakt en jullie kleedden Mij. Ik was ziek en jullie bezochten Mij, Ik zat gevangen en jullie kwamen naar Mij toe.” Dan zullen de rechtvaardigen Hem antwoorden: “Heer, wanneer hebben wij U hongerig gezien en U te eten gegeven, of dorstig en U te drinken gegeven? Wanneer hebben wij U als vreemdeling gezien en opgenomen, U naakt gezien en gekleed? Wanneer hebben wij gezien dat U ziek was of in de gevangenis zat en zijn we naar U toe gekomen?” En de koning zal hun antwoorden: “Ik verzeker jullie: alles wat jullie gedaan hebben voor een van de geringsten van mijn broeders of zusters, dat hebben jullie voor Mij gedaan.” Daarop zal Hij ook de groep aan zijn linkerzijde toespreken: “Jullie zijn vervloekt, verdwijn uit mijn ogen naar het eeuwige vuur dat bestemd is voor de duivel en zijn engelen. Want Ik had honger en jullie gaven Mij niet te eten, Ik had dorst en jullie gaven Mij niet te drinken. Ik was een vreemdeling en jullie namen Mij niet op, Ik was naakt en jullie kleedden Mij niet. Ik was ziek en zat in de gevangenis en jullie bezochten Mij niet.” Dan zullen ook zij antwoorden: “Heer, wanneer hebben wij U hongerig gezien of dorstig, als vreemdeling of naakt, ziek of in de gevangenis en hebben wij niet voor U gezorgd?” En Hij zal hun antwoorden: “Ik verzeker jullie: alles wat jullie voor een van deze geringste mensen niet gedaan hebben, hebben jullie ook voor Mij niet gedaan.” Hun staat eeuwige bestraffing te wachten, de rechtvaardigen daarentegen het eeuwige leven.’

Lukas 12:57-59. Waarom bepalen jullie niet uit jezelf wat juist is? Als je met je tegenstander op weg bent naar een hoge autoriteit, doe dan moeite om nog onderweg tot een vergelijk met hem te komen, anders sleept hij je voor de rechter, en de rechter zal je uitleveren aan de gerechtsdienaar, en die zal je in de gevangenis gooien. Ik zeg je: dan kom je niet vrij voor je ook de laatste cent betaald hebt.’

Drie keer een bevrijding uit een fysieke gevangenis
Deze teksten gaan over een bevrijding uit een fysieke gevangenis. Ze lijken een beeld van een bevrijding uit een geestelijke of mentale gevangenis.

Handelingen 5:17-25. Maar de hogepriester stond op, en allen die bij hem waren (dit was de sekte van de Sadduceeën) en zij werden vervuld met afgunst. En zij sloegen hun handen aan de apostelen en zetten hen vast in de openbare gevangenis. Maar een engel van de Heere opende ’s nachts de deuren van de gevangenis, bracht hen naar buiten en zei: Ga in de tempel staan en spreek tot het volk al de woorden van dit leven. Toen zij dit gehoord hadden, gingen zij tegen de ochtend de tempel in en gaven onderwijs. En de hogepriester en zij die bij hem waren, kwamen samen, riepen de Raad en al de oudsten van de Israëlieten bijeen en stuurden dienaars naar de gevangenis om hen te halen. Maar toen de dienaars daar kwamen, vonden zij hen niet in de gevangenis, dus keerden zij terug en berichtten: Wij stelden wel vast dat de gevangenis met alle zorgvuldigheid afgesloten was en dat de bewakers buiten voor de deuren stonden, maar toen wij die geopend hadden, troffen wij binnen niemand aan. Toen de hogepriester, de bevelhebber van de tempelwacht en de overpriesters deze woorden hoorden, vroegen zij zich met betrekking tot hen vol onzekerheid af wat dit moest worden. En er kwam iemand die hun berichtte: Zie, de mannen die u in de gevangenis gezet hebt, staan in de tempel en onderwijzen het volk [HSV]

Herodes nam bij een tweede gevangenneming zware maatregelen, maar ook Petrus kwam vrij.

Handelingen 12:1-4. Omstreeks die tijd nam koning Herodes enkele leden van de gemeente gevangen en mishandelde hen. Jakobus, de broer van Johannes, liet hij met het zwaard ter dood brengen. Toen hij zag dat de Joden hier gunstig op reageerden, liet hij ook Petrus aanhouden – dat was tijdens het feest van het Ongedesemde brood. Na de arrestatie sloot hij hem op in de gevangenis, waar hij hem door vier groepen soldaten van steeds vier man liet bewaken, met de bedoeling hem na het pesachfeest ten overstaan van het volk te berechten. Petrus werd dus in de gevangenis bewaakt; maar door de gemeente werd voortdurend voor hem tot God gebeden. Toen Herodes hem zou voorleiden, sliep Petrus die nacht tussen twee soldaten, geboeid met twee ketenen; en de bewakers voor de deur bewaakten de gevangenis.

Handelingen 12:17. En hij gebaarde hun met de hand dat zij zwijgen moesten, en hij vertelde hun hoe de Heere hem uit de gevangenis geleid had en zei: Vertel dit aan Jakobus en de broeders. En hij ging naar buiten en reisde naar een andere plaats.

Dit is het derde verhaal van een bevrijding uit een gevangenis in het boek Handelingen. Dit is het begin van het verhaal, het gaat nog wat verzen verder.

Handelingen 16: 22-23. En de menigte kwam als één man tegen hen in verzet. En de magistraten rukten hun de kleren af en gaven bevel hen met stokken te slaan. En nadat zij hun veel slagen toegediend hadden, wierpen zij hen in de gevangenis en geboden de cipier hen zorgvuldig te bewaken. En toen hij dat bevel gekregen had, wierp hij hen in de binnenste kerker en zette hij hun voeten vast in het blok. En omstreeks middernacht baden Paulus en Silas en zongen lofzangen voor God. En de gevangenen luisterden naar hen. En er vond plotseling een grote aardbeving plaats, zodat de fundamenten van de gevangenis bewogen werden; en onmiddellijk gingen alle deuren open en raakten de boeien van allen los.

Geesten in de gevangenis.
Drie keer gaat het over geestelijke wezens, die in de gevangenis zitten.

1 Petrus 3:19-21. Hij (Jezus) is naar de geesten gegaan die gevangen zaten, om dit alles te verkondigen aan hen die ten tijde van Noach weigerden te gehoorzamen, toen God geduldig wachtte en de ark gebouwd werd. In de ark werden slechts enkele mensen, acht in totaal, van de watervloed gered, en dat water is een voorafbeelding van het water van de doop, waardoor u nu wordt gered. De doop wast niet het vuil van uw lichaam, het is een vraag aan God om een zuiver geweten.

Opmerking: verkondiging aan de geesten, die ten tijde van Noach gevangen gekomen zijn. Hoe moet je dat begrijpen <<nog verder over nadenken>>

Openbaring 18:2. Met een krachtige stem riep hij: ‘Gevallen, gevallen is Babylon, die grote stad! Ze is een woonplaats voor demonen geworden, ze biedt onderdak aan elke onreine geest, elke onreine vogel en elk onrein, afschuwelijk dier.

Opmerking: de Statenvertaling vertaalt met ‘bewaarplaats’ in plaats van woonplaats. Lijkt me een betere vertaling.

Openbaringen 20:7. Wanneer de duizend jaar voorbij zijn, zal Satan uit zijn gevangenis worden losgelaten.

Wat kunnen we van deze teksten leren?
Jezus is zelfs naar de geesten gegaan in het dodenrijk, die in de tijd van Noach leefden en niet gehoorzaamden. Wat Jezus met deze geesten heeft gedaan is mij niet bekend.

Het Babylon van Openbaringen is een gevangenis voor demonen geworden. Dat zou ook wel gewoon een plaats op aarde kunnen zijn. In het Oude Testament werd ook een stad genoemd, die een woonplaats van demonen werd.

De satan zal duizend jaar lang in zijn gevangenis zijn. Waar zou die gevangenis dan zijn?

<<past deze analyse bij dit hoofdstuk?>>

Jezus schetst in zijn onderwijs twee situaties, die leiden tot geestelijke of mentale gevangenis. Verzoen je met je broeder, die iets tegen je heeft. Matteüs 5:23-26. Lukas 12:57-59. Als je onbarmhartig bent terwijl jou barmhartigheid is geschied. Matteüs 18:30.

Let op koning Jezus heeft zich ook wel eens gevangen gevoeld en heb je Hem toen opgezocht? Dan ben je een gezegende van de Vader. Matteüs 25:36-46

Er zijn drie waar gebeurde verhalen van mensen die op wonderlijke wijze door God uit de gevangenis zijn bevrijd. Handelingen.

Je kunt gevangen zijn door de duivel waarbij je zijn wil moet doen. 2 Timoteüs 2:26. Kwade mensen, die anderen overhalen om te zondigen. 2 Timoteüs 3:6. We zijn gevangen door de wet van de zonde. Romeinen 7:23

Onze verkeerde gedachten gevangen te nemen. 2 Korintiërs 10:5

Aichmaloteuo, gevangen nemen

Dit zijn de gegevens van het werkwoord en verwante woorden.

Nr	Grieks	Soort woord	Strong	Opmerkingen:
1	αἰχμαλωσία aichmalōsia	Zelfstandig naamwoord vrouwelijk	G161 SB135	Gevangenschap Komt 3 keer voor in 2 verzen. KJV: captivity (3x).
2	αἰχμαλωτεύω aichmalōteuō	Werkwoord	G162 SB136	Gevangen nemen Komt 2 keer voor in 2 verzen KJV: lead captive (2x).
3	αἰχμαλωτίζω aichmalōtizō	Werkwoord	G163 SB137	Komt 3 keer voor in 3 verzen. KJV: bring into captivity (2x), lead away captive (1x)
4	αἰχμάλωτος aichmalōtos	Bijvoeglijk naamwoord	G164 SB138	Krijgsgevangene Komt eenmaal voor. KJV: captive (1x)

Ad 1. aichmalōsia, gevangenschap
Dit woord komt in twee verzen voor. In Efeziërs 4:8, zie bij ad 2 en de tekst hieronder.

Openbaring 13:9-10. Wie oren heeft, moet horen. Wie gevangenschap moet verduren, zal in gevangenschap gaan. En wie door het zwaard moet sterven, zal sterven door het zwaard. Hier komt het aan op de standvastigheid en trouw van de heiligen.

Ad 2. aichmalōteuō, gevangen nemen.
Het woord voor gevangen nemen komt in twee teksten voor.

Efeziërs 4:8. Daarom zegt Hij: Toen Hij opvoer in de hoogte, nam Hij de gevangenis gevangen en gaf Hij gaven aan de mensen. [HSV]

Opmerking 1: volgens de KJV gaat het om de gevangenschap gevangen te maken. en niet de gevangenis. Andere vertalingen laten het woord gevangenis weg.
Opmerking 2: het opvoeren naar de hoogte komt al in een eerdere paragraaf naar voren. Het ‘daarom zegt’ verwijst naar Psalm 68:19. U bent opgevaren naar omhoog, U hebt gevangenen weggevoerd. [HSV]

2 Timoteüs 3:6. Sommigen van hen komen de huizen binnen door zich op te dringen en weten het soort vrouwen in hun macht te krijgen dat zich gemakkelijk laat meevoeren door allerlei begeerten en met zonde beladen is.

Ad 3. (Krijgs)evangen maken aichmalōtizō
Het woord aichmalōtizō komt vier keer voor waarvan drie keer met een geestelijke of mentale betekenis.

Dit gaat over de verdrukking van Jeruzalem, die Jezus voorzegt.
Lukas 21:24. En zij zullen vallen door de scherpte van het zwaard en in gevangenschap weggevoerd worden onder alle heidenen. En Jeruzalem zal door de heidenen vertrapt worden, totdat de tijden van de heidenen vervuld zullen zijn. [HSV]
Opmerking: hier staat steeds heidenen terwijl in het Grieks staat volken. Dit is in de jaren 70 en 130 na Christus werkelijkheid geworden.

Romeinen 7:21-23. Ik ontdek in mezelf dus de wetmatigheid dat het kwade zich aan mij opdringt, ook al wil ik het goede doen. Innerlijk stem ik vol vreugde in met de wet van God, maar in alles wat ik doe zie ik die andere wet. Hij voert strijd tegen de wet waarmee ik met mijn verstand instem en maakt van mij, in heel mijn doen en laten, een gevangene van de wet van de zonde. [HSV]

2 Korintiërs 10:4-6. De wapens waarmee wij ten strijde trekken zijn niet de wapens van deze wereld; ze zijn zo krachtig dat ze bolwerken kunnen slechten voor God. We halen spitsvondigheden neer en iedere verschansing die wordt opgetrokken tegen de kennis van God, we maken iedere gedachte krijgsgevangene om haar aan Christus te onderwerpen en zullen op het moment dat u Hem volledig gehoorzaam bent geworden, paraat staan om anderen voor hun ongehoorzaamheid te straffen.

Ad 4. aichmalōtos, krijgsgevangenen.
Dit woord komt in één tekst voor.

Lukas 4:18-19. De Geest van de Heer rust op Mij, want Hij heeft Mij gezalfd. Om aan armen het goede nieuws te brengen heeft Hij Mij gezonden, om aan gevangenen hun vrijlating bekend te maken en aan blinden het herstel van hun zicht, om onderdrukten hun vrijheid te geven, om een genadejaar van de Heer uit te roepen.’

Wat kunnen we van deze teksten leren?

Douleo, verslaafd zijn

Het woord douleuō komt van doulos dat slaaf betekent. Het kan slaan op zowel vrijwillig als verplicht dienen oftewel gebonden zijn. Je zou ook kunnen zeggen verslaafd zijn.

Om het woord slaaf goed te begrijpen is het belangrijk om op de hoogte te zijn van de situatie in het Romeinse Rijk in de tijd van het Nieuwe Testament, zie bij overwegingen. <nog tekst toevoegen>>

	Woord	Soort woord	Strong	Opmerkingen:
1	δουλαγωγέω doulagōgeō	Werkwoord	G1396 SB1254	Tot slaaf maken Komt eenmaal voor KJV: bring into subjection (1x).
2	δουλεία douleia	Zelfstandig naamwoord vrouwelijk	G1397 SB1255	Slavernij Komt 5 keer voor in 5 verzen. KJV: bondage (5x).
3	δουλεύω douleuō	Werkwoord	G1398 SB1256	Dienen, gebonden zijn Komt 25 keer voor in 23 verzen. KJV: serve (18x), be in bondage (4x), do service (3x).
4	δούλη doulē	Zelfstandig naamwoord vrouwelijk	G1399 SB1257	Slavin Komt 3 keer voor in 3 verzen. KJV: handmaiden (2x), handmaid (1x).
5	δοῦλος doulos	Zelfstandig naamwoord mannelijk	G1401 SB1259	Slaaf Komt 127 keer voor in 119 verzen. KJV: servant (120x), bond (6x), bondman (1x).
6	δουλόω douloō	Zelfstandig naamwoord mannelijk	G1402 SB1260	Slavernij Komt 8 keer voor in 8 verzen. KJV: become servant (2x), bring into bondage (2x), be under bondage (1x), given (1x), make servant (1x), in bondage (1x).

<<Over welke tekst gaat SB1258? G1400 bestaat niet. Romeinen 6:19>>

Ad 1. Het werkwoord tot slaaf maken doulagōgeō
Dit woord komt eenmaal voor in deze tekst.
1 Korintiërs 5:27. Maar ik oefen mijn lichaam op harde wijze en maak het dienstbaar, opdat ik niet misschien, na anderen gepredikt te hebben, zelf verwerpelijk word. [HSV]

Ad 2. Het zelfstandig naamwoord douleia
Dit woord komt vijf keer voor, hier alle teksten met dit woord.

Romeinen 8:15. Want u hebt niet de Geest van slavernij ontvangen, die opnieuw tot angst leidt, maar u hebt de Geest van aanneming tot kinderen ontvangen, door Wie wij roepen: Abba, Vader! [HSV]

Romeinen 8:20- 21. Want de schepping is ten prooi aan zinloosheid, niet uit eigen wil, maar door Hem die haar daaraan heeft onderworpen. Maar er is hoop, omdat ook de schepping zelf zal worden bevrijd uit de slavernij van de vergankelijkheid en zal delen in de vrijheid en luister die Gods kinderen geschonken wordt.

Galaten 4:24. Deze dingen hebben een zinnebeeldige betekenis; want deze vrouwen zijn de twee verbonden: het ene, dat van de berg Sinaï, dat kinderen voortbrengt voor de slavernij, dat is Hagar. [HSV]

Galaten 5:1. Sta dan vast in de vrijheid waarmee Christus ons vrijgemaakt heeft, en laat u niet weer met een juk van slavernij belasten. [HSV]

Hebreeën 2:13-15. Zo zegt Hij ook: ‘Ik zal steeds op Hem vertrouwen,’ en verder: ‘Hier sta Ik met de kinderen die God Mij gegeven heeft.’ Omdat die kinderen mensen zijn van vlees en bloed, is de Zoon een mens geworden als zij, om door zijn dood definitief af te rekenen met de heerser over de dood, de duivel, en zo allen te bevrijden die door hun angst voor de dood hun leven lang in slavernij verkeerden. 

Ad 3. Het werkwoord slaaf zijn of worden douleuō
Dit werkwoord komt 25 keer voor in 23 verzen. Hier alleen die verzen, die gaan over geestelijk of mentaal slaaf zijn.

Johannes 8:33. Ze zeiden: ‘Wij zijn nakomelingen van Abraham en we zijn nooit iemands slaaf geweest – hoe kunt U dan zeggen dat wij bevrijd zullen worden?’

Romeinen 6:6. Immers, we weten dat ons oude bestaan met hem gekruisigd is omdat er een einde moest komen aan ons zondige leven: we mochten niet langer slaven van de zonde zijn.

Romeinen 7:6. Maar nu zijn wij ontslagen van de wet, gestorven aan dat waaraan wij vastgebonden zaten, zodat wij in nieuwheid van Geest dienen, en niet in oudheid van letter. [HSV]

Romeinen 7:25. Dat doet God! Dank aan hem door Jezus Christus, onze Heer. Met mijn verstand onderwerp ik mij aan de wet van God, maar door mijn natuur onderwerp ik mij aan de wet van de zonde.

Romeinen 12:11. Laat uw enthousiasme niet bekoelen, maar laat u aanvuren door de Geest en dien de Heer.

Romeinen 14:16-18. Breng het goede dat God u schenkt geen schade toe, want het koninkrijk van God is geen zaak van eten en drinken, maar van gerechtigheid, vrede en vreugde door de heilige Geest. Wie Christus zo dient, is God welgevallig en bij de mensen geacht.

Romeinen 16:17-18. Ik spoor u aan, broeders en zusters, op te passen voor degenen die tweedracht zaaien en anderen in de weg staan, en die daarmee ingaan tegen alles wat u hebt geleerd. Ga hun uit de weg, want zulke mensen dienen niet Christus, onze Heer, maar alleen hun eigen lusten, en door fraaie en welluidende woorden misleiden ze argeloze mensen

Galaten 4:8-9. Toen u God nog niet kende, was u onderworpen aan goden die helemaal geen goden zijn. Hoe is het dan toch mogelijk dat u die God hebt leren kennen, meer nog, door God gekend bent, u opnieuw tot die zwakke, armzalige machten wendt en u daaraan als slaven onderwerpen wilt?

Galaten 4:25. Want deze Hagar is de berg Sinaï in Arabië, en komt overeen met het huidige Jeruzalem, dat met haar kinderen in slavernij is. [HSV]

Galaten 5:13. Broeders en zusters, u bent geroepen om vrij te zijn. Misbruik die vrijheid niet om uw aardse begeerten vrij spel te geven, maar dien elkaar in liefde.

Efeziërs 6:7. en dien met bereidwilligheid de Heere en niet de mensen. [HSV]

Hier gaat het over Timoteüs.
Filippenzen 2:22. En u kent zijn beproefdheid, dat hij met mij gediend heeft in het Evangelie, zoals een kind met zijn vader.

Kolossenzen 3:24b. Dien Christus: Hij is uw meester!

1 Tessalonicenzen. 1:9-10. … iedereen praat erover hoe wij door u zijn ontvangen en hoe u zich van de afgoden hebt afgewend om u tot God te keren – om Hem, de levende en ware God, te dienen ₁₀en om uit de hemel zijn Zoon te verwachten, die Hij uit de dood heeft doen opstaan: Jezus, die ons redt van het komende oordeel.

1 Timoteüs 6:2. Een slaaf die een gelovige meester heeft, mag zijn meester niet zijn respect onthouden omdat ze broeders zijn. Integendeel, hij moet hem met nog meer inzet dienen, juist omdat hij met degene die van zijn diensten gebruikmaakt in geloof en liefde verbonden is.

Titus 3:3. Want ook wij waren voorheen onverstandig, ongehoorzaam, dwalend, verslaafd aan allerlei begeerten en hartstochten, levend in slechtheid en afgunst, hatelijk en elkaar hatend. [HSV]

<<toepasselijke teksten van de overige woorden moet ik nog uitzoeken>>

Wat kunnen we van deze teksten leren?
Het was onderdeel van het onderwijs van Jezus om mensen duidelijk te maken dat mensen kwetsbaar waren voor geestelijke en mentale slavernij.

Andere Bronnen

Ik ken geen andere bronnen zoals boeken die gaan over gevangen raken.

Overwegingen

Jezus refereert aan een tekst van de profeet Jesaja, zie Jesaja 61:1. Die profeet heeft meer gezegd over degenen die komen zou en dit zou doen. Door het refereren van Jezus aan deze tekst bij de profeet kun je ervan uitgaan dat allerlei andere teksten van de profeet ook betrekking hebben op Jezus.

We hebben het hier over het gevangen zijn van de ziel. Dat gevangen zijn heeft wel wat gelijkenissen met een gewone gevangenschap. Als je wordt opgesloten in het huis van bewaring.

Zo’n gevangenschap kan plaatsvinden om diverse redenen. Soms terecht omdat je iets gedaan hebt dat de wet verbiedt. Je kunt trouwens ook niet terecht gevangen zitten, door valse beschuldiging of vanwege fouten in het proces. In sommige landen kan het ook heel onterecht in de gevangenis terecht komen, omdat je kritiek had of omdat men dacht dat je kritiek had op de regering bijvoorbeeld.

Je kunt ook gevangen zijn door een bepaalde overtuiging. ‘Je mag niet genieten’, ‘ik ben niet uitverkoren’, die komen aan de orde bij een andere studie. In je huwelijk, je werk.  Zie ook studie van Noortjes Gooskens.

Opmerking Noortje: Koper en ijzer versus goud en zilver.

Jezus ‘nedergedaald ter helle’, wat heeft dat ermee te maken??
De mogelijkheid was er al, je leest er ook van in het Oude Testament, maar sinds Jezus ‘nedergedaald is ter helle en ten derde dage wederom opgestaan’ is die mogelijkheid er nog veel krachtiger.

De tekst van eerste preek van Jezus duidt op dit onderwerp

Zijn er parallelle teksten in de andere evangeliën? Nee. Wel parallelle in Jesaja, zie hieronder. Jesaja schildert heel breed. Het gaat over zowel over lichaam, ziel en geest: het zichtbare, de gebieden van onrecht en daar waar mensen een keus hebben gemaakt.

De tekst uit Jesaja en Lukas zijn heel breed.
Gevangenen vrijlating: zou ook vrijheid van bepaalde overtuigingen kunnen betekenen.

In gevangenissen vroeger was het donker, ‘blinden herstel van hun zicht’ zou best wel eens op gevangenen kunnen slaan in dit verband.

Tekst die in andere vertalingen met gegrepen worden en verstrikt raken vertalen.
Psalm 10:2. In hun hoogmoed vervolgen zondaars de zwakken – maak hen gevangenen van hun eigen plannen! 

Lessen

Dirt zijn antwoorden op vragen, die in het eerste hoofdstuk Studievragen zijn gesteld. <<dit hoofdstuk is nog niet compleet>>

1.Hoe beschrijft de Bijbel het gevoelsmatig of geestelijk gevangen zijn.
Als je als leider je taak niet goed doet kun je in de hemel gevangen worden gezet.

2.Geeft de Bijbel ook mogelijkheden aan hoe je uit het gevangen zijn kunt vrijkomen.
God kan je bevrijden. De Messias kan je bevrijden.

3.Geven de teksten van de fysieke gevangenschappen en de vrijlating daarvan aanwijzing voor het vrij worden van andere gevangenschappen?

4.Wat geven de teksten over gebonden worden aan inzicht?
Het gevolg van bevrijding is blijdschap, dankbaarheid, dat degene die bevrijd is God gaat loven. Psalm 147:12

5.Is slaaf worden en slaaf zijn een vorm van gevangenschap. En kun je daar ook vrij van worden?