Hoe je denkt heeft een bepalende invloed op je leven. Als je denkt ‘ik kan het’, zal het je gelukken. Als je denkt ‘ik ben een sukkel’, dan zal je niet veel gelukken.

Het is ook voor de grotere dingen in het leven belangrijk. Samen aan een doel werken in een jouw gemeenschap bijvoorbeeld. Dan is er perspectief nodig: een visie. Daaronder ligt het weten, de kennis dat het haalbaar is.

<<deze studie is nog in bewerking>>

Denken in het Hebreeuws

Denken is voor Hebreeuwse begrippen behoorlijk abstract. Er is wel de uitdrukking: ‘Hij zei in zijn hart’.

	Woord	Soort woord	Strong	Opmerkingen
1	שָׁעַר sha`ar	Werkwoord	H8179	Denken. Komt eenmaal voor in Spreuken 23:7 KJV: think (1x).
2	אָמַר ‘amar לֵב leb	Werkwoord Zelfstandig naamwoord	H559 H3820	Zeggen in je hart Komt vijftien keer voor. Zoals in Psalm 14:1 KJV: said in his heart (15x)
3	הִגָּיוֹן higgayown	Zelfstandig naamwoord mannelijk	H1902	Muziek, meditatie, overlegging Komt 4 keer voor in 4 verzen KJV: Higgaion (1x), meditation (1x), solemn sound (1x), device (1x)
4	זָכַר zakar	Werkwoord	H2142	Gedenken Komt 236 keer voor in 223 verzen. KJV: remember (172x), mention (21x), remembrance (10x), recorder (9x), mindful (6x), think (3x), bring to remembrance (2x), record (2x), miscellaneous (8x).

Sha’ar

Dit woord komt maar eenmaal voor in het Hebreeuws in Spreuken 27:7. Dit is een tekst, die je als eerste tegenkomt in het bekende boekje van Joyce Meijer Strijd in je denken.

De KJV vertaalt deze tekst als volgt.
Spreuken 27:7. For as he thinketh in his heart, so is he.
Opmerking: letterlijk vertaalt is dat ‘Zoals hij denkt in zijn hart zo is hij’.

Dit stukje tekst is opgediept uit een alledaagse wijsheid van het Spreukenboek. De teneur van deze tekst met context is: iemand zegt iets aardigs, terwijl hij bij zichzelf iets anders denkt.

Dit is de tekst met de context.
Spreuken 27:6-8. Eet niet het brood van hem die niemand iets gunt,
en wees niet belust op zijn smakelijke gerechten. Want zoals hij bedacht heeft bij zichzelf, zo zal hij tegen u zeggen: Eet en drink, maar zijn hart is niet bij u. Uw stuk brood, dat u gegeten hebt, zou u uitspuwen,
uw aangename woorden zou u verspillen.

Zeggen in je hart.

Het Hebreeuws is niet abstract maar concreet. Daarom moet je zoeken hoe men in het Hebreeuws denken zou verwoorden. En dat is: ‘zeggen tot je hart’. Wij zouden zeggen ‘zeggen tot jezelf’, maar ‘jezelf’ is dan ook weer abstract. Dus: ‘zeggen in je hart’.

De uitdrukking ‘zeggen in je hart’ komt 15 keer voor. Hieronder staan ze. Opvallend is dat de NBV steeds weer andere woorden kiest bij de vertaling, maar er staat steeds ‘hij zei in zijn hart’.

Nadat Noach de Heer een offer bracht ging de Heer aan het overwegen, oftewel nadenken oftewel zoals men in het Hebreeuws zegt: ‘Hij zei in zijn hart’.
Genesis 8:21. De geur van de offers behaagde de HEER, en hij zei bij zichzelf: Nooit weer zal ik de aarde vervloeken vanwege de mens, want alles wat de mens uitdenkt, van zijn jeugd af aan, is nu eenmaal slecht. Nooit weer zal ik alles wat leeft doden, zoals ik nu heb gedaan. 

Vervolgens gaat de Heer in het verdere verloop van de tekst de mensen, de aarde en de dieren zegenen.

De Heer kondigde opnieuw de komst van een zoon aan. Maar dan heeft Abraham de gedachte dat het onwaarschijnlijk is.
Genesis 17:17. Abraham boog zich diep neer, maar lachte en dacht: Hoe zou iemand van honderd nog een kind kunnen krijgen? En Sara, zou zij op haar negentigste nog een kind ter wereld kunnen brengen?
Opmerking: vervolgens doet Abraham het voorstel dat God Ismaël zou kiezen, maar dan herhaalt de HEER zijn eigen belofte.

Toen Jacob het eerstgeboorterecht had ‘gestolen’.
Genesis 27:41. Van toen af haatte Esau zijn broer omdat zijn vader hem had gezegend, en hij zei bij zichzelf: Het duurt niet lang meer of de dagen van rouw om mijn vader breken aan, dan vermoord ik Jakob.
Opmerking: Esau zei het in zijn hart, maar zijn moeder hoorde het of zag het aan zijn gezicht, ze kwam er van op de hoogte en waarschuwde Jacob.

1 Samuel 27:1. Vandaag of morgen val ik natuurlijk toch in handen van Saul, dacht David bij zichzelf. Ik kan me dus maar beter in veiligheid brengen in het land van de Filistijnen. Dan zal Saul het opgeven om mij door heel Israël te achtervolgen en kan ik aan hem ontkomen.
Opmerking: deze gedachte ging David in nieuw gevaar brengen.

Jerobeam dacht dat als hij niets zou doen zijn gebied weer aan de koning van Juda zal gaan vallen.
1 Koningen 12:26. En Jerobeam zei in zijn hart: Nu zal het koninkrijk weer aan het huis van David komen. [HSV]
Opmerking: die gedachte was er de oorzaak van dat Jerobeam een plan bedacht voor een aangepast godsdienst. Zou nog vaker in de geschiedenis gebeuren. En dan staat er: ‘Zo verviel het volk tot zonde’.

Esther 6:6. Toen Haman binnengekomen was, vroeg de koning hem: ‘Wat moet er gedaan worden als de koning iemand eer wil bewijzen?’ Haman dacht bij zichzelf: Aan wie zou de koning meer eer willen bewijzen dan aan mij?
Opmerking: ook dit was geen correcte gedachte.

In deze Psalm gaat het over de mens zonder God.
Psalm 10:6. Hij denkt bij zichzelf: Ik kom niet ten val, nooit kan het kwaad mij deren.
Psalm 10:11-13. Hij denkt bij zichzelf: God vergeet het, wendt zijn blik af, ziet het niet. Sta op, HEER, hef uw hand, God, vergeet de armen niet. Hoe kan de zondaar u verachten en denken: God vraagt geen rekenschap.

Psalm 14:1. De dwaas zegt in zijn hart: Er is geen God. [HSV]

Koning David pleit bij God over zijn vijanden.
Psalm 35:25. Laat hen niet zeggen in hun hart: Aha, wij hebben onze zin! Laat hen niet zeggen: Wij hebben hem verslonden! [HSV]

Psalm 53:2. Dwazen denken bij zichzelf: Er is geen God. Verdorven zijn ze, en gruwelijk is hun onrecht, geen van hen deugt.

Dit gaat over wat de vijanden van koning David zich voornemen.
Psalm 74:8. Zij zeiden in hun hart: Laten wij die gezamenlijk plunderen! Zij verbrandden al Gods ontmoetingsplaatsen in het land. [HSV]

Dit is een profetie over het volk Edom.
Obadja 1:3. Zie, Ik heb u klein gemaakt onder de heidenvolken; diep veracht wordt u. De overmoed van uw hart heeft u bedrogen, hij die woont in de rotskloven, in zijn hoge verblijfplaats, hij die zegt in zijn hart: Wie zal mij neerhalen naar de aarde? [HSV]

Een mooie profetie van Zacharia over de inwoners van Jeruzalem.
Zacharia 12:5. Dan zullen de stamhoofden van Juda bij zichzelf zeggen: Onze kracht ligt bij de inwoners van Jeruzalem, dankzij de HEER van de hemelse machten, hun God. 

Wat kunnen we van deze teksten leren?
Het valt op dat als de mensen in de Bijbel iets bedenken dat het een onverstandige gedachte is en dat het soms ook veel kwaad teweeg brengt.

Alleen als God iets in zijn hart zegt is het verstandig. En bij de profeet Zacharia. Maar bij Zacharia ontstaat een gedachte, die lijkt ingegeven door de Heilige Geest.

Higgayown הִגָּיוֹן mediteren

Het woord higgayown komt vier keer voor en het is gebruikt om zowel het muziekinstrument, als de muziek als de meditatie, die je erbij kunt doen, aan te geven.

Een keer gaat de tekst zeker over mediteren, bij jezelf overleggen.

In deze tekst, die is ontstaan uit diepe nood van koning David, maar dan ineens is er die overstelpende gedachte van God.
Psalm 9:16-17. De volken verdwijnen in de kuil die zij groeven, hun voet raakt verstrikt in het net dat zij heimelijk spanden. De HEER maakt zich bekend en doet recht, door zijn hand komt de goddeloze ten val. higgajon, sela.
Opmerking 1: er staat in het Hebreeuws ‘kwaaddoener’ en niet ‘goddeloze’.
Opmerking 2: zowel de NBV als de HSV vertalen het woord higgajon niet. Het lijkt mij de bedoeling om over deze woorden na te denken, te mediteren. Volken, die een ander volk onderdrukken en kwaaddoeners komen ten val.

Met dit vers sluit de deze Psalm 19 af. Je kunt deze tekst ook als lied zingen.
Psalm 19:15. Mogen de woorden van mijn mond en de overleggingen van mijn hart U welgevallig zijn, o Here, mijn rots en mijn verlosser. [NBG]
Opmerkingen: de higgayown van mijn hart. Hier lijkt meditatie of contemplatie bedoeld te zijn.

Psalmen zijn liederen, die onder inspiratie van de Heilige Geest zijn ontstaan. Daar hoorde denk ik ook bij zingen en spreken in tongen. Zo is dit lied ontstaan door meditatie op muziekinstrumenten.
Psalm 92:1-5. Een psalm, een lied, op de sabbatdag. Het is goed om de HEERE te loven en voor Uw Naam psalmen te zingen, Allerhoogste; in de morgen Uw goedertierenheid te verkondigen en Uw trouw in de nachten, op het tiensnarig instrument en op de luit, bij snarenspel op de harp. Want U hebt mij verblijd, HEERE, met Uw daden; ik zal vrolijk zingen over de werken van Uw handen. [HSV]

En hier gaat het over wat de tegenstanders doen. Hun slechte meditatie over de schrijver.
Klaagliederen 3:61-63. U hebt hun smaden gehoord, HEERE, al hun plannen waren tegen mij; de taal van mijn tegenstanders en hun gemompel tegen mij de hele dag. Aanschouw hun zitten en opstaan: ik ben hun spotlied. [HSV]
Opmerking: In dit hoofdstuk beginnen de zinnen op volgorde van het Hebreeuwse alfabet met een Hebreeuwse letter. Deze drie zinnen beginnen met de letter de Hebreeuwse letter sin/sjin. Het zal wel een speciale betekenis hebben, maar ik weet niet welke.

Wat kunnen we van deze teksten leren?
Nadenken of mediteren kun je in goede zin, de eerste drie teksten, en in kwade zin, de laatste tekst, gebruiken.

Opvallend is de combinatie met muziek. In Psalm 92 worden de muziekinstrumenten genoemd. Maar alle teksten staan of in Psalmen wat een liedboek is of in Klaagliederen, wat ook een liedboek is.

Zakar, gedenken

Er wordt in het Oude Testament veel aandacht besteed aan gedenken. Dat is denken over iets uit het verleden. Het zet dikwijls tot iets in beweging voor de toekomst.

Herinneren, weer een beeld proberen te krijgen van de dingen uit het verleden, opnieuw in je gedachte brengen. In het Engels: to remember, to recollect, to bring to mind.

Het woord zakar komt in 223 verzen voor, bijna in ieder boek van het Hebreeuwse deel van de Bijbel. Negen keer komt het woord zakar in het boek Genesis voor. Hier alle negen keer.

Hier dacht God de mensen in dieren in de ark toen ze daar voeren op het water.
Genesis 8:1. Toen dacht God weer aan Noach en aan alle wilde dieren en het vee bij hem in de ark. Op zijn bevel begon er een wind over de aarde te waaien, waardoor het water afnam.

En dit gaat over het teken van de regenboog.
Genesis 9:13-17. En dit,’ zei God, ‘zal voor alle komende generaties het teken zijn van het verbond tussen mij en jullie en alle levende wezens bij jullie: ik plaats mijn boog in de wolken; die zal het teken zijn van het verbond tussen mij en de aarde. Wanneer ik wolken samendrijf boven de aarde en in die wolken de boog zichtbaar wordt, zal ik denken aan mijn verbond met jullie en met al wat leeft, en nooit weer zal het water aanzwellen tot een vloed die alles en iedereen vernietigt. Als ik de boog in de wolken zie verschijnen, zal ik denken aan het eeuwigdurende verbond tussen God en al wat op aarde leeft. Dit,’ zei God tegen Noach, ‘is het teken van het verbond dat ik met alle levende wezens op aarde gesloten heb.’

Genesis 19:29. En het gebeurde, toen God de steden van deze vlakte te gronde richtte, dat God aan Abraham dacht. Daarom leidde Hij Lot uit het midden van de verwoesting, toen Hij de steden waarin Lot gewoond had, ondersteboven keerde. [HSV]
Opmerking: de NBV vertaalt dat God rekening houdt met Abraham. Dat is een uitleg. Er staat God dacht aan Abraham.

Genesis 30:22-24. Toen dacht God eindelijk aan Rachel: Hij verhoorde haar en opende haar moederschoot. Ze werd zwanger en bracht een zoon ter wereld. ‘God heeft me van mijn schande verlost,’ zei ze. Ze noemde het kind Jozef en zei: ‘Ik hoop dat de HEER mij er nog een zoon bij geeft.’
Opmerking: het woord ‘eindelijk’ uit de NBV vertaling staat niet in het Hebreeuws.

Dan volgen hier nog vier teksten waarbij Jozef het middelpunt is.
Hier gaat het er over dat Jozef, die vraagt aan de schenker of hij aan hem zal denken als hij uit de gevangenis zal worden bevrijd.
Genesis 40:14. Maar denk aan mij, wanneer het u goed zal gaan; bewijs mij toch goedertierenheid en vertel over mij aan de farao, en maak dat ik uit dit huis kom. [HSV]

Maar, helaas.
Genesis 40:23. De schenker dacht echter niet meer aan Jozef, hij vergat hem.

Maar later gebeurt dit.
Genesis 41:9. Toen zei de opperschenker: ‘Dit brengt mij ertoe, farao, u eraan te herinneren dat ik eens een vergrijp had gepleegd. 

En dit is het moment dat Jozef na zoveel jaren zijn broers weer ontmoet.
Genesis 42:9. Toen dacht Jozef aan de dromen die hij over hen gekregen had. [HSV]

Wat kunnen we van deze teksten leren?
Op gegeven moment God denkt aan iets. Dat past niet bij de overtuiging, die je veel in de kerk tegenkomt dat God alles weet, ziet en hoort, dus super alert is en mensen continue in de gaten houdt.

De eerste vijf keer in het boek Genesis gaat het er over dat God ergens aan denkt of iets bedenkt. Daarna is het Jozef en de schenker, die aan iets denken.

Bij Jozef werkt dat ook zo. Hij dacht al niet meer aan zijn dromen als kind, pas als hij zijn broers ontmoet denkt hij er aan. En hij begrijpt nu ineens hoe de situatie is.

Denken in het Nieuwe Testament

In het Nieuwe Testament komen diverse woorden voor, die met denken te maken hebben. Hieronder een rijtje, dat wel niet compleet zal zijn.

Het denken komt voort uit het verstand, een onderwerp dat bij de studie van het ontwerp mens voorkomt.

	Woord	Soort woord	Strong	Opmerkingen:
1	δοκέω dokeō	Werkwoord	G1380 SB1239	Denken. Komt 63 keer voor in 62 verzen. KJV: think (33x), seem (13x), suppose (7x), seem good (3x), please (2x), miscellaneous (5x).
2	νοέω noeō	Werkwoord	G3539 SB3025	Begrijpen Komt 14 keer voor in 14 verzen. KJV: understand (10x), perceive (2x), consider (1x), think (1x).
	νόημα noēma	Zelfstandig naamwoord onzijdig	G3540 SB3026	Gedachten. Komt zes keer voor in zes verzen. KJV: mind (4x), device (1x), thought (1x).
3	ἔννοια ennoia	Zelfstandig naamwoord vrouwelijk	G1771	Inzicht Komt 2 keer voor in 2 verzen. Hebr. 4:12. en 1 Petrus 4:1 KJV: intent (1x), mind (1x)
4	φρονέω phroneō	Werkwoord	G5426 SB4748	Denken Komt 29 keer voor in 21 verzen. KJV: think (5x), regard (4x), mind (3x), be minded (3x), savour (2x), be of the same mind (with G846) (2x), be like minded (with G846) (2x), miscellaneous (8x).
	φρόνημα phronēma	Zelfstandig naamwoord onzijdig	G5427 SB4749	Je denken Komt vier keer voor in drie verzen. KJV: mind (2x), carnally minded (with G4561) (1x), spiritually minded (with G4151) (1x).
5	γνώμη gnōmē	Zelfstandig naamwoord vrouwelijk	G1106	Kennis Komt 9 keer voor in 8 verzen. KJV: judgment (3x), mind (2x), purpose (with G1096) (1x), advice (1x), will (1x), agree (with G4160) (with G3391) (1x).
	γινώσκω ginōskō	Werkwoord	G1097 SB972	Weten, kennen Komt 223 keer voor in 208 verzen. KJV: know (196x), perceive (9x), understand (8x), miscellaneous (10x).
6	συνετός synetos	Bijvoeglijk naamwoord	G4908 SB4287	Verstandige Komt 4 keer voor in 4 verzen. KJV: prudent (4x).
	συνίημι syniēmi	Werkwoord	G4920 SB4299	Begrijpen, verstaan Komt 26 keer voor in 25 verzen KJV: understand (24x), consider (1x), be wise (1x).

<<Dit deel moet nog verder worden uitgewerkt>>

Voorstellen

Ik heb twee Hebreeuwse woorden gevonden, die de betekenis kunnen hebben van je voorstellen.

	Woord	Soort woord	Strong	Opmerkingen:
1	יֵצֶר yēṣer	Zelfstandig naamwoord mannelijk	H3336	Voorstellen Komt 10 keer voor in 9 verzen. KJV: imagination (5x), frame (1x), mind (1x), thing framed (1x), work (1x).
2	מַחֲשָׁבָה maḥăšāḇâ	Zelfstandig naamwoord vrouwelijk	H4284	Gedachte Komt 56 keer voor in 52 verzen KJV: thought (28x), device (12x), purpose (6x), work (3x), imaginations (3x), cunning (1x), devised (1x), invented (1x), means (1x).

Hier alle teksten waar het woord yēṣer in voorkomt.

Dit is een tekst uit de aanleiding tot de zondvloed.
Genesis 6:5. En de HEERE zag dat de slechtheid van de mens op de aarde groot was, en dat al de gedachtespinsels van zijn hart elke dag alleen maar slecht waren. [HSV]
Opmerking: de KJV vertaalt hier met ‘imagination’.

Na de zondvloed bouwt Noach een altaar voor de HEER en offert daar op en toen gebeurde dit.
Genesis 8:21. En de HEERE rook die aangename geur, en de HEERE zei in Zijn hart: Ik zal de aardbodem voortaan niet meer vervloeken vanwege de mens; de gedachtespinsels van het hart van de mens zijn immers slecht, van zijn jeugd af; en Ik zal voortaan niet al het levende meer doden, zoals Ik gedaan heb.
Opmerking: de KJV vertaalt hier ook met ‘imagination’.

Dit zegt God over het lied dat Mozes had gemaakt, het staat in het vervolg van de tekst in dit hoofdstuk.
Deuteronomium 31:21-22. En het zal gebeuren, wanneer veel verschrikkelijke dingen en noden het volk getroffen hebben, dat dit lied dan voor zijn aangezicht als getuige zal antwoorden; want het zal niet vergeten worden of uit de mond van zijn nageslacht verdwijnen. Want Ik ken zijn overleggingen die het heden maakt, voordat Ik het breng in het land dat Ik hun onder ede beloofd heb. Mozes schreef op die dag dit lied en hij leerde het de Israëlieten.
Opmerking: ook hier vertaalt de KJV met ‘imagination’.

Dit zegt koning David tegen zijn zoon de toekomstige koning Salomo.
1 Kronieken 28:9. En jij, Salomo, mijn zoon, wees ontvankelijk voor de God van je vader en wees Hem met hart en ziel toegewijd. Want de HEER onderzoekt alle harten en kent alle verlangens en gedachten. Als je Hem zoekt, zul je Hem vinden; als je Hem verlaat, zal Hij je voor eeuwig verstoten.
Opmerking: hier staat zowel het eerste als het tweede woord uit de tabel. De KJV vertaalt met ’the imaginations of the thoughts’

Dit is het gebed van koning David.
1 Kronieken 29:18. HEER, God van onze voorouders Abraham, Isaak en Israël, houd zulke gedachten en verlangens voor altijd levend bij uw volk, laat hun hart op U gericht zijn. 

Opmerking bij deze twee teksten: het is niet duidelijk waarom de NBV de ene keer vertaalt met verlangens en gedachten en de volgende keer andersom gedachten en verlangens. Dit is niet af te leiden uit de grondtekst.

De aantekeningen bij de HSV verklaart ‘voor de vorming van de gedachten’. ‘le-ye-ser mah-se-bowt le-bab’, wat de interliniar bible vertaalt met ‘in the intent of the thoughts of the heart’.

De laatste vier teksten wordt drie keer vertaald met ‘maaksel’.

Psalm 103:14. Want Híj weet wat voor maaksel wij zijn en blijft bedenken dat wij stof zijn.

Jesaja 26:3. Standvastige zin bewaart Gij in volkomen vrede, omdat men op U vertrouwt. [NBG]

Jesaja 29:16. Jullie draaien de zaken om! Is de klei soms meer dan de pottenbakker? Kan het maaksel over zijn maker zeggen: ‘Hij heeft mij niet gemaakt’? Of het aardewerk over de pottenbakker: ‘Hij brengt er weinig van terecht’?

Habakuk 2:18. Wat is het nut van een gesneden beeld, wanneer zijn maker het gesneden heeft, of van een gegoten beeld dat leugens onderwijst, wanneer de maker op zijn maaksel vertrouwt terwijl het stomme afgoden zijn die hij maakt?

Visie

Er is in het Hebreeuws een zelfstandig naamwoord en een werkwoord

	Woord	Soort woord	Strong	Opmerkingen:
1	חָזוֹן ḥāzôn	Zelfstandig naamwoord mannelijk	H2377	Visie, visioen, gezicht, openbaring Komt 35 keer voor in 34 verzen KJV: vision (35x).
2	חָזָה ḥāzâ	Werkwoord	H2372	Zien Komt 51 keer voor in 47 verzen. KJV: see (38x), behold (7x), look (3x), prophesy (2x), provide (1x).

Psalm 89:20. Ooit hebt U in een visioen gesproken tot uw getrouwen en gezegd: ‘Ik heb hulp geboden aan een held, een jongen uit het volk verheven.

Spreuken 29:18. Als er geen visioen is, raakt een volk losgeslagen, maar welzalig is hij die zich houdt aan de wet. [HSV]

Andere bronnen

Schrijver Joyce Meijer boek met titel: Strijd in je denken.

Schrijver Andrew Wommack. Titel: De kracht van verbeelding. Subtitel: Ontdek hoe jij van God kunt ontvangen.