Voor een goede traumaverwerking of om trauma’s te voorkomen kan zo’n beetje alles nodig zijn aan onderwerpen die op deze site staan.

We laten op deze pagina’s stapsgewijs allerlei hulpmogelijkheden zien vanuit christelijk geestelijk perspectief. Je zou dit traumaverwerking samen met God of met de Geest van God kunnen noemen. Je kunt dit doen onder begeleiding van christenen die hier ervaring mee hebben.

Ook de reguliere gezondheidszorg biedt traumaverwerking aan. Je kunt ook bij hen in therapie gaan. Voor mensen, die niet met God in contact willen komen is dit de enige mogelijkheid.

Wat is een trauma?

Een trauma is een onverwerkte gebeurtenis uit het verleden die kan aanvoelen als een onzichtbare wond in je ziel. Een trauma kan ontstaan na een schokkende gebeurtenis, zoals een ongeval, het overlijden van een naaste, seksueel zijn misbruikt of ander geweld hebben moeten ondergaan.

Een trauma is niet goed te zien aan de buitenkant van een mens, maar die mens voelt het wel. Een traumatische gebeurtenis blijft voor vervelende gevoelens zorgen zolang die niet is verwerkt. En daardoor is het voor een medemens wel op te merken.

Er zijn twee soorten trauma’s. Enkelvoudige trauma’s als er één keer iets dramatisch is gebeurd. Meervoudige of complexe trauma’s als er meer nare ervaringen waren over een langere periode.

Een trauma ontstaat bij een mens, technisch gezien, als een sterke emotie ‘niet tot het einde toe voldoende wordt beleefd’. Het woord emotie komt van het Latijnse woord ‘emovere’. Dat woord betekent tot ‘iets bewegen’, ‘aanzetten’. Je bent ergens door geraakt en dat zet je aan tot een beweging: je barst uit in verdriet, je wordt woedend, je springt op van vreugd, of wat dan ook.

Een sterke emotie, die in onze innerlijk begint, moet zich naar buiten bewegen. Maar als die beweging niet wordt afgemaakt, misschien onder druk van je omgeving, of als je vindt dat zoiets niet bij je past, ontstaat er innerlijk bij je een probleem. En als dat probleem heftig genoeg is, dan kun je van een trauma spreken.

Bekende emoties, die niet zijn afgemaakt zijn angst, woede en verdriet. Misschien had je een tijdlang moeten gillen, schreeuwen, janken en jammeren om te voorkomen dat je een trauma kreeg. Er kan zelfs een trauma ontstaan als je je gevoel van blijdschap niet mocht uitleven. Trauma’s vormen zich dus als we onze emoties wilden of moesten inhouden.

Een nare opgeslagen onverwerkte emotionele herinnering kan leiden tot bevriezing. Het kan ons brein bevriezen, onze zenuwen en onze spieren. Het betreft zowel onze geest, ziel en lichaam.

Als we de heftige emoties wel lichamelijk hadden kunnen uiten en er onvoorwaardelijke liefde, geruststelling, acceptatie en vertroosting was, dan waren we wellicht niet getraumatiseerd. We wisten het dan wel, maar de pijn zou er van af kunnen zijn.

Dat deze denkwijze correct is, blijkt wel uit het feit, dat mensen die heel nare dingen hebben meegemaakt, maar prima zijn opgevangen, dit hebben kunnen verwerken. En ik heb dat in mijn omgeving meer keren zien gebeuren.

Terwijl, als die opvang er niet was, relatief kleine problemen al een trauma veroorzaakten. Ook hier heb ik voorbeelden van.

<<elders?>>Zo’n opgeslagen traumatische gebeurtenis kan ons triggeren als er een situatie komt, die op de opgeslagen gebeurtenis lijkt. We kunnen dan heftig reageren met een soort noodrem: schreeuwen, schelden, geweld, slaan op de vlucht. Wat we eerst onvoldoende ruimte gaven komt er dan ineens met kracht uit. We zijn er niet echt meer bij, terwijl we dat doen. Het lijkt buiten ons om te gaan. De psychologie noemt dit dissociëren.

<<>>Er zijn ook een minder heftige reacties als we in contact komen met een nare opgeslagen emotionele herinnering. Als reactie kunnen we gaan zoeken naar een mogelijkheid om onszelf te troosten. Dikwijls kiezen wij mensen van voor dingen die niet gezond zijn en zelfs verslavend zijn of nog erger we besluiten om ons af te zonderen van het leven.

Hoe weet je dat een trauma aan de orde is?

Traumaverwerking is voor iedereen. Ieder mens is wel vanwege een of andere oorzaak getraumatiseerd.

Natuurlijk zijn er ook mensen met ernstige trauma’s met heftige verschijnselen zoals nachtmerries, woede uitbarstingen en niet meer weten wat je doet etc.

De meeste trauma’s bewegen zich onder de oppervlakte van je innerlijk. Meestal ben je er niet van bewust. De natuurlijke neiging is om je innerlijk af te schermen zodat de trauma’s veilig verborgen blijven. Jezelf en anderen moeten er niet bijkomen.

Voor dat afschermen doen we, zoals de psychologie dat noemt, met beschermingsmechanismen. Onbewust kies je voor bepaalde beschermingsmechanismen, meestal die, die bij je karakter passen.

Een beschermingsmechanisme is proberen onzichtbaar te zijn, je geeft geen informatie over jezelf, je vertelt niemand of bijna niemand wat je meemaakt, bezig houdt, moeilijk vindt, verlangt etc.

Een totaal ander beschermingsmechanisme is juist heel druk zijn, anderen nauwelijks aan het woord laten, bazig zijn, andere beschuldigen en veroordelen, het voortouw nemen. Dit alles om te voorkomen dat je iets van jezelf zou moeten laten zien.

Een soort middenweg is de schone schijn ophouden. Als er iets aan de orde is, vertel je niet het eerlijke verhaal, maar het verhaal waardoor je buiten schot blijft. Waardoor je niet iets van jezelf zou moeten laten zien.

Er zijn veel mogelijke oorzaken voor het opdoen van een trauma. Je kunt denken aan: ongewenste zwangerschappen, slechte verzorging toen je geboren was, je werd niet gezien, niet gewaardeerd, je kreeg geen ruimte voor je eigen leven, je kreeg geen begeleiding toen je groter werd. Tijdens je leven werd je gepest, werd ernstig ziek, gehandicapt, kreeg een ongeluk, leefde in armoede, in slavernij en had te maken met onrecht. Er waren heftige familieruzies, een slecht huwelijk, echtscheiding of je had of heeft probleemkinderen. Je had te maken met verkrachting, geweld, diefstal, overspel, een vals getuigenis, jaloezie, anderen gunnen jou geen voorspoed of, en dat kan ook, je hebt zelf een grote fout gemaakt. En ook dramatisch is als je een kwaad beeld van God hebt, niet het beeld van een goede Vader, maar van een harteloze beul.

Tijdens het verwerken van de trauma’s kunnen er allerlei andere problemen aan de orde komen. Dikwijls is dan onderwijs en bekering nodig en groei in het nieuwe denken en leven. Neem nu het onderwerp van het beeld van God. Dan is nodig duidelijk te maken wat er over God in de Bijbel staat en op zoek gaan naar een mogelijkheid om God te ervaren.

De traumaverwerkingscirkel

Wat heeft iemand nodig om trauma’s te verwerken? Dat kan via de stappen, die hieronder staan.

Ontmoeting met Jezus

Dat je ontdekt dat je een trauma hebt en dat je er iets aan wil gaan doen is het werk van Jezus. Hij kan je er persoonlijk op attenderen. Soms komt het doordat je iemand ontmoet, die met Jezus leeft, die je ogen en oren opent.

Het kan ook zijn, en daar bid ik voor, dat je door de tekst die je hier leest, je ogen en je hart open zullen gaan. Dat je gaat overwegen er iets aan te gaan doen.

De duisternis kan het inzicht en de de wil van iemand blokkeren, maar de Geest van God kan dat doorbreken. De beweging van de Geest kan het licht in iemands leven laten schijnen.

Volgelingen van Jezus kunnen ook actief zijn om een geest, die inzicht en de wil om te veranderen tegenhoudt, te binden en te verwijderen.

(Willen) starten

Na de ontmoeting met Jezus, op welke manier dan ook, moet je nog het idee en de wil krijgen om daadwerkelijk stappen te gaan zetten naar heling en genezing.

Het kan tientallen jaren duren vanaf de ontmoeting tot de bewuste keus om ermee aan de slag te gaan. Het kan ook wel gebeuren in vijf minuten: “Als dit zo is, kunnen we dan gelijk aan de slag?” Natuurlijk! Halleluja.

Hoe lang of kort het ook duurt. Er is een feestje in de hemel en bij de mensen, die de hemel in hun hart hebben, als een iemand dit trauma-traject wil ingaan. Het is een soort bekering. De zonden van anderen, van je voorgeslacht en van jezelf, zullen door het licht van de Heere God worden beschenen en daardoor verdwijnen.

Als omstander van iemand, die traumaverwerking nodig heeft is het meest verstandig om voortdurende liefde te geven. Nabijheid, vertrouwen geven, luisteren en meeleven.

Besef van zijn

De eerste stap is leren accepteren, als dat nog niet zo is, dat jij belangrijk bent, dat je er mag zijn, dat God jou lief heeft, dat Hij wil dat je in vrede leeft en gelukkig bent. Hij heeft je welzijn op het oog.

God vraagt van mensen om je heen dat ze jou liefhebben en als ze dat niet doen, dan schieten ze tekort.

Wellicht heb je als getraumatiseerd persoon moeite om jezelf lief te hebben. Getraumatiseerde mensen kunnen kritisch zijn op zichzelf, zichzelf afwijzen, zich schamen voor wie ze zijn, sommigen haten zichzelf zelfs.

Het is goed om de liefde van God en de liefde van anderen te leren accepteren en die afwijzing van jezelf af te leggen.

Als je jezelf niet aanvaardt kun je ook de liefde van God en van anderen niet aanvaarden. Dan ben je waarschijnlijk ook iemand, die kritisch is op andere mensen. Totdat we onszelf aanvaarden, zullen we jaloers, kritisch, hard en veroordelend kunnen zijn naar anderen.

Men noemt het leven zonder zelfaanvaarding wel het leven van het ‘onechte ik’. Het “onechte ik” zoekt zijn identiteit in zijn rol, carrière, klasse of deskundigheid. Kortom, je zoekt het in de wereld buiten jezelf.

Als we vanuit ons onechte ik leven, voelen we ons pas goed als anderen ons bewonderen om wat we doen en presteren. Het onechte ik probeert van anderen de bevestiging te krijgen, die alleen God kan geven.

Het is ons doel om vanuit ons ‘echte ik’ te leven. We worden door God tot een nieuwe schepping opgeroepen, we zijn een ziel, die is gered is en eeuwig leeft. Het ‘echte ik’ is op Christus gericht. Dit ‘echte ik’ mogen we met grote dankbaarheid en nederigheid aanvaarden en met vreugde vieren.

Als we vanuit het ‘echte ik’ leven, vergeten we onszelf, want we zijn te druk met kijken naar Jezus, met aan Hem gehoorzamen zijn en met Hem samen te werken om de wereld lief te hebben. Zoals Paulus zegt: ”Het leven is mij Christus”.

Alleen als we dit nieuwe ik volledig aanvaarden, ontdekken we ons nieuwe centrum, onze eenheid met Christus. Te kunnen horen, ontvangen en echt geloven dat God dit tegen je zegt, is een proces van zelfaanvaarding. Hoe meer beschadigd we zijn door afwijzing, des te dieper dit proces gaat.

Als we in staat zijn om onze leugens te ruilen voor Gods waarheid over ons, is dat de stap van onvolwassen naar volwassen christen zijn. Van leven onder de wet naar leven door de Geest. Van luisteren naar andere stemmen naar luisteren naar en geloven wat God zegt.

Hoe meer je jezelf zal aanvaarden des te beter kun je ook anderen aanvaarden.

Vergeven en niet meer oordelen

Als tweede is het van belang dat er ruimte wordt gemaakt voor God om zijn genade te geven. Een blokkering is hier niet loslaten/vergeven. Denk aan de bede in het Onze Vader: vergeef ons onze zonden gelijk ook wij vergeven onze schuldenaren. Dit betreft ook oordelen. Jezus zegt zoals jij over iemand oordeelt, zo zal ook over jou worden geoordeeld.

Liefde van God ontvangen

Om de liefde van God te kunnen ontvangen als je weinig of alleen een slecht beeld van God hebt. Dan is nodig onderwijs over God en een goed voorbeeld van een mens, die van God houdt en daardoor laat zien dat God wel liefde is.

En tenslotte zijn nog twee geestelijke vormen van je emoties verwerken. De één is bij God schuilen. Ik zal dat proberen te omschrijven. Wees je bewust van heel je lichaam. Daar zijn ook oefeningen voor om dat te leren. Bijvoorbeeld: luister naar je tenen, je knieën, je armen, je hart etc. Op gegeven moment kun je in één keer met je lichaam meeleven. Wees je ook bewust van de emotie, die je hebt, frustratie, teleurstelling, boosheid. En beeld je dan in dat je dicht bij God bent. Je voelt als het goed is dan de moeite, die je hebt, wegstromen.

De andere is spreken in tongen. Dat is naast wat spreken in tongen of hoe je het ook maar noemt ook een mogelijkheid om je emoties in goede banen te leiden, je emotie, zoals dat heet af te maken. Zie verder het onderwerp spreken in tongen.

Met Jezus de herinnering meemaken

<<>>

Wat kunnen christelijke gemeenschappen

Een christelijke gemeenschap is als het goed is een gemeenschap waar niet of nauwelijks nieuwe trauma’s bij leden uit de gemeenschap ontstaan. En dat ondanks nare dingen, die in het leven van mensen kunnen voorkomen.

En als het goed is is het ook een gemeenschap waar bestaande trauma’s, van mensen zoiets als wegsmelten als sneeuw voor de zon. Dat wegsmelten kan overigens wel even duren.

Waarom werkt dat zo in een christelijke gemeenschap? Nou, omdat er liefde, zorg, bewogenheid, meeleven en begrip voor elkaar is op allerlei manieren. En bovendien en vooral heeft die ideale gemeenschap een warme band met de Schepper van hemel en aard, die via de Geest van God als een warmte deken op mensen kan komen te liggen.

De onderlinge liefde

De gemeente van Jezus Christus is zo’n plaats waar mensen elkaar opvangen en helpen. Laten we bidden dat kerken en evangelische gemeenten voor zover dat nog niet is, transformeren naar zo’n gemeente van Jezus Christus.

<<moet nog worden aangevuld>>

Bekering

Je kunt ook jezelf gaan toespreken, jezelf dwingen om verder te gaan. In de psychologie wordt dit ook wel het ‘wetdeel’ genoemd. Je stelt jezelf een wet waar je aan moet voldoen. Dit ‘wetdeel’ heeft zeker zijn functie. Zolang het maar niet te serieus wordt genomen.

Als je meer leert even onder leiding van de Heilige Geest, dan heb je minder dat ‘wetdeel’ in je leven nodig. Uiteindelijk hopen we helemaal vrij te komen en te blijven. Voor helemaal vrij zijn is het dan ook nodig om van al je trauma’s te genezen.

De gereedschapskist van de Geest

De verwerking van trauma’s vanuit christelijke optiek is gebaseerd op verbinding. Verbinding met God, verbinding met mensen en verbinding met jezelf.

En het gaat in zowel de heen- als de terug-richting. Het contact zoeken met God en de contact zoeken met de naaste en het binnenlaten van God en de naaste. Alle twee is belangrijk, hoewel, de HEER heeft meer te bieden.

Er zijn allerlei soorten gereedschappen voor traumaverwerking. Niet alleen zal de ene soort gereedschap meer geschikt zijn bij een bepaald trauma, zo zal ook het ene soort gereedschap beter aansluiten bij degene, die hulp zoekt, dan de ander soort gereedschap.

Er kan een probleem zijn om de gereedschappen toe te passen. Hoe kun je de liefde van mensen ontvangen als je andere mensen wantrouwt. En hoe kun je de liefde van God ontvangen als je God niet kent of niet vertrouwt?

Hoe kun je trouwens aan je problemen werken als je ze in alle macht probeert weg te duwen: ‘Zand er over’. Of als je jezelf het niet waard vindt dat je problemen worden opgelost.

Andere bronnen

Sinds de zeventiger jaren van de vorige eeuw is er over genezing van herinneringen nagedacht, onderwijs gegeven en zijn er boeken geschreven over dit onderwerp. Daarna was er een langzame ontwikkeling, die leidde tot nieuwe inzichten.

Naast hulp vanuit christelijk perspectief is er ook behandeling mogelijk vanuit de reguliere gezondheidzorg. Vrijwel iedereen die hulp wil, zal daar gebruik van maken want de christelijke traumaverwerking staat nog in de kinderschoenen.

<<tekst over EMDR toevoegen>>