De aanleiding om deze studie te doen was het nadenken over de genezing van herinneringen wat aan de orde is bij traumaverwerking.
Iets uit het verleden herinneren kan spontaan zijn. Of door iets in je leven wat de herinnering oproept. Er kan ook vooraf in de agenda iets worden ingepland: dan en dan gaan we een bepaalde gebeurtenis gedenken.
Wat zegt de Bijbel over herinneren en gedenken? Daar gaat het in deze studie over. De teksten zijn geciteerd uit de NBV21 vertaling tenzij anders aangegeven.
De studie is nog heel beknopt, alleen de teksten uit het boek Genesis zijn bekeken.
Studievraag
Zijn er voorbeelden en adviezen uit de Bijbel te halen over genezing van herinneringen. Het antwoord staat aan het eind van de studie bij het kopje “Lessen”.
Herinneren in het Oude Testament
Dit zijn de gegevens van het woord dat je met herinneren of gedenken kunt vertalen.
| Woord | Soort woord | Strong | Opmerkingen | |
| 1 | זָכַר zakar | Werkwoord | H2142 | Herinneren, gedenken Komt 236 keer voor in 223 verzen. KJV: remember (172x), mention (21x), remembrance (10x), recorder (9x), mindful (6x), think (3x), bring to remembrance (2x), record (2x), miscellaneous (8x). |
Er wordt in het Oude Testament veel aandacht besteed aan ‘zakar’, herinneren en gedenken. Het woord komt bijna in ieder boek van het Hebreeuwse deel van de Bijbel voor.
Uit het boek Genesis
Negen keer komt het woord zakar in het boek Genesis voor. Hier alle negen keer.
Hier dacht God de mensen in dieren in de ark toen ze daar voeren op het water.
Genesis 8:1. Toen dacht God weer aan Noach en aan alle wilde dieren en het vee bij hem in de ark. Op zijn bevel begon er een wind over de aarde te waaien, waardoor het water afnam.
En dit gaat over het teken van de regenboog.
Genesis 9:13-17. En dit,’ zei God, ‘zal voor alle komende generaties het teken zijn van het verbond tussen mij en jullie en alle levende wezens bij jullie: ik plaats mijn boog in de wolken; die zal het teken zijn van het verbond tussen mij en de aarde. Wanneer ik wolken samendrijf boven de aarde en in die wolken de boog zichtbaar wordt, zal ik denken aan mijn verbond met jullie en met al wat leeft, en nooit weer zal het water aanzwellen tot een vloed die alles en iedereen vernietigt. Als ik de boog in de wolken zie verschijnen, zal ik denken aan het eeuwigdurende verbond tussen God en al wat op aarde leeft. Dit,’ zei God tegen Noach, ‘is het teken van het verbond dat ik met alle levende wezens op aarde gesloten heb.’
Genesis 19:29. En het gebeurde, toen God de steden van deze vlakte te gronde richtte, dat God aan Abraham dacht. Daarom leidde Hij Lot uit het midden van de verwoesting, toen Hij de steden waarin Lot gewoond had, ondersteboven keerde. [HSV]
Opmerking: de NBV vertaalt dat God rekening houdt met Abraham. Dat is een uitleg. Er staat God dacht aan Abraham.
Genesis 30:22-24. Toen dacht God eindelijk aan Rachel: Hij verhoorde haar en opende haar moederschoot. Ze werd zwanger en bracht een zoon ter wereld. ‘God heeft me van mijn schande verlost,’ zei ze. Ze noemde het kind Jozef en zei: ‘Ik hoop dat de HEER mij er nog een zoon bij geeft.’
Opmerking: het woord ‘eindelijk’ uit de NBV vertaling staat niet in het Hebreeuws.
Dan volgen hier nog vier teksten waarbij Jozef het middelpunt is.
Hier gaat het er over dat Jozef, die vraagt aan de schenker of hij aan hem zal denken als hij uit de gevangenis zal worden bevrijd.
Genesis 40:14. Maar denk aan mij, wanneer het u goed zal gaan; bewijs mij toch goedertierenheid en vertel over mij aan de farao, en maak dat ik uit dit huis kom. [HSV]
Maar, helaas.
Genesis 40:23. De schenker dacht echter niet meer aan Jozef, hij vergat hem.
Maar later gebeurt dit.
Genesis 41:9. Toen zei de opperschenker: ‘Dit brengt mij ertoe, farao, u eraan te herinneren dat ik eens een vergrijp had gepleegd.
En dit is het moment dat Jozef na zoveel jaren zijn broers weer ontmoet.
Genesis 42:9. Toen dacht Jozef aan de dromen die hij over hen gekregen had. [HSV]
Wat kunnen we van deze teksten leren?
De eerste vijf keer in het boek Genesis gaat het er over dat God ergens aan denkt of iets bedenkt. Daarna is het Jozef en de schenker, die aan iets denken.
Dat God op een gegeven moment aan iets denkt, dat past niet bij de overtuiging in de kerk dat God continue alles weet, ziet en hoort en de mensen dus continue in de gaten houdt.
Bij Jozef werkt dat ook zo. Hij dacht al niet meer aan zijn dromen als kind, pas als hij zijn broers ontmoet denkt hij er aan. En hij begrijpt nu ineens hoe de betekenis van zijn droom destijds.
Lessen
Wat we hier kunnen lezen is dat herinneringen lange tijd voor jezelf verborgen kunnen zijn, maar dat ze ineens weer boven kunnen komen. Ook bij God komt soms een herinnering uit het verdelen weer boven.
Van de Joodse feesten is ook bekend, nog niet in deze studie, dat ze er zijn om te gedenken. Het gedenken van de moeilijke en mooie gebeurtenissen in het verleden en om uit te kijken naar de toekomst.
Om een antwoord op de studievraag te krijgen zullen ook teksten uit de andere boeken van de Bijbel moeten worden bestudeerd.