Al in de vroege kerk werd aan meditatie gedaan. Dat is niet zo verwonderlijk want het komt ook in zowel het Oude als het Nieuwe Testament in de Bijbel voor.

Meditatie is gericht op nadenken, overpeinzen, over een tekst uit de Bijbel bijvoorbeeld. Als het nadenken overgaat in aanschouwen, in stilte bij God zijn, kun je het contemplatie noemen.

In deze studie gaat het er vooral over wat over meditatie in de Bijbel staat. Daarnaast komen andere bronnen aan de orde.

In de Nederlandse vertalingen heb ik de woorden meditatie en mediteren niet kunnen vinden. De Engelse King James Version (KJV) vertaalt wel met deze woorden. Daarom heb ik deze vertaling als basis genomen voor de studie. Alle teksten waar de KJV de woorden ‘meditate’ of ‘mediation’ gebruikt staan in deze studie.

Mediteren is een mooi onderwerp om over te mediteren heb ik gemerkt.

Studievragen

Dominees, meestal die van de orthodoxe richting, houden en schrijven meditaties. Je kunt je onder hun gehoor begeven en je kunt hun boeken lezen. De meditaties worden door deze predikanten voorbereid door momenten van bezinning, van stil zijn voor God en de teksten van de Bijbel. Is dat ook het mediteren wat in de Bijbel voorkomt?

Geeft de Bijbel aan of het belangrijk is om te mediteren?

Oude Testament

Er zijn een twee families van Hebreeuwse woorden, die de Engelse KJV soms met ‘meditate’ of ‘meditation’ vertaald.

In de tabel hieronder heb ik de woorden opgenomen, die door de KJV et ‘meditate’ of ‘meditation’ zijn vertaald.

Haga mediteren

Dit zijn de gegevens van de woorden die in het Hebreeuws worden gebruikt voor mediteren.

	Woord	Soort woord	Strong	Opmerkingen:
1	הָגָה hāḡâ	Werkwoord	H1897	Komt 25 keer in 24 verzen voor KJV: meditate (6x), mourn (4x), speak (4x), imagine (2x), study (2x), mutter (2x), utter (2x), roaring (1x), sore (1x), talk (1x).
2	הָגוּת hāḡûṯ	Zelfstandig naamwoord vrouwelijk	H1900	Overpeinzing Komt eenmaal voor KJV: meditation (1x).
3	הָגִיג hāḡîḡ	Zelfstandig naamwoord mannelijk	H1901	Komt 2 keer voor in 2 verzen KJV: meditation (1x), musing (1x)
4	הִגָּיוֹן higāyôn	Zelfstandig naamwoord	H1902	KJV: Higgaion (1x), meditation (1x), solemn sound (1x), device (1x).

Deze woorden gaan over overpeinzen, mijmeren, je voorstellen, mediteren en wat ervan naar buiten komt je uitspreken, schreeuwen, mopperen, mompelen, rouwen.

Ad. 1 haga mediteren
Hier alle 24 verzen waar het werkwoord haga in voorkomt.

Jozua 1:7-8. Alleen, wees sterk en zeer moedig, door nauwlettend te handelen overeenkomstig heel de wet die Mozes, Mijn dienaar, u geboden heeft. Wijk daar niet van af, naar rechts of naar links, opdat u verstandig zult handelen overal waar u gaat. Dit boek met deze wet mag niet wijken uit uw mond, maar u moet het dag en nacht overdenken, zodat u nauwlettend zult handelen overeenkomstig alles wat daarin geschreven staat. Dan immers zult u uw wegen voorspoedig maken en dan zult u verstandig handelen. [HSV]

Opmerking 1: NBV vertaalt met ‘je erin verdiepen’. Omdat het te lezen gedeelte beperkt is en er geen andere documenten zijn gaat het hier vooral om er over na te denken, mediteren dus.

Opmerking 2: bij het overdenken gaat het om de ‘wet van Mozes’, vers 7, en over ‘het boek van de wet’, vers 8. Beide keren wordt het woord torah gebruikt.

Job 27:3-4. Voorzeker, zolang mijn adem nog in mij is, en het blazen van God in mijn neus, zullen mijn lippen geen onrecht spreken, en zal mijn tong geen bedrog uiten! [HSV]

Psalm 1:1-2. Welzalig de man die niet wandelt in de raad der goddelozen, die niet staat op de weg der zondaars, noch zit in de kring der spotters; maar aan des Heren wet zijn welgevallen heeft, en diens wet overpeinst bij dag en bij nacht. [NBG]
Opmerking 1: De NBV vertaalt met ‘er in verdiepen”, de HSV met ‘overdenken’, de Willibrord met ‘reciteren’.
Opmerking 2: het gaat om de torah, de wet of het onderwijs van de JHWH (de HEER).

Psalm 2:1. Waarom woeden de heidenvolken en bedenken de volken wat zonder inhoud is? [HSV]

Psalm 5:1-2. Voor de koorleider. Bij fluitspel. Een psalm van David. Hoor mijn woorden, HEER, sla acht op mijn klagen.
Opmerking: hier staat het zelfstandig naamwoord hagig, zie regel 3 in de tabel. De KJV vertaalt met ‘meditation’ dat lijkt me de goede vertaling, beter dan dit klagen of zoals dat in de HSV staat ‘zuchten’.

Psalm 19:15. Laten de woorden van mijn mond U behagen, de overpeinzingen van mijn hart U bekoren, HEER, mijn rots, mijn bevrijder.
Opmerking: hier staat het Hebreeuwse woord הִגָּיוֹן (higāyôn), Strong H1902. Het woord komt totaal vier keer voor in vier verzen. Het gaat, lijkt mij, om meditatie met muziek.

Psalm 49:2-5. Luister, volken, allemaal, hoor, bewoners van de wereld, mensen, kinderen van Adam, rijk en arm, iedereen. Mijn mond spreekt wijze woorden, diepzinnig is wat mijn hart overpeinst, ik heb een open oor voor raadselspreuken, bij het spel op de lier onthul ik een geheim.
Opmerking: hier staat het zelfstandig naamwoord הָגוּת (hāḡûṯ), Strong 1900, dat eenmaal voorkomt in de Bijbel. Een woord van dezelfde familie als hierboven.

Psalm 35:27-28. Laat vrolijk zingen en verblijd zijn wie vreugde vinden in mijn gerechtigheid; laat hen voortdurend zeggen: De HEERE is groot! Hij vindt vreugde in de vrede van Zijn dienaar. Dan zal mijn tong Uw gerechtigheid tot uiting brengen, Uw lof, de hele dag. [HSV]

Psalm 37:30-31. De mond van de rechtvaardige brengt wijsheid tot uiting, zijn tong spreekt het recht. De wet van zijn God is in zijn hart; zijn schreden wankelen niet. [HSV]

Psalm 38:12. Wie mij naar het leven staan, spannen valstrikken; wie mijn onheil zoeken, spreken schadelijke woorden en bedenken de hele dag listen.

Psalm 63:7-8a. Wanneer ik aan U denk op mijn bed, over U peins in nachtwaken –voorzeker, U bent een Helper voor mij geweest. [HSV]

Psalm 71:23-24a. Mijn lippen zullen vrolijk zingen, wanneer ik psalmen voor U zal zingen, mijn ziel, die U verlost hebt. Ja, mijn tong zal de hele dag Uw gerechtigheid tot uiting brengen, … [HSV]

Psalm 77:13. Ik zal al Uw werken overdenken en over Uw daden spreken. [HSV]

Opmerking: het gaat om werken H6467, en daden H5949. Beetje synoniem van elkaar.

Psalm 115:4-7. Hun afgoden zijn zilver en goud, het werk van mensenhanden; zij hebben een mond, maar spreken niet, zij hebben ogen, maar zien niet, zij hebben oren, maar horen niet, zij hebben een neus, maar ruiken niet, hun handen – maar zij tasten niet, hun voeten – maar zij gaan niet, zij geven geen geluid met hun keel. [NBG]

Opmerking: zingend mediteren kunnen die goden niet.

Psalm 143:5. Ik denk terug aan vroeger dagen, mijmer over uw daden en beschouw het werk van uw handen.

Opmerking: de NBV vond mijmeren wel eens leuk om te gebruiken.

Spreuken 8:7. Ja, Mijn gehemelte zal waarheid tot uiting brengen: goddeloosheid is voor Mijn lippen een gruwel. [HSV]

Spreuken 15:28. Het hart van een rechtvaardige overdenkt wat het antwoorden zal, maar de mond van goddelozen vloeit over van kwaad. [HSV]

Spreuken 24:2. Wees niet jaloers op slechte mensen, en verlang er niet naar om bij hen te zijn, want hun hart bedenkt verwoesting en hun lippen spreken onheil. [HSV]

Jesaja 8:19. Wanneer zij dan tegen u zeggen: Raadpleeg de geesten van doden, en waarzeggers met hun gelispel en geprevel – zeg dan: Moet een volk zijn God niet raadplegen? Moet men voor de levenden de doden raadplegen? [HSV]

Jesaja 16:7. Daarom zal Moab over Moab weeklagen, allen zullen zij weeklagen. Aan de rozijnenkoeken van Kir-Hareseth zult u zuchtend terugdenken, volkomen verslagen.

Jesaja 31:4. Dit zegt de HEER tegen mij: Zoals leeuw en welp grommend bij hun prooi staan – al komen de herders te hoop gelopen, zij storen zich niet aan hun geschreeuw en gaan niet voor het rumoer op de vlucht –, zo komt de HEER van de hemelse machten om op de hellingen van de Sion te strijden.

Opmerking: de HEER van de hemelse legermachten doet ook zoiets als mediteren. Ook hier maakt het mediteren geluid.

Jesaja 33:18. Met pijn in het hart zul je aan de verschrikkingen terugdenken: Waar zijn nu de mannen die schreven en wogen, waar is de man die de torens telde?

Opmerking: de HSV heeft overdenken, wat m.i. een betere vertaling is.

Jesaja 38:14a. Als een zwaluw of kraanvogel, zo piepte ik, ik kirde als een duif. [HSV]

Opmerking: dit is uit het geschrift van koning Hizkia toen hij genezen was.

Jesaja 59:3. Want jullie handen zijn besmeurd met bloed, je vingers bezoedeld door wandaden, je lippen spreken leugens, je tong prevelt bedrog. [HSV]

Jesaja 59:9-11. Daarom is het recht ver van ons en bereikt de gerechtigheid ons niet. Wij zien uit naar licht, maar zie, er is duisternis; naar stralend licht, maar wij wandelen in donkerheid. Wij tasten als blinden langs de wand, ja, wij tasten als mensen zonder ogen, wij struikelen midden op de dag, als in de schemering, wij verkeren, zoals de doden, in woeste plaatsen. Wij grommen allen als beren, en wij kirren voortdurend als duiven. Wij zien uit naar recht, maar het is er niet; naar heil, maar dat is ver van ons. [HSV]

Opmerking: hier staat tweemaal het werkwoord achter elkaar, in de tegenwoordige en de verleden tijd.

Jesaja 59:12-13. Want onze overtredingen zijn talrijk voor U en onze zonden getuigen tegen ons. Want onze overtredingen zijn bij ons, onze ongerechtigheden, wij kennen ze: het overtreden en het liegen tegen de HEERE en het zich afkeren bij onze God vandaan, het spreken van onderdrukking en afvalligheid, het zwanger zijn en melding maken van leugenachtige woorden vanuit het hart. [HSV]

Jeremia 48:31. Daarom zal Ik jammeren om Moab, zal Ik huilen om dat hele land. Ik zal treuren om de inwoners van Kir-Cheres.

Ad. 2 Hagut, overpeinzing
Dit zelfstandig naamwoord komt eenmaal voor.

Psalm 49:1-5. Voor de koorleider. Van de Korachieten, een psalm. Luister, volken allemaal, hoor, bewoners van de wereld, mensen, kinderen van Adam, rijk en arm, iedereen. 4Mijn mond spreekt wijze woorden, diepzinnig is wat mijn hart overpeinst, ik heb een open oor voor raadselspreuken, bij het spel op de lier onthul ik een geheim.

Ad. 3 Hagig, gedachten
Dit zelfstandig naamwoord komt twee keer voor.

Psalm 5:2. Hoor mijn woorden, HEER, sla acht op mijn klagen.

Opmerking: in de KJV staat: ‘consider my meditation’, mij lijkt een goede vertaling: ‘hoe ik mezelf in de put zit te denken’.

Psalm 39:1-5. Een lied van David. Voor Jedutun, de zangleider. Ik dacht: Ik moet me inhouden. Ik zal mijn mond niet opendoen, want ik wil geen verkeerde dingen zeggen. Ik wil niet meedoen met slechte mensen. En ik was stil, ik zei geen woord. Ik zweeg, maar ik bleef ongelukkig. Ik hield het bijna niet meer uit. Het was alsof ik in brand stond, mijn gedachten leken wel vlammen. En toen begon ik toch te spreken. Ik zei: ‘Heer, zeg me wanneer ik zal sterven. Ik wil weten hoe lang ik nog leven moet, vertel me wanneer mijn leven voorbij is. [Bijbel in Gewone Taal]

Ad. 4 Higgayown, meditatie
Het woord higgayown komt vier keer voor en het is gebruikt om zowel het muziekinstrument, als de muziek als de meditatie, die je erbij kunt doen, aan te geven. Hieronder ale vier teksten.

In deze tekst, die is ontstaan uit diepe nood van koning David, maar dan ineens is er die overstelpende gedachte van God.
Psalm 9:16-17. De volken verdwijnen in de kuil die zij groeven, hun voet raakt verstrikt in het net dat zij heimelijk spanden. De HEER maakt zich bekend en doet recht, door zijn hand komt de goddeloze ten val. higgajon, sela

Opmerking 1: er staat in het Hebreeuws ‘kwaaddoener’ en niet ‘goddeloze’. Het gaat er niet om of je zegt God te erkennen of niet, het gaat er om dat je goed doet en niet kwaad doet.
Opmerking 2: de bedoeling is om over de woorden van de tekst na te denken, te mediteren. Volken, die een ander volk onderdrukken en kwaaddoeners komen ten val.

Psalm 19:15. Mogen de woorden van mijn mond en de overleggingen van mijn hart U welgevallig zijn, o Here, mijn rots en mijn verlosser. [NBG]

Opmerking: met de higgayown van mijn hart sluit deze Psalm af.

Psalm 92:1-5. Een psalm, een lied, op de sabbatdag. Het is goed om de HEERE te loven en voor Uw Naam psalmen te zingen, Allerhoogste; in de morgen Uw goedertierenheid te verkondigen en Uw trouw in de nachten, op het tiensnarig instrument en op de luit, bij snarenspel op de harp. Want U hebt mij verblijd, HEERE, met Uw daden; ik zal vrolijk zingen over de werken van Uw handen. [HSV]

Opmerking: hier is higgayown vertaalt met ‘bij snarenspel’. Er is ook tegenwoordig muziek beschikbaar om bij te mediteren.

Klaagliederen 3:61-63. U hebt hun smaden gehoord, HEERE, al hun plannen waren tegen mij; de taal van mijn tegenstanders en hun gemompel tegen mij de hele dag. Aanschouw hun zitten en opstaan: ik ben hun spotlied. [HSV]

Opmerking: in dit hoofdstuk beginnen de zinnen op volgorde van het Hebreeuwse alfabet met een Hebreeuwse letter. Deze drie zinnen beginnen met de letter de letter sin/sjin. Het zal wel een speciale betekenis hebben dat juist die letter voor deze woorden is gebruikt, wellicht omdat het synoniem voor dit woord met de sin/sjin begint, zie volgende paragraaf.

Wat kunnen we van deze teksten leren?
Nadenken of mediteren kun je in goede zin, de eerste drie teksten, en in kwade zin, de laatste tekst, gebruiken.

Opvallend is de combinatie met muziek. In Psalm 92 worden de muziekinstrumenten genoemd. Maar alle teksten staan of in Psalmen wat een liedboek is of in Klaagliederen, wat ook een liedboek is.

Sjoewa en sjiewa, mediteren

Dit zijn de gegevens van Hebreeuwse woorden van een andere woordfamilie, die worden gebruikt om mediteren aan te geven.

	Woord	Soort woord	Strong	Opmerkingen:
1	שׂוּחַ śûaḥ	Werkwoord	H7742	Mediteren Komt eenmaal voor KJV: meditate (1x).
2	שִׂיחַ śîaḥ	Werkwoord	H7878	Komt 20 keer voor in 20 verzen. KJV: talk (5x), meditate (5x), speak (4x), complain (2x), pray (1x), commune (1x), muse (1x), declare (1x).
3	שִׂיחַ śîaḥ	Zelfstandig naamwoord mannelijk	H7879	Overdenking Komt 14 keer voor in 14 verzen KJV: complaint (9x), meditation (1x), prayer (1x), talking (1x), communication (1x), babbling (1x).
4	שִׂיחָה śîḥâ	Zelfstandig naamwoord vrouwelijk	H7881	Overdenking Komt 3 keer voor in 3 verzen KJV: meditation (2x), prayer (1x).

Opmerking: misschien betekent het woord vooral dat er over nagedacht is. Soms leidt dat tot spreken, bidden, klagen, of een uitspraak.

Opmerking: wellicht moet je sjoewa en sjiewa als twee woord families zien.

Ad. 1 śûaḥ overdenken
Dit woord komt eenmaal voor.

Genesis 24:63. Izak ging tegen het vallen van de avond naar buiten om te bidden in het veld. Hij sloeg zijn ogen op, en zag, en zie, er kwamen kamelen aan. [HSV]

Opmerking 1: hier gaat het over de geschiedenis dat de knecht van Izak komt met een echtgenote voor hem.
Opmerking 2: opmerkelijk het moment om de stilte te zoeken overeenkomt met de komst van zijn toekomstige vrouw. De NBG vertaalt met ‘om te peinzen’. De NBV vertaalt met vertaalt met ’treuren’.

Ad. 2 śîaḥ overdenken
Dit werkwoord komt twintig keer voor.

Rechters 5:9-10. Mijn hart is bij de wetgevers van Israël, die zich vrijwillig gaven onder het volk; loof de HEERE!U die rijdt op witte ezelinnen, u die op mantels zit en u die wandelt op de weg: spreek ervan.

Opmerking: dit is uit het lied van Deborah en Barak. Het gaat om het denken over de wet.

1 Kronieken 16:7-9. Op die dag droeg David Asaf en zijn verwanten op voortaan als volgt de lof van de HEER te zingen: ‘Loof de HEER, roep luid zijn naam, maak zijn daden bekend onder de volken, zing en speel voor Hem, spreek vol lof over zijn wonderen,

Job 7:11. Ik echter zal mijn mond niet houden.Ik zal spreken in de benauwdheid van mijn geest. Ik zal klagen in de bitterheid van mijn ziel.

Job 12:8. Of spreek tot de aarde, ze zal je onderrichten, het wordt je verteld door de vissen van de zee.
Opmerking: mediteer over de natuur?

Psalm 55:18. In de avond, in de morgen, in de middag klaag ik en zucht ik, en Hij hoort mijn stem.

Psalm 69:13. In de stadspoort wordt over mij gepraat, dronkaards zingen liedjes over mij.

Psalm 77:4. Dacht ik aan God, dan kermde ik; peinsde ik, dan bezweek mijn geest. Sela [HSV]

Psalm 77:7-8. Ik dacht aan mijn snarenspel, ’s nachts peinsde ik in mijn hart, en mijn geest onderzocht: Zou de Heere dan in alle eeuwigheid verstoten en voortaan niet meer goedgezind zijn? [HSV]

Psalm 77:13. Ik zal al Uw werken overdenken en over Uw daden spreken. [HSV]

Psalm 105:1-2. Loof de HEERE, roep Zijn Naam aan, maak Zijn daden bekend onder de volken. Zing voor Hem, zing psalmen voor Hem, spreek aandachtig van al Zijn wonderen. [HSV]

Psalm 119:15. Ik overdenk Uw bevelen en heb oog voor Uw paden. [HSV]
Opmerking 1: Wat wordt overdacht? De פִּקּוּדִים (piqqûḏîm), Strong H6490. Een woord dat alleen in de Psalmen voorkomt. Merkwaardig en dan nog wel 24 keer. Ze kunt het woord piqqudim vertalen met leefregels. Oftewel hoe het leven in elkaar zit.
Opmerking 2: hier staat mediteren in combinatie met contempleren, Strong H734.

Psalm 119:23, Al spannen machtigen tegen mij samen, uw dienaar blijft uw wetten overdenken.
Opmerking: Wat wordt overdacht? In dit geval het woord chok Strong H2706. Een woord dat 47 keer in de wetten van Mozes voorkomt en gaat over allerlei gebruiken, die men moest aanhouden.

Psalm 119:27. Leer mij de weg van uw regels begrijpen, en ik zal uw wonderen overdenken.

Psalm 119:48. Ik hef mijn handen op naar uw geboden, ik heb ze lief. Uw wetten blijf ik overdenken.
Opmerking: Wat heeft hij lief? De mitswot, de geboden van God, strong H4687. Alleen al in het boek Deuteronomium komt dit woord 46 keer voor. En wat blijft hij overdenken? Hier ook weer het woord chok.

Psalm 119:78. Laat de hoogmoedigen beschaamd staan, zij doen mij kwaad met hun leugens, maar ik overdenk uw regels.
Opmerking: Wat blijft hij overdenken? Hier weer de piqqodim.

Psalm 119:148. In de uren van de nacht houd ik mijn ogen geopend en overdenk ik uw woord.
Opmerking: Wat blijft hij overdenken? Wat God heeft gesproken אִמְרָה (‘imrâ), Strong H565, een woord dat 37 keer voorkomt in 35 verzen.

Psalm 143:5. Ik denk terug aan vroeger dagen, mijmer over uw daden en beschouw het werk van uw handen.

Opmerking: in dit vers komt zowel het werkwoord haga vertaald met mijmeren als het werkwoord siah voor.

Psalm 145:5. Laten zij spreken over de glorie van uw majesteit, ook ik wil uw wonderen bekendmaken.

Spreuken 6:22. Mijn zoon, houd je vaders richtlijnen vast, verwerp de lessen van je moeder niet. Bind hun onderricht voor altijd op je hart, wind het om je hals. Het zal je leiden op de wegen die je gaat, over je waken als je slaapt, je raad geven als je wakker wordt.

Opmerking: als je goed onderwijs hebt gehad dan helpt het je om de goede dingen te bedenken.

Jesaja 53:8. Door een onrechtvaardig vonnis werd hij weggenomen. Wie van zijn tijdgenoten heeft er oog voor gehad? Hij werd verbannen uit het land der levenden, om de zonden van mijn volk werd hij geslagen.

Opmerking: dit is het hoofdstuk dat christenen als profetie zien over Jezus.

Ad. 3 śîaḥ, overdenking
Het zelfstandig naamwoord siah komt in 14 verzen voor.

1 Samuel 1:16. Houd uw dienares toch niet voor een verdorven vrouw, want vanwege de veelheid van mijn gedachten en mijn verdriet heb ik tot nu toe gesproken. [HSV]

1 Koningen 18:27. Toen het middaguur aanbrak, begon Elia hen te honen: ‘Roep zo hard u kunt! Hij is toch een god? Hij is zeker in gepeins verzonken. Ik denk dat hij zich even moest afzonderen. Is hij soms op reis gegaan? Misschien slaapt hij, en moet u hem wekken!’

Opmerking: Elia spot dat hun god aan het mediteren is.

2 Koningen 9:11. Toen Jehu naar buiten ging, naar de dienaren van zijn heer, zei men tegen hem: Is alles goed? Waarom is deze krankzinnige naar u toe gekomen? Hij zei tegen hen: U kent zelf de man en zijn geklaag. [HSV]

Opmerking: dit ging over de profeet Elisa. De NBV21 vertaalt met wartaal. Mediteren met spreken of zingen in tongen?

Job 7:13. Want als ik zeg: “In mijn bed vind ik troost, de slaap zal mijn verdriet verzachten,” dan schrikt U mij met dromen op, en de beelden die ik zie, jagen me angst aan.

Opmerking: ‘mijn vreselijke gepieker’. Zo gaat dat bij een mens die veel heeft meegemaakt. De vertalers hebben blijkbaar zoiets nog nooit van dichtbij meegemaakt

Job 9:27. Als ik zeg: “Laat ik mijn geklaag nu staken en een vrolijker gezicht zetten,”
Opmerking: ook hier lijkt me gepieker een betere vertaling.

Job 10:1-2. Vervuld van afschuw voor het leven laat ik mijn klacht de vrije loop en zal ik spreken uit het bitterst van mijn ziel. Tegen God zal ik zeggen: “Veroordeel mij niet, laat me weten waarom U mij bestrijdt.

Job 21:4. Is mijn aanklacht tegen een mens gericht?
Opmerking: het gepieker van Job was gericht op wat hij meemaakte.

Job 23:1-3. Hierop antwoordde Job: ‘Ook vandaag is mijn klacht een klacht vol bitterheid, mijn hand kan mijn zuchten nauwelijks onderdrukken. O, wist ik maar waar ik Hem kon vinden, kon ik Hem maar opzoeken in zijn verblijf.

Psalm 55:2-3. Luister, God, naar mijn gebed, verberg u niet als ik om hulp smeek, sla acht op mij en geef mij antwoord. Klagend loop ik rond, radeloos.

Psalm 64:2-3. Hoor mijn stem, God, hoor mijn klacht, behoed mij voor de dreiging van de vijand, ₃verberg mij voor die misdadige bende, voor die meute van boosdoeners.

Psalm 102:1. Gebed van een ongelukkige die dreigt te bezwijken en zijn klacht uitstort voor de HEER.

Psalm 104:33-34. Ik zal voor de HEERE zingen in mijn leven, ik zal voor mijn God psalmen zingen, mijn leven lang. Mijn overdenking van Hem zal aangenaam zijn, ík zal mij in de HEERE verblijden. [HSV]

Opmerking: ook hier de combinatie met muziek maken, zingen. De NBV vertaalt daarom ook, heel interpreterend, met ‘lofzang’. Weten ze niet wat mediteren is?

Psalm 142:2-3. Met mijn stem roep ik tot de HEERE, met mijn stem smeek ik de HEERE. Ik stort mijn klacht uit voor Zijn aangezicht, ik maak voor Zijn aangezicht mijn benauwdheid bekend. [HSV]

Spreuken 23:29-30. Wie roept altijd ach en wee, wie maakt altijd ruzie? Wie heeft altijd wat te klagen, wie raakt altijd nodeloos gewond? Wie heeft altijd troebele ogen? Een dronkaard, die tot in de vroege morgen drinkt, die blijft proeven van de wijn.

Ad. 4 siha overdenking
Dit woord komt drie keer voor in drie verzen.

Psalm 119:97-99. Hoe lief heb ik uw wet, heel de dag is hij in mijn gedachten. Uw gebod maakt mij wijzer dan mijn vijanden, ik ben er eeuwig mee verbonden. Ik ben verstandiger dan al mijn leermeesters,
want ik overdenk uw richtlijnen.

Opmerking 1: Hier staat twee keer het zelfstandig naamwoord שִׂיחָה (śîḥâ), Strong 7881, een woord dat naast de twee keer in dit tekstgedeelte nog in Job 15:4 voorkomt.

Opmerking 2: In vers 97 staat dat de torah, Strong 8451, heel de dag in zijn gedachten is. In vers 98 gaat het om de mitswot, de geboden, Strong 4687. En in vers 99 om de עֵדוּת (ʿēḏûṯ), de getuigenissen Strong 5715. De getuigenissen lagen o.a. in de ark zoals de staf van Mozes, de platen met de tien geboden etc.

Job 15:1-3. Toen nam Elifaz uit Teman het woord: ‘Zou een wijs man antwoorden met zoveel onverstand? Zou hij zijn binnenste vullen met niets dan lucht? Wijst hij terecht met zinloze frasen, met woorden waarmee niemand gebaat is?

Opmerking: er staat woord voor woord vertaald volgens de interlinear vertaling: ‘gij acht gering de overdenking voor God’. Dat is de kritiek die Elifaz over Job heeft. ‘Denk eens na over God’ zegt hij.

Wat kunnen we van deze teksten leren?

Het gaat in diverse teksten over overdenken, nadenken, mediteren en overpeinzen, maar waar wat is het onderwerp?

Het zijn onderwerpen, die lijken te maken te hebben met wat is opgeschreven, zoals:
– de torah, het onderwijs van God, meestal vertaalt met de wet van God. Jozua 1:7 en 8,Psalm 1:2 en Psalm 119:97
– ook onderdelen daarvan, de chok en de mitswot, die beiden in het Nederlands met geboden wordt vertaald. Psalm 119:23 en 48.

En ook onderwerpen, die met God zelf te maken hebben, zoals:
– over God zelf, dat Hij een Helper was, Psalm 63:7-8a
– de werken en daden van God, Psalm 77:13 en Psalm 143:5.
– het leven zelf, het leven met God mogelijk, de pikkodim, Psalm 119:15 en 78.

Ook kun je mediteren over de edut, de getuigenissen. Er lagen onderwerpen in de ark, die getuigden van de werken of daden van God, maar daarna zijn er natuurlijk nog vele bijgekomen. Ieder mens zou wel kunnen getuigen wat God in zijn of haar leven heeft gedaan. Psalm 119:99.

Of over geestelijke dingen, die een ander tegen je hebt gezegd: een profetie, een vermaning, wijsheid of kennis. Zie 1 Timoteüs 4:15.

Je kunt over andere dingen nadenken, zoals over nare gebeurtenissen, in het verleden. Jesaja 33:18.

Bij het woord meditatie in de KJV meditation, gaat het meer over wat God vindt van onze meditatie. Psalm 5:1-2, Psalm 19:15 en Heel goed om je dat af te vragen natuurlijk.

In Psalm 104:33-34 staat dat het nadenken over God aangenaam zal zijn.

Ook treffen we een oproep om naar een meditatie te luisteren. Psalm 49:2-5.

Nieuwe Testament

Er zijn twee Griekse woorden die de Engelse KJV met meditate vertaalt.

Meletao, overdenken

Dit zijn de gegevens van de woordgroep over mediteren.

	Woord	Soort woord	Strong	Opmerkingen:
1	μελετάω meletaō	Werkwoord	G3191 SB2817	Overdenken 3 keer voor in 3 verzen KJV: premeditate (1x), imagine (1x), meditate (1x).
2	προμελετάω promeletaō	Werkwoord	G4304	Overdenken Komt eenmaal voor KJV: meditate before (1x).

Ad. 1 meletaō overdenken
Dit woord komt in de onderstaande verzen voor.

Marcus 13:11. En wanneer ze u zullen wegleiden om u over te leveren, wees dan van tevoren niet bezorgd wat u spreken moet, en bedenk het niet; maar wat u op dat moment gegeven zal worden, spreek dat, want u bent het niet die spreekt, maar de Heilige Geest. [HSV]

Handelingen 4:24-25. En toen zij dat gehoord hadden, verhieven zij eensgezind hun stem tot God en zeiden: Heere! U bent de God Die de hemel en de aarde en de zee gemaakt hebt, en alle dingen die erin zijn, en Die bij monde van David, Uw knecht, gezegd hebt: Waarom woeden de heidenvolken en bedenken de volken wat inhoudsloos is?

Opmerking: deze tekst in Handelingen is een citaat van Psalm 2:1. Het is een voorbeeld van iets bedenken wat niet goed is.

1 Timotheüs 4:1-15. Maar de Geest zegt uitdrukkelijk dat in latere tijden sommigen afvallig zullen worden van het geloof en zich zullen wenden tot misleidende geesten en leringen van demonen, door huichelarij van leugenaars, die hun eigen geweten als met een brandijzer hebben toegeschroeid. Zij verbieden te trouwen en gebieden zich te onthouden van voedsel, dat God geschapen heeft voor de gelovigen en voor hen die de waarheid hebben leren kennen, om onder dankzegging aanvaard te worden. Want alles wat God geschapen heeft, is goed en niets is verwerpelijk, wanneer het onder dankzegging aanvaard wordt. Want het wordt geheiligd door het Woord van God en door het gebed. Als u de broeders deze dingen voorhoudt, zult u een goed dienaar van Jezus Christus zijn, gevoed door de woorden van het geloof en door de goede leer, die u nagevolgd hebt. Maar verwerp de onheilige en onzinnige verzinsels en oefen uzelf in de godsvrucht. Want de oefening van het lichaam is van weinig nut, maar de godsvrucht is nuttig voor alle dingen, omdat zij de belofte van het tegenwoordige en van het toekomende leven heeft. Dit is een betrouwbaar woord en alle aanneming waard. Want daarvoor spannen wij ons ook in en worden wij gesmaad, omdat wij onze hoop gevestigd hebben op de levende God, Die een Behouder is van alle mensen, in het bijzonder van de gelovigen. Beveel deze dingen en onderwijs ze. Laat niemand u minachten vanwege uw jeugdige leeftijd, maar wees een voorbeeld voor de gelovigen in woord, in wandel, in liefde, in geest, in geloof en in reinheid. Blijf bezig met het voorlezen, met het vermanen, met het onderwijzen, totdat ik kom. Veronachtzaam de genadegave niet die in u is en die u gegeven is door profetie, met handoplegging door de raad van ouderlingen. Overdenk deze dingen, leef erin, opdat uw vorderingen op elk gebied openbaar worden. [HSV]

Opmerking: bij ‘deze dingen’ gaat het over allerlei geestelijke aanwijzingen, die Paulus aan zijn jonge broeder Timoteüs geeft. Voor de duidelijkheid heb ik de volledige tekst hier opgenomen.

Ad. 2 promeletaō, overpeinzen
Dit woord komt alleen in deze tekst voor, die over dezelfde opmerking van Jezus gaat als in Marcus 13:11.

Lukas 21:14. Neem u dan in uw hart voor niet van tevoren te bedenken hoe u zich moet verdedigen. [HSV]

Opmerking: hier staat letterlijk ‘leg of zet in je hart’, een bewuste beslissing om van te voren niet te mediteren over antwoorden op eventuele vragen.

Andere bronnen

Het mediteren in de christelijke kerk
Laten we beginnen met de spiritualiteit van de vroege kerk. In de regel van Benedictus, die leefde in de 6^de eeuw, werd Lectio Divina gezien als een belangrijke bezigheid voor monniken om inspiratie op te doen. Lectio Divina betekent letterlijk ‘op God betrokken lezing’. Het gaat vanavond om lezing van delen uit de Bijbel.

Men ontwikkelde het tot een viertal stappen. Een tekst langzaam en aandachtig lezen, totdat iets wordt gelezen wat raakt (Lectio). Dan leest men dit deel opnieuw, denkt men erover na (Meditatio) en probeert men na te gaan wat de tekst voor henzelf betekent (Oratio). Door hiervoor de tijd te nemen en stiltes te laten ontstaan, wordt ruimte geschapen voor invallen en inzichten (Contemplatio).

Je doet deze vier stappen meer keer zolang je tijd hebt, dus steeds weer dezelfde cyclus.

Belangrijk in de regel van Benedictus was ‘ora et labora’, bid en werk. Wat is het belangrijkste woord in deze uitdrukking? Dat is het woord ‘et’. Een benedictijnse stukadoor, bidt tijdens het stucken voor de mensen waar hij werkt. Nog een grapje. Mag je roken tijdens het bidden? Nou, nee. Mag je bidden tijdens het roken? Natuurlijk. Bijbellezen zou je als werken kunnen zien, en dus is Bijbellezen  altijd biddend.

Lectio Divina is er om persoonlijke waarheden te ontdekken. De waarheden zijn voor jou persoonlijk. In tegenstelling tot theologie. Zij is er om universele waarheden te ontwikkelen en te systematiseren. Lectio Divina werkt binnen de theologie die jou heeft gevormd en geeft daarom verschillende, persoonlijke inzichten.

Er is een groot onderscheid tussen Oosterse meditatie en Christelijke meditatie. Bij de Oosterse gaat het om leeg worden. Door de leegheid ontstaat het contact met het universele. Bij de Christelijke meditatie gaat het om je te vullen met Gods Woord.

Vijf methoden om betrokken op God te lezen

Er zijn meer methoden, maar deze vijf zijn zeker aan te bevelen.

De grondige methode zal ons het meest bekend zijn. Zo bereiden onze predikanten zich vooral voor.

De metaforische is in een bepaalde periode van de kerk ook populair geweest. Je gaat opzoek naar metaforen. Wie is God in dit verhaal? Of Jezus? Wie ben ik zelf? De kerk?

Dan is er de incarnationele methode, die is Franciscaans. Incarnatie betekent vlees worden. Het woord vlees laten worden. Hoe kan ik de Bijbel werkelijkheid laten worden? Let daarbij op de radicaal praktische aanpak van Franciscus.

De imaginatieve, die is van de Jezuïeten, die vooral gericht is op onze emoties en ervaringen. Je verzint jezelf in het Bijbelverhaal. Wat raakt mij? Wat stoort mij? Wat voel ik? Wat verbaasd mij? Etc.…

En tenslotte de geestelijke, die probeert te zien wat er te zien is van de geestelijke wereld en hoe daar mee om te gaan. Wat zegt dit over de geestelijke wereld? Over geestelijke strijd? Over het goede en het kwaad in de wereld?

Oefenen aan de hand van een voorbeeld

Het vraagt oefening om deze vijf vormen van overpeinzen te leren.

Aan de hand van de tekst van de barmhartige Samaritaan, Lucas 10,25-37, zou dat voor vers 34 “Hij ging naar de gewonde man toe, goot olie en wijn over zijn wonden en verbond ze. Hij zette hem op zijn eigen rijdier en bracht hem naar een logement, waar hij voor hem zorgde”, als volgt kunnen gaan.

Tekst gedeelten om verder te oefenen met overpeinzen.

Het wonder van het brood, Johannes 6,1-15. En ook nog als daar tijd voor is de bruiloft te Kana, Johannes 2,1-12.

Het zal verrassende inzichten hebben opgeleverd. Schrijf waartoe de ‘op God betrokken lezing’ je inspireerde op.

Overwegingen

In het Hebreeuws en het Grieks is er niet een apart woord om de geestelijke manier van overdenken aan te duiden. Het zijn de gewone dingen in het leven, die ook een geestelijke kant kunnen hebben.

Dat is niet zo gemakkelijk te vinden omdat Hebreeuwse en Griekse woorden een bredere betekenis hebben dan alleen mediteren. Ook nadenken, mijmeren etc.

De woorden, die je met overdenken, overpeinzen, bezinnen, beraden en dat soort woorden kunt vertalen, hoeven niet zondermeer tot iets goeds te leiden. Je kunt je ook nadenken om kwaad te gaan doen of naar aanleiding van je denken gaan klagen, zeuren en mopperen.

Let dus goed op je denken. Zie onderwerp #84 Denken en Voorstellen.

In de Bijbel zijn geen methoden van mediteren beschreven. In de christelijke wereld zijn verschillende manieren van mediteren in ontwikkeling gekomen. Ik vind dat een mooie aanvulling

Lessen

Mediteren is belangrijk om te doen. Je kunt beter leren mediteren door het dikwijls te doen. Dat is ook mijn ervaring. Door het vele mediteren over al de onderwerpen op deze site ging dat me steeds beter af.

Mediteren gaat om doen, doen, doen. Wees dankbaar voor elk inzicht dat God je geeft. Hoe dankbaarder, hoe meer inzicht God wil geven. Doe het ook met elkaar, elkaar aanmoedigen en inspireren.