In het begin schiep God de hemel en de aarde. Dat is de heel bekende eerste zin van de Bijbel.

God schiep inderdaad. Maar er staan ook nog drie andere werkwoorden in de Bijbel over wat God doet. Het is mooi om te lezen hoe God werkt. Wat Hij eerst doet en wat daarna en wat hij er zelf van vindt.

Dit is een studie over de schepping in het algemeen. Er staan op deze site nog twee studie over de schepping in het bijzonder, de schepping van de hemel en de schepping van de mens.

De eerste woorden ‘in het begin’ geeft aan dat er een begin is geweest van de hemel en de aarde. Maar wat was er voor dat begin. En waarom dat begin. In ieder geval waren er voor de schepping van de hemel en de aarde ook al dingen. De hemelingen in ieder geval. Ook van het dodenrijk of de hel lezen we ook niet dat het pas bij de schepping is gekomen.

Het Oude Testament over scheppen

Voor het maken van de hemel en de aarde worden diverse werkwoorden gebruikt. Niet alleen scheppen of creëren, maar ook vormen en maken en bouwen. Hieronder in de tabel zijn de specifieke woorden als scheppen en vormen opgenomen.

Maken en bouwen zijn heel algemene woorden, die een enkele keer ook voor wat wij scheppen noemen wordt gebruikt. Zoals in Genesis 1:7 waar staat dat God het firmament maakt. En zoals in Genesis 2:22 waar het er over gaat dat de vrouw uit een rib van de man wordt gebouwd.

Overigens maakte God in die tijd van het begin nieuwe dingen door te iets uit te spreken.
Genesis 1:3. God zei: ‘Laat er licht zijn,’ en er was licht.

In hoofdstuk 1 komt nog diverse keren voor dat dit soort dingen uitspreekt. Laat dit en laat dat. En verder dat God dingen maakt: een gewelf (vers 7), twee grote lichten (vers 16), de dieren in diverse soorten (vers 25) en tenslotte de mens (vers 26).

Genesis 1:31. God zag alles wat Hij had gemaakt: het was zeer goed.

Opvallend is dat wat God maakt, die ook zelf weer iets kunnen maken. Helaas is het Hebreeuws woord voor maken hier met ‘dragen’ vertaald.
Genesis 1:12. De aarde bracht jong groen voort: alle soorten zaadvormende planten en alle soorten bomen die vruchten droegen met zaad erin. En God zag dat het goed was.

	Woord	Soort woord	Strong nr.	Opmerkingen:
1	בָּרָא  bara’	Werkwoord	H1254	Creëren, scheppen. Het woord komt 54 keer voor. KJV: create (42x), creator (3x), choose (2x), make (2x), cut down (2x), dispatch (1x), done (1x), make fat (1x).
2	יָצַר  yatsar	Werkwoord	H3335	Vormen of formeren. Het woord komt 62 keer voor. KJV: form (26x), potter (17x), fashion (5x), maker (4x), frame (3x), make (3x), former (2x), earthen (1x), purposed (1x).

Bara scheppen

Genesis 1:1. In het begin schiep God de hemel en de aarde.

Genesis 1:21. En God schiep de grote zeemonsters en alle soorten levende wezens waarvan het water wemelt en krioelt, en alle soorten vogels, alles wat vleugels heeft. En God zag dat het goed was.

Genesis 1:27. God schiep de mens als zijn evenbeeld, als evenbeeld van God schiep Hij hem, mannelijk en vrouwelijk schiep Hij de mensen.

Genesis 5:1-2. Dit is de lijst van Adams nakomelingen. Toen God Adam schiep, maakte Hij hem zo dat hij leek op God. Mannelijk en vrouwelijk schiep Hij de mensen. Toen Hij hen geschapen had, zegende Hij hen en noemde hen mens.

Deuteronomium 4:32. Ga de hele geschiedenis maar na, vanaf de dag dat God de mens op aarde schiep, en doorkruis de hele wereld van het uiterste oosten tot het uiterste westen: Is zoiets geweldigs ooit voorgekomen, heeft men ooit iets dergelijks vernomen?

Job 28:25. Toen Hij de kracht schiep van de winden en de wateren omgrensde,

Jesaja 22:11. En ten slotte legden jullie tussen de muren een reservoir aan voor het water van het oude waterbekken. Maar jullie richtten je blik niet op de maker van dat alles, voor Hem die alles lang tevoren schiep hadden jullie geen oog.

Jesaja 41:20. Dan zullen zij zien en beseffen, begrijpen en erkennen dat de hand van de HEER dit heeft verricht, dat de Heilige van Israël dit alles schiep.

Jesaja 43:1. Welnu, dit zegt de HEER , die jou schiep, Jakob, die jou vormde, Israël: Wees niet bang, want Ik zal je vrijkopen, Ik heb je bij je naam geroepen, je bent van Mij!

Jesaja 44:7. Wie is zoals Ik? Laat hij het woord nemen. Laat hij vertellen en aan Mij ontvouwen wat er te gebeuren stond vanaf de dag dat Ik de mensheid schiep, en laat hij onthullen wat er gebeuren gaat.

Jesaja 45:12. Ik ben het die de aarde maakte en de mens op aarde schiep; mijn handen hebben de hemel uitgespannen, Ik riep het sterrenleger tevoorschijn.

Jesaja 45:18. Dit zegt de HEER , die de hemel geschapen heeft – Hij is God! –, die de aarde gemaakt en gevormd heeft en die haar heeft gegrondvest – niet als chaos schiep Hij de aarde, maar om te bewonen heeft Hij haar gevormd: Ik ben de HEER , er is geen ander.

Amos 7:1. Dit heeft God, de HEER, mij laten zien: Ik zag hoe Hij een zwerm sprinkhanen schiep net toen het nagras opkwam. (Dat is het gras dat opkomt nadat er voor de koning al gemaaid is.)

Er komt ook nog eenmaal een aan dit woord verwant ander woord voor namelijk בְּרִיאָה (bᵊrî’â, Strong H1278, in het boek Numeri.

Er is dan een conflict van Mozes met een deel van het volk. Mozes krijgt inspiratie om dit te zeggen.
Numeri 16:30. Maar als de HEER iets laat gebeuren dat nog nooit gebeurd is, als de aarde haar mond openspert en hen met al hun bezittingen opslokt en zij levend in het dodenrijk afdalen, dan zult u inzien dat die mannen de HEER hebben afgewezen.’

Opmerking: de HSV vertaalt met ‘Maar als de HEERE iets nieuws zal scheppen’.

Inderdaad gebeurde dit nieuwe ook. In dit geval dus een nieuw scheppingswonder.

Yatsar formeren

Het woord yatsar betekent vorm geven. God doet dat. Een beeldhouwer en een pottenbakker o.a. doen dat ook.

Genesis 2:7. Toen maakte de HEER God de mens. Hij vormde hem uit stof, uit aarde, en blies hem levensadem in de neus. Zo werd de mens een levend wezen. [HSV]

Genesis 2:19. Toen vormde Hij uit aarde alle in het wild levende dieren en alle vogels, en Hij bracht die bij de mens om te zien welke namen de mens ze zou geven: zoals hij elk levend wezen zou noemen, zo zou het heten. [HSV]

Exodus 32:4. Alles wat ze hem brachten smolt hij om en hij goot er een beeld van in de vorm van een stierkalf. Het volk riep uit: ‘Israël, dit is je god, die je uit Egypte heeft geleid!’ [HSV]

En bij deze teksten waarbij de NBV21 vertaling heeft gekozen om met Formeerder of met formeren te veralen.

Jesaja 27:11. Zijn haar twijgen verdord, dan worden ze afgebroken. Vrouwen komen en steken ze aan. Het is immers niet een volk met inzicht. Daarom zal zijn Maker Zich er niet over ontfermen, en zijn Formeerder zal het geen genade bewijzen.
Opmerking: In deze tekst is met Formeerder vertaalt, terwijl er in het Hebreeuws een werkwoord staat. Dat geldt ook voor de teksten hieronder.

Jesaja 43:1. Maar nu, zo zegt de HEERE , uw Schepper, Jakob, uw Formeerder, Israël: Wees niet bevreesd, want Ik heb u verlost, Ik heb u bij uw naam geroepen, u bent van Mij.

Jesaja 44:2. Zo zegt de HEERE , uw Maker en uw Formeerder van de moeder schoot af, Die u helpt: Wees niet bevreesd, Mijn dienaar Jakob, Jesjurun, die Ik verkozen heb.

Jesaja 44:24. Zo zegt de HEERE , uw Verlosser, Uw Formeerder van de moeder schoot af: Ik ben de HEERE , Die alles doet: Die de hemel uitspant, Ik alleen, Die de aarde uitspreidt door Mijzelf;

Jesaja 45:7-11. Ik formeer het licht en schep de duisternis, Ik maak de vrede en schep het onheil; Ik, de HEERE , doe al deze dingen. Hemel, laat gerechtigheid neerregenen, laat haar neerstromen uit de wolken. Laat de aarde zich openen zodat redding zal ontkiemen en gerechtigheid ontspruiten. Ik, de HEER, heb dit alles geschapen. Wee hem die het tegen zijn Formeerder opneemt – een potscherf tussen aarden scherven. Zal het leem soms tegen zijn formeerder zeggen: Wat maakt u? Of zal uw werk zeggen : Hij heeft geen handen? Wee degene die tegen zijn vader zegt: ‘Wat heb je verwekt?’ en tegen zijn moeder: ‘Wat hebben je barensweeën gebracht?’ Zo zegt de HEERE , de Heilige van Israël, zijn Formeerder: Zij hebben Mij naar de toekomstige dingen gevraagd, aangaande Mijn kinderen – zou u Mij bevel geven aangaande het werk van Mijn handen?

Jeremia 10:16. Maar het Deel van Jakob is niet als zij, want Hij is Formeerder van alles, en Israël is de stam die Zijn eigendom is, HEERE van de legermachten is Zijn Naam.

Jeremia 51:19. Maar het Deel van Jakob is niet als zij, want Hij is de Formeerder van alles, en Israël is de stam die Zijn eigendom is, HEERE van de legermachten is Zijn Naam.

Amos 7:1. Dit heeft de Heere HEERE mij laten zien, en zie, Hij formeerde sprinkhanen toen het nagras begon op te komen; let wel, nagras, nadat er voor de koning gemaaid is.

In het begin

De eerste twee woorden van de Bijbel zijn ‘be resjiet’, dst betekent in of bij het begin. Zouden deze twee woorden nog een diepere betekenis hebben? Daar komen we alleen achter als we nader onderzoek doen.

In het begin komt trouwens ook in het Nieuwe Testament voor, het zijn de eerste woorden van het evangelie van Johannes.

	Woord	Soort woord	Strong	Opmerkingen:
1	רֵאשִׁית re’shiyth	Zelfstandig naamwoord vrouwelijk	H7225	Begin. Komt 51 keer voor in 49 verzen. KJV: beginning (18x), firstfruits (11x), first (9x), chief (8x), misc (5x).
2	ἀρχή archē	Zelfstandig naamwoord	G746	Komt 58 keer voor.  KJV: beginning (40x), principality (8x), corner (2x), first (2x), miscellaneous (6x).

Het woord ‘resjiet’ in combinatie met het woord ‘be’ komt vijf keer voor, eenmaal in Genesis 1:1 en verder vier keer in het boek Jeremia het gaat dan over het begin van een regering van een koning. Hieronder staat alleen de tekst van Genesis 1:1.

Er worden allerlei dingen begonnen, maar er zijn een paar mijlpalen van God. Hij begint dan iets, zoals de schepping maar ook andere zaken.

Genesis 1:1. In het begin schiep God de hemel en de aarde.

Spreuken 8:22. De HEER heeft mij vóór al het andere verworven, toen hij zijn scheppingswerk begon, schiep hij eerst mij.
Opmerking: het gaat hier over de wijsheid, dat op Jezus zou kunnen duiden.

Jesaja 46:9-10. Denk terug aan alles wat eertijds is gebeurd. Ik ben God, er is geen ander, ik ben God, niemand is aan mij gelijk. Die in het begin al het einde aankondigde en lang tevoren wat nog gebeuren moest. Die zegt: ‘Wat ik besluit, wordt van kracht, en alles wat ik wil, breng ik ten uitvoer.’

In het begin
In het begin is een uitdrukking, die vier keer voorkomt in het Nieuwe Testament. Het is de combinatie met het voorzetsel ἐν en, oftewel ‘in’ in het Nederlands dus ἐν ἀρχή, en archē , Strong G746 met G1722 oftewel ‘in het begin’.

Johannes 1:1-3. In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Het was in het begin bij God. Alles is erdoor ontstaan en zonder dit is niets ontstaan van wat bestaat.

Handelingen 11:15. Ik was nog maar nauwelijks begonnen te spreken, of de heilige Geest daalde op hen neer, zoals destijds ook op ons.
Opmerking: er staat zoals het was in het begin, wat verwijst naar de tijd op en na de speciale Pinksterdag.

Filippenzen 4:15. En ook u, Filippenzen, weet dat in het begin van het Evangelie, toen ik uit Macedonië vertrok, geen enkele gemeente mijn deelgenoot werd in de rekening van uitgave en ontvangst, dan u alleen. [HSV]

Wat kunnen we van deze teksten leren?
De uitdrukking ‘in het begin’ gebruiken de schrijvers voor de schepping van de wereld, maar ook voor dat bijzondere Pinksterfeest en als het evangelie ergens wordt verkondigd. Pinksterfeest en als ht evangelie ergens wordt verkondigd zijn dus ook bijzonder mijlpalen.

Van het begin
‘Van het begin’ is een uitdrukking, die twintig keer voorkomt in het Nieuwe Testament. Het is de combinatie met het voorzetsel ἀπό apo, oftewel ‘van’ in het Nederlands dus ἀπό ἀρχή, apo archē, Strong G575 met G746 dat ‘van het begin’ betekent.

Allereerst twee teksten die gaan over het huwelijk dat bij de schepping van de mensen is ingesteld.
Matteüs 19:4. Hij zei: ‘Hebt u niet gelezen dat de schepper de mens bij het begin mannelijk en vrouwelijk heeft gemaakt?
Matteüs 19:8. Hij antwoordde: ‘Omdat u harteloos en koppig bent, daarom heeft Mozes u toegestaan uw vrouw te verstoten. Maar dat is niet vanaf het begin zo geweest.

Matteüs 24:21.  Want dan zal er een grote verdrukking zijn, zoals er niet geweest is vanaf het begin van de wereld, tot nu toe, en zoals er ook nooit meer zijn zal. [HSV]
Opmerking: dit is de enige tekst waar het gaat om ‘het begin van de wereld’  archè kosmos. Gaat dit over de tijd van de val van Jeruzalem of een andere tijd of nog een tijd die komt?

Marcus 10:6 [zelfde tekst als Matteüs 19:4 alleen voegt Marcus bij het begin er nog bij ‘van de schepping’. Marcus 13:19, dat is dezelfde tekst als Matteüs 24:21 en ook hier voegt Marcus er bij het begin ‘van de schepping’ er nog bij.

Hier gaat het over het begin van het werk van rabbi Jezus.
Lukas 1:2. .. en die ons zijn overgeleverd door degenen die vanaf het begin ooggetuigen zijn geweest en dienaren van het Woord zijn geworden.

En dit gaat over de duivel, die er ook al vanaf het begin was.
Johannes 8:44. Uw vader is de duivel, en u doet maar al te graag wat uw vader wil. Hij is vanaf het begin een moordenaar geweest. Hij hoort niet bij de waarheid, omdat er geen waarheid in hem is. Wanneer hij liegt, spreekt hij zoals hij is: een aartsleugenaar, de vader van de leugen.

Ook deze tekst gaat over het openbare werk van Jezus, blijkbaar een belangrijk markeer moment.
Johannes 15:27 Ook jullie moeten mijn getuigen zijn, want jullie zijn vanaf het begin bij mij geweest.

2 Tessalonicenzen 2:13. Maar voor u, broeders en zusters, geliefden van de Heer, moeten wij God altijd danken. Hij heeft u als eersten uitgekozen om te worden gered door de Geest die heilig maakt en door het geloof in de waarheid.
Opmerking: De NBV kiest niet voor ‘van het begin’ wat de SV en HSV wel doen, maar voor een andere betekenis van archè namelijk eersten.

2 Petrus 3:4. … vragen: ‘Waar blijft hij nu? Hij had toch beloofd te komen? De generatie voor ons is al gestorven, maar alles is nog steeds zoals het sinds het begin van de schepping geweest is.’

1 Johannes 1:1, Wat er was vanaf het begin, wat wij gehoord hebben, wat wij met eigen ogen gezien en aanschouwd hebben, wat onze handen hebben aangeraakt, dat verkondigen wij: het Woord dat leven is. 

1 Johannes 2:7. Geliefde broeders en zusters, ik houd u in deze brief geen nieuw gebod voor maar een oud, dat u vanaf het begin bekend is. Dat oude gebod is de boodschap die u gehoord hebt.

1 Johannes 2:12-14. Kinderen, ik schrijf u dat uw zonden u vergeven zijn omwille van zijn naam. Ik schrijf u, ouderen: u kent Hem die er is vanaf het begin. Ik schrijf u, jongeren: u hebt hem die het kwaad zelf is overwonnen. Kinderen, ik schrijf u dus dat u de Vader kent. Ouderen, u schrijf ik: u kent Hem die er is vanaf het begin. Jongeren, u schrijf ik: u bent sterk, het woord van God blijft in u, en u hebt hem die het kwaad zelf is overwonnen.

1 Johannes 2:24. Wat uzelf betreft: wat u vanaf het begin hebt gehoord, laat dat in u blijven. Als in u blijft wat u vanaf het begin hebt gehoord, zult u in de Zoon en in de Vader blijven.

1 Johannes 3:8. … en wie zondigt komt uit de duivel voort, want de duivel zondigt al vanaf het begin. De Zoon van God is dan ook verschenen om de daden van de duivel teniet te doen

1 Johannes 3:11. Dit is immers wat u vanaf het begin hebt horen verkondigen: dat we elkaar moeten liefhebben

2 Johannes 1:5-6. En nu heb ik een verzoek aan u, geliefde vrouw. Ik houd u in deze brief geen nieuw gebod voor, maar een gebod dat ons vanaf het begin bekend is: laten we elkaar liefhebben. Liefhebben houdt in dat we leven volgens Gods geboden. Volgens dit gebod, dat u vanaf het begin gehoord hebt, moet u leven.

Over wat God zelf vind van de schepping.

In Genesis 1 noemt God zijn werk ‘goed’. Het Hebreeuwse woord is ’tov’, dat wij als woord ook wel kennen. Een woord dat wel 565 keer in de Bijbel voorkomt.

Genesis 1:4. God zag dat het licht goed was.

Genesis 1:10. …. En God zag dat het goed was.
Opmerking: de context is het ontstaan van de aarde.

Genesis 1:12. … En God zag dat het goed was.
Opmerking: de context is het ontstaan van het groen.

Genesis 1:17. …. En God zag dat het goed was.
Opmerking: de context is het onstaan, het maken en plaatsen van de dingen in het hemelgewelf.

Genesis 1:23. … En God zag dat het goed was.
Opmerking: de context is het onstaan en scheppen van de dieren, die leven in het water

Genesis 1:25. … En God zag dat het goed was.
Opmerking: de context is het ontstaan en maken van de dieren, die leven op de aardbodem.

Genesis 1:31. God zag alles wat Hij had gemaakt: het was zeer goed.
Opmerking 1: dit gaat over de hele schepping inclusief de schepping van de mens.
Opmerking 2: het Hebreeuwse ’tov meod’ is vertaalt met ‘zeer goed’,

Ik weet niet van andere plekken in de Bijbel waar God zelf zegt dat de schepping goed is. Er zijn diverse voorbeelden van teksten waarin de bewondering klinkt voor de schoonheid en indrukwekkendheid van de schepping, zoals hier in het boek Job.

Job 37:14-16. Laat dit tot je doordringen, Job, sta even stil en heb oog voor Gods wonderen. Weet jij hoe God ze onder zijn bevel brengt, hoe zijn licht de wolken doorboort? Weet jij hoe de wolken blijven zweven,
hoe Hij die alles weet zijn wonderen verricht?

Het Nieuwe Testament over scheppen

In het Grieks kun je het woord ktisis met schepping vertalen.

	Woord	Soort woord	Strong	Opmerkingen:
1	κτίσις ktisis	Zelfstandig naamwoord vrouwelijk	G2937	Schepping. Komt 19 keer voor in 19 verzen. KJV: creature (11x), creation (6x), building (1x), ordinance (1x).
2	κτίζω ktizō	Werkwoord	G2936	Scheppen  Komt 14 keer voor in 12 verzen KJV: create (12x), Creator (1x), make (1x).

De schepping

Marcus 10:6. Maar al bij het begin van de schepping heeft God de mens mannelijk en vrouwelijk gemaakt;

Marcus 13:19. … want het zal een tijd van grote verdrukking zijn zoals er sinds het begin van Gods schepping nooit geweest is en ook nooit meer zal komen. <<HSV nemen>>

Marcus 16:15. En Hij zei tegen hen: ‘Trek heel de wereld rond en verkondig het goede nieuws aan alle schepselen.

Opmerking: de vertaling versmalt tot schepselen. Het goede nieuws is zeker voor alle schepselen, ook dieren, maar voor de hele schepping. 

Romeinen 1:20. Zijn onzichtbare eigenschappen zijn vanaf de schepping van de wereld zichtbaar in zijn werken: zijn eeuwige kracht en goddelijkheid zijn voor het verstand waarneembaar. Er is dus niets waardoor zij te verontschuldigen zijn.

Romeinen 1:25. Ze hebben de waarheid over God ingewisseld voor de leugen; ze vereren en aanbidden het geschapene in plaats van de schepper, die moet worden geprezen tot in eeuwigheid. Amen. 

Opmerking: het werkwoord scheppen, is hier vertaald met de Schepper. Beter de scheppende. Er is nog een doorgaande schepping.

Romeinen 8:19-22. De schepping ziet er reikhalzend naar uit dat de luister van Gods kinderen openbaar wordt. Want de schepping is ten prooi aan zinloosheid, niet uit eigen wil, maar door Hem die haar daaraan heeft onderworpen. Maar er is hoop, omdat ook de schepping zelf zal worden bevrijd uit de slavernij van de vergankelijkheid en zal delen in de vrijheid en luister die Gods kinderen geschonken wordt. Wij weten dat de hele schepping nog altijd als in barensweeën zucht en lijdt.

Romeinen 8:39. … hoogte noch diepte, of wat er ook maar in de schepping is, ons zal kunnen scheiden van de liefde van God, die Hij ons bewezen heeft in Christus Jezus, onze Heer.

2 Korintiërs 5:17. Daarom ook is iemand die één met Christus is, een nieuwe schepping. Het oude is voorbij, het nieuwe is gekomen.

Galaten 6:15. Het doet er niet toe of iemand besneden is of niet, maar alleen of iemand een nieuwe schepping is.

Kolossenzen 1:15. Hij is het Beeld van de onzichtbare God, de Eerstgeborene van heel de schepping. [HSV]

Kolossenzen 1:23. … als u tenminste in het geloof blijft, gefundeerd en vast, en u niet laat afbrengen van de hoop van het Evangelie, dat u gehoord hebt, dat gepredikt is in de hele schepping die onder de hemel is, waarvan ik, Paulus, een dienaar geworden ben. [HSV]

Hebreeën 4:13. Niets van wat geschapen is blijft voor Hem verborgen, alles is onverhuld en volkomen zichtbaar voor de ogen van Hem aan wie wij rekenschap moeten afleggen.

Hebreeën 9:11. Christus daarentegen is aangetreden als hogepriester van al het goede dat ons is toebedacht: Hij is door een indrukwekkender en volmaakter tent – die niet door mensenhanden gemaakt is en niet behoort tot onze schepping. 

Jakobus 1:18
Hij wilde ons door de verkondiging van de waarheid tot leven roepen, zodat wij als het ware de eerste opbrengst van zijn schepping zijn. <<>>

1 Petrus 2:13. … Erken omwille van de Heer het gezag van de overheden die door mensen zijn aangesteld: van de keizer als de hoogste autoriteit.

Opmerking: je zou dit kunnen zien als de ‘geschapen orde’?

2 Petrus 3:4. ‘Waar blijft Hij nu?’ zullen ze smalen. ‘Hij had toch beloofd te komen? De generatie aan wie deze belofte was gedaan is al gestorven, maar alles is nog steeds zoals het sinds het begin van de schepping geweest is.’

Openbaring 3:14. Schrijf aan de engel van de gemeente in Laodicea: “Dit zegt Amen, de trouwe en betrouwbare getuige, het begin van Gods schepping: …

Werkwoord scheppen

Het werkwoord scheppen komt 14 keer voor in 12 verzen. Marcus 13:19 en Romeien 1:25 staan hiervoor al.

1 Korintiërs 11:9. .. en de man is niet omwille van de vrouw geschapen, maar de vrouw omwille van de man.)

Efeziërs 2:10. Want Hij is het die ons gemaakt heeft tot wat wij nu zijn: in Christus Jezus geschapen om de weg te gaan van de goede daden die God heeft voorbereid.

Efeziërs 2:15. … en de wet met zijn geboden en voorschriften buiten werking gesteld, om uit die twee in zichzelf één nieuwe mens te scheppen. Zo bracht Hij vrede.

Efeziërs 3:9. … en voor allen in het licht te stellen hoe het geheim dat in alle eeuwen verborgen was in God, de schepper van alle dingen, verwezenlijkt wordt.

Efeziërs 4:24. … en trek de nieuwe mens aan, die naar Gods wil geschapen is in waarachtige rechtvaardigheid en heiligheid.

Kolossenzen 1:16
in Hem is alles geschapen, alles in de hemel en alles op aarde, het zichtbare en het onzichtbare, vorsten en heersers, machten en krachten, alles is door Hem en voor Hem geschapen.

Kolossenzen 3:10. … en de nieuwe mens hebt aangetrokken, die steeds vernieuwd wordt naar het beeld van zijn schepper en zo tot inzicht komt.

1 Timoteüs 4:3-4. … die het huwelijk verbieden en hen dwingen tot onthouding van voedsel dat God geschapen heeft om door de gelovigen, die de waarheid kennen, onder dankzegging te worden gegeten. Alles wat God geschapen heeft is goed. Niets hoeft te worden verworpen als het onder dank wordt aangenomen,
Opmerking: de tweede keer geschapen is ander woord.

Openbaring 4:11. ‘U komt alle lof, eer en macht toe, Heer, onze God, want U hebt alles geschapen: uw wil is de oorsprong van alles wat er is.’

Openbaring 10:6. Hij zwoer: ‘Zo waar de schepper van de hemel en alles wat daarin is, en van de aarde met alles wat daarop is, en de zee met alles wat daarin is, tot in eeuwigheid leeft: het is de hoogste tijd!

Vertaald met geschapen

Handelingen 4:24. Toen de leerlingen dat hoorden, riepen ze God eensgezind aan met de woorden: ‘Heer, U hebt de hemel en de aarde en de zee geschapen en alles wat daar leeft,

Handelingen 14:15. ‘Wat doet u toch? Wij zijn mensen, net als u. Onze boodschap is nu juist dat u zich moet afkeren van de afgoden om u te bekeren tot de levende God, die de hemel en de aarde en de zee heeft geschapen en alles wat daar leeft.

Opmerking: hier staat gedaan of gemaakt Strong G4160. De HSV vertaalt met gemaakt.

Romeinen 11:36. Alles is uit Hem ontstaan, alles is door Hem geschapen, alles heeft in Hem zijn doel. Hem komt de eer toe tot in eeuwigheid. Amen.
Opmerking: hier staat niets. De HSV heeft dit woord niet.

1 Timoteüs 2:13. Want Adam werd als eerste geschapen, pas daarna Eva.
Opmerking: de HSV vertaalt hier met gemaakt. Er staat gevormd Strong 4111, een woord dat verder alleen nog in Romeinen 9:20 voorkomt.
Romeinen 9:20. Maar, o mens, wie bent u toch dat u God tegenspreekt? Zal ook het maaksel tegen hem die het gemaakt heeft, zeggen: Waarom hebt u mij zó gemaakt? [HSV]

Hebreeën 1:2. … nu, aan het einde van de tijd, heeft Hij tot ons gesproken door zijn Zoon, die Hij heeft aangesteld als erfgenaam van alles wat bestaat, en door wie Hij het heelal geschapen heeft.
Opmerking: de HSV vertaalt hier met gemaakt, dat staat er ook.

Hebreeën 12:27. Met dat ‘nog eenmaal’ wordt bedoeld dat wat geschapen is, wankelt en verdwijnt, zodat alleen blijft wat onwankelbaar is.
Opmerking: de HSV vertaalt hier met gemaakt, dat staat er ook.

Jakobus 3:9. Met onze tong zegenen we onze Heer en Vader, en we vervloeken er mensen mee die God heeft geschapen als zijn evenbeeld.
Opmerking: de HSV vertaalt hier met gemaakt, dat staat er ook. <<>>

Openbaring 14:7. Luid riep hij: ‘Heb ontzag voor God en geef Hem eer, want nu is de tijd gekomen dat Hij zijn oordeel zal vellen. Aanbid Hem die hemel en aarde, zee en waterbronnen geschapen heeft.’
Opmerking: de HSV vertaalt hier met gemaakt, dat staat er ook.

Wat kunnen we van deze teksten leren?

Overwegingen.
Van de negentien teksten gaan er twee over dat wij als mensen een nieuwe schepping

Grondvesting van de wereld

Tien keer komt in het Nieuwe Testament de uitdrukking ‘katabole kosmos’ voor. Deze woorden zijn vertaald met de grondlegging (NBG, SV en HSV) of grondvesting (NBV) van de wereld.

	Woord	Soort woord	Strong	Opmerkingen:
1	κόσμος kosmos	Zelfstandig naamwoord mannelijk	G2889	Wereld Komt 187 keer voor in 152 verzen. KJV: world (186x), adorning (1x).
2	καταβολή katabolē	Zelfstandig naamwoord vruowelijk	G2602	Grondlegging KJV: foundation (10x), to conceive (with G1519) (1x).

Je zou katabole kosmos ook met het woord ‘stichting’ kunnen vertalen. In Engelse vertalingen kom je ook wel ‘casting down’ of ‘ overthrown’ tegen.

Dit zijn de tien teksten.
Matteüs 13:35. … er waren dingen verborgen vanaf de grondvesting van de wereld.

Matteüs 25:34. … degene die aan Gods rechterhand zijn zullen het Koninkrijk ontvangen dat sinds de grondvesting voor hen was bedoeld.

Lukas 11:50. Voor het bloed van al de profeten dat sinds de grondvesting van de wereld vergoten is, zal van deze generatie genoegdoening worden geëist.

Johannes 17:24. God de Vader had Jezus lief voor de grondvesting van de wereld.

Efeziërs 1:4-6. In Christus immers heeft God, voordat de wereld gegrondvest werd, ons vol liefde uitgekozen om voor hem heilig en zuiver te zijn, en hij heeft ons naar zijn wil en verlangen voorbestemd om in Jezus Christus zijn kinderen te worden, tot eer van de grootheid van Gods genade, ons geschonken in zijn geliefde Zoon.
Opmerking: dit was en is ook nog Gods plan voor de mensen.

Hebreeën 4:3. Omdat wij echter geloven, gaan we binnen in de rust waarvan eerder sprake was: ‘In mijn toorn heb ik gezworen: “Nooit zullen ze binnengaan in mijn rust,”’ – en dat terwijl zijn werk toch al met de grondvesting van de wereld voltooid werd!

Hebreeën 9:25-26. Hij brengt daar niet telkens opnieuw het offer van zijn leven; hij is dus niet te vergelijken met de hogepriester die elk jaar het heiligdom binnengaat, en dat met bloed dat niet het zijne is, want dan zou hij sinds de grondvesting van de wereld telkens opnieuw hebben moeten lijden. Nee, hij heeft zich bij de voltooiing van de tijden eenmaal geopenbaard, om met zijn offer de zonde teniet te doen.

Opmerking: hier legt de schrijver uit dat Jezus met zijn offer eenmaal en slechts eenmaal en dan voor altijd verzoening heeft gebracht.

Hier gaat het over Jezus.
1 Petrus 1:20. Al voor de grondvesting van de wereld is hij door God uitgekozen, en nu is hij, aan het einde van de tijd, verschenen omwille van u.

Openbaringen 13:8 en 17: 8 spreekt van mensen die sedert de grondlegging van de wereld niet zijn geschreven in het boek van het leven (van het lam).

Het woord katabole komt ook nog eenmaal voor in een andere combinatie. Daar spreekt de schrijver over de grondlegging van zaad. Hebreeën 11:11. Door haar geloof ontving ook Sara, hoewel ze onvruchtbaar was gebleven en niet meer in de bloei van haar leven was, de kracht om een kind te verwekken.
Opmerking: er staat grondlegging van zaad.

Kosmos

Als we dit lezen komt toch wel de vraag naar voren wat de Bijbel met het woord kosmos zou bedoelen. Bij ons is de kosmos het hele heelal, maar is dat in de Bijbel ook zo?

De betekenis van het Griekse woord kosmos is: ‘een geordend systeem’ of ‘een pronkstuk’.

In de Griekse vertaling van het Oude Testament, de Septuaginta komt ook het woord kosmos voor. Het is dan het woord voor pronkstuk, de vertaling van het Hebreeuwse woord ‘adee’. Zoals in Jesaja 49:18 ‘zoals een bruid haar sieraden’

Dit zijn de andere negen teksten waarbij het woord kosmos is gebruikt, Exodus 33:4,5,6; 2 Samuel 1:24; Jesaja 49:18; Jeremia 2:32; Jeremia 4:30; Ezechiël 7:20; 16:11; 23:40.

En tweemaal voor sieraad (Spreuken 20:29; Jesaja 3:18). In de genoemde teksten in de NBG-vertaling van 1951 is ‘adee’ meestal met ‘sieraad’ vertaald. Het wordt in een bijzondere en waardige betekenis gebruikt, wanneer het ‘heir’ van de hemel wordt vermeld. In dat geval zou men het het beste met ‘de hemelse ordeningen’ kunnen weergeven.

ln de Griekse geschriften komen we ‘sieraad’ voor ‘kosmos’ alleen in 1 Petrus 3:3 tegen. Daar gaat over de ’tooi’ van de vrouw.

En deze tekst spreek over de oude wereld (archaios kosmos). De tekst staat in een rijtje met allerlei waarschuwingen dat kwade praktijken ook gevolgen hebben.
2 Petrus 2:5. … en als God de oude wereld niet gespaard heeft, maar het achttal van Noach, de prediker van de gerechtigheid, bewaard heeft, toen Hij de zondvloed over de wereld van de goddelozen bracht. [HSV]

Opmerking: dit begrip wordt ook wel vertaald met het woord ‘voortijd’. Het was de tijd van de eerste mens tot de zondvloed.

Het lijkt mij dat in dit geval de kosmos alleen over de aarde gaat.

Andere bronnen

In de Rooms Katholieke traditie is een van de belangrijkste lofzangen, die op de Vader en de Zoon en Heilige Geest, die er was van het begin. Ze noemen dat de trinitarische doxologie

Volgens het getijdengebed zingen ze dat na iedere Psalm die ze hebben gezongen.

‘Eer aan de Vader en de Zoon en de Heilige Geest.
Zoals het was in het begin en nu en altijd
en in de eeuwen der eeuwen. Amen.’

In het Latijn:
Gloria Patri et Filio et Spiritui Sancto,
sicut erat in principio et nunc et semper
et in saecula saeculorum. Amen.

Het is gebruikelijk dat de kloosterlingen in het koor terwijl ze dit zingen opstaan en buigen terwijl ze Gloria Patri et Filio et Spiritui Sancto zingen. Bij het sicut erat komen zij dan weer overeind.