Deze les is bedoeld om door meer kennis van het Hebreeuws meer van de Bijbel te begrijpen. De Bijbel is namelijk grotendeels in het Hebreeuws geschreven en daarna pas vertaald toen eeuwen later andere volken met andere talen ook interesse in de Bijbel kregen.
Deze les is er niet op gericht om Hebreeuws te leren spreken of schrijven, maar dus om het Hebreeuws beter te leren begrijpen.
Bij de introductie voor dit onderwerp is al over het andere karakter van deze taal t.o.v. de Nederlandse taal geschreven.
Het Hebreeuwse schrift
Als je kijkt naar de tekens die men toepast, dan ziet het er nogal vierkanterig uit. Hieronder als voorbeeld de eerste zin van veel dankgebeden. Baruch Atah Adonai, Eloheinu Melech Ha’Olam oftewel Gezegend bent U Heer, onze God, Koning van de Wereld.
Men noemt dit schrift kwadraatschrift. Hoogte en breedte zijn op een enkele uitzondering na gelijk. De betekenis zit niet in de hoogte of de breedte maar in de oppervlakte. Vandaar kwadraat.
Er is ook nagedacht over het ontwerp van de letters. De jod en de wav zijn elementaire letters. De vormen van de andere letters zijn uit deze kleinere elementen opgebouwd.
Zo bestaat de aleph wat leider kan betekenen, uit twee keer het teken van de zesde letter, de wav, wat staat voor de mens. En twee keer het teken van de achtste letter, de jad, wat staat voor een hand. Zo zou je kunnen zeggen een leider is een mens, die op handen wordt gedragen.
Het schrift lijkt ontworpen te zijn in de tijd van koning Salomo of wellicht door de koning zelf. In de tijd daarvoor gebruikte men andere tekens. Dat schrift noemen wij nu paleo Hebreeuws schrift.
Onze letters worden op een lijn geschreven. Zo leren we dat op de basisschool. Maar de Hebreeuwse letters hangen aan een lijn. Ze hangen halverwege tussen de hemel en de aarde.
In het Hebreeuws schrijf je van rechts naar links, als het ware naar je toe. De inspiratie komt van boven. Terwijl wij schrijven van links naar rechts van ons af.
Wij schrijven wel van boven naar beneden, net als zij dat doen. Heel goed.
Maar de bladzijden sla je naar rechts om. De voorkant van een boek zou bij ons de achterkant zijn.
Het Hebreeuwse alfabet
Voor het Hebreeuwse schrift zijn 22 letters ontwikkeld. Iedere letter heeft een naam. Die naam heeft ook een betekenis. Os, huis, hand, vis, kameel, stok, mens, etc. Het beeld van de letter is een abstracte vorm van waar de letter voor staat.
Er is ook een volgorde van de letters bedacht. De eeste letter noemt men de aleph. Dat woord betekent eerste, hoofd, maar ook een rund noemt men een aleph. De tweede letter noemt men de beth. Beth is het woord voor huis. Het woord duidt ook op bescherming. Immers je eigen huis is de plek van veiligheid, daar ben je als het goed is, veilig.
Men heeft alleen letters voor medeklinkers bedacht. Dat maakt de woorden korter, maar natuurlijk wel lastiger om als leek te lezen.
Daarom zet men er als geheugensteuntje voor buitenlanders en kleine kinderen puntjes en kleine streepjes onder of boven de letters. Aan het tekentje zie je welke klinker moet worden uitgesproken.
Als een kind in Israël zonder tekentjes kan lezen dan zijn ouders en het kind trots. “Hij of zij kan al lezen zonder puntjes”. Net als wij trots zijn als onze kinderen alle AVI niveaus hebben gehaald.
Hoe zou men de reeks van letters noemen? Juist, precies wat u al dacht: het alfabeth.
Bij de Hebreeuwse taal zit er ook een gedachte achter de volgorde van de letters. De ontwikkeling van een mens is er in te lezen. De Aleph leert je om je identiteit, ‘je ik’ te ontdekken. Direct daarna heb je veiligheid nodig, vandaar de Beth, het teken van een huis. En zo gaat dit verder. Mijn bron hiervoor is een cursus Hebreeuws. Wellicht kan ik in de toekomst een aparte bijlage hierover maken.
De zevende letter is de ‘zain’. Dat is de letter van de rust. De zevende is de dag van rusten. De Sabbath. Bij ons is de z van haar plek gehaald en de laatste letter geworden.
Het Nederlandse alfabet heeft geen betekenis laag. Er zit bij ons alfabeth geen bepaalde gedachte over hoe de letters er uit zien. De letters hebben geen eigen betekenis. De volgorde van de letters in ons alfabet lijkt ook willekeurig. Behalve dat die wel voor een deel overeenkomt met de Hebreeuwse volgorde. Alleen de zevende letter dus, de z of de zain staat niet op de zevende plek, maar is helemaal achteraan gekomen.
Het Hebreeuwse alfabet bestaat uit 22 wat wij medeklinkers noemen. Daar horen trouwens ook een paar keelklanken bij. Zoals de eerste letter al, de aleph, die heeft een klank zoals het streepje van ons bij een woord als be-amen.
Iedere letter in het Hebreeuws heeft ook een getalwaarde. De eerste letter heeft de waarde van 1 (of duizend), de tweede letter heeft de waarde van 2. Enzovoorts. De tiende letter heeft de getalwaarde van tien, maar de elfde letter de getalwaarde van twintig. Etc. De twintigste letter heeft getalwaarde van honderd. De 21ste van 200 en de 22ste van 400. Zo kan men alle getallen maken mits niet te groot. Wij kennen uit de Bijbel het getal 666. Een getal dat heel expliciet is genoemd. Dat kan een samenstelling zijn van diverse letters, die optellen tot het totaal van 666.
De gebruikte letters in een woord zeggen ook iets over de betekenis van een woord. En woorden waarin grotendeels dezelfde letters voorkomen hebben meestal een connectie met elkaar.
In onze taal past men zo nu en dan de spelling aan. Lastig. De Hebreeuwse taal en schrift is meer zoals je hierboven las een bouwwerk. Je kunt niet zomaar een letter veranderen toevoegen of weglaten, dan verandert ook de betekenis van het woord.
De Hebreeuwse woorden
Alle Hebreeuwse woorden zijn gegroepeerd rond bepaalde wortelwoorden of stamwoorden, meestal werkwoorden, van drie of soms vier letters. Drie en soms vier in onze ogen medeklinkers.
Omdat iedere letter ook staat voor een getal heeft ieder woord ook een getalwaarde. Dat is de optelling van de getalwaarde van de letters, die zijn gebruikt.
Werkwoorden en zelfstandig naamwoorden worden vervoegd. Er zijn meer vervoegingen dan we in het Nederlands gewend zijn.
Als woorden zijn vervoegd, zoals die werkwoorden en zelfstandig naamwoorden, dan hebben ze meer dan drie letters want door de vervoeging worden er letters voor en of achter het woord toegevoegd.
Werkwoorden
De basis van de Hebreeuwse taal zijn de werkwoorden. Uit een werkwoord zijn soms één of meer zelfstandig naamwoorden ontstaan.
In het Hebreeuws zit in de vervoeging van het werkwoord ook het persoonlijk voornaamwoord. In het Nederlands is dat alleen te vinden bij de gebiedende wijs. Bijvoorbeeld als je tegen iemand zegt: Doe dit! Hier is het persoonlijk voornaamwoord jij verondersteld.
De werkwoorden kennen veel meer vervoegingen in het Hebreeuws, dan in het Nederlands. In de vervoegingen zit meer betekenis.
Het Hebreeuws maakt het onderscheid of het over mannen gaat of over vrouwen. Bij een gemengde groep wordt de mannelijke vorm gebruikt.
Hieronder het voorbeeld van het werkwoord ‘gaan’.
| Als het om mannen gaat | Als het om vrouwen gaat | ||
| holech | ik, jij, zij, het gaat | holechet | ik, jij, zij, het gaat |
| holchim | wij, jullie, zij gaan | holchot | wij, jullie, zij gaan |
| halachti | ik ging | idem | ik ging |
| halachnu | wij gingen | idem | wij gingen |
| halachta | jij ging | halacht | jij ging |
| halachtem | jullie gingen | halachten | jullie gingen |
| halach | hij, het ging | halcha | zij, het ging |
| halchu | zij gingen | idem | zij gingen |
| elech | ik zal gaan | idem | ik zal gaan |
| nelech | wij zullen gaan | idem | wij zullen gaan |
| telech | jij zal gaan | telchi | jij zal gaan |
| telchu | jullie zullen gaan | telachna | jullie zullen gaan |
| yelech | hij, het zal gaan | telech | zij, het zal gaan |
| yelchu | zij zullen gaan | telechna | zij zullen gaan |
| lech! | ga! | lechi! | ga! |
| lechu! | ga! (meervoud) | lechna! | ga! (meervoud) |
Bron voor deze tabel was https://www.pealim.com/dict/7-lalechet/
In het Hebreeuws doet men nog meer met werkwoorden. Zo is er een werkwoordsvorm waarmee men het werkwoord uitbundiger of sterker kan maken. Als je in het Nederlands lopen sterker wil maken moet je een ander woord gebruiken zoals rennen. Roepen kun je sterker maken door het woord schreeuwen te gebruiken. In het Hebreeuws kun je dat dus doen met een vervoeging van hetzelfde werkwoord.
Persoonlijk voornaamwoorden.
Gezien het feit dat de persoonlijk voornaamwoorden in het Hebreeuws onderdeel zijn van het werkwoord maakt de taal ingewikkelder maar ook korter en directer.
Het Hebreeuws kent wel persoonlijk voornaamwoorden, maar die worden dan zelfstandig gebruikt. Zoals ‘Hij is Heer’.
| Woord | Soort woord | Strong | Opmerkingen: | |
| 1 | אֲנִי ‘ănî | 1ste persoon enkelvoud | H589 | Ik Komt 13 keer voor in 13 verzen KJV: I, me, which, for I, mine. 16 keer komt ook nog de Arameese vorm voor H576 |
| 2 | אַתָּה ‘atâ | 2de persoon enkelvoud meervouw mannelijk vrouwelijk | H859 | jij/jullie Komt 11 keer voor in 11 verzen. KJV: thou, you, ye. 15 keer komen de Arameese vormen voor H607 en H608 KJV: thou (13x), thee (1x). KJV: ye (1x) |
| 3 | הוּא hû’ | 3de persoon enkelvoud | H1931 | Hij, zij, het Komt 38 keer voor in 36 verzen KJV: that, him, same, this, he, which, who, such, wherein. 7 keer komt de Arameese vorm voor H1932 |
| 4 | אֲנַחְנוּ ‘ănaḥnû | 1ste persoon meervouw | H587 | Wij Komt zes keer voor in zes verzen KJV: we:—ourselves, us, we. 5 keer komt de Arameese vorm voor H586. |
<Nog toevoegen persoonlijk voornaamwoord als ander zinsdeel, zoals mij/me, jou, je, u etc. . Nog toevoegen bezittelijk voornaamqoorden zoals mijn, jouw, zijn etc. >
Zelfstandig naamwoorden
De zelfstandig naamwoorden in het Nederlands worden ook vervoegd. Als een woord een meervoud moet aanduiden dan wordt een ‘en’ of een ‘s’ toegevoegd. En wij hebben verkleinwoorden, waardoor ’tje’ of ‘pje’ worden toegevoegd.
Bijvoorbeeld raam, ramen en raampje en Bijbel, Bijbels en Bijbeltje.
In het Hebreeuws stoppen ze naast meervouden ook voorzetsel en bezittelijk voornaamwoorden in de vervoeging van het zelfstandig naamwoord. Dat wordt gedaan door een letter voor of achter het woord te zetten.
Met lidwoord en voegwoord
| letter | voor of achter het woord | wat het doet, gevolg | voorbeeld | |
| hé | voor | lidwoord | ||
| wav | voor | voegwoord en |
Met meervouden
| letter | voor of achter het woord | wat het doet, gevolg | voorbeeld | |
| mem | achter | meervoud mannelijk | ||
| tav | achter | meervoud vrouwelijk |
Met voorzetsel
| letter | voor of achter het woord | wat het doet, gevolg | voorbeeld | |
| beth | voor | in, met of door | be-reshit in het begin | |
| kaph | voor | zoals | ||
| lamed | voor | aan, tot | ||
| mem | voor | vanaf |
Met bezittelijk voornaamwoord
| letter | voor of achter het woord | wat het doet, gevolg | voorbeeld | |
| aleph | voor | ik | ||
| kaph | achter | u, uw | ||
| taw | voor | gij, zij | ||
| taw | achter | jij, jullie | ||
| jod | voor | hij | ||
| nun | voor | wij | ||
| jod | achter | mij | ||
| wav | achter | hem, zijn | ||
| hé | achter | haar |
(Meestal) niet vertaalde tekens
Hier een tweetal tekens, misschien wel ee woord, die regelmatig, duizenden keren in het Hebreeuws voorkomt.
| Woord | Soort woord | Strong | Opmerkingen | |
| אֵת ‘ēṯ | “particle” fragment, deeltje, item | H853 | ? Komt 22 keer voor in 18 verzen KJV: “not translated” | |
Andere bronnen
Als je meer wil lezen over de eerste letters in de Bijbel en de waarde van getallen, dan is deze pagina Waarheid & Vrede van Bert Otten zeer aan te bevelen. Zie link.
Er zij diverse cursussen Bijbels Hebreeuws. Dit is daar een voorbeeld van. Zie link